Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 19 AĞUSTOS 2021 PERŞEMBE 2 olaylar ve görüşler Türkiye ve AfgAnisTAn: Acil adımlar atılmalı! Neoemperyalizm ve FARUK LOĞOĞLU / emeKLi büyüKeLçi Taliban yönetimindeki bir Afganistan’ın radikal İslamın türevlerinin yuvalanacağı ve serpilip dünyaya dehşet saçabileceği sığınmacılar 2: fganistan’da Kâbil ve ülke yöne- zamanlar ne yazık ki artık çok yakındır. Taliban, etki alanını timini ele geçirmesi Taliban için şeriat üzerinden her yere yaymaya çalışacak. Aişin sonu değil, sadece başlangıcı- Elbette sınırımız dır. En katı haliyle bir şeriat devleti kur- dır. Bu bağlamda Afgan özel kuvvetleri- ivedilikle uluslararası diplomasi tecrü- ma hedefinden asla ödün vermeyecek namusumuzdur! nin Türkiye’de eğitilmesi projesinden de besi olan bir “Afganistan özel temsilcisi” olan Taliban, yönetimini pekiştirdikçe vazgeçilmelidir, zira bunlar da neticede atanmalıdır. ülkede hukukun, insan ve kadın hakla- ir ülkede “Hudut na- lizmle göç konusundaki iş- sığınmacı olarak Türkiye’de kalacaklar- Ve nihayet, Türkiye uluslararası top- mustur”, “Ülkemde birliğini açıklayan Mehmet rının kökünü kazımaya devam edecek- Bmülteci istemiyorum” Ali Güller’in: dır. Sığınmacılar konusunda İran, ABD lumun Afgan halkına karşı sorumluluğu tir. Bununla beraber uluslararası planda pankartı asanlar nasıl gö- “Bu iktidar, emperyalizm- ve AB’yle görüşmeler yapılmalı, İran’a ve vicdan borcunu harekete geçirecek meşruiyet kazanmak maksadıyla geçici zaltına alınır ve haklarında le uyumlu Yeni Osmanlıcılığı- “Afganların sınırımıza getirilip bırakıl- girişimlerde bulunmalıdır. Önce Sov- bir süre için sözde mutedil bir profil çi- yurtdışına çıkış yasağı geti- nın ‘genişleme’ hayaliyle göç- masına son vermelerini beklediğimiz”, yet işgali, sonra NATO müdahalesi ül- zecek, yatıştırıcı söylemler kullanacak- rilerek yargılama yapılır? menleri bir kart olarak gör- ABD ve AB’ye “oluşumundan kendileri- keye barış getirememiş, aksine ülkede- Neoemperyalizmi ve onun dü... tır. Ancak Taliban’ın sözlerine değil, ey- nin de sorumluk taşıdıkları sığınmacıla- ki etnik ve aşiretler eksenindeki bölün- işbirlikçisi iktidarları anla- Ümmetçi ideolojisinin bir lemlerine bakmamız gerekecektir. Afga- madan bu soruya yanıt ve- yansıması olarak göçmenleri rı ülkelerine zamanlıca kabul etmelerini meleri daha da derinleştirmiş, ülkeyi bir nistan konusu birçok açıdan Türkiye’yi remezsiniz… çeşitlilik olarak gördü... istediğimiz” belirtilmelidir. şiddet girdabına mahkûm etmiştir. Tali- yakından ilgilendiren bir konudur. Do- Suriye ve Afganistan Neo-Abdülhamitçiliğinin Bu önlemlerin ötesinde Türkiye ba- ban yönetimindeki bir Afganistan’ın ra- layısıyla son gelişmeler ışığında çıkar- olaylarını da anlayamazsı- yansıması olarak göçmenle- rış için de bazı girişimlerde bulunmalı- dikal İslamın türevlerinin yuvalanacağı larımızı korumak ve barışa hizmet mak- nız... ri Batı’yla pazarlığının bir kartı dır. Cumhurbaşkanlığı tarafından bir gö- ve serpilip dünyaya dehşet saçabileceği Türkiye’nin “Sığınmacı- olarak gördü.” sadıyla Türkiye’nin atması gereken acil rev gücü oluşturularak Afganistan’a barış zamanlar ne yazık ki artık çok yakındır. lar” sorununu da ve ülkenin HHH adımlar vardır. nasıl bir tehdit altında oldu- Erol Manisalı, 17 Ağustos ve istikrar getirmek için izlenebilecek bir Taliban etki alanını şeriat üzerinden her ğunu da göremez ve idrak tarihli yazısında iktidarın sı- yol haritası belirlenmelidir. Görev gücü- yere yaymaya çalışacaktır. Taliban’la Türkiye ne yapmalı? edemezsiniz! ğınmacılar üzerinden ülkeyi ne, Afganistan’da görev yapmış sivil/as- dostluk ilişkileri kurmanın yarar sağla- Öncelikle, sona erdiği açıklanan NATO HHH “Ortadoğululaştırma Politi- ker kişiler, diplomatlar, akademisyenler yacağına -bu aşamada Rusya ve Çin gi- operasyonu çerçevesinde ülkede bulunan “Sığınmacılar Sorunu” kasına” işaret ediyordu: ve katkı sağlayabilecek diğer kişiler da- bi- inananların hesapları tutmayacaktır. ve “Neoemperyalizmin ro- “AKP’nin ve ideolojik kim- askerlerimiz ve diğer tüm personelimiz lü” hakkında Cumhuriyet’te liğinin, ‘iktidarını sürdürmesi vet edilmelidir. Kendilerine tanınacak, ör- Günün sonunda Taliban’ın kılıcı, erişe- -eğer henüz başlanılmamışsa- en kısa sü- çok önemli makaleler ya- için’ ülkenin Ortadoğululaştı- neğin bir haftalık süre sonunda hüküme- bildiği yerlerdeki ideolojisine ters düşen rede tahliye edilmelidir. Ülkedeki vatan- yımlandı. rılması kaçınılmazdır. te bir plan/strateji sunmalıdırlar. Bu pla- bütün karşıtlarını kesecektir. daşlarımızdan Türkiye’ye dönmek iste- Önce onlara çok kısaca Ancak bu yolla ‘demokratik nın son noktası Türkiye’de düzenlenecek Bu itibarla mevcut geçiş döneminin yenler için gerekli düzenlemeler yapıl- bir bakalım. toplumsal örgütlenmelerin’ bir barış konferansı olmalıdır. Görev gü- oluşturduğu fırsat penceresinden bilis- malıdır. Yeni bir değerlendirmeye kadar Yerim izin vermediği için yolu kesilebilir. cü katılımcılar, konferans tarihi, süresi ve tifade BM Güvenlik Konseyi bir an ön- hepsini buraya alamadım Aksi halde ‘halkın egemen- ülkedeki başkonsolosluklarımız -eğer he- ama Irak, Suriye, Libya ve liğinin temsilcisi TBMM ol- yeri hakkında önerilerde bulunmalıdır. ce toplanıp oybirliğiyle Afganistan için nüz kapatılmamışsa- kapatılmalı, çalışan- Afganistan olaylarına sade- duğu sürece’ bu gerçekleşe- bir çerçeve kararı almalı ve Taliban’dan ları tahliye edilmelidir. Büyükelçiliğimiz ce “sığınmacılar” diye bakan mez: BM Güvenlik Konseyi uluslararası hukuk, insan hakları ve te- ise kısıtlı personelle görevini sürdürmeli- ama “Neoemperyalizmin” tu- Demokrasi ile siyasal İslam, toplanmalı mel özgürlükler gibi alanlarda uyması dir. Tüm tahliyelerin güvenliği için ABD zaklarını göremeyenlerin (ve- siyahla beyaz kadar zıt, kar- beklenecek esaslar belirlenmelidir. Tür- Belirlenecek yol haritası çerçevesin- ve Taliban dahil olmak üzere gerekli tüm ya görmek istemeyenlerin) şıt yapılanmalardır. Demokra- kiye, BM Güvenlik Konseyi’nin toplan- eksik ve yanlışlarını vurgula- si varsa siyasal İslam gerçek- de Afganistan’ın komşuları başta olmak temas noktaları kullanılmalıdır yan yazıların bazılarından ba- leşemez... ması için işte bu nedenlerle şimdi hare- üzere ilgili çevrelerle Türkiye, geniş bir Öte yandan sınırlarımızda Afganistan zı bölümler aşağıda: 2011’den başlayarak yürü- kete geçmelidir. Afganistan’a sahip çıka- diplomatik temaslar süreci başlatmalı ve kaynaklı göç dalgalarını önleyecek çok 15 Ağustos tarihli yazı- tülen Suriyeli ve Arap istilası: caksak, gün bugündür. zemin hazırlığı yapmalıdır. Bu amaçla yönlü fiziki ve teknik önlemler alınmalı- sında Mine Kırıkkanat, Ne- 2021’de başlatılan Afgan pa- oemperyalizmin artık çok ralı asker göçü Irak-Suriye- farklı yöntemler kullandığı- Libya hattında ‘kolaylık sağla- nı açıklıyor ve şöyle başlı- nan’ radikal dinci geçişler, ül- yordu: keyi ‘Ortadoğululaştırmanın’ “Ama olgunun (Neoemper- somut kanıtlarıdır.” Sorumsuzluk, kâr hırsı, ahlaki çöküş yalizmin) ardındaki gerçek, HHH bu savaşların tam da kitlesel Aynı tarihte Zülâl Kal- larda andığım bilim insanlarının uyarıların- şıyordu. Yıllardır bilimsel çıkış noktalarına PROF. DR. SALih ÖzbARAN / TARihçi göçleri tetiklemek için açılmış kandelen de yazısında dan söz etmeyeceğim şu anda. Güzel yurdu- temas eden Madra, ciddiye alınmadığından olmaları. Afganistan’ın tarihini anlatı- eden bazı insan ve insan grupları kas- mun yemyeşilliğinde çıkan (nedeni -kimi- şikâyet ediyor, “kitle seferberliği” gerektiği- Amerikan siyasal bilimci yor ve radikal dinciliğe des- “Nten insan hayatını tehlikeye sokacak iş- lerince ve kolayca- iklim krizine bağlanan!) ni söylüyordu. Şimdi bir kez daha uyarıyor Kelly M. Greenhill, ‘Bir Sa- tek veren emperyalistlerin ler yapmaktadır? Sorumluluktan kaçma ya da korkunç bir yangınla baş edebilecek önlem- andığım söyleşiyle, “Çözümlere odaklanma- vaş Silahı Olarak Strate- başta kadın hakları olmak sorumlulukları en aza indirme çabası, kısa leri almayan, alma gereği dahi duymamış lıyız” diyor, çok geç kalınmadan: jik Göç Mühendisliği’ baş- üzere insan haklarının tah- vadeli kârın çekiciliği... Ve tabii ahlaki zorun- tek adam yönetim kadrosunun kendini sa- “Doğayı eski haline getirmeye odaklan- lıklı kitabında, ‘Stratejik göç rip edilmesine nasıl yol aç- luluklardaki aşınma... Eğer bunları çözmek vunma refleksini, hükümeti her ne pahasına malıyız. Sadece iklim krizi değil, aynı za- mühendisliği deyimi, devlet- tıklarını vurguluyordu: (Ya- için kararlı adımlar atmazsak gelecek birkaç olursa olsun destekleme içgüdüsüyle sessiz manda biyoçeşitlilik yok oluyor çünkü. Yine ler ya da dış aktörler tarafın- rınki üçüncü yazımda yine dan belli bir bölgede yaşa- Huntington var.) on yılda tüm dünyanın yaşam standardı düşe- kalan medyayı da anmayacağım. Tedbirsiz- Thunberg’e atıf yapmak istiyorum. Ne yapa- yan nüfusun güçlendirilme- “1990’larda CIA, cek veya belki daha da kötüsü olacak!” lik ve doğa yağması karşısında her daim du- caksak hemen yapmamız gerekiyor. Belki de si, zayıflatılması ya da kapsa- Pakistan’ın İstihbarat Servi- Bu satırlar Jared Diamond’un Çöküş kita- yarlılık gösteren, doğa sevgisi taşıyan kişile- doğayı yeniden canlandırmak ve yeniden ya- mının değiştirilmesini sağla- si ISI ile birlikte bugünkü Tali- bından. Ardındaki bilimsel tavrın ve cesurca rin demeç ve tepkilerinden de bahsetmeye- banileştirmek, doğayı görme şeklimizi değiş- yan araçlarla, askeri ya da si- ban canavarını yaratmak için düşünmenin elverdiği bir ortamda yazıldığı ceğim. Sadece, faciayı -yıllardır deneyim ve tirmek için yapabileceğimiz en önemli şey- yasal amaçlar dahilinde kas- çalıştı; komünizme karşı ‘Ye- belli. Ama ben bu satırları yazmak için tuş- bilgilerle donanmış- içimizden iki bilginin lerden biridir diyor. Oysa insan doğaya pa- ten yaratılmış iç ve dış göçle- şil Kuşak’ oluşturmak ama- lara basarken ellerim titriyor, tedirginliğim tanım ve uyarılarını dile getirmekle yetine- rayla hükmetmeye çalışıyor.” ri ifade eder. cıyla İslamcı grupların güç- son haddinde. Çöküş’ün öngördüğü yıkımla- ceğim (yaşanan bu tüyler ürpertici doğa fe- Mühendislik eseri göçle- lenmesi için milyonlarca dolar Tapılacak kutsal varlık: Muhit rı acı, pişmanlık ve nefret dolu duygularımla laketinin ve başka salgın ve taşkınların bi- ri yaratan araçlar, kazanç va- harcadı.” hissediyor ve seyrediyorum. 81 yıllık yaşa- limsel açıklamalarını yapan, uyaran değer- Bir diğer bilgin antropolog Tayfun adinden finansal teşvikle- “Bugün Afganistan’da güç mımda, özellikle bugüne kadar yaptığım ta- li insanlar için taşıdığım şükran duyguları- Atay’ın bilgilendirmeleriyle tamamlayayım re, hatta kapalı olan sınırların kazanıp Kâbil’i teslim alanlar, rihçilik yıllarımda önceki kuşaklardan duy- mı da eklemeyi unutmadan). yazımı, bilimsel ayrıntıya girmeden, bir ga- açılıp basitçe geçişin kolay- terör üzerinden para kazanan madığım, hiç karşılaşmadığım, okumadığım zetede verilebilecek en kısa biçimiyle, insa- laştırılmasına uzanan geniş cihatçı militanlardır. Uçurumun kenarındayız! bir skalaya yayılır’ der. Katliamlar düzenleyen, ço- orman yangınlarıyla (ve diğer doğal afetler- nın tarih boyunca “doğa”dan “dua”ya uza- Alıntının son satırı, zaten cukları ve gençleri zorla si- le) boğuşan Türkiye için büyük şaşkınlık ya- Böylesine yaşamsal bir sorun üzerinde yıl- nan yolculuğunu, bir bakıma kopuşunu da Türkiye’nin sonuncu fotoğ- lah altına alan, Afgan halkının lardır kafa yorduğunu bildiğim Ömer Mad- dile getirerek: “İnsan, kültür dolayımı ile şıyorum; hükmetmeyi şiar edinmiş olan yet- rafı olup ABD ordusu yancı- günlük hayatına kısıtlamalar ra, 9 Ağustos 2021 tarihinde Cumhuriyet’te kililerin ihmaline, dünya devletlerinin (ABD bir parçası olmaktan hâkimi olmaya doğ- sı yüz binlerce Afgan milisin getiren, kadınların birçok hak- İpek Özbey’in Söyleşi sayfasında “uçurumun başta olmak üzere) vurdumduymazlığına ve ru konum değiştirdiği doğadan bu biçim- nasıl olup da ellerini kollarını kını yok eden ve belirledikleri kenarındayız” uyarısında bulunuyor; daha Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde ku- de kopma sonucu ortaya çıkan boşluğu da sallayarak ülkemize girdiğinin kurallara uymayanları vahşice doğrusu “Böyle giderse yakın zamanda 3 de- rulan Türkiye Cumhuriyeti’nin kazanımları- dua ile doldurmuştur... Doğanın bir parça- açıklamasıdır.” cezalandıran Taliban, Batı’nın recelik sıcaklık artışı, dünyada 8 milyar in- nın hazmındaki isteksizliğe hatta kösteklen- sı olduğumuzu bilmedikçe, onunla kaim ve Daha sonra Neoemper- eseridir. sanı etkileyecek” diyor. Herhalde şaka yap- mesine tanık oldukça acı çekiyorum. Tüm daim olacağımıza inanmadıkça ve ona tap- yalizmin yarattığı bu “Göç Ellerindeki silahları verenler evreni Doğa ve İktidar başlıklı kitabıyla in- mıyor! Şaka yapmıyordu Ömer Madra, 15- mak değilse de onu taparcasına sevmedik- Mühendisliğine” karşı çı- ve onları eğitenler emperya- celeyen Joachim Radkau’nun şu sözlerini de 16 Kasım 2015 tarihinde Antalya’da dünya- çe felaketten kurtuluş yok gibi.” kanlar için de şöyle diyor: listlerdir... Atay, kitabını İslam çalışmalarının ünlü is- hatırladıkça insanlığın utancını yaşıyorum: nın en zengin ve güçlü ülkelerinin katıldığı “Çoğu kendisini hâlâ sos- Ama en büyük tehdit, ‘Şe- mi Seyyid Hüseyin Nasır’ın İslam ve Ekoloji: yalist sayan, küresel kapitaliz- riatın Gölgesindeki Kadınlar’ “Dar görüşlü kişisel çıkarlar, uzun vadede toplantıyı “Antalya’da son tango” olarak ni- min belki de en kanlı projesi, içindir.” Bahşedilmiş Emanet eserinden aktardığı şu hep birlikte hayatta kalma hedefine baskın telediği zamanda da. Çünkü gidişat çok kö- kitlesel göçlere ve devletle- Bu konuda yine dün- sözle bitiriyor, en azından İslam’a inananla- çıkar... İnsanlar ve çevreleri arasındaki sayı- tüydü; çanlar, sirenler çalıyor, acıklı sesler rin yıkılmasına karşı durmaya kü Cumhuriyet’te, Mustafa rın, Allah’ın vasıflarından saydığı bir niteliği sız kuşak boyunca oluşturulmuş olan denge, duyuluyordu; doğa yıllardır feryat ediyordu. çalışanları ‘ırkçı’ ya da ‘faşist’ Balbay’ın, Öztin Akgüç’ün, hatırlatıyor, ekoloji ile bütünleştirirken: harici etkiler, istilalar ve ademi merkezcili- Asırlık ağacını, bağını bahçesini kurtarmak yaftasıyla tu kaka etmeye çalı- Deniz Yıldırım’ın ve Barış “Evet tapılacak en kutsal varlık doğa”dır, ğin yitirilmesi yüzünden bozulur.” isteyen köylü, kimliğini ve rızkını yaşadığı şan sözde insanlık havarisi bu Doster’in yazıları da mutla- çünkü Allah “Muhit”tir. Bu imkânsız oldu- Gerek andığım bu dünya ünlüsü bilginler- topraklardan alan vatandaş, karşısında -emir aptalları ‘sosyal liberal’ ola- ka okunmalıdır. ğunu gösterir. den gerekse önceki yıllarda yazdığım kitap- kulu- jandarmayı görüyordu ve şaşkınlık ya- rak anmak gerektiğinde, kısa- Ayrıca Yalçın Doğan’ın ca ‘liboş’ diyoruz.” T24’te 16, 17 ve 18 16 Ağustos tarih- Ağustos’ta yayımla- li Cumhuriyet’te, Ergin Yıl- nan yazılarına ve özellik- "Ne yazık k brçok nsan, aslında dızoğlu da Neoemperyaliz- le de “Uyuşturucu ticare- mutlu olduğunu mutluluğunu min savaş ve göç olayının ti Pakistan’da Afganlı göç- kaybednce anlar." üstünü örtmeye ve saptır- menler üzerinden yürü- Bertrand Russell maya çalıştığına dikkati çe- yor ve Pakistan halkını ze- kiyordu: hirliyor” diye bize de uya- Hayatta her şeye sahp, tek eksğ “Dün siyasal İslamın kurmak- rıda bulunduğu 17 Ağustos yaşama sevnc olan zengn br Çnldr ta olduğu rejime yönelik eleş- tarihli yazısına da mutlaka Kn-Fo. tirileri ‘darbeci’ suçlamalarıy- bakılmalıdır. la susturmaya çalışanlar da bu- HHH Br gün bütün servetn kaybettğn gün yine sahnedeler. Bu kez sı- Sevgili okurlarım, Neo- öğrennce br sgorta şrketne gdp ğınmacılar olgusunun getirdi- emperyalizmin gücünü kü- kends çn kapsamlı br hayat ği sorunların tartışılmasını, ‘ırk- çümsemeyin: sgortası yaptırır. Şmd gerye kalan çı’ suçlamalarıyla sabote etme- Yerli işbirlikçileri ile dünyayı tek şey ölüp herkes mutlu etmektr... ye çalışıyorlar.” ve Türkiye’yi ne hale getirdik- “Çözümleme çabaları, ‘in- lerini görün... F. Dlek Ünver ve Saadet Akıncı çevrs san hakları’, ‘demokrasi’, ‘dar- Ve kendi kaderinizi kendini- “Mutluluğun Bedel”, sz olağanüstü be’ gibi kavramları sınıf çeliş- zin tayin etme hakkına... br yolculuğa çıkarıyor... kilerinden soyutlayan, bağlam- Temel Hak ve Özgürlüklere larından koparan liberalizmin, dayalı gerçek bir Demokratik ‘erdemli olduğunu gösterme ve Laik Rejime... jestlerinin’ (virtue signalling) Ülkenize, insanınıza, top- etkisiyle kirleniyor.” rağınıza, tarihinize, bağım- 14 Ağustos tarihli Cum- sızlığınıza, Atatürk’ünüze huriyet’teki öteki önemli bir sahip çıkın! yazı, iktidarın Neoemperya- Yarın devam edeceğim.