Katalog

1 EYLÜL 2021 ÇARŞAMBA DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 Daha önce Irak, Suriye’de pek çok kez görev ERDOĞAN-EL NAHYAN GÖRÜŞTÜ yapmış olan Tümgeneral Chris Donahue (sağda), Afgan topraklarından ayrılan son ABD askeri olarak tarihe geçti. Reuters haberinde Donahue’nin görüntülerini 1989’da Sovyet Ankara-Abu General Boris Gromov’un Afganistan’ı terk etmesiyle birlikte tarihi bir an olarak nitelendirdi. Dabi hattında diyalog artıyor umhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın önceki gün CBirleşik Arap Emirlikleri (BAE) Abu Dabi Ve- liaht Prensi Muhammed bin Zayed el Nahyan ile bir telefon görüşmesi yaptığı belirtildi. Gözler Afganistan’daki gelişmelere çevriliyken görüş- me İhvan politikasından Libya, Suriye, Doğu Ak- deniz konularına uzanacak şekilde ciddi görüş ayrılıkları yaşayan iki ülke arasında, son yıllarda yapılan en üst düzey temas olarak dikkat çekti. BAE’nin eski Dışişleri’nden sorumlu Devlet Bakanı ve halen BAE Emiri’nin Danışmanı En- ABD askeri, Afganistan’dan 20 yıl sonra kaos bulutu eşliğinde geri çekildi... ver Gargaş, Twitter mesajında telefon görüş- mesinin “çok olumlu ve dostane” olduğunu Gözler, köktendinci örgütün iç ve dış politikasını nasıl şekillendireceğinde söyledi. Gargaş, “BAE, bölgedeki tüm halklar ve ülkelerle gelecek on yıllarda bölgesel istik- rar ve refah için köprüler inşa etmek, ortaklık- larını en üst düzeye çıkarmak onlarla birlikte çalışmak istiyor” dedi. Bu arada Dışişleri Ba- kanı Mevlüt Çavuşoğlu, BAE Dışişleri Bakanı Şeyh Abdullah bin Zayed El Nahyan’la telefon TALİBAN İLE BAŞ BAŞA görüşmesi gerçekleştirdi. İki ülke arasında temas geçen ay BAE Ulu- sal Güvenlik Danışmanı Şeyh Tahnoun bin Za- BD’nin son askerlerinin de önce- Kâbil Havaalanı’ndan önceki gün ABD güçlerinin içinde olduğu yed Al Nahyan’ın Ankara’yı ziyaret etmesi, Er- ki gün sancılı bir tahliye süreci- son uçaklar havalanırken yönetimi ele geçiren Taliban’a doğan ile görüşmesiyle hareketlenmişti. Er- Anin sonrasında çekilmesiyle 20 uluslararası toplumdan “ılımlı söylemlerini” yaşama geçirmesi, doğan, Nahyan’ın ziyaretine ilişkin, BAE’nin yıl süren Afganistan askeri müdahale- Türkiye’ye yatırımları konusunda ciddi bir gö- ülkeden ayrılmak isteyenlere izin vermesi çağrıları sürüyor. si son buldu. Daha önce çekilme için rüşme yaptığını söylemişti. BAE’nin fiili lideri verilen son tarih 31 Ağustos’tan bir olarak da görülen Veliaht Prensi Muhammed gün önce tamamlanan çıkış, Taliban ve larının havaalanına ulaşmayı başaramadı- şının sona erdiğini söyleyen Biden, “IŞİD Bin Zayed ile görüşme olasılığına atıf yapmıştı. destekçileri tarafından Kâbil ve Kanda- ğını kaydetti. Horasan’a şunu söyleyeceğim: Sizinle işi- har sokaklarında kutlandı. miz daha bitmedi” dedi. Mısır heyeti gelecek ‘Kaç kişinin kaldığını ABD’nin çekilmesinin ardından ABD’li yetkililer, bir C-17 kargo uçağı- ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken BAE ile temas Ankara’nın Mısır, Suudi Ara- Taliban heyeti Kâbil Havaalanı’nda belirlemeye çalışıyoruz’ nın önceki gün ABD Büyükelçisi ile bir- ise ABD’nin bugüne kadar 6 bini Ameri- bistan ve İsrail’e yönelik gerilimi dindirme basın toplantısı yaptı. likte havalandığını söyledi. Son uçuş, iki kan vatandaşı olmak üzere yaklaşık 123 Tahliye tarihini erkene çektiği ve bu sü- hamlelerinin ardından geldi. Bu arada Türki- hafta süren tahliye operasyonuna IŞİD’in reçte dünyanın gözü önünde yaşanan tra- bin kişiyi Afganistan’dan çıkardığını söy- ye ile Mısır arasında “istikşafi” müzakelerin ye- Afganistan kolu IŞİD-Horasan (IŞİD-K) ör- ledi. Bakanlığın tahminlerine göre, 100- jediler için eleştiri oklarının hedefindeki niden başlayacağı da dün gündeme yansıdı. Havaalanı gütünün düzenlediği iki saldırının ardın- ABD Başkanı Joe Biden da yazılı bir açık- 200 ABD’linin ülkede olduğunu, tam ra- Kahire’den yapılan açıklamaya göre, Mısır Dı- dan geniş güvenlik önlemleri altında ya- kamı belirlemeye çalıştıklarını belirt- lama yayımladı. “Afganistan’daki 20 yıllık şişleri Bakan Yardımcısı Hamdi Loza Türkiye ile pıldı. ABD Merkez Kuvvetler (CENTKOM) askeri varlığımız bitti” diyen Biden, “Komu- ti. Problemin bir kısmının ABD pasapor- konusu ana ikinci tur müzakereleri yapmak üzere 7-8 Eylül Komutanı General Kenneth McKenzie, tu olan Afganlardan kaynaklandığını kay- tanlarımız, askerlerimizin hayatını koruma- tarihlerinde Ankara’yı ziyaret edecek. Loza’nın Pentagon’da düzenlenen basın toplan- nın ve gelecek zamanda Afganistan’dan deden Blinken, çoğunun çifte vatandaşlı- ziyaretinin “Türk Dışişleri Bakanlığı’nın daveti- gündem tısında, ABD ordusunun son ana kadar ğı bulunduğuna, ailelerinin Afganistan’da ayrılmak isteyen sivillerin ayrılışını güvene ne cevaben” gerçekleşeceği kaydedildi. Mısır kullandığı uçak ve roketsavar gibi zırhlı almanın en iyi yolunun askeri varlığımızı olduğuna işaret ederek ayrılmak isteyip BD ve NATO’nun Afganistan’dan ile Türkiye arasındaki ikinci tur müzakerelerde araçları kullanılamaz hale getirerek Kâbil istemediklerini netleştirmeye çalıştıkla- bitirmek olduğunu söyledi” ifadelerini kul- Açekilmesi sonrasında Uluslararası ikili ilişkilerin yanı sıra bir dizi bölgesel mesele- Havaalanı’nda bıraktığını söyledi. Herke- landı. Başkan Biden dün yaptığı halka ses- rını kaydetti. “Ayrılmak isteyenlere ülke- Kâbil Havaalanı’nın işletme ve güven- nin ele alınması bekleniyor. Geçen ayın başla- si Afganistan’dan çıkaramadıklarını itiraf yi terk etmelerine yardım etmek istiyo- leniş konuşmasında da bir kez daha çekil- liğinin nasıl sağlanacağı konusunda rında, Mısır Dışişleri Bakanı Semih Şükrü, “İliş- eden McKenzie, 10 gün daha kalsalar da me kararının arkasında durarak tahliye fa- ruz. Verdiğimiz sözün son tarihi yok” de- temaslar sürüyor. Ankara ile inişli çı- kiler için en uygun çerçeveyi ve nasıl sürdürü- bu durumun değişmeyeceğini savundu. di. Taliban’ın da ülkeden ayrılmak için il- aliyetlerini olağanüstü bir başarı olarak ni- kışlı ilişkilerdeki Fransa’nın Dışişleri leceğini belirlemek için Türkiye ile farklı düzey- Son dakikaya kadar insanların tahliyesi- telendirdi. Bunu hiçbir ülkenin başarama- gili evrakları bulunan kişilerin çıkışına Bakanı Jean-Yves Le Drian, Taliban’ın lerde temaslar kurulduğunu” söylemişti. ne çalışıldığını ancak bazı ABD vatandaş- izin verip vermediğini takip edeceklerini yacağını savundu. ABD’nin en uzun sava- Katar ve Türkiye ile havaalanının iş- vurgulayan Blinken, yaklaşık 100 ülkenin letilmesi konusunda görüşmeler yü- Taliban’ın bu sözünü tutmasını beklediği- rüttüğünü belirtirken “Afganistan’ı ne dair açıklama yaptığını anımsattı. terk etmek isteyenlerin bunu gerçek- Bağdat, Türk leştirebilmesi için havaalanında gü- ‘Katar ve Türkiye’ye venliğini mümkün olduğu kadar ça- buk sağlanması gerektiğini” söyle- teşekkür’ SİHA’sı alacak di. Sputnik’e konuşan Taliban’ın Ka- Aralarında Türkiye ve Katar’ın da bu- tar Siyasi Büro Sözcüsü Muhammed lunduğu ülkelerdeki mevkidaşları ile bir rak Savunma Bakanı Cuma İnad, Türkiye’den Naim ise “Türkiye’nin havaalanının toplantı yaptıklarını aktaran Blinken, Isilahlı insansız hava aracı (SİHA) Bayraktar idaresi konusundaki yardım teklifi- “Afganistan’dan güvenli seyahati sağla- TB2, T129 ATAK helikopter ve gelişmiş silahla- ne karşı olmadıklarını ancak başka mak ve Kâbil sivil havaalanını olabildi- rından satın almak istediklerini söyledi. İnad, ülkelerden de yardım isteyebilecek- ğince erken açılması konularını görüş- Irak’ta yerel bir televizyona yaptığı açıklama- lerini” ifade etti. Naim, hedeflerinin tük. Bu konuda Türkiye ve Katar’ın çaba- larda, “Türkiye’den savunma sistemleri satın hem ülke genelinde hem de diğer ül- larından dolayı müteşekkiriz. Bu çabalar, almak için teklif ve sözleşme istedik. Bayrak- kelerle aralarında uçak seferlerini az sayıda charter uçuşu sağlayacak ve tar SİHA alımı konusunda da uzlaşmaya var- başlatmak olduğunu kaydetti. Afganistan’dan ayrılmak isteyen kişilere dık” dedi. “Türkiye’nin Bayraktar isimli SİHA’la- yardımcı olacak” dedi. rı çok gelişmiş ve büyük başarı elde etti” diyen ‘Elçilik görevde’ İnad, “Bunlar, geceleri bile hizmet verme kapa- Sputnik’in haberine göre Çavuşoğ- Misyon Doha’da sitesine sahip olduğu için IŞİD terörüyle mü- lu, Sırbistan’ın Politika gazetesine ABD’nin Kâbil’deki diplomatik varlığı- cadelemizde işimize yarar. Irak ordusu bu tek- verdiği söyleşide Afganistan’daki te- ‘Tarih yazıyoruz’ nın askıya alındığını ve Katar’ın başken- nolojiden yoksun” ifadelerini kullandı. İnad, 19 rör gruplarının çoğalmasının bölge- ti Doha’ya taşındığını da belirtti. “Mis- Ağustos’ta İstanbul’da düzenlenen Uluslararası âbil’den son Amerikan uçağının ha- sel istikrar için ciddi de yansımaları yon sona erdi, yeni bir Afganistan ikti- Savunma Sanayii Fuarı’nda Milli Savunma Ba- Kvalanmasının ardından Taliban güç- olacağı görüşünü dile getirdi. “Ulus- darı ele aldı” diyen Blinken, yeni yöne- kanı Hulusi Akar ile bir araya gelmişti. leri Hamid Karzai Havaalanı’na girdi. lararası toplum birlik ve dayanışma timin uluslararası meşruiyet ve desteği Taliban’ın kutlamalarında silah sesleri de içinde hareket etmeli” dedi. Çavu- kazanmak zorunda olduğunu söyledi ve duyuldu. Örgüt Sözcüsü Zabihullah Mü- şoğlu, Türkiye’nin Afganistan’da kap- seyahat özgürlüğüne dair verdiği sözleri Yangın cahid Twitter’dan “ülkenin şimdi tama- sayıcı bir hükümet kurulmasına, ül- tutması, temel haklara riayet etmesi ve men bağımsızlığına ulaştığı” mesajını kede barış ve huzur ortamının tesis herkesin müdahil olacağı bir hükümet felaketi paylaştı. Yaşananların tüm işgalciler için edilmesine katkı sağlamaya hazır ol- kurması gerektiğini ifade etti. ders niteliğinde olduğunu belirten söz- duğunun altını çizerek “Bu mülaha- kabine tullah Akhundzada’nın geçen günlerde cü, ABD ve dünyadaki tüm ülkelerle iyi zalarla Kâbil’de büyükelçiliğimizin fa- Kahdahar’a döndüğü açıklanmıştı. Mevlana’ya atıf yaptı ilişkiler kurmak istediklerini söyledi. Mü- değiştirtti aliyetlerine devam etmesi öngörülü- Geri çekilmenin ardından Taliban güç- cahid, “Ülkede güvenlik sağlanacak, in- ABD’nin Afganistan Özel Temsilcisi yor. Ayrıca, Taliban’ın talebi doğrul- leri, havaalanında kalan Amerikan or- sanların kaygılanmasına gerek yok” dedi. Zalmay Halilzad, “Taliban’ın ülkeyi nasıl tusunda Kâbil Havaalanı’nın açık ka- dusuna ait ekipmanları da ele geçir- Bir başka üst düzey Taliban yönetici- yöneteceği konusunda kendi imtihanıy- labilmesi için teknik destek verilme- di. Sosyal medyada paylaşılan bazı fo- si Enes Hakkani ise “Tarih yazıyoruz. ABD la yüz yüze olduğunu” belirtti. Halilzad, sine yönelik görüşmeler yürütüyo- toğraflarda Taliban militanların bu ekip- ve NATO’nun 20 yıllık Afganistan işga- Twitter paylaşımlarında Mevlana’nın ruz” değerlendirmesinde bulundu. manları kullandığı, helikopterleri incele- li bu akşam sona erdi. Allah büyük” ifa- “Bu senin yolun, sadece senin. Baş- unanistan’da orman yangınlarıyla mücadele- Almanya Başbakanı Angela Merkel diği de görüldü. Taliban’ın Katar’daki Si- desini kullandı. Taliban güçlerinin kent- kaları seninle birlikte yürüyebilir ama Ydeki zafiyet kabinede bazı değişikliklere yol ise dün yaptığı açıklamada, “Havaa- yasi Büro Sözcüsü Muhammed Naim de te gece boyu havai fişek patlattığı gün- kimse senin için yürüyemez” sözleri- açtı. Başbakan Kiryakos Miçotakis, Radikal Sol yayımladığı video ile militanları tebrik lanının açık kalmasının varoluşsal bir deme yansıdı. Taliban’ın doğum yeri ne de atıfta bulundu. “Afganlar için ba- İttifak Partisi (SYRİZA) dönemindeki eski Genel- etti. Örgütün yeni hükümeti cuma gü- önem taşıdığını” vurguladı. Kandahar’da binlerce kişi kutlamalar için kurmay Başkanı ve Savunma Bakanı Evangelos rış ve istikrardan doğmuş, müreffeh bir nü ilan edeceği iddialar arasında. sokaklara döküldü. Taliban lideri Hiba- Apostolakis başkanlığında Sivil Koruma Bakan- gelecek diliyoruz” dedi. lığı adında yeni bir bakanlık kurulması kararı al- Yeni göç dı. Vatandaşı Koruma Bakanı Mihalis Hrisohoidis de görevden alındı ve yerine Panayiotis Theo- dorikakos getirildi. Sağlık Bakanı Vasilis Kikilyas Yıllar süren savaş, insani kriz... dalgası korkusu Turizm Bakanlığı’na atanırken yerine Thanasis Plevris’in geldiği kaydedildi. vrupa Birliği (AB) içişleri bakanla- fganistan; Sovyetler askeri müdahale- Arı dün Afganistan gündemiyle bir Asi, iç savaş, ardından köktendinci Ta- araya geldi. 2015 yılındaki göçün bir liban iktidarı, sonrasında ABD liderliğin- benzerini yaşamak istemeyen AB ül- deki işgal, NATO konuşlanmasıyla yakla- ‘Paris beni davet etti’ keleri Afganistan’dan olası göç akı- şık 40 yıldır savaş, çatışmalar ve derin bir nını durdurma konusunda kararlı. yokluk, yolsuzluk kıskacında. ABD’nin 20 ran’ın yeni Dışişleri Bakanı Hü- AFP’nin haberine göre toplantıda böl- yıllık işgaline son vererek önceki gün çe- İseyin Amir-Abdullahyan, Fran- gedeki ülkelerin Afganistan’dan ge- kilmesiyle birlikte gözler ülkede bir kez sa Cumhurbaşkanı Emmanuel len sığınmacıları alması konusunda daha iktidara gelen Taliban’ın nasıl bir yö- Macron’un kendisini Paris’e davet destek olunmasına karar verildi. Al- Kâbil’de banka önlerinde netim izleyeceği, “ılımlı söylemine” karşın ettiğini söyledi. İran devlet televiz- manya İçişleri Bakanı Horst Seeho- uzun kuyruklar var. başta kadın, kız çocuklarının hakları ol- yonunun haberine göre Abdullah- fer, “bu kişilerin evlerine yakın yer- Abdullahyan mak üzere baskı, şiddet politikalarına de- yan, geçen cumartesi günü Irak’ın lerde kalmasının” AB’nin göç politi- vam edip etmeyeceğinde. Ülkedeki ağır şamını yitirdi. Aynı dönemde 66 bin Af- de hayatını kaybetti. Diğer ülkelerin ordu- başkenti Bağdat’taki bölgesel zirve sırasında kasının amacı olması gerektiğini sa- ekonomik krizle nasıl başa çıkılacağı da gan güvenlik gücü ile yönetime karşı sa- larından can kaybı bin 144 olarak açıklan- yaptığı görüşmede Macron’un kendisine “Paris’i vundu. Fransa İçişleri Bakanı Gerald bir başka soru işareti... vaşan 51 bin Taliban ve diğer örgütlerden dı. Bu süreçte 72 gazeteci ile 444 yardım ziyaretinizle çok ilgileniyoruz” dediğini belirtti. Darmanin, “Türkiye-Suriye modelinin Yıllara uzanan, Pakistan’ı da kapsa- militan da öldü. ABD ordusunun can kay- görevlisi yaşamını yitirdi. 26 Ağustos’ta “Fransızlar Irak zirvesini İran’a yaklaşma fır- iyi bir örnek olduğunu, bunun Afga- yan bu ateş hattının insani kriz faturası bı 2 bin 447 olurken 3 bin 846 Amerika- Kâbil’de düzenlenen intihar saldırısında satı olarak gördüler” diyen İranlı Bakan, “iki kez nistan için de yapılabileceğini” söy- da ağır. Brown Üniversitesi’nin araştır- lı “yüklenici” ise en az 100 Afgan ile 13 ABD askeri öl- yanıma gelen Macron, Fransa Dışişleri Bakanı’nı ledi. Ancak AB İçişleri Komiseri Ylva masına göre, ABD ABD güçle- dü. ABD’nin dev Afganistan işgalinin ma- aradı ve ona beni Paris’e davet ettiğini söyledi” Johansson, böyle bir kopyala-yapıştır konuşlanması- rince 2011’de Pakistan’da öldürü- li faturasının ise 2001’den bu yana top- dedi. Öte yandan AFP’ye göre Amir-Abdullah- EL KAİDE yönteminin işe yaramayacağı uya- nın sürdüğü Ekim len, 11 Eylül saldırılarının planlayıcısı El Kaide lam 2.31 milyar dolar olduğu belirtiliyor. yan, Bağdat zirvesinde, protokol sırasında ba- rısında bulunurken Afganistan’ın İDDİASI örgütünün lideri Bin Ladin’in en yakınındaki isim- 2001-Nisan 2021 Amerikan konuşlanması Bush, Oba- kanların yer aldığı ikinci sıra yerine liderlerin ya- komşularına destek sağlanması an- lerden birinin Afganistan’a dönüşünü gösterdiği iddia arasında ülke- ma, Trump ve Biden’ın ilk dönemi nında durduğu için eleştirildi. Bakan bu eleşti- cak bunun özel olarak planlanması edilen bir video sosyal medyada paylaşıldı. Videodaki kişinin, Bin Ladin’in de en az 47 bin olmak üzere dört ABD Başkanı’nın rilere “İran İslam Cumhuriyeti ve temsilcisinin gerektiğine dikkat çekti. güvenlikten sorumlu yardımcısı Doktor Amin al Hak olduğu öne sürüldü. 245 sivil ya- iktidarı boyunca sürdü. gerçek yeri nereyse orada durdum” dedi.