Katalog

dishab@cumhuriyet.com.tr 1 KASIM 2021 PAZARTESİ DIŞ HABERLER 7 Erdoğan-Biden görüşmesine Rus savunma sistemleri damgasını vurdu y Gündem ine S-400 umhurbaşkanı Recep Tay- Binlerce aktivistin Beyaz Saray Türk tarafı görüşmeden toplandığı yip Erdoğan ve ABD Başka- kaynaklarına göre sonra ortak mekanizmaya Glasgow renkli Cnı Joe Biden, büyükelçiler vurgu yaptı. Biden, Roma’daki görüntülere krizinin ardından ilk kez, G20 sahne oluyor. görüşmede Liderler Zirvesi için bulunduk- ları İtalya’nın başkenti Roma’da ABD’nin bir araya geldi. Basına kapalı gö- Türkiye’nin TÜRKİYE ‘GELİŞMİŞ ÜLKELER’ LİSTESİNDE KALDI rüşmeye, Dışişleri Bakanı Mev- Rus S-400 füze lüt Çavuşoğlu ve ABD Dışişleri savunma sistemine Bakanı Antony Blinken da katıl- Ankara, son anda sahip olmasından dı. 20 dakika planlandığı halde yaklaşık 1 saat 10 dakika sür- endişe duyduğuna düğü belirtilen görüşmede iki li- işaret etti. Erdoğan ısrarından vazgeçti der, Türkiye-ABD ilişkilerini da- ise görüşmeye ha güçlendirmek ve geliştirmek ilişkin “Biden’ın Türkiye, Glasgow öncesinde BM İklim Değişikliği için irade beyanında bulundu ve bu doğrultuda ortak bir me- olumlu yaklaşımını Çerçeve Sözleşmesi’nin “gelişmiş ülkeler” kanizma kurulması konusunda gördüm” diye kategorisinden çıkartılma talebinden vazgeçti. mutabık kaldı. Erdoğan ve Biden konuştu. -20 Zirvesi sonrası göz- ğişikliği Çerçeve Sözleş- daha önce 14 Haziran’da NA- Gler Glasgow’daki iklim mesi Sekreteryası’na “çok TO Liderler Zirvesi kapsamında ğu Akdeniz’deki durumu ve Gü- mesi gerektiğini” söylediğini be- ması konusunda Erdoğan, “Özel- zirvesine çevrilirken Türki- acil” koduyla iletilen yazıda Belçika’nın başkenti Brüksel’de ney Kafkasya’daki diplomatik lirtti. Yetkili, Biden’ın bu konu likle ekonomik ilişkilerde ge- ye, zirveye ilk kez Paris İk- Türkiye’nin, liste değişikliği bir araya gelmiş ve görüşme 90 çabaları ele aldı” ifadelerine yer üzerinde çalışmayı kabul ettiği- rek bizim Hazine Maliye Bakan- lim Anlaşması’nı onayla- talebinin geri çekildiği bil- HÜSEYİN dakika sürmüştü. mış bir ülke olarak katılı- dirildi ve bu talebin Glas- verildi. Biden’ın Afganistan’da- ni söyledi. lığımız gerekse onların bakanlı- HAYATSEVER yor. İklim fonlarından ya- gow’daki zirve gündemin- ki NATO misyonuna yaklaşık ğı çok daha sıkı görüşecek” de- F-16 alımı görüşüldü Erdoğan: Olumlu rarlanmak için daha önce Birleş- den de çıkartılması istendi. 20 yıldır yaptığı katkılardan do- di. Erdoğan ayrıca, “Suriye’de Görüşme öncesi fotoğraf çeki- miş Milletler (BM) İklim Değişikli- Türkiye, iklim fonlarından daha yaklaşımı gördüm layı Türkiye’ye memnuniyetini bulunan terör örgütleri PKK/ mi sırasında ABD’li bir gazeteci- ği Çerçeve Sözleşmesi’ndeki “ge- fazla faydalanabilmek için “geliş- ifade ettiği belirtilen Beyaz Sa- Cumhurbaşkanı Erdoğan ise PYD’nin Amerika’dan aldıkları nin “Türkiye’ye F-16’ları verme- lişmiş ülkeler” listesinden çıkma miş ülkeler” kategorisini oluştu- ray açıklamasında, “Biden, ya- G20 Liderler Zirvesi’nin yapıldı- destekler konusunda kendileri- yi planlıyor musunuz?” sorusu- talebinde bulunan ve Paris İklim ran BM İklim Değişikliği Çerçeve pıcı ilişkileri sürdürme, işbirliği ğı Nuvola Kongre Merkezi’nde ne üzüntümüzü ilettik. Bundan na Biden, “İyi bir görüşme yap- Anlaşması’nı da “gelişmekte olan Sözleşmesi’nin Ek-1’den çıkmak alanlarının genişletilmesi ve an- düzenlediği basın toplantısında sonraki süreç inanıyorum ki ülke” olduğu vurgusuyla onayla- için daha önceki zirvelerde de gi- mayı planlıyoruz” yanıtını verdi. laşmazlıkların etkin bir şekilde ABD Başkanı Biden ile görüşme- böyle devam etmeyecektir” açık- yan Türkiye, Glasgow’daki iklim rişimde bulunmuş ancak bu tale- Biden, Türkiye’nin Rusya’yla ya- üstesinden gelme isteğinin altı- sine ilişkin, “Görüşmemiz dar lamasını yaptı. zirvesi öncesinde bu talebinden bi gündeme alınmamıştı. kın ilişkilerde olup olmadığına nı çizdi” ifadeleri de kullanıldı. kapsamlı bir görüşmeydi. Bu vazgeçti. BM İklim Zirvesi ola- ilişkin soruya yanıt vermedi. Macron ve Merkel rak da anılan BM İklim Değişikliği 3 milyar dolarlık fon Öte yandan, Amerikan yöne- F-35’ten kaynaklanan bizim bir Görüşmenin ardından Çerçeve Sözleşmesi 26. Taraflar ile görüştü Cumhurbaşkanı Tayyip Erdo- timinden üst düzey bir yetkili, ödememiz vardı. Bu süreci nasıl Cumhurbaşkanlığı İletişim Konferansı, İskoçya’nın Glasgow ğan geçen hafta TBMM’de AKP Türkiye’nin Rus yapımı S-400 iyi bir konuma taşırız diye ko- Erdoğan dün ayrıca Roma’da Başkanlığı’ndan yapılan açıkla- kentinde dün resmen başladı. 12 grup toplantısında yaptığı konuş- hava savunma sistemleri alma- nuştuk. F-16’ların modernizas- Fransa Cumhurbaşkanı Emma- maya göre, pozitif bir atmosfer- Kasım’a kadar sürecek konfe- mada “Bir süredir müzakerele- sı sonrası çıkarıldığı F-35 prog- yonu ya da yenilerini edinme nuel Macron ve Almanya Baş- de gerçekleşen görüşmede, iki- rans kapsamında bugün Cumhur- ri yürütülen, ülkemize Yeşil İk- ramı için ödediği 1.4 milyar do- gündeme geldi. Sayın Biden’ın bakanı Angela Merkel ile gö- li ilişkiler ve bölgesel konular başkanı Tayyip Erdoğan ve ABD lim Fonu’ndan 3 milyar 157 mil- ların karşılığında F-16 alma ni- olumlu yaklaşımını gördüm. Di- rüşmeler yaptı. Erdoğan’ın ele alındı. İki lider, Türkiye-ABD Başkanı Joe Biden’ın da araların- yon dolar kaynak sağlanmasıy- yetinin de görüşmede ele alındı- ğer konular malum, dedik ki si- İskoçya’da yapılacak olan BM da bulunduğu isimlerin katılımıyla ilişkilerini daha güçlendirmek la ilgili mutabakat zaptının geçti- ğını söyledi. Reuters’a konuşan zin ağırlığınız var, gerekli ihti- İklim Değişikliği Konferansı’na üst düzey toplantılar yapılacak. ğimiz günlerde imzalandığı müj- ve geliştirmek için müşterek ira- yetkili, Biden’ın bunu dikkate mamı bekliyoruz dedik” şeklin- katılmayacağı ve Biden ile gö- Paris İklim Anlaşması’nı geçen desini sizlerle paylaşmak istiyo- de beyanında bulundu ve bu ay “gelişmekte olan bir ülke ola- aldığını ama “F-16 talebi konu- de konuştu. Görüşmede mutabık rüşmesinin ardından yurda rum” demişti. Bir ülkenin Yeşil İk- doğrultuda ortak bir mekanizma rak ve ekonomik kalkınma hak- lim Fonu’ndan yararlanabilmesi sunda ABD’de bir sürecin işle- kalınan ortak mekanizma kurul- döndüğü bildirildi. kurulması konusunda mutabık kına halel getirmemesi kaydıy- için BM İklim Değişikliği Çerçeve kaldı. İkili ticaret hacminin ar- la uygulayacağını” beyan ede- Sözleşmesi uyarınca “gelişmek- tırılması yönündeki ortak pers- rek onaylayan Türkiye’nin Glas- te olan ülke” kategorisinde bulun- ‘Görüşmenin yapılmış olması önemli’ pektif doğrultusunda karşılıklı gow’daki zirvedeki gündemini, ması gerektiğinden Türkiye’nin olarak atılacak adımların müza- iklim değişikliği fonlarından da- Yeşil İklim Fonu’ndan nasıl yarar- Sorunların çözümünde bir ilerleme yorum. Burada haklı olarak Kong- HÜSEYİN HAYATSEVER kere edildiği görüşmede, NATO ha fazla yararlanmak amacıy- lanacağı ise merak konusu oldu. kaydedildiğini düşünmüyorum ama re engeline dikkat çekiliyor, fakat ittifakı ve stratejik ortaklık ze- la BM İklim Değişikliği Çerçe- Paris İklim Anlaşması’nın umhurbaşkanı Tayyip bir gerileme de yok, sorunlar oldu- karşı tarafta dünyanın en güçlü si- ve Sözleşmesi’nin “gelişmiş ül- onaylanmasına ilişkin yasa tek- minine vurgu yapıldı. CErdoğan’ın, ABD Başkanı Joe ğu gibi duruyor” dedi. lah şirketlerinden Lockheed Martin keler” kategorisini oluşturan Ek- lifi üzerinde 5 Ekim’de Çev- Biden’la Roma’da yaptığı görüş- Türkiye’nin açıklamasında yer var. ABD yönetimi de desteklerse İnsan hakları vurgusu 1 listesinden çıkartılma talebinin re ve Şehircilik Bakan Yardım- meyi değerlendiren Türkiye’nin alan ancak Beyaz Saray açıklama- Türkiye’ye F-16 satışı için gerek- oluşturması bekleniyordu ancak Görüşmeye ilişkin Beyaz Sa- cısı Mehmet Emin Birpınar, eski Washington Büyükelçisi Na- sında değinilmeyen ikili ilişkilerin li iznin bir şekilde Kongre’den geçi- Türkiye, bu girişiminden son da- 2019’daki İklim Zirvesi’nde Al- ray tarafından yapılan yazı- mık Tan, “Bu görüşmenin olma- çözülmesi için “ortak mekanizma” rilmesinin yolu bulunur. Ben, ABD kikada geri adım attı. manya, Fransa ve Dünya Banka- lı açıklamada da Biden’ın iki ül- sı önemliydi. Sorunlar masada du- konusunda ise Tan, “Amerikalı- yönetiminin bunu yapmaya gayret sı Temsilcileri’nin Türkiye’ye Ek-1 ke arasında savunma işbirliğini ruyor, fakat hem ABD hem Türki- lar hangi konulara önem verdikle- göstereceğini düşünüyorum.” Gerekçe açıklanmadı listesinden çıkmadan bir fon sağ- ye bu sorunları yönetecekleri yö- rini kendi açıklamalarında vurgu- ve Türkiye’nin NATO üyesi ola- Türkiye, ilk olarak 28 Nisan’da, lama teklifinde bulunduğunu be- nünde mesaj verdi. Tüm sorunla- ladılar. Bu açıklamada ortak me- ‘Sorunlar ortada’ rak önemini teyit ettiği, öte yan- daha sonra da 10 Eylül’de Ber- lirterek şöyle konuşmuştu: “De- ra rağmen ABD’nin Türkiye’yi Batı kanizma yer almıyor” değerlendir- Emekli Büyükelçi Selim Yenel de dan ABD’nin Türkiye’nin Rus lin Büyükelçiliği aracılığıyla Bonn diler ki; ‘Türkiye’nin problemini içinde tutma gayreti içinde olduğu mesini yaptı. “Türkiye ile ABD arasındaki sorun- S-400 füze savunma sistemine merkezli BM İklim Değişikliği Çer- biz bu sistemin dışında çözelim. anlaşılıyor” dedi. Emekli büyükel- Beyaz Saray açıklamasındaki lar bir saatlik görüşmeyle çözülebi- sahip olmasından endişe duy- çeve Sözleşmesi Sekreteryası’na Hem Dünya Bankası hem Alman çi Selim Yenel ise “Türkiye ile ABD S-400 vurgusuna da dikkat çeken lecek sorunlar değil. Dolayısıyla so- duğuna işaret ettiği bildirildi. yazılı bir nota iletmiş ve BM Kalkınma Bankası hem de Fran- arasındaki sorunlar bir saatlik gö- Tan, Türkiye’nin F-16 talebinin Bi- runlar ortada duruyor, tek olumlu Biden’ın görüşmede ayrıca güç- İklim Değişikliği Çerçeve sız Kalkınma Bankası bir muta- rüşmeyle çözülebilecek sorunlar den yönetiminden destek bulaca- tarafı bir görüşmenin olmuş olma- lü demokratik kurumların, in- Sözleşmesi’nin “gelişmiş ülkeler” bakat zaptı üzerinde çalışalım ve değil. Dolayısıyla sorunlar ortada ğını düşündüğünü belirterek şöy- sı. Belki bu üst düzey temasların kategorisini oluşturan Ek-1 liste- Türkiye’ye en az 3 milyar dolar san haklarına saygının, barış ve duruyor, tek olumlu tarafı bir gö- le konuştu: devamı olur, çünkü Türkiye bu doğ- sinden Türkiye’nin çıkarılması ve civarında bu iklim fonlarından, refah için hukukun üstünlüğü- rüşmenin olmuş olması” değerlen- “İkinci parti S-400 alınırsa bu, rudan temasa çok istekli. Fakat so- “gelişmekte olan ülkeler” katego- Dünya Bankası’nın özellikle bir dirmesinde bulundu. nün önemine vurgu yaptığı ifa- ABD ile ilişkilerde yeni sıkıntıla- runlar daha alt seviyelerdeki görüş- risinde yer almasını talep etmiş- fonla Türkiye’yi destekleyelim. Tan, görüşmenin bir saatten faz- ra yol açacaktır. F-16’lar mese- de edildi. Açıklamada “Liderler, melerle çözülecek ve bu sorunların ti. Notada, Türkiye’nin konuyla il- Çünkü bu ilave fonlar Türkiye’nin la sürdüğüne dikkat çekerek, “Bu lesinde ise ben Biden yönetimi- çözülmesi için uzun bir süre gereki- Suriye’deki siyasi süreci, Afgan- gili pozisyonunu belirten belge de iklim değişikliği ve emisyon azal- kadar sürede zaten ikili ilişkilerdeki nin, F-16’ları Türkiye’ye vermek yor” değerlendirmesini yaptı. lara insani yardımın ulaştırılma- yer almış ve Türkiye’nin iklim fon- tımı noktasında iyi işler yapaca- sorunların başlıklarına değinilebilir. için gayret göstereceğini düşünü- l ANKARA sını, Libya’daki seçimleri, Do- larından yararlanma imkânı bu- ğını gösteriyor. O müzakerele- lunmayan “gelişmiş ülkeler” lis- re başladık 2018’de. Sonra ara- tesinde bulunmasının, mevcut ya pandemi girdi ve son noktada ekonomik durumuyla tutarlı ol- da aslında iyi bir noktaya geldik. madığı belirtilmişti. Buna kar- Henüz daha imzalamadık ama Glasgow’da büyük iklim buluşması şın 27 Ekim’de Türkiye’nin Berlin onu da Hazine ve Maliye Bakanlı- Büyükelçiliği’nden BM İklim De- ğımız yapıyor.” l ANKARA COP26 konferansı kapsamında dünyanın pek çok bölgesinden aktivistler eylemler düzenlerken, Iskoçya Birinci Bakanı Nicola Sturgeon da, Mapuçe ve Minga yerli topluluklardan gelen heyetlerle görüştü. Müzik var diye düğünü kana buladılar fganistan hükümeti, önce- olduğunu söyledi. Aki gün ülkenin doğusunda Ahundzade kendilerini Taliban mensubu ilk kez göründü olarak tanıtan kişilerin müzik Bu arada Taliban’ın dini ve çalındığı gerekçesiyle bir düğü- ne saldırarak en az üç kişiyi öl- siyasi lideri Molla Hibetul- lah Ahundzade ilk kez kamu- dürdüğünü duyurdu. Üç saldır- Glosgow’da hiç kuşkusuz basının gandan ikisinin tutuklandığını oyu önüne çıktı. AFP’nin ha- ve katılımcıların en büyük ilgi odağı berine göre Taliban yetkilileri, açıklayan Taliban sözcüsü Zabi- Greta oldu. hullah Mücahid, saldırganların Ahundzade’nin önceki gün Da- rul Ulum Hekime medresesi- Taliban mensubu oldukları id- skoçya’nın Glasgow kentinde diasını yalanladı. Kurbanlardan ni ziyaret edip “cesur askerle- İdüzenlenen Birleşmiş Millet- ri ve öğrencileriyle” görüştüğü- birinin yakını saldırıyı gerçek- ler İklim Değişikliği Konferansı leştirenlerin Taliban mensupları nü açıkladı. COP26 dün başladı. Küresel ik- lim değişikliği tehdidini görüş- mek için yüzden fazla dünya li- derini ve on binlerce delegeyi farkındayım ve bunu hafife al- ğerli gezegenimizi koruyabili- le karşı karşıya olacağını ka- mıyorum” dedi. “Dünya sel, or- riz” dedi. bullenmek arasında bir seçim bir araya getiren Konferans 12 Kasım’a kadar sürecek. man yangınları ve rekor sıcak- yapmak zorundayız” dedi. Es- Tarihi dönüm noktası lar da dahil olmak üzere de- pinosa, “Burada Glasgow’da bir Konferansın açılış konfe- BM İklim Değişikliği Sözleş- ransında konuşan COP26 ğişen bir iklimin yıkıcı etkisi- ilerleme kaydetmeliyiz. Bunu mesi (UNFCCC) Genel Sekrete- ni görüyor. Gezegenimizin de- başarmalıyız ve hepimiz çözü- Başkanı Alok Sharma, Paris ri Patricia Espinosa ise “Tari- Anlaşması’nda belirlenen kü- ğiştiğini biliyoruz ve bunu an- mün bir parçası olmalıyız” diye hin önemli bir noktasında du- cak uluslararası bir sistemle konuştu. resel sıcaklık artışlarını 1.5 de- ruyoruz. İnsanlık kesin ve net rece ile sınırlandırma hede- birlikte ele alabiliriz” ifadeleri- İsveçli çevre aktivisti Gre- seçimlerle karşı karşıya. Hızlı ni kullanan Sharma, “Başara- ta Thunberg de zirve öncesi fini ulaşılabilir tutmak için ve büyük bir emisyon azaltımı- COP26’nın “son umut” olduğu- cağız ya da başarısız olacağız. BBC’ye yaptığı açıklamada “eli- na ulaşmak veya insanlığın bu Ancak şimdi harekete geçersek mizden geleni yapmak için asla nu söyledi. Sharma, “Bu rolde gezegende kasvetli bir gelecek- üzerime düşen sorumluluğun ve birlikte hareket edersek de- geç değildir” dedi. AFGANISTAN’DA SALDIRI