Katalog

21 ARALIK 2021 SALI EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 18.0109 20.2500 23.900 23.87 2056 6882.73 1039.37 82 kuruş 95 kuruş 1 lira 5 kuruş 1.57 puan 28.11 puan 343. 85 lira 39 lira Yanlış ekonomi yönetimi dün piyasalara son yılların en dalgalı günlerinden birini yaşattı Doları ‘gizli faiz’ tuttu Abdullah Baştürk - DISK - Kemal Türkler- Dün günlük yüzde 9.2, yıllık yüzde 134 yükselen dolar/ Yüzde 23.69 TL, piyasa kapanışı sonrası iktidarın özellikle TL mevdua- Pekin - Nebioğlu.. Hazine’nin dünkü 10 ta dövize endeksli getiri garantisi vermesiyle geriledi yıllık tahvil faizi ora- ürk sendikacılık hareketinin hak- nı. Bu faiz, Merkez lar kazanım tarihine damgasını vur- eni haftaya Türkiye Cumhuriye- lemlerle ilgili yaptığı açıklamalar, bu Bankası’nın geçen Tmuş simge liderlerinden Abdullah eylül ayındaki ilk fa- ti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip kez dolar/ TL’yi düşüş yönünde etki- Baştürk’ün aramızdan ayrılışının 30. yı- iz indiriminden bu YErdoğan’ın Merkez Bankası’nın ledi. Özellikle Erdoğan’ın şu açıklama- lındayız. Hak arama yöntemlerini ge- yana 6.7 puan arttı. politika faizi ve başta TÜSİAD olmak sı dikkat çekti: “İnsanlarımızın ban- liştirebilen, katılımcılığa inanan, eylem- üzere iş dünyası temsilcilerinin ikti- kadaki TL varlığının mevduat kazan- ci sendikacı.. Önce Türk-İş, sonrasında darın ekonomi politikalarına yönelik DİSK çatısı altında Genel-İş Sendikası cı kur artışından yüksekse bu getiriyi bir anlamda onun ürünü, yüz binlerin üs- eleştirilerine karşı yaptığı açıklama- elde edecek. Kur getirisi mevduat ka- tüne çıkabilmiş bir yapı.. larla başlayan Türk Lirası önce hız- zancının üstünde kalırsa, aradaki fark 1961 yılında işçileri kışırtma iddiası ile Bal- lı bir erime sürecine girdi. Geçen haf- doğrudan vatandaşımıza ödenecek.” mumcu Kışlası’nda tutuklu kaldıktan sonra tayı 16.50 seviyesinde kapatan do- Bu açıklamalar sonrası dolar/ TL 13 beraat ediyor. 1962’nin kasım ayında ku- lar/ TL, yeni haftaya 17.23 seviyesine seviyesine kadar geriledi. ruculuğunda etkin rol oynadığı Genel-İş Politikalar şuurlu değil! yükselerek başladı. Bu durum Türki- Başkanlığı’na, 1964 yılında Türk-İş Yöne- Krizi derinleştirir mi? ye’deki piyasalar kapanana kadar sür- tim Kurulu üyeliğine seçiliyor. Ancak kar- ilim Akademisi, Türk Lirası’nda- tü ekonomi politikalarının bir sonucu- Atılan yeni adımları sosyal medya- dü ve kapanışta dolar/ TL 18 seviyesi- şı çıktığı partiler üstü politikasına karşı çık- Bki değer kaybı ve ekonomik geliş- dur” ifadeleri kullanıldı. dan değerlendiren Prof. Dr. Erinç Yel- nin üstüne yerleşti. Böylece TL’nin do- manın ötesinde, muhalefetin öncü sendikal melere ilişkin hükümeti uyardı. Türk lar karşısındaki değeri bir günde yüz- dan, “Döviz kuru ile mevduat arasındaki liderleri arasında dörtler, on ikiler raporları ‘İflaslar artacak’ Lirası’nın değer kaybının bir yılda çift de 9.2, 20 Aralık itibarıyla son 1 yıl- fark devlet tarafından ödenecek ise faiz içinde muhalif ses olarak öne çıkıyor. Böyle bir kriz ortamında üreticilere haneli oranlarda arttığı hatırlatılan getirisi piyasa koşullarına göre yükselti- da ise yüzde 134 azaldı. Ayrıca Mer- 1966, belediye temizlik işçilerinin Ço- kalıcı bir rekabet gücü kazandırılma- açıklamada yurtdışından alınan her lecek demektir. O zaman TCMB ne diye kez Bankası da 21 Aralık 2020’de rum - Ankara çıplak ayaklı yürüyüşünün sının imkânsız olduğu belirtilen açık- ürün ve hizmetin yüzde 100 pahalı- kendi faizini düşürüyor?” şeklinde yo- önderi. 16 Mart 1978’de, faşistlerin İstan- 7.69 lira olarak açıkladığı dolar kuru- lamada, ortaya çıkan fiyatlama krizi- landığı belirtildi. Eylülden bu yana iz- rumlarken Uğur Gürses şu soruyu sor- bul Üniversitesi önünde yedi öğrenciyi öl- nu, 20 Aralık 2021 için 17.50 lira ola- nin ise çok kısa sürede ticaret kanal- lenen para politikasıyla körüklenen dürme eylemlerinin üzerine katıldığı, DİSK du: “TL’den kaçmayın diye size dövize rak ilan etti. Ancak kabine toplantısı larının tahribatına, yatırımların erte- TL’deki muazzam değer kaybının, ara- çatısı altında 20 Mart faşizme ihtar eylemi- endeksli enstrüman sunuyoruz’ diyen sonrası Erdoğan’ın yeni ekonomik ön- lenmesine, üretim ve talebin hızla da- lık ortası itibarıyla açık bir döviz kuru nin, ülke çapında iki saatlik iş bırakma ge- krizi çözebilir mi, derinleştirir mi?” Uy- ralmasına yol açacağı uyarısında bulu- krizine dönüştüğü kaydedilen açıkla- nel grevinin, DİSK Yürütme Kurulu’nun ka- gulamanın piyasalar tarafından örtülü YURTDIŞI VARLIKLAR nuldu. Açıklamada şunlar kaydedildi: mada, “Eldeki kriz, dünya konjonktü- rarıyla Türkiye çapında gerçekleştirilmesi- faiz artışı olarak yorumlandığını belir- “Bu politikalarda ısrar edilmesi du- nin sorumlu lideri. Ardından 1 Mayıs 1979 rünün değil, yakın dönemde ülkemiz- ten Burcu Aydın Özüdoğru şunu vurgu- EKIMDE YÜKSELDI rumunda, ülke çapında peşi peşine ile 1 Mayıs 1980 tutuklulukları geldi. de uygulanan para politikasının zaten ladı: “Hazine bu yükü vergi gelirleriy- Aralık 1980’de DİSK’in genel kurulunda erkez Bankası’nın dün yayımladı- şirket iflas ve kapanmalarının ve iş- zayıf olan iktisadi temeller ile birleş- le mi karşılar, ilave borçlanmayla mı, Mğı “Uluslararası Yatırım Pozisyonu DİSK Genel Başkanlığı’na seçilmesinin ta- ten çıkarmaların yaşanması beklen- mesinin doğrudan sonucu” değerlen- yoksa Merkez Bankası tarafından para (UYP) Gelişmeleri-Ekim 2021” raporu- nıklıkları çok çarpıcıydı.. meli. 2022’de kamu bütçe açığının dirmesi yapıldı. Açıklamada, “Bu za- na göre, ekim ayı itibarıyla Türkiye’nin basarak mı? Her üç seçeneğin de mali- Kamuoyuna yapılmış, çelişkili açıklamala- GSYH’ye oranının bütçede öngörü- yıf iktisadi temellere rağmen bu şid- yurtdışı varlıkları, 2020 yıl sonuna kı- yeti yüksek olur.” Refet Gürkaynak da rın, iç-dış provokasyonlarda kullanılan sav- len yüzde 3.5’in çok daha üzerine dette bir kriz makul bir para politikası yasla yüzde 20 artışla 306.8 milyar do- ların aksine, ülkemizde işçi sınıfımızın topu “Adına faiz artışı denmeyerek epik faiz çıkması kaçınılmaz. İzlenen politika- ile önlenebilir bir sonuç iken para po- lar, yükümlülükleri ise yüzde 12.1 azalış- topu 17 yıllık özgür sendikal haklar kullanı- artışı yapıldı. Merkez Bankası yüzde 14 nın sonucu olarak kısa vadede kamu litikasının kendisi krizi tetikleme ara- la 562.5 milyar dolar oldu. Aradaki farkı mının özgürlüğünde elde ettiği, dünya ölçe- ile para vermeye devam edecekse bu borç stokunun sürdürülebilirliği so- cı olmuştur. Hükümetin iddiasının ak- ifade eden net UYP ise 2020 sonunda ğinde bir örneği yaşanmamış çağdaş işçi, da işe yaramaz. Temel iktisat ile kavga- runu ortaya çıkacak.” -384.7 milyar dolarken geçen ekim so- sine TL’nin değersizleşmesi şuurlu bir sendikal hakları yükselişinin durdurulması, ya girip bütün ülkenin kafasını gözünü l ANKARA/Cumhuriyet nunda -255.7 milyar dolar oldu. stratejinin değil, sürdürülemeyen kö- yetmez geriye çekilebilmesinde çok güçlü yardırdılar” dedi. l Ekonomi Servisi evrensel emperyal sermaye ile iç odakla- rın işbirliğinde, dev boyutlu provokasyon- lar gündemdeydi. Henüz çok fazla karan- Cari fazla 3.2 milyar dolar, çevrilmesi gereken borç 170 milyar dolar lık nokta kalmış olsa da işleyişin ana çark- larını sergileyen çok fazla gerçeklik üzerin- den belgelendirmeler de emek tarihimizin kayıtlarına kazındı.. HHH Aralık genel kurulunun tanıklıklarını birey- ‘Böyle borç kapanmaz! selleştirmeden özetlemem gerekirse, orta- da ucuz sendikacılık, liderlik savaşlarının ya- şanması söz konusu değildi. Sandığa, oy MUSTAFA ÇAKIR sullaşmayı bunca artırması” kar- kullanmaya giden delegeler vitrinde değil, YÜZDE 45 ARTTIRILDI şılığında verilen cari işlem fazla- içsel, özelinde, Kemal Türkler - Abdullah ktidar “düşük faiz, yüksek sı Türkiye’nin döviz ihtiyacını tü- Baştürk dostluğunun özünü, DİSK’i ayakta Bağ-Kur’lu çiftçinin İkur” politikasıyla ekonomide tutma, kurtarma çabalarının işbirliğini göz- müyle karşılamaktan uzaktır.” lemleyebiliyorlardı. Kemal Türkler’in pek çok tüm hesapları cari fazla üzerine Türkiye’nin gelecek 12 aylık primle başı dertte kez, içtenlikle paylaştığı üzere, çok kısacık yapıyor. Buna karşın dolar art- dönemde 170 milyar dolarlık dış haklar kullanımlarının parlak süreçleri için- aliyetleri her geçen gün artan tıkça Türkiye’nin borç tutarı da borç ödeme yükümlülüğü bu- de sendika liderleri ile işçi sınıfının lider ta- Mçiftçinin başı şimdi de artan artıyor. Cari işlemler ekimde 3.2 lunduğuna işaret edilen rapor- banlarına yapılabilmiş kısacık süreli eğitim- Bağ-Kur primleri ile dertte. Yeni as- Özel sektörün borcu milyar dolar fazla verdi. Geçen da, “Vatandaşların tasarruflarını lerle, deneyimlerin, dünya emek tarihinde gari ücret ve 28 günden 29 güne çı- yılın ocak-ekim döneminde 28.6 yaşanmış süreçlere göre çok yetersiz kal- TL yerine döviz ve altına yönlen- kan Bağ-Kur primleri ile ilgili açıkla- 237 milyar dolar masının altını çizmişti. milyar dolar olan cari işlemler malar yapan Türkiye Ziraat Odala- dirmesi, yurtdışına sermaye ka- Hakların yükselişinin yaşanmasının mo- rı Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şem- açığı ise bu yıl 8.4 milyar dolara zel sektörün uzun ve kısa vade- çışının sürmesi, dövize olan tale- ral değerleri içinde, işçi sınıfımız ancak ön- si Bayraktar, 2022 yılı tarım Bağ-Kur Öli dış borçları ise bu yılın ilk 10 kadar geriledi. bi aylık 2-3 milyar dolarlık cari derliği yapılan eylemler ile siyasal, toplum- priminin yüzde 44.87 artarak bin aylık döneminde 4 milyar dolar ar- Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) fazlayla karşılanamayacak ölçüde sal duruşlar için gereken refleksi gösterebi- 668 lira 83 kuruş olduğunu hatırla- tarak 236.9 milyar dolara kadar haftalık ekonomi raporunda bu ra- lecek noktalara ulaşabilmişlerdi. Direnişler, artırıyor” denildi. tarak, “Bu miktarı çiftçilerimizin öde- yükseldi. Sektörün uzun vadeli dış eylemler, 1 Mayıs’lara dönük kitlesel katı- kamları değerlendirdi. İktidarın Rapora göre, Türkiye’nin gele- mesi imkânsızdır. Bu nedenle çift- borçları 1.8 milyar dolar azalarak lımların rüzgârları üzerinden yapılmış, atıl- yeni ekonomik modelle TL’nin de- cek 12 aylık dönemde vadesi do- çiye kolaylık sağlanmalı, prim öde- 161.4 milyar dolara gerilerken kı- mış her hesapsız adımın ödenecek bedel- ğerini serbest düşüşe bırakıp cari me gün sayısı 15 güne indirilmelidir. lacak olan 170.3 milyar dolarlık sa vadeli dış borçlarında ise 5.8 mil- leri kaçınılmazdı.. Çiftçilerimizin primlerine uygulanan işlemler fazlası vererek enflasyo- yar dolarlık artış kaydedildi. Uzun dış borçlarının 5.8 milyar dolarlık İşte Abdullah Baştürk’ü özel kılan nitelik- yüzde 5’lik hazine teşvik indirimi en vadeli dış borçların 64.7 milyar do- nun ve döviz kurunun dengelene- kısmını Hazine, 514 milyon dola- leri, bu olumsuz koşullar içindeki bireysel di- az enflasyon oranında artırılmalıdır” ları finans kesimine, 96.8 milyar do- reniş, duruşlar üzerinden seçimleri, ödeme- ceğini ileri sürdüğüne dikkat çeki- rını yerel yönetimler, 28.9 milyar dedi. Bayraktar, son 2 yılda toplam ları ise reel sektöre ait bulunuyor. yi göze aldığı bedellerin ağırlığına karşın da- len raporda, şu vurgu yapıldı: dolarını kamu bankaları, 198 mil- 172 bin 747 çiftçinin prim ödeyeme- Ocak-ekim döneminde finans sektö- yanma gücü olarak özetlenebilir. Düşünün “TL’ye yüzde 60’a yakın oranda yon dolarını da KİT’ler üstlene- yecek güçte olduğunu muafiyet bel- ki Cumhuriyet kazanımlarının üzerine, ülke- rünün borcunda 6.2 milyar dolarlık değer kaybettirilerek yabancı ser- cek. 26.1 milyar dolarlık kısmı ise nin her alanından fışkıran toplumsal birikimin gesi ile ispatlayarak tarım Bağ-Kur azalış, reel sektörün borçlarında ise mayenin kaçışını hızlandırarak ve Merkez Bankası’na ait. patlaması ile.. 27 Mayıs Anayasası’nın bü- ödemekten vazgeçtiğini belirtti. 4.4 milyar dolarlık artış yaşandı. tünlüğünden çıkan gerçek düşünce özgürlü- enflasyonun hızla yükselerek yok- l ANKARA ğünden başlayan, sendikal haklara uzanan, AKP TEPKİYE DAYANAMADI çağdaş özgürlüklerin yasal donanımlarının da katkılarıyla.. Yetmemiş hazır toplumsal biri- kim, dünyayı şaşırtan bir hızla hakların kul- ‘Asgari’de istisna KISA... KISA... lanımlarını kazanımlara dönüştürmüş. Em- peryal, sermaye çıkarları ile çelişkilerin ağır- tüm çalışanlara l Rusya’nın tüketici sağlığın- lığında frenlemelerin programlanması yaşan- dan sorumlu kurumu Rospotreb- sgari ücretlilerle ilgili vergi düzen- mış. 12 Mart yetmemiş, 12 Eylül’e gelinmiş.. nadzor, gıda güvenliğinin ihla- Alemesinin de içerisinde yer aldığı Abdullah Baştürk, 12 Eylül’ün tuğla gi- li iddiasıyla 33 Türk ve İranlı üre- torba teklif dün TBMM Plan ve Bütçe bi gelen, idamlarını isteyen iddianamesinin ticiden limon, mandalina, biber, Komisyonu’nda görüşüldü. AKP’liler içinde, herkeslerin payını aldığı çok ağır iş- üzüm ve narın dahil olduğu mey- gün boyu sadece asgari ücretlileri ge- kenceler sonrası suçlamaları çürüten savun- velerin ithalatını askıya aldı. lir ve damga vergisinden muaf tutan manın lideri olmuş. Yazılımlarından haber- Türkiye için üzüm miktarı 60 teklifi savunurken, muhalefet partileri dar olmadığı, kimilerinin yurtdışına kaçtık- bin ton, nar miktarı 10 bin ton. düzenlemenin bu haliyle anayasanın ları süreçler içinde, dersine çalışmış olarak l Dünya Ekonomik Forumu eşitlik ilkesine aykırı olduğunu belirt- tüm oyunları bozmuş.. Hitler faşizminin de- (WEF), Davos’ta gelecek ay yapı- tiler. Bu tartışmalar devam ederken neyiminden geçmiş Alman sendika liderleri- li çalışmasıyla birinci, Berat Çelebioğ- lacak olan zirvesini 2022’nin or- nin ağızları açık, hayranlıkla, AB, dünya sen- akşam saatlerinde AKP Grup Başkan- ‘TAŞ’IN GENÇLERINE ÖDÜL lu, Serdar Aydın, Lale Karataş ve Izzet- talarına erteledi. Organizatörle- dikal örgütlerinin sonuna kadar yanlarında vekili Mustafa Elitaş, işçi ve memur stanbul Maden Ihracatçıları Birliği’nin dü- tin Kutlu “Stone Town”la ikinci, Erhan Yıl- rin yaptığı açıklamaya göre erte- durmalarını sağlayacak desteği kazanmış.. tüm çalışanların ücretlerinin asgari Izenlediği “10. Endüstriyel ve Mimari Do- dız “Joint Stone”la üçüncü oldu. Toplam Sayısız evrensel sendikal ödülü hak etmiş leme nedeni Omicron varyantına ücrete kadar olan bölümünün vergi- ğal Taş Tasarım Yarışması”nda, profesyo- 132.5 bin lira para ödülü dağıtıldı ve yurt- bir önder. Işıklar içinde yatacak.. dair devam eden belirsizlik. den muaf hale getirileceğini açıkladı. nel kategoride Pınar Aracı “Bağlaç” isim- dışı eğitim bursu sağlandı. l Merkez Bankası, geçen haf- Komisyonda ise tartışmalar yaşan- ta gösterge faiz oranını 100 baz dı. AKP’li Aydemir’in kurdaki artış Akaryakıta zam durduruldu puan düşürmesinin ardından, üzerine, “Üretim sürecini ayakta tu- dün Türk Lirası zorunlu karşılık- tan bir ülke hâlindeyiz biz. Açıklanan nerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), dö- İhracatçının enflasyonu uçuşa geçti lara uygulanan faiz/ nema ora- parametreler yüz güldüren bir hâlde, Evizde yaşanan düşüş sebebiyle akaryakıt fiyat- nını da teknik bir düzenlemeyle ürkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Sanayinin iki ana sektöründen ima- hepimiz görüyoruz, takip ediyoruz” larına bugünden itibaren yapılması planlanan ar- aynı seviyede indirdi. ifadeleri CHP ve HDP sıralarında tep- T“Yurtdışı Üretici Fiyat Endeksi, Ka- latta endeks yıllık yüzde 48,03 artar- tışların durdurulduğunu açıkladı. EPDK’den dün l Türkiye’deki 12 havalimanı, sım 2021” raporunu açıkladı. Rapo- ken, madencilik ve taşocakçılığında kiyle karşılandı. HDP’li Garo Paylan yapılan açıklamada, “Cumhurbaşkanımızın bu- Uluslararası Havalimanları Kon- “Uçuyoruz, uçuyoruz” diyerek tepki- ra göre fiyatlar kasım ayında bir önce- yüzde 40.43 olarak gerçekleşti. Ana gün (dün) açıkladığı ekonomik tedbirlerin ardın- seyi (ACI) tarafından yürütülen ki aya kıyasla yüzde 13.49, Bir önce- sanayi gruplarının yıllık değişimleri ara sini gösterirken CHP’li Veli Ağbaba, dan dövizde yaşanan düşüş sebebiyle akaryakıt Havalimanı Karbon Akreditasyo- “Hatta araba çok olduğu için benzin ki yılın aralık ayına göre yüzde 49.02, malında yüzde 59.34, dayanıklı tüke- fiyatlarına bu geceden itibaren yapılacak artışlar, nu (ACA) Programı kapsamında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde tim malında yüzde 39.07, dayanıksız kuyruğu da var İbrahim Bey. Araç sa- sektörümüzün desteği ile durdurulmuştur” denil- “1. Seviye Sertifika” almaya hak yımız arttı, benzin kuyruğu da var” 47.89 ve 12 aylık ortalamalara göre ise tüketim malında yüzde 33,87, enerjide di. Benzinin litre fiyatına bugün itibarıyla 62 ku- kazandı. yüzde 36.19 artış gösterdi. Yıllık artış yüzde 136,64, sermaye malında yüzde ifadeleriyle karşılık verdi. l ANKARA ruş, motorinin litre fiyatına 55 kuruş ve LPG’nin geçen ekim ayında yüzde 32.96 idi. 33.92 artış olarak gerçekleşti. litre fiyatına 57 kuruş zam geldiği duyurulmuştu.