Katalog

19 AĞUSTOS 2021 PERŞEMBE DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 Erdoğan ve Biden 14 Haziran’da Köktendinci örgütün Celalabad kentinde protesto gösterisine ateş açtığı belirtildi ilk kez yüz yüze görüşmüştü. Taliban’a direniyorlar Kâbil’in düştüğü gün Afganistan’dan kaçan eski Devlet Başkanı Gani’nin ABD’den BAE’de olduğu açıklandı. fganistan’da yönetimi ele geçiren köktendinci Taliban baskı ve insan hakları konusunda dün- Ayayı ikna çabasındayken başkent Kâbil’in kuze- ‘pazarlığa’ yindeki Penşir vilayetinden direniş çağrıları sürüyor. Kadınların ve azınlıkların haklarına yönelik endişele- rin yanı sıra Taliban yönetiminin tanınıp tanınmayacağı da tartışma konusuyken kendisini ülkenin geçici lide- yalanlama ri ilan eden eski Devlet Başkanı Eşref Gani’nin Birinci Yardımcısı Emrullah Salih, Afganistan’ın ünlü komuta- nı Ahmet Şah Mesud’un oğlu Şah Mesud ile Taliban’ın umhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ABD Başka- ele geçiremediği tek vilayet Penşir’de güç birliğinde. Cnı Joe Biden’la 14 Haziran’da NATO Zirvesi için Ülkeyi terk etmek isteyenlerin havaalanı Salih, “Şu anda ülkemdeyim ve bütün liderlere destek- bulundukları Brüksel’deki buluşmasına ilişkin res- çevresindeki bekleyişi sürüyor. Afgan si- leri için sesleniyorum. Beni dinleyenleri hayal kırıklığı- mi bir açıklama yapmayan ABD, iki ay sonra görüş- villeri engellemek amacıyla havaalanının na uğratmayacağım. Teslim olmayacağım” açıklaması güvenliğini sağlayan askerlerin zaman za- mede bir “pazarlık” yapmadığını bildirdi. CHP Genel yaptı. Oğul Mesud, Fransız Express dergisi için kaleme man havaya ateş açtığı belirtildi. Reuters’e Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun, “Erdoğan’ın Biden konuşan Taliban yetkilisi de militanla- aldığı mektupta direniş çağrısı yapmıştı. ile görüşmesinde Afgan göçmenleri Türkiye’ye alma rın havaalanı dışında kalabalığı dağıtmak sözü verdiği” iddiasının kamuoyunda uzun süre tar- Afgan bayrağına müdahale için havaya ateş açtığını söyledi. Bir NATO tışılmasının ardından ABD’nin Ankara Büyükelçiliği, yetkilisi tahliyeler için hazırlık yapıldığı sı- Geçen hafta Ahmed Mesud’un Taliban ile kapsayı- “Biden ile Erdoğan arasında Afgan göçmenler ko- rada havaalanının kapısında çıkan izdiham- cı bir hükümet kurulması için siyasi müzakerelere ha- da 17 kişinin yaralandığını aktardı. ABD Ha- nusunda bir ‘anlaşma’ veya ‘pazarlık’ yapılmadığını” zır olduğu ancak radikalliğin kabul edilmeyeceği ifa- va Kuvvetleri yetkilileri ise Kâbil’den ayrıl- kaydetti. Daha önce iç siyasette tartışma konusu deleri gündeme yansımış- mak isteyen Afganların kalkış yapmaya ha- olan bu tür görüşmelerle ilgili bir görüş bildirmeyen tı. Taliban’dan kaçan Afga- zırlanan C-17 askeri kargo uçağının kanat- ABD’nin, Erdoğan-Biden görüşmesinin içeriğine dair nistan askerlerinin Penşir’de larına tırmandığı sırada yaşanan kaostaki bir yalanlama açıklaması yapması dikkat çekti. toplanmaya başladığı, sivile- sivil kayıpların soruşturulduğunu açıkladı. ABD Dışişleri Bakanlığı, 2 Ağustos’ta gerçekleş- rin de bölgeye geldiği iddia- tirilen brifingde Afganların ABD’ye göç başvurula- lar arasında. Afganistan’ın Ta- rının üçüncü ülkelerden alınacağı belirtilmiş, bu ül- ledi. Genelkurmay Başkanı Nick Car- cikistan Büyükelçisi Zahir Ağ- ter ise “Afganistan’da Taliban’a alan keler arasında Türkiye de sayılmıştı. Ankara’dan bu bar, Taliban yönetimini kabul ‘Söze değil eyleme bakarız’ tanınması gerektiğini” savunarak “Bu açıklamaya tepki yükselmişti. ABD’nin açıklama- etmediğini, Penşir’in direniş Tacikistan Büyükelçili- Taliban, insanların 1990’larda tanıdığı için merkez olduğunu söyle- sının ertesi günü Kılıçdaroğlu, Erdoğan’ın Biden’la ğinde, Gani’nin portresi atılı ülkeler Afganistan’daki tahli- na başkentte bulunan en üst düzey di. Nangarhar vilayetinin Gha- Taliban’dan farklı olabilir” diye konuştu. yaptığı görüşmeyi anımsatarak, “Erdoğan son yap- kaldırılarak yerine Salih’in Bye işlemlerini Uluslararası Hamid ABD’li askeri yetkili oldu. nikhel bölgesinde Taliban’a Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve portresi konuldu. tığı görüşmede ülkemize bu Afgan sığınmacıları ka- Karzai Havaalanı’nda sürdürürken karşı gösteri yapan yüzlerce Güvenlik Politikası Yüksek Temsilci- bul etmiştir. Toplantıya devlet mekanizmalarının dı- İran sınırı kapattı gözler Taliban ile kurulacak ilişkiler- Afgan’ın örgüt bayraklarını indirerek yerlerine Afganis- si Josep Borrell, AB Dışişleri Bakan- şından, Kavakçı ailesinden getirilen genç tercüma- İran İçişleri Bakanlığı Sınır İşleri Ge- de. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü tan bayraklarını astığı belirtildi. Celalabad kentinde de ları ile durumun ele alındığı bir top- nın sebebi de belli olmuştur. Erdoğan bunun du- nel Müdürü Hüseyin Kasımi, Afganistan Ned Price, büyükelçilik personelinin Bağımsızlık Günü kutlamalarında ulusal bayrağın kaldı- lantının ardından yaptığı açıklamada, yulmasını engellemek için bunu yapmıştır. ABD’ye sınırında konuşlu güvenlik güçlerine tahliyesinin tamamlandığını, kalan rılmasına karşı çıkan yüzlerce eylemcinin ellerinde Af- Taliban’ın Afganistan’da savaşı kazan- sesleniyorum: Erdoğan ile yaptığınız bu anlaşmala- “İran’a girmek isteyen Afganları engel- gan bayrağı ile yürüdüğü, kalabalığın astığı bayrakların diplomatik personelin de Amerikan dığını belirterek “Onlarla konuşmak rı, geleceğin iktidar üyesi ve ülkeyi yönetecek itti- lemeleri” talimatı verildiğini belirtti. bazılarının Taliban tarafından indirildiği kaydedildi. vatandaşları ve Afganların tahliyesi- fak olarak asla kabul etmiyoruz. Kendisine ne de- zorunda kalacağız” dedi. Diyaloğun Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le ne yardım edeceğini söyledi. amacının yeni bir göç felaketini ve in- diyseniz, neler söylediyseniz, bunlar Erdoğan’ı bağ- Üç kişi yaşamını yitirdi Drian, “Afganistan’dan 25 Fransız ve lar, Türkiye Cumhuriyeti’ni bağlamaz” ifadelerini sani krizi önlemek olduğunu belirten 184 Afgan’ın da aralarında bulunduğu Taliban militanlarının kalabalığın üzerine ateş açma- ABD’nin eski Ankara Borrell, resmi bir tanımanın ise söz kullanmıştı. Kılıçdaroğlu, bu iddiasını sonraki gün- sı sonucu ise üç kişinin hayatını kaybettiği, 12 kişinin 216 kişi tahliye edildi” dedi. lerde yaptığı açıklamalarda da yinelemişti. konusu olmadığını belirtti. Büyükelçisi devrede de yaralandığı aktarıldı. Kunar ve Host kentlerinde de Le Drian, Taliban’ın, 20 yıl önce ül- Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cao benzer protesto gösterilerinin düzenlendiği belirtildi. Price, Türkiye’de de görev yapan keyi yöneten örgüt kadrosuyla aynı ne- ‘Nedense sığınmacılar Licien, Pekin’in Afganistan’ın ekono- Taliban Sözcüsü Zabibullah Mücahit, önceki gün dü- ABD’nin eski Afganistan Büyükel- sil olmadığını ve değişim umut ettikle- mik toparlanmasına “kapasitesi ölçü- zenlediği ilk basın toplantısında, ülke bayrağının değiş- çisi John Bass’ın tahliyelerin koor- rini belirtti. Elysee Sarayı’ndan yapılan ülkemize yöneldi’ sünde yardım edeceğini” söyledi. Cao, tirilip değiştirilmemesi konusunda kararı kurulacak hü- dinasyonu için Kâbil’e gideceği bil- açıklamada ise “Fransa ülkeyi tanıyor, ABD’den gelen yalanlamanın ardından ise Kılıç- yeni Afgan hükümetini tanıyıp tanıma- kümetin vereceğini söylemişti. gisini paylaştı. Price, Taliban yö- rejimi değil” ifadesine yer verildi. daroğlu sosyal medya hesabından İngilizce ve Türk- yacağı konusunda ise önce kurulma- netimi konusunda “Sözler önem- İngiltere Başbakanı Boris Johnson, çe paylaşımda bulundu. Birçok ülkenin “Biden yöne- ‘Toplantıya gidiyorum’ demiş sını beklemek gerektiğini dile getirdi. li ama biz eylemlere bakacağız” de- “Batı, ABD önderliğindeki Afganis- timinin talebiyle Afgan mülteci ağırlayacağız” açık- Öte yandan Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Dışiş- Rusya ve Türkiye’den Taliban’a yöne- di. ABD Merkez Komutanlığı (CENT- tan operasyonuna ABD olmadan de- laması yaptığını belirten Kılıçdaroğlu, “Anlaşılan Bi- leri Bakanlığı, ülkesini terk eden Afganistan Dev- lik ılımlı yaklaşımlar dikkat çekmişti. COM) Komutanı General Frank vam edemezdi” değerlendirmesinde den bunu bir tek Türkiye’den talep etmemiş. Dışiş- let Başkanı Eşref Gani ve ailesinin “insani nedenler- Bu arada Japonya’nın Kâbil McKenzie’nin, havaalanını ziyaret bulundu. Başbakan, Taliban’ın yöneti- leri yetkililerinin bile girmesine izin verilmeyen top- le BAE’de konuk edildiğini” duyurdu. Gani’nin Başkan- ettiği gündeme yansıyan haberler mi ele geçirmesiyle ilgili olarak ise ör- Büyükelçiliği’nin faaliyetlerinin lantıda, hiç konuşulmamış(!). Nedense tam da o lık Sarayı’nı terk ederken “Savunma Bakanlığı’nda top- İstanbul’da kurulacak geçici bir ofis- arasındaydı. McKenzie, Taliban’ın gütün “söylemleriyle değil, eylemleriy- toplantıdan sonra on binlerce Afgan sığınmacı ül- lantıya gittiğini söylediği” öne sürüldü. Gani, “kan dö- Kâbil’i ele geçirmesinden bu ya- le değerlendirilmesi gerektiğini” söy- te sürdürüleceği belirtildi. kemize yöneldi. Tüm taraflara hatırlatıyorum: Biz- külmesini engellemek için böyle bir karar aldığını” sa- ler, halkımızın taleplerine hizmet etmekle mükelle- vunmuştu. Rusya’nın Kâbil Büyükelçiliği Gani’nin yanı- fiz. Ve halkımızın talebi nettir: İster yazılı ister sözlü, na dört araba dolusu para aldığını, helikoptere sığma- bir daha asla böyle anlaşmalar yürürlüğe giremeye- yan banknotların pistte bırakıldığını iddia etmişti. Gani, Kadın haklarına güvence talebi cek!” ifadelerini kullandı. l ANKARA/Cumhuriyet Facebook’tan yayınladığı video mesajında ise “Afganis- tan halkının gerçek İslami ve ulusal başarılarını elde et- BD, Avrupa Birliği (AB) ile 19 ül- dım etmeye ve desteklemeye hazı- dia Today, ülkenin üç kadın valisin- mek ve Afganların adaleti için çalışmalarıma geri döne- Ake yayımladıkları ortak bildiri- rız” denildi. Son yirmi yılda Afganis- den biri olan ve Taliban’a karşı müca- bilmek için istişare halindeyim” ifadelerini kullandı. Ya- de, Afganistan’da kadın ve kız ço- tan’daki kadın ve kız çocuklarının ya- dele eden Salima Mazari’nin gözal- Lavrov-Çavuşoğlu görüştü nına yüklü miktarda para aldığı yönündeki iddiaları ya- cuklarının hak ve özgürlüklerinin gü- şamının ayrılmaz bir parçası haline tına alındığı iddiasını aktardı. Hamid vence altına alınması çağrısı yaptı. gelen hak ve özgürlüklerin gelecekte Karzai Havaalanı’na giden yolda mili- lanlayan Gani, “Tamamen yalan. Bu, BAE gümrüğüy- ışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun Rus Bildiride,“Kadınlar ve kız çocuklarının, kurulacak hükümet tarafından nasıl tanların kadın ve çocuklar dahil kaç- le kanıtlanabilir. Ayakkabılarımı değiştirecek zaman bi- Dmevkidaşı Sergey Lavrov ile telefon görüşme- eğitim, çalışma ve hareket özgürlüğü güvence altına alınacağının yakından maya çalışanlara şiddet uyguladı- le bulamadım. Güvenlik görevlileri çok acil bir tehdit ol- hakları konusunda derin endişe du- takip edileceği kaydedildi. Açıklama ğı haberleri gündeme yansıdı. Ta- sinde Afganistan’daki durumu ele aldığı belirtildi. duğu için ayrılmamı istediler” şeklinde konuştu. yuyoruz. Yetkili makamları bunu gü- ABD, AB, Arnavutluk, Arjantin, Avust- har vilayetine bağlı Talokan ilçesin- Rusya Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklama- vence altına almaya çağırıyoruz” ifa- ralya, Brezilya, Kanada, Şili, Kolombi- de bir kadının burka giymediği için ‘Demokratik sistem olmayacak’ ya Lavrov ve Çavuşoğlu, Afganistan’daki ana ulu- delerine yer verildi. Kadınların ve kız- ya, Kosta Rika, Ekvador, El Salvador, Taliban militanları tarafından infaz sal güçlere mümkün olan en kısa sürede güvenli- Reuters’a konuşan bir Taliban yetkilisi ise bugü- ların, tüm Afgan halkı gibi güven ve Honduras, Guatemala, Kuzey Make- edildiği iddia edildi. Militanların, Şii ği ve kamusal düzeni sağlama çağrısı yaptı. Ulus- ne kadar kimlikleri ve görüntüleri gizli tutulan örgüt li- onur içinde yaşamayı hak ettiği ifade donya, Yeni Zelanda, Norveç, Para- inancına mensup olan Hazara azınlı- lararası ve ikili gündemdeki diğer konuları da is- derliğinin kendisini dünyaya göstereceğini açıkladı. edilen açıklamada, “Her türlü ayrım- guay, Senegal, İsviçre ve İngiltere ta- ğın önde gelen liderlerinden Abdül Taliban’ın siyasi lideri Molla Abdulgani Baradar’ın ön- tişare ettiği belirtilen iki bakanın gelecekte yapı- cılık ve istismar önlenmelidir. Ulus- rafından imzalandı. Ali Mazari’nin Bamyan’daki heykelini lararası toplum olarak seslerinin du- Ancak ülkeden baskı, şiddet, cina- yıktığı da belirtildi. Mazari, 1996’da lacak en üst ve üst düzeylerdeki ikili temasların ceki gün örgütün diğer üst düzey isimleriyle birlikte yulmasını sağlamak için onlara yar- yet haberleri art arda geliyor. In- Taliban tarafından öldürülmüştü. Afganistan’a döndüğü belirtilmişti. Örgütün sözcüle- programını da gözden geçirdiği aktarıldı. rinden Vahidullah Haşim de “Demokratik bir sistem ol- mayacak çünkü bunun ülkemizde zemini yok. Ülkemiz- de hangi siyasi sistemin uygulanacağını tartışmayaca- ğız çünkü bu çok açık. Şeriat hukuku, hepsi bu” dedi. Erivan’ın gündeminde Türkiye BBC’nin haberine göre Taliban heyeti dün eski Dev- let Başkanı Hamid Karzai, Milli Uzlaşı Yüksek Konseyi eni dönemdeki programını açıklayan Er- rarı ve barışı olumsuz etkiliyor. Ermenistan, Başkanı Abdullah Abdullah ve Hizb-i İslami Partisi lide- Ymenistan hükümeti, Türkiye’yle ilişki- Türkiye’yle ilişkileri önkoşulsuz olarak düzelt- ri ve eski başbakan Gülbeddin Hikmetyar ile görüştü. leri düzeltmeye hazır olduklarını duyurdu. meye her zaman hazırdı. Ermenistan, bugün Heyete, Taliban’ın bileşenlerinden Hakkani Grubu’nun Sputnik’in haberine göre Ermenistan’da 20 de Türkiye’yle ilişkileri düzeltmeye yönelik ça- lideri Siraceddin Hakkani’nin kardeşi Enes Hakkani’nin Haziran’daki erken seçimlerin ardından bu ay ba sarf etmeye hazır” ifadelerine yer verildi. başkanlık ettiği belirtildi. başında Başbakan Nikol Paşinyan önderliğin- Ankara ve Erivan’ın normal ilişkiler kurulma- Bu arada eski Afganistan Merkez Bankası Başka- de kurulan yeni hükümet programını açıkla- sı amacıyla karşılıklı güven atmosferinin oluş- nı Ecmel Ahmedi, önceki yönetimin nakit rezervlerinin çok büyük bir kısmının ülke dışında tutulduğunu açık- dı. Programda “Ermenistan ile Türkiye arasın- turulması için önkoşul sunmadan etkileşim ladı. Rezervlerin büyük kısmının ABD’de tutulduğu be- da diplomatik ilişkiler bulunmaması, kapalı sı- kurmaları gerektiği belirtildi. Bakanlar kurulu lirtilirken Biden yönetimi Kâbil’in varlıklarının dondu- nırlar, Türkiye’nin Dağlık Karabağ’daki 44 gün toplantısında kabul edilen hükümet programı, rulduğunu duyurdu. savaşa açıkça müdahil olması, bölgesel istik- parlamentonun görüşüne sunulacak. Belarus-Litvanya krizi itvanya önceki gün özel zırhlı ve silahlı 12 LBelarus askerinin ülkeye yasadışı giriş yap- tığını duyurdu. Litvanya Sınır Muhafızları Söz- cüsü Rokas Pukinskas, yanlarındaki 35 Irak- lı sığınmacıyı sınırın Litvanya tarafına ittiğini söylediği Belarus askerlerinin, Litvanya sınır muhafızları tarafından defalarca uyarıldıktan sonra bölgeyi terk ettiklerini belirtti. Avrupa Birliği üyesi Litvanya, Belarus’tan çoğu geçen ay olmak üzere toplam 4 bin 124 kişinin yasadışı yollardan giriş yaptığını du- yurmuştu. Litvanya, Belarus’u AB’nin yaptı- rımlarına misilleme olarak sığınmacıları kas- ten Litvanya’ya sokmakla suçluyor. Gazetecilerin evine baskın Öte yandan Belarus polisinin dün Devlet Başkanı Aleksander Lukaşenko’nun emriy- le bağımsız bir haber ajansı için çalışan ga- zetecilerin evlerini bastığı bildirildi. Muhalif BelaPan’ın sahibi olduğu Naviny.by web site- si, evleri aranan gazetecilerin arasında ajan- sın genel yayın yönetmeni Irina Levshina’nın da olduğunu duyurdu.