Katalog

22 ARALIK 2021 ÇARŞAMBA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 13.7500 15.4000 18.2070 22.93 1.892 5044.45 793.35 4.26 kuruş 4.85 kuruş 5.69 kuruş 0.06 puan 164.34 puan 1838 lira 246 lira İktidarın ‘kur korumalı TL vadeli mevduat ürünü’ ekonomistlere göre örtülü faiz artırımı SİSTEM ÇOK PARASI OLANA YARAYACAK ktisatçı Prof. Dr. Yalçın Karatepe, hükü- İmetin başlattığı yeni sistemi değerlendire- rek bu sistemde Hazine’nin bankaların top- Faturayı halk ödeyecek ladığı mevduattan kaynaklanan kur farkı- nı üstelenerek ödeyeceğini söyledi. Kur ris- kinin Hazine tarafından üstlenilmiş olaca- Mevduat kur arasındaki farkın Hazine tarafından ğına dikkat çeken Karatepe, “Bankaya pa- rasını kim altı ay ya da bir yıl vadeli yatıra- karşılanacak olmasının orta vadede ekonomi için riskleri bilir? Bunu ancak büyük tasarruf sahiple- artıracağı ve enflasyon artışını hızlandıracağı belirtiliyor. ri yapabilir. Onlar, mevduatını uzun vadeli Bu da faturanın yurttaşa çıkması demek! olarak değerlendirebilir. Yoksa 10 bin TL’si olan bir kişi parasını bir yıl vadeli olarak ya- ktidar mevduata kur farkı öden- oranı olarak uygulanacak. tıramaz. Az miktarda tasarrufu olan insan- mesini öngören sistemin adını 4 Sisteme isteyen her banka ka- lar parasını bir yıl vadelide tutamaz. Hazine bu desteği kime verecek? Büyük tasarruf İ“Kur korumalı TL vadeli mevdu- tılabilecek. Vadeden önce hesaptan sahiplerine verecek” dedi. at ürünü” koydu. Sisteme göre 3, 6, para çekilmesi durumunda hesap va- Uzun vadeli yatırımı olan büyük ta- 9 ve 12 ay vadeler ile hesap açılabi- desiz hesaba dönüşecek. Faiz hakkı sarruf sahiplerinin kur düşerse faiz, kur lecek. Vadeden önce para çekilirse ortadan kalkacak. yükselirse döviz getirisi kazanacakları- faiz yanacak. Üstelik de hesap baki- na işaret eden Karatepe, “Fatura da ver- Orta vadede riskli yesi düşük kur üzerin- gi ödeyene, 84 milyona çıkacak. Sonuçta den güncellenecek. Eko- Sistemin duyurulmasının ardından Hazine’nin ödeyeceği para hepimizin ce- kurlarda sert iniş çıkışlar yaşandı. nomistlere göre orta va- binden çıkacak” diye konuştu. Karatepe, dede riskleri artıracak Dolar/TL dün 18.4 rekorunu kırdık- Cumhurbaşkanı Erdoğan ve iktidarın kur- tan sonra 11 liraya kadar indi. Ak- sistemin yükü yurttaşın daki düşüşü siyaseten kullanacağını, “iş- MUSTAFA üzerinde kalacak. şam saatlerinde ise 12 TL’ye geriledi. te bakın faizde bir artışa gidilmedi, faizler ÇAKIR düşürülmesine karşın kurlar da aşağıya Ekonomistlere göre plan “örtülü Hazine ve Maliye Ba- doğru geldi” diyeceğini söyledi. kanlığı, Cumhurbaşkanı Recep Tay- bir faiz artırımı” anlamına geliyor. Hazine’ye getirilecek yükün de eko- yip Erdoğan’ın önceki gün açıkladı- ‘Merkez adım atmadı’ ğı sistemin nasıl işleyeceğini yazı- nomi üzerinde orta uzun vadede risk Bu kararın önceden alındığına işaret yaratabileceğine dikkat çekiliyor. Ba- lı açıklama ile duyurdu. Açıklamaya eden Karatepe, “Kurlar önceki gün çok oy- göre, birikimlerini TL mevduat ola- zı bankacılara görde sistem için tek- naktı, dolar 18 TL’nin Avro da 20 TL’nin nik bir altyapı gerekiyor. rak değerlendiren vatandaşların kur- üzerine çıktı. Anladığım kadarıyla kabine daki oynaklık karşısında mağdur ol- Ekonomist Evren Devrim Zelyut, toplantısının ardından açıklanan karar çok “Firmaların Türkiye’de kur düştükçe maması için “kur korumalı TL vadeli önceden alınmış. MB’ye de ‘sen dur, döviz mevduat ürünü” devreye alındı. Sis- alım yaptığını biliyoruz. Çünkü Mer- falan satma’ denilmiş. Böyle bir karar veri- kez Bankası verilerine göre, 170 mil- tem şöyle işleyecek: leceğini önceden bilenler varsa 18 TL’den Dünyada görülmemiş uygulama dolar satıp, dün 12 TL’den yeniden dolar 4 Gerçek kişilerce TL vadeli he- yar dolarlık bir kısa vadeli borç yükü alarak yüzde 30’un üzerinde kazanç sağla- özel sektörün üstünde. Dolayısıyla ge- saplar üzerinde işleyecek faiz ile he- anayi ve ticaret odaları başkanla- lundu. Denizbank Genel Müdürü Ha- mış oldular” dedi. sap açılış ve vade tarihlerindeki kur rileyen kuru alım fırsatı olarak göre- Srı yeni kur korumalı mevduat aracı- kan Ateş, yeni uygulamanın alışılmışın Karatepe, MB’nin daha önce kurdaki yük- cek tüzel kişiler kurun düşüşüne mü- nı olumlu buldu. Türkiye Odalar ve Bor- dışında olduğunu söyleyerek “Sonuçta değişim oranı kıyaslanacak, yüksek seliş üzerine, “sağlıksız fiyat oluşumları” ge- salar Birliği Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, bu benim dünyada görmediğim yeni bir olan oran üzerinden hesap nema- saade etmeyecektir. Diğer bir nokta da rekçesiyle müdahalede bulundu- istikrara yönelik tedbirleri olumlu karşı- uygulama, çalışır çalışmaz diye hüküm kurun artışında ana etkenin enflasyon landırılacak ve bu mevduat ürünü- ğunu ancak önceki gün hiçbir ladıklarını belirtti. İstanbul Ticaret Oda- vermek doğru değil. Ama şunu söyleye- ne stopaj uygulanmayacak. Kur farkı olduğunu unutmamamız gerektiğidir. adım atmadığına dikkat çekti. sı Başkanı Şekib Avdagiç ise üyeleri- biliriz istikrar herkesin yararına. Banka- Prof. Dr. Sadi Uzunoğlu da “Şu hesaplamaları için Merkez Bankası Karatepe, “Kurlar önceki gün ne çağrıda bulunarak “Fiyatlar roket hı- lar parayı faiz düşerken kazanır, yükse- (MB) her gün saat 11.00’de dolar dö- anda dünyada uygulandığına şa- çılgın gibiydi ancak MB’den zında çıkıp paraşüt hızında inmeme- lirken değil” dedi. Türkiye’nin yeni eko- hit olmadığım bir program bu. Bu- viz alış kuru yayımlayacak. tık yoktu. Demek ki önceden li, fiyatlara acilen güncelleme yapılma- nomik modeli için 90 günlük bir fırsat 4 Vade sonunda kur değişiminin rada kur riski kamunun üzerine bu karar verilmiş. Cumhurbaş- lı” Ankara Ticaret Odası (ATO) Başka- penceresi açıldığını söyleyen İş Bankası kanı da ilan ettikten son- kalıyor. Düşük de olsa başarılı ol- faiz oranı üzerinde kalması halinde nı Baran da “Türk Lirası’na güveni tesis Genel Müdürü Hakan Aran ise bir gün- ra kurlar aşağıya indi” oluşabilecek fark, müşteri hesabına ma şansı var. Türkiye’nin artık ca- eden tüm adımları destekliyoruz.Kurlar- de 1.75 milyar dolarlık dövizin bozdu- diye konuştu. ri açık vermemesi lazım. Bu da ta- TL olarak yansıtılacak. Hesaplar 3, daki gerilemeyi dikkate alarak fiyatları- rulduğunu belirtti. Aran, “Ben kredi fa- l ANKARA mızı revize edelim” açıklamasında bu- izlerinde hızlı bir düşüş beklerim” dedi. 6, 9 ve 12 ay vadeler ile açılabilecek. mamen ihracata dayalı bir büyüme Yalçın Karatepe modeli izlenecek demektir” dedi. Minimum faiz oranı, MB politika faiz KOBİ SINIRI YÜKSELDİ Sendikaların talep ettiği gelir vergisinde yüksek dilim sorunu çözülmedi BDDK, kur oynaklığına karşı esneklik getirdi Vergide yük emekçide ankacılık Düzenleme ve Denetleme BKurumu (BDDK), son dönemde dö- viz kurlarında yaşanan hareketlilik sonra- MUSTAFA ÇAKIR sı kurlardaki değişimin sermaye yeterliliği BAKAN BİLGİN ‘MERDİVEN ALTI’ DEMİŞTİ KURDA SERT DÜŞÜŞ oranına olan etkilerini azaltmak üzere ba- elecek yıl ücretlerden kesilecek vergi zı esneklikler sağladığını duyurdu. Goranlarını belirleyen tebliğ yayımlandı. Akaryakıtta ‘2.5 Küçük ve orta büyüklükteki işletme- Yüzde 15’lik ilk dilimin 32 bin TL’de kal- lerin (KOBİ) tanımına ilişkin sınır, yurtiçi ması nedeniyle emekçiler yine yılın ikinci TL indirim’ iddiası yerleşik için KOBİ’ler açısından 150 mil- yarısından itibaren bir üst vergi dilimine yon TL’den 220 milyon liraya çıkarıldı. öviz kurundaki sert düşüşün ar- girerek daha fazla vergi ödeyecek. Daha önce 7 milyon TL olan perakende Ddından akaryakıtta indirime gidile- Gelir vergisi genel tebliğine göre, bu kredi limitinin 10 milyon TL’ye yükseltil- ceği iddia edildi. Cumhurbaşkanı Tay- yıl için 24 bin TL olan yüzde 15’lik ilk di- mesine, yurtdışı yerleşik KOBİ’ler açısın- yip Erdoğan, önceki gün yeni mevdu- lim, 32 bin TL’ye çıkarıldı. Buna göre yıl- dan KOBİ’nin bulunduğu ülkenin bankacı- at uygulamasını açıklamış ve döviz başından itibaren ele geçen ücret 32 lık otoritesinin sermaye yeterliliği hesap- kuru inişe geçmişti. Bu gelişmenin fi- bin TL’yi aştığında yüzde 20 vergi kesil- lamasında kullandığı KOBİ tanımının kul- yatlara da yansıması beklenirken ben- meye başlanacak. Altında ise ödenecek lanılmasına karar verildi. zinde ve motorinde indirime gideceği vergi oranı yüzde 15 olacak. Ayrıca, Sermaye Yeterliliği Yönetmeliği öne sürüldü. Piyasadan edinilen bilgi- Yüzde 27 gelir vergisine tabi gelir sı- uyarınca kredi riskine esas tutar hesap- lere göre benzin ve motorin fiyatların- nırı 130 bin TL’den 170 bin TL’ye, yüzde lamasında, hesaplama tarihinden önce- da, bu geceden itibaren geçerli olacak 35 gelir vergisine tabi gelir sınırı 650 bin ki son 252 iş gününe ait Merkez Bankası şekilde 2.5 TL’ye yakın indirim gelece- TL’den 880 bin TL’ye yükseltildi. 650 bin döviz alış kurlarının basit aritmetik ortala- Sendikalarda yüzde 1 ği söyleniyor. EPGİS’ten, “Hesaplama- TL ve üzeri gelirlerin tabi olduğu yüzde 40 masının kullanılabilmesine yönelik uygu- larımıza göre akaryakıt fiyatlarına kısa gelir vergisi diliminde de gelir sınırı 880 lamanın da devam edeceği duyuruldu. zamanda yansıyacak ciddi bir düşüş bin ve üzeri olarak düzenlendi. bekliyoruz” şeklinde bir açıklama ya- kriteri yargıdan döndü Tebliğle ayrıca, gelir vergisi ile kurum- pılmıştı. Akaryakıta son üç ayda ben- lar vergisi mükelleflerinden yıllık ge- MERKEZ BANKASI KARARI hem de düzenlemeye tepki gösteren ara- SEFA UYAR zin yüzde 49, motorin yüzde 58, LPG lir veya kurumlar vergisi beyannameleri larında Büro-İş’in de olduğu sendikalar, ise yüzde 80 zamlanmıştı. üzerinden hesaplanan verginin yüzde 5’i alışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı kararı yargıya taşımıştı. Danıştay 12. Da- İhracatçıya TL uzlaşmalı oranında istisna edilen tutarın sınırı da Ç Vedat Bilgin’in “merdiven altı sendi- iresi, oybirliği ile yürütmenin durdurul- 2 milyon TL olarak belirlendi. ARALIKTA 68.9 OLDU vadeli döviz satışı izni kalar” ifadesi ile açıkladığı toplu iş söz- masına karar verdi. Sendika kurma hak- leşmesinden yararlanmak için üye sayı- kının anayasa ile güvence altına alındığı, İkinci yarıda artacak erkez Bankası’ndan yapılan açıkla- Tüketici güveni sının yüzde 1’in üzerinde olması kriteri- sendikalara üyeliğin serbest olduğu, ka- Bekâr bir işçi için geçerli olan brüt 5 Mmaya göre ihracatçı ve ithalatçı fir- nin yürütmesi, Danıştay 12. Daire tara- mu görevlileri arasında sendika üyesi ol- bin 4 TL, net 4 bin 253 TL olan asgari üc- malara TL uzlaşmalı vadeli döviz satışı tarihi düşük seviyede fından durduruldu. Kararda, düzenleme- maları veya olmamaları nedeniyle bir ay- retten gelir vergisi alınmayacak. Bunun gerçekleştirilebilecek. nin, sendikalar arasında ayrıma yol aç- rım yapılamayacağı hususunun sendika ürkiye İstatistik Kurumu ve Türki- dışında işçi ve memurların ücretlerinin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdo- tığı, açıkça sendikal özgürlüğe müda- üye ve yöneticilerinin güvencesi olarak Tye Cumhuriyet Merkez Bankası iş- asgari ücret kadar olan bölümü yani 5 ğan, Kâbine toplantısının ardından kur hale oluşturucu ve sendikaların kuruluş düzenlendiği vurgulanan kararda, düzen- birliği ile yürütülen tüketici eğilim an- bin 4 TL’si de vergi kapsamı dışında bıra- oynaklığıyla ilgili ithalatçıları ve ihracat- amaçlarını gerçekleştirmesini engelleyi- lemenin, “ilgili mevzuat hükmünü daral- keti sonuçlarından hesaplanan mev- kılacak. Bunun dışındaki ücretlerden ge- çıları da kapsayan 10 maddelik tedbir- ci nitelikte olduğu vurgulandı. tıcı ve toplusözleşme ikramiyesinden ya- sim etkilerinden arındırılmış Tüketi- lir ve damga vergisi alınmaya devam edi- leri açıklamıştı. Bu gelişme sonrası Mer- Sözleşme ile 400 liralık ikramiyeden, rarlanma koşullarını kısıtlayıcı, daha ön- ci Güven Endeksi, aralıkta bir önce- lecek. Gelecek yıl memur maaşlarına ya- kez Bankası, ileri vadeli kurla ilgili basın üye sayısı yüzde 1’i aşmayan sendika ceki dönemlere ilişkin toplu sözleşme ki aya göre yüzde 3.1 azalarak 68.9 pılacak artış ise ocak ayında belli olacak. açıklaması yaptı. üyelerinin yararlanamayacağı şekilde dü- metinlerinde yer almayan bir düzenle- oldu. Kasım ayında 2004 yılından bu Ancak memurlar ile özellikle toplu söz- Açıklamada, “İhracatçı ve ithalatçı fir- zenlenmişti. Hem Bilgin’in açıklamasına me” olduğu kaydedildi. l ANKARA yana en düşük seviyeye gerilemiş leşme kapsamındaki işyerlerinde çalı- malara kur riskini yönetebilmeleri ama- olan endeks, aralıktaki düşüşle tari- şan işçiler yılın ikinci yarısında yine yüz- cıyla, bankamız nezdinde ihale yoluyla hin en düşük seviyesine inmiş oldu. de 20’lik vergi dilimine girerek daha faz- ve Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsi- Hanenin maddi durumu ve maddi du- la vergi ödemeye başlayacak. Bu nedenle yon Piyasasında (VİOP) TL uzlaşmalı va- Nebati: Şimdi normale döndük rum beklenti endekslerinde de dü- sendikalar, yıllardır verginin ilk diliminin deli döviz satışı gerçekleştirilecektir” ifa- şüşler yaşandı. Hanenin maddi du- düşürülmesini ve çalışanlar için sabitlen- azine ve Maliye Bakanı Nureddin Ne- tırımlarının tamamlanması, üçüncüsü her deleri yer aldı. Buna göre bir ve üç ay va- rumu endeksi geçen yıla göre kasım mesini istiyordu. Ancak iktidar bu talep- Hbati, TRT canlı yayınında gündeme iliş- türlü pazara yakın olması” dedi. “Bir büyü- deli olarak gerçekleştirilecek TL uzlaş- ayında 56.1 iken, aralık ayında yüzde lere yıllardır kulak tıkıyor. kin soruları yanıtladı. Son dönemde döviz- me yok son bir yılda, bir sıçrama var” di- malı vadeli döviz satım ihalelerine ilişkin 3.6 azalarak 54.1 oldu. Hanenin mad- Büro-İş Genel Başkanı Alay Hamzaçebi, deki dalgalanmalara ilişkin konuşan Neba- yen Nebati, “Tabii ki kırılganlıklarımız var. takvimin kamuoyu ile ayrıca paylaşılaca- di durum beklentisi endeksi ise ka- “Ticaret erbabına uygulanan yüzde 5 ver- ti, “Hem bir model öne sürüyoruz hem dün Bunların üstüne çalışıyoruz. Orta gelir tu- ğı açıklandı. Ayrıca firmaların söz konu- sımdaki 68.9 seviyesinden yüzde 5.3 gi indirimi avantajı var. Dolayısıyla ilk ver- (önceki gün) Cumhurbaşkanımız bir mani- zağından çıkmak istiyoruz” ifadelerini kul- su ihalelere bankalar aracılığıyla katılım oranında azalarak 65.2 oldu. Daya- gi dilimi ücretli çalışanlar için yüzde 10 festo yayımladı. Son birkaç aydır kur atak- landı. Eski Merkez Bankası Başkanı ve İYİ sağlayabileceği de belirtildi. nıklı tüketim mallarına harcama yap- olmalıydı” dedi. Önceki yıla göre cezala- larıyla ilgili yaşanan gelişmeler ve yapılan Parti Milletvekili Durmuş Yılmaz’ın, dövizin Merkez Bankası’nın açıklamasına gö- ma düşüncesi ise yüzde 1.9 azalarak rın yeniden değerleme oranı olan yüzde yorumlar normal olmayan bir şeyin tartış- düşüşünün ardından yaptığı “Bu bir alım re ihracatçı ve ithalatçı firmalar, VİOP’ta 89.6 oldu. Aynı şekilde genel ekono- 36.2 oranında arttığına işaret eden Ham- masıydı. Şimdi normale döndük” ifadele- fırsatıdır. Piyasaya kesin bir müdahele yapılacak vadeli döviz alım talepleri- mik durum beklentisi endeksi de yüz- zaçebi, “Oysa ilk dilim vergi matrahı yüz- rini kullandı. Sıcak parayı istemedikleri- var” açıklamalarına da isim vermeden ya- ni bankalar aracılığıyla Döviz Piyasaları de 2.2 azalarak 66.7 oldu. de 33.33 artırıldı. Çalışanın kaybı yüzde ni söyleyen Nebati, “Bunun temel sebep- nıt veren Nebati, bunun bir “spekülasyon” Müdürlüğü’ne iletebilecek. 2.87” diye konuştu. l ANKARA lerinden biri coğrafya, ikincisi altyapı ya- olduğunu savundu. l Haber Merkezi l ANKARA/Cumhuriyet