Katalog

23 ARALIK 2021 PERŞEMBE EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 9 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR Av RO sterlİn FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 12.6800 14.5500 16.9030 22.57 1.804 4847.13 730.47 107 kuruş 85 kuruş 130 kuruş 0.36 puan 87.87 puan 197.32 lira 62.88 lira Dövizdeki büyük dalgalanma sonrası yaşanan düşüş, fiyatlarla ilgili beklenti yarattı ‘Etiket’te dolar kaosu Şili’de umut iyah kuğular”ın gelmesini bek- Dolardaki gerileme nedeniyle tüketici fiyatlarda düşüş bek- lerken, 400 yıllık “çuha parası” “Sgeldi. Osmanlı geleneğinin fai- lerken üretici, enflasyona atıfla yeni zamların durabileceğini, ze başka bir isim takarak kutsalıyla köşe kısa dönemde ise indirimin zor olduğunu söylüyor. kapmaca oynayan tuhaf insanlarını bir ke- nara bırakalım. Çok uzun bir aradan sonra oların birkaç günde önce Markalardan indirim açıkla- gelmiş iyi bir habere bakalım: Şili’de sol 18 TL’yi aşarak rekor kır- maları gelirken, piyasada yeni ittifakın adayı Gabriel Boric (35), güçlü Dması ve sonrasında yeni araç sorununun sürdüğünü ha- faşist refleksler sergileyen Antonio Kast karşısında yüzde 56’ya yüzde 41 oyla ge- açıklanan “gizli faiz artışı” politi- tırlatan Cardata Genel Müdü- nel seçimleri kazanarak Şili tarihinin en kasıyla 13 TL’ye gerilemesi, enf- rü Hüsamettin Yalçın, indirimin Ali CAn genç devlet başkanı oldu. lasyonun altında ezilen halkın PolAt özellikle 2. ele kısa sürede yan- “artan fiyatlar neden inmiyor” sımayacağını belirtti. Sokak ve birlik önemli sorusunu daha fazla sormasına neden Boric’in zaferinin esas olarak üç saca- ‘Hammadde sorunlu’ oluyor. Sosyal medyada birçok tüketi- yağı vardı. Birincisi, Boric, 2019 yılında Yalçın, “Bu insanlar da ticaret ya- ci fiyatların düşürülmesi için kampan- Santiago’da, metro bilet fiyatlarının artı- yalar düzenlerken, reel sektörün tem- pıyor. Pahalıya aldıklarını ucuza sa- rılmasına karşı başlayarak hızla ülke ça- pında, Pinochet mirasına, neoliberal po- tamazlar“ dedi. Dolarla yükselen ma- silcileri ise enflasyona atıfla maliyetle- litikalara karşı kitlesel bir isyana dönü- rin fiyatlara tam olarak yansıtılmadı- liyetlerin henüz raflara tam yansı- şen hareketin içinde öğrenci lideri ola- İç piyasadaki risklere dikkat tılmadığını söyleyen gıda toptancısı ğını hatırlatıyor. TÜİK kasım ayıyla il- rak yükseldi. Bu liderlik deneyimini daha gili yıllık tüketici enflasyonunu (TÜ- Mega Center Başkanı Kemal Altınkı- sonra, girdiği temsilciler meclisinde reel stanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim birkaç ayda cari fazla vermemize rağ- lıç şöye konuştu: “Ama doların geri- FE) yüzde 21.3, üretici enflasyonunu siyaseti içeriden tanıyarak edindiği de- İKurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, dün men dövizdeki dalgalanmayı bastıra- (Yİ-ÜFE) yüzde 54.6 açıklamıştı. lemesi piyasalara büyük ümit verdi. neyimlerle besledi. yapılan İSO Meclisi’nin aylık olağan mamamız, enflasyon beklentilerini ve Polis saldırıları karşısında geri adım at- Eğer buralarda bir yerde sabitlenirse toplantısında ekonomiyle ilgili güncel risk primini yükseltti, yatırım ortamını mayan sokak hareketleri, egemen sınıf- indirimler gelecektir.” Tüm Kuruye- Ak ARy Ak ITTA değerlendirmeler yaptı. olumsuz etkiledi.” ları, Pinochet anayasasının yerine yeni miş Sanayicileri ve İşadamları Derne- Küresel düzeyde hammadde kısıt- Bahçıvan ayrıca, bir süredir piyasa- bir anayasa yapacak bir “kurucu meclis” ği Başkanı Aykut Dinler de şuna dik- ları ve nakliye sorunlarının büyük öl- lardaki oynaklıkta etkili olan, serma- ÖtV ‘cİnlİğİ’ oluşmasını kabul etmeye zorladı. Ağırlıklı kat çekti: “Bugün market ve kuruye- çüde devam ettiğini, maliyet baskıla- ye kontrolü getirileceği söylentilerini olarak sol eğilimli uzmanlardan oluşan bu urttaş dövizdeki düşmeye bağ- rının da hâlâ oldukça güçlü olduğunu ilişkin yapılan açıklamaya hatırlatarak mişçiler yılbaşı hazırlıkları için zam- “kurucu meclis”in çalışmalarını gelecek yıl Ylı olarak akaryakıt fiyatlarının in- hatırlatan Bahçıvan, şu vurguları yap- “Cumhurbaşkanının serbest piyasa dü- tamamlaması bekleniyor. lı fiyatlardan ürün aldı. Bunlar bitin- mesini beklerken iktidar tam tersine tı: “Finansal istikrarsızlığın her geçen zeninden vazgeçilmeyeceği, kontrol- İkincisi, sol gruplar aralarındaki fark- ce dolar neyse o fiyattan tekrar ala- yol açacak bir adım attı. Resmi Gaze- gün katlanarak arttığı bir dönemden lü kambiyo rejimi gibi bir düşünceleri- ları, sekter refleksleri bir kenara bıraka- caklar. O zaman bir indirim yapabi- te’deki Cumhurbaşkanı kararına gö- rak Boric’i destekleyen bir blok oluşturdu- geçtik. Bugün hiç kuşkusuz ‘yeni eko- nin olmadığı açıklamasını ekonominin lirler.” Yine Mobilya Sanayicileri Der- re, akaryakıtta sıfır olarak uygulanan lar. Bu oluşumda, sosyalist hareketin, Ko- nomi modeli’nde söylenenler hepimi- istikrarı açısından değerli buluyoruz” neği Başkanı Mustafa Balcı, “Bu ham- ÖTV, artık uluslararası petrol fiyatı ve- münist Partisi ve Troçkist gruplar gibi iki zin ortak arzusu fakat tamamen ihra- dedi. Öte yandan Bahçıvan, bugün İYİ madde fiyatları varken indirim çok farklı geleneğinin bir arada durmayı ba- ya döviz kurlarına bağlı olarak ger- cat ve döviz getirisi üzerine odaklanıl- Parti Genel Başkanı Meral Akşener’i kolay olmaz” derken, Türkiye Mobil- şarması önemli bir rol oynadı. çekleşecek azalış tutarı kadar artırıla- mamalı, iç piyasanın taşıyacağı riskleri İSO’da ağırlayacaklarını duyurdu. Üçüncüsü, bu blok ve Boric’in ekono- cak. Yani kurdaki düşme, ÖTV’ye artış ya ve Yatak Sanayicileri Derneği Baş- de hesaba katmalıyız. Şöyle ki: şu son l Ekonomi Servisi mik mücadele ile kültür savaşlarını bir- olarak yansıyacak. Ancak artış olur- kanı Davut Doğan, tedarikçilerle pa- leştirmeyi, kent emekçi sınıflarına ek sa ÖTV değişmeyecek. Eşel mobil de zarlık halinde olduklarını belirtti. olarak tarım emekçilerine de hitap ede- kademeli kalkacak. Bu konuda sosyal bilecek esneklikte bir söylemi üretme- medyadan Ozan Bingöl “Devletin ‘ver- Suni zamlar var lamayı daha iyi yaşayabilmesi için tüm ürün yi başardı. Ancak, her zaman politikacı- tesK: İndİrİm şArt! gi feragati’ bitti, vatandaşın ‘vergi fe- gruplarında indirime gidilmesi gerektiği- Tüketici Koruma Derneği Başkanı lardan, okumuşlardan, hele solculardan dakarlığı’ başlıyor” derken, CHP Ge- Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederas- ni vurguladı. Palandöken, “Gıdadan teksti- kuşku duyan kır sınıflarının Boric’e özel- Aziz Koçal ise şuna dikkat çekti: “Ar- nel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın dö- yonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Pa- le, akaryakıta kadar her ürün grubunda dö- likle ikinci turda ilgi göstermeye başla- tan maliyetlere dayalı zamlar var el- vizdeki düşüş sonrası yüzde 30 indi- landöken, dün bir açıklama yaparak piya- vizdeki 50 kuruşluk artışta bile anında zam masının arkasında bir güven duygusu- bette ama fırsatçılıktan doğan suni rim yapılması gerektiğine dikkat çekti. salarda güvenin tesis edilmesi, yurttaşla- yapanlardan şimdi aynı hızda indirim bekli- nun olduğunu da görmek gerekiyor. Bu zamlar da var. Bunlara yönelik sıkı l MUSTAFA ÇAKIR/ ANKARA rın ve mal alım satım yapan esnafın rahat- yoruz” dedi. l Ekonomi Servisi güven duygusunun inşa edilmesinde tedbirler alınması gerekiyor artık.” 2019 dalgasının başarılarının büyük kat- kısı olduğunu söyleyebiliriz. Eski ve yeninin çatışması Şili seçimleri, Pinochet rejiminin faşist, FItch’ten uyArI neoliberal mirasıyla, demokratik halkçı bir ‘Eksi’deki Merkez’e yeni yük Şili inşa etme arzusu arasındaki çatışma redi derecelendirme kurulu- olarak yaşandı. ra ödenecek destek sadece bir kez veri- tek ödemelerini na- MUSTAFA ÇAKIR Kşu Fitch, para politikasındaki Eskiyi, koyu Katolik, Pinochet, Bolso- lecek. TL’de açılacak yeni kur koruma- sıl yapacağı merak belirsizlik ve yüksek enflasyon naro ve Trump hayranı, LGBTİ+ düş- ktidar tarafından uygulamaya sokulan lı TL vadeli mevduat hesaplarında ise konusu. CHP’nin rapo- ortamında TL’de daha fazla ya- manı Kast temsil ediyordu. Kast’ın ba- İve özellikle konunun uzmanları tarafın- aradaki farkın Hazine tarafından üst- runa göre, MB’nin brüt re- şanabilecek değer kaybının ban- bası Alman Nazi partisinin üyesi bir göç- dan “gizli faiz artışı” olarak yorumlanan lenilmesi bekleniyor. Bu arada Merkez zervi (altın+döviz) 3-12 aralık haftasın- kalar için makroekonomik ve fi- menmiş. Kardeşi, Miguel de Pinochet’in “kur korumalı TL vadeli mevduat” siste- Bankası, kur korumalı TL mevduatlar- da 1.2 milyar dolar daha azalarak 122.9 nansal istikrara yönelik risk oluş- üst düzey danışmanlarındanmış. Finan- minin işleyişiyle ilgili karmaşa sürüyor. turduğunu açıkladı. Yeni yayım- da kullanılacak ilk dolar/TL kurunu dün milyar dolara geriledi. Son üç haftada ise cial Times’da seçimlerden önce ve he- Bu kapsamda yeni bir adım da Mer- 12.3480 olarak açıkladı. 5.5 milyar dolarlık erime var. Rapora gö- lanan raporda, zorlu faaliyet ko- men sonra yayımlanan kapsamlı yorum- kez Bankası’nın dünkü Resmi Gazete’de şulları ve yerli yatırımcının güve- re, MB 1-17 aralık arasında döviz kurları- lara bakılırsa büyük sermayenin yanı sı- ninin azalmasına atıfla, hüküme- yayımlanan tebliğiyle atıldı. Buna göre 6.5 milyar dolar sattı na beş ayrı müdahalede bulundu ve doğ- ra, küresel finans-kapital de Kast’ı des- tin sistemine müdahale etme mevcut döviz (ABD Doları, Avro ve İngiliz rudan 6.1 milyar dolar, vadeli işlemler- tekliyormuş. Bu uygulama yavaş yavaş netleşirken ihtimalinin arttığı ve bankacılık Sterlini) hesabını TL’ye çeviren gerçek ki- le de 392 milyon dolarlık satış yaptı. Bu Boric ve onu destekleyen blok, sendi- Merkez Bankası’nın yeni görevi ise ban- sektörünün 2022 için görünü- şilere kur farkı MB tarafından ödenecek. kaları, kent emekçilerini, kent küçük bur- tür gelişmeler sonrası MB’nin net rezer- kanın rezervleriyle ilgili tartışmayı yeni- münün ‘kötüleştiği’ belirtildi. juvazisini, öğrencileri ve ilerici entelijan- Banka tarafından 3, 6 veya 1 yıl vadeli vi de -50 milyar dolar olarak hesaplandı. den hızlandıracak gibi görünüyor. Çünkü siyayı, kadınları, LGBTİ+ bireyleri kapsa- TL mevduat veya katılma hesabı açanla- l ANKARA rezervleri “eksi”de olan MB’nin bu des- yan bir söylem hattı geliştirmişti. Bu blok, Şili’de Pinochet rejiminin mirası neolibe- ralizme son verecek, yoksulların, emekçi- lerin çıkarlarına uygun halkçı, sosyal de- mokrat bir refah devleti oluşturmayı, iş- çi sınıfın yanı sıra dini-etnik grupların, ka- HALKBANK YAYIMLADI Kayak turizmine dınların, LGBTİ+ bireylerin haklarını ve öz- gürlüklerini genişletmeyi vaat ediyordu. Jet gibi ‘korumalı 13 milyon dolar Bu bağlamda Boric, özel emeklilik fonları- nın yerine devlet güvencesinde bir emek- rtaş Grubu, yılda 2.5 milyon tu- mevduat’ reklamı lilik sistemi koymak, küresel ısınmaya kar- Aristi ağırlayan Erciyes Kayak şı mücadele amacıyla, yeni bakır maden- umhurbaşkanı Tayyip Erdo- Merkezi’ne 13 milyon dolar yatı- leri açılmasını yasaklamak istiyor. Cğan’ın “Kur Korumalı TL Va- rımla inşa ettiği 170 yataklı Radis- Ancak Boric’in, tüm bunları yaparken deli Mevduat” ürününü açıklama- son Blu Mount Erciyes otelini hiz- Şili’nin kapitalist ekonomisini yönetme- 200 bİn Kİşİ 13 bİn 501 Adet sından kısa süre sonra Halkbank mete açtı. Şirket oteli 12 ay açık si, sermaye birikim süreçlerini güvence- Kurslar dahil özeldeki Türkiye’deki özel buna ilişkin reklam filmini yayı- tutmayı hedefliyor. ye alması gerekiyor. Bu konuda önündeki öğretmen sayısı okul sayısı na soktu. CHP Adana Milletvekili Artaş Grubu Yönetim Kurulu Üye- ekonomik siyasi engeller az değil. Yaban- Burhanettin Bulut da “Ürününün si Serhan Çetinsaya, otelde yüz- cı sermaye, 2019’dan bu yana sonra kitle açıklanmasından hemen sonra, de 50 yerli yüzde 50 yabancı tu- hareketlerinden korkarak Şili’den 50 mil- paralel olarak Türk Lirası’nın öne- yar dolar çıkarmış. İkincisi, seçimler ön- rist ağırlamayı planladıklarını an- Okulda ‘asgari’ korkusu mine dikkat çekilen reklam filmi- cesinde ısınan ekonominin 2022’de fre- latarak şöyle devam etti: “Rus- ne basması bekleniyor. Üçüncüsü, parla- nin yayımlanması tesadüf mü?” ya ve Ukrayna’dan güçlü bir talep mentoda hiçbir parti çoğunluğa sahip de- diyerek konuyu Meclis gündemi- lirten Çor, “Ücreti ödeyip elden geri is- Ali CAn PolAt var. Rusya’dan Kayseri’ye direkt ye- ğil, Boric’i destekleyen blokun oluştur- ne taşıdı. “Bulut, özellikle şu so- tenildiğini her yıl görüyorduk. 2022 yı- di uçuş planlanıyordu ancak bu sayı duğu çoğunluk zayıf ve kırılgan. Dördün- ruyu sordu: “Kur Korumalı TL Va- sgari ücretin 2022 yılıyla ilgili olarak lında bu tür tekliflerde rekor olmasını haftada bire indi. Bu rezervasyonla- cüsü, “kurucu meclis”in yeni anayasayı deli Mevduat ürünü açıklanma- Ayüzde 50 artırılması, yükselen mali- bekliyoruz. Bu nedenle mağduriyet ya- rı biraz etkiledi ancak bunun ikame oluşturduktan sonra yeni bir başkanlık se- dan önce kamu bankalarına bilgi yetler nedeniyle birçok sektörde bu ra- şayan bütün öğretmenleri bizimle ileti- edileceğini düşünüyoruz. Sömes- çimi isteme yetkisi var. verildi mi?” l ANKARA kamın nasıl uygulanacağıyla ilgili önemli şime geçmeye davet ediyoruz. Her tür- tır dönemi hariç yerli turist talebi de Boric kazandı ve süreç olarak faşiz- bir tartışma başlattı. lü hukuki desteği vereceğiz” dedi. şu anda istenilen seviyede değil.” mi kesintiye uğrattı. Ancak önünde sarp En dikkat çeken sektörlerden biri ise Çetinsaya, ayrıca gelirlerinin büyük ve dolambaçlı bir yol var. Syriza ve Çip- k ISA... k ISA... özel okullar. Salgınla birlikte batıklar Kıyım endişesi kısmının otelin günübirlik kullanım ras deneyimini anımsayarak endişe etme- ve ödenmeyen maaşlarla tartışılan bu Özel okulların çoğunda ders saa- alanından geleceğini vurguladı. mek elde değil. l TÜİK’in “Motorlu Kara Taşıtları, okullar, şimdi de asgari ücretle çalışan ti üzerinden ücretlendirme olduğunu, Grubun diğer turizm yatırımlarıyla Kasım 2021”e göre, kasımda ge- öğretmenler ve yeni asgari ücreti ban- bunun asgari ücretin altında ücrete ilgili de bilgi veren Çetinsaya, “Do- çen yılın aynı ayına kıyasla yüzde kadan yatırıp elden isteyeceğini belir- olanak tanıdığını hatırlatan Özel Okul kuzuncu otelimizi İstanbul Avrupa 13.5 azalışla 88 bin 743 adet ta- ten patronlarla gündeme geldi. Birçok Velileri Platformu Sözcüsü Özgür Öz- Konutları Çamlıvadi Projesi içinde ‘Yenilenmiş cep’e kolaylık şıt trafiğe kaydedildi. Trafiğe ka- öğretmen çalıştıkları kurumun maaş- kan da şu vurguyu yaptı: “Yeni yılda mayıs ayında açacağız. Onuncu ote- yıtlı toplam taşıt sayısı 25 milyon lardaki böyle bir artışı karşılayamaya- ise öğretmen kıyımına gidileceği veya DDK, yenilenmiş ürün teşviki kapsamında lin yatırım planını da hazırladık” de- 188 bin 967 oldu. cağını, işçi çıkaracağını ya da maaşı el- batanların artacağıyla ilgili endişe ya- Bcep telefonlarıyla ilgili fiyat limiti ve taksit di. l ŞEHRİBAN KIRAÇ/ KAYSERİ l Denizbank, batık kredi olarak da den geri isteme yoluna gideceğini sos- şıyoruz.” Asgari ücretle öğretmen ça- sınırlarında değişiklik yaptı. tanımlanan takipteki kredilerinden yal medyandan açıklamaya başladı. Bu lıştırmaya karşı olduklarını belirten Yapılan açıklamaya göre, “yenileme merke- (NPL) toplam 1.2 milyar TL tutarlı öğretmenlerinin yıllık sözleşmelerle ça- Özel Okullar Derneği Başkanı Zafer zi” veya “yetkili satıcı” niteliğinde olması kay- portföyünü sattığını KAP’a açıkladı. lıştığını hatırlatan Birlik Sendikası Özel Öztürk şöyle konuştu: dıyla, “yenilenmiş ürün” niteliğinde olan cep l Türkiye’de kripto para alım satım Okul Öğretmen Bürosu Sözcüsü Zey- “Durum öylesine karışık ki ne olaca- telefonu alımlarında, kredi kartlarında taksit- işlem sayısı TL’deki değer kaybıy- nep Çor, bu maaşların çoktan eridiği- ğını hiç bilmiyoruz. vergi düzenlemele- lendirme süresi fiyatı 5 bin TL ve altında olan la birlikte yeniden 1 milyon sevi- ni ve 2022’de açlık sınırının da altında rindeki belirsizlik sektörü kilitledi. Mali- cep telefonları için 12 ay, fiyatı 5 bin TL üze- yesinin üzerine çıktı. kalacağını belirtti. Asgari ücret sınırın- yetler nedeniyle okullarımız bugün ciddi rinde olan cep telefonları için 6 ay olarak belir- Serhan Çetinsaya da öğretmen çalıştırılamayacağını be- anlamda zarar ediyor.” lendi. l Ekonomi Servisi