Katalog

DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Brüksel’de AB Yüksek Temsilcisi Borrell ile görüştü Somut adım beklentisi 7 22 OCAK 2021 CUMA EMEKLİ BÜYÜKELÇİ ULUÇEVİK ‘Atina’nın stratejisinin göstergesi’ HÜSEYİN HAYATSEVER Türkiye ile Yunanistan arasında 5 yıl sonra yeniden başlayacak öngörüşmeler (istikşafi görüşmeler) öncesinde Atina’dan özellikle Ege’deki karasuları konusunda gerilimi yükseltecek açıklamalar gelirken Ankara, Atina’nın bu açıklamalarına düşük tonlu yanıt vermeyi tercih etti. İstanbul’da pazartesi günü yapılacak öngörüşmelerin 61. turunda iki ülke diplomatları, müzakere pozisyonlarını gözden geçirecek. 5 yıl aradan sonra başlayacak öngörüşmeler öncesi Yunanistan’dan gelen açıklamaları Cumhuriyet’e değerlendiren emekli büyükelçi Tugay Uluçevik, “12 mil” açıklamalarının, Yunanistan’ın öngörüşmelerde takınacağı tutumun göstergesi olduğunu belirtti. Uluçevik, “Müzakerelerde en azından bazı konularda havayı yumuşatma niyetinde olsalar, bu konuları zaten kamuoyu önünde dillendirmezler. Şimdi 12 mil açıklamaları yaparak bir anlamda kendilerini kamuoyu önünde bağlıyorlar. Daha görüşmeler başlamadan ‘Bu konuda bir tavizi parlamentomuz, kamuoyumuz kabul etmez’ demenin önünü açıyorlar” dedi. ‘Tehdit sonuç verdi’ görüntüsü 11 Aralık’taki Avrupa Birliği (AB) Liderler Zirvesi kararları ile 14 Aralık’ta ABD’nin Türkiye’ye yönelik açıkladığı S400 yaptırımları sonrası Ankara’dan AB’ye yönelik söylem değişikliğine gittiğine dikkat çeken Uluçevik, “Türkiye, Doğu Akdeniz konusunda ABD ve AB’nin kıskacına girmiş durumdadır, söylemlerindeki tonunu düşürmüştür. Türkiye, AB ve ABD’nin yaptırım tehditleri olmadan Yunanistan’a istikşafi görüşme çağrısı yapsaydı anlamı başka olurdu. Ama şimdi Türkiye, AB ve ABD’den gelen tehditler sonucunda Yunanistan’a görüşme daveti yaptı görüntüsü oluşmuştur. Davetin zamanlaması ‘tehditler Türkiye’yi dize getirdi’ görüntüsünü oluşturmuştur” diye konuştu. Görüşmeler öncesi Türkiye’nin Akdeniz’deki araştırma gemilerini geri çektiğini kaydeden Uluçevik, “Türkiye, istikşafi görüşmeler süresince Doğu Akdeniz’de şimdiye kadar attığı adımları atamayacaktır. Bu, Yunanistan’ın Ege ve Doğu Akdeniz’de statükoyu kendi lehine dondurması demektir. Yunanistan, Türkiye’nin atacağı en ufak adımı ‘Türkiye tehditkâr politika yürütüyor’ diye kullanacaktır” ifadelerini kullandı. Uluçevik, “Türkiye’nin Batı’yla ilişkilerindeki kopuklukları gidermesi ve normal hale getirmesini bir emekli diplomat olarak memnuniyetle karşılarım. Ancak bu yapılırken Türkiye’nin ulusal çıkarlarını ilgilendiren konularda taviz verilmemelidir. Türkiye’nin Ege’deki karasuları konusunda takındığı tutumu, hiç olmazsa söylem olarak adaların askersizleştirilmiş statüsünün ihlali konusunda ilan etmesi gerekiyor” dedi. lANKARA ‘ÇÖZEMEZSEK MAHKEMEYE GİDERİZ’ Yunanistan Başbakanı Kyriakos Miçotakis, Kanada merkezli Monocle dergisine verdiği söyleşide, Doğu Akdeniz’in stratejik önemini yeniden keşfettiklerini belirtti. Ülkesinin Doğu Akdeniz’de diplomatik, askeri ve ekonomik rolünü güçlendirdiğini savundu, “yeni bir marka oluşturmak için çok iddialı bir strateji geliştirme sürecinde olduklarını” kaydetti. “Ben Türkiye’ye hep dostluk eli uzattım. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı da hep oturup temel görüş ayrılığımızı, yani deniz yetki alanları sınırlarının belirlenmesi konusunu konuşmaya teşvik ettim. Bu, on yıllar öncesine dayanan bir konu ama çözebiliriz. Çözemezsek Uluslararası Adalet Divanı’na gideriz” ifadesini kullandı. Doğu Akdeniz konusu başta olmak üzere gerilimli ilişkilerdeki AnkaraAvrupa Birliği (AB) arasında son dönemde diyaloğun artırılması çabaları sürüyor. İki taraftan da karşılıklı olarak ılımlı mesajlara karşın somut adımların atılması gerektiği çıkışları da dikkat çekiyor. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, dün Brüksel’de AB yetkilileriyle temaslarda bulundu. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ile de bir araya geldi. Geçen pazartesi günü de birliğin lokomotif ülkesi Almanya’nın Dışişleri Bakanı Heiko Maas, Ankara ziyaretinde “Artık tartışmaları geride bırakmak, Türkiye ile AB arasındaki ilişkileri ilerletmek için çaba harcamak istiyoruz” demişti. Özellikle Ankara ile Atina arasında öngörüşmelere dönülmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirmişti. Çavuşoğlu ile Borrell, basına yaptıkları açıklamada, yeni yılla birlikte ilişkilerde daha olumlu bir atmosferin sağlanmasına yönelik ılımlı mesajlar verdi, ancak sözlerin somut adımlara dönüştürülmesi beklentisini karşılıklı vurguladı. Çavuşoğlu, “Aralık zirvesi ortak açıklamasından sonra daha pozitif bir atmosfer yaratmak için her iki taraftan da siyasi irade ortaya çıktı” dedi. Brüksel’deki görüşmelerde Ankara’nın gündeme getirdiği göç mutabakatının güncellenmesi, Doğu Akdeniz’de çok taraflı konferans önerisinin yanı sıra vize serbestisi, Gümrük Birliği Anlaşması’nın güncellenmesi konularının da ele alınacağını belirtti. Bölgesel sorunların çözümünde de ABAnkara işbirliğinin önemine değindi. Borrell de “Her iki tarafta da daha iyi bir atmosfer Ankara ve Atina arasında bu hafta öngörüşmelerin başlayacağını hatırlatan Borrell, “Doğu Akdeniz’deki gerilimin sürdürülebilir şekilde düşürülmesini istiyoruz” dedi. direceğiz. Türk toplumunun aynı zamanda bu diyaloğu ne kadar büyük bir istekle beklediğini de biliyoruz” diye konuştu. Çavuşoğlu, Brüksel temaslarında Borrell’in yanı sıra AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve Genişlemeden SoÇavuşoğlu Borrell rumlu AB Komisyonu Üyesi Olimevcut durumda... Karşılıklı çıkar, anlayışa dayalı ilişkilerimizin daha da ilerlemesi için işbirliği tesis edilecek bir ilişki için çalışabileceğimizi ümit ediyorum” dedi. ver Varhelyi ile de bir araya geldi. Çavuşoğlu, Borrell ile yaptığı görüşmeye ilişkin sosyal medya paylaşımında “AB ile yeni bir sayfa açmak istiyoruz.18 Mart 2016 Mutabakatı’nı tüm unsurlarıyla gün‘İnsan hakları konusunda kaygılıyız’ cellemek gerekiyor” ifadesini kullandı. AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Margaritis Schinas da “Olumlu adımlar atma zamanı Türkiye ve Yunanistan arasında ön gö geldi” mesajını paylaştı. rüşmelerin başlayacağını hatırlatan Bor AFP’ye konuşan bazı AB diplomatlarell, “Bu konudaki niyetler beyan edildi rı, “Türkiye’de ekonomide ciddi sorunlar ve bunların da artık adımlara dökülmesi ve ABD’de Trump döneminin bitmesinin, ni bekliyoruz” diye konuştu. “Doğu Akde Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın birliğe niz’deki gerilimin sürdürülebilir bir biçim yönelik uzlaşmacı tavrında rol oynadığı” de düşürülmesini istiyoruz” ifadesini kul yorumunu yaptı. Üst düzey bir diplomat, landı. Libya ve Suriye gibi bölgesel anlaş “Avrupalılar bu tavrın samimi olup olmamazlıkların da kapsamlı bir diyalogla çö dığını görmek için bekliyor” diye konuşzülmesi ve gerilimin azaltılmasını ümit tu. 1011 Aralık’taki AB liderler zirvesinettiğini belirtti. Borrell’in Türkiye’de in de, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki doğalsan hakları konusundaki durumdan kay gaz arama ve sondaj faaliyetleri nedeniygı duymayı sürdürdükleri çıkışı da dikkat le mevcut yaptırım listesinin genişletilçekti. “Görüşmelerimizde karşılıklı saygı mesi kararlaştırılmış, yaptırımların kapçerçevesinde açık bir biçimde siyasi du samının genişletilmesi konusunda karar rumu, Türkiye’deki gelişmeleri değerlen ise mart ayına bırakılmıştı. MOĞOLİSTAN’DA COVID19 Hastaya özensizlik PROTESTOSU başbakanı istifa ettirdi Ukhnaa Moğolistan’da yeni tip koronavirüs (Covid19) kapmış bir anne ve yeni doğan bebeğinin tedavisi sırasındaki ihmal ve özensizliğin ortaya çıkmasının ardından ülke protestolara sahne oldu. Tepkiler üzerine, Başbakan Khurelsukh Ukhnaa’nın yanı sıra Başbakan Yardımcısı ve Sağlık Bakanı’ndan istifa kararları geldi. Protestolar, yeni doğum yapmış bir kadının, eksi 25 derece soğuğa rağmen pijamaları ve plastik terliklerle bulaşıcı hastalıklar merkezine götürüldüğünü gösteren görüntülerin televizyonda yayımlanması üzerine başladı. Önceki gün başkent Ulan Batur’da hükümet binalarının bulunduğu alan önünde toplanan çoğu genç yaklaşık 5 bin kişi olaya karşı eylem düzenledi. Ülkedeki sağlık hizmetlerindeki eksikliklere tepki gösterildi. Moğolistan Başbakanı Ukhnaa ise protestodan bir gün sonra, hükümeti adına özür dileyerek görevi bırakacağını açıkladı. Ukhnaa, “Maalesef o annenin tedavi sırasında yerini değiştirirken hata yaptık. Başbakan olarak sorumluluğu üstlenmem gerekiyor” dedi. Hasta kadına yönelik tutumun yürek burkucu olduğunu belirtti. Salgınla mücadele konusundan sorumlu olan Başbakan Yardımcısı ile Sağlık Bakanı’nın da olayın ardından istifalarını verdikleri duyuruldu. Ayrıca anne ve bebeğin götürüldüğü, skandala neden olan sağlık merkezinin yöneticisinin de görevini bıraktığı kaydedildi. Ukhnaa’nın istifasının parlamento tarafından kabul edilmesi gerekiyor. Yaklaşık 3 milyon nüfuslu ülkede, sınırlarda alınan önlemlerin de etkisiyle fazla sayıda Covid19 vakasının olmadığı daha önce gündeme yansımıştı. Ülkede şu ana kadar 1584 vaka olduğu belirtiliyor. Kimi kaynağa göre ise can kaybı üç. Sert kısıtlamalar, sınırların kapatılması konusunda ise ülkede kimi çevrelerden sert protestolar yükseliyor. Aralık ayında da 58 yaşındaki bir kadının, Covid19 test sonucunun negatif olmaması nedeniyle hastaneye girişi reddedildikten sonra hayatını kaybetmesi üzerine yetkililer özür dilemek zorunda kalmıştı. Önceki günkü eylemler sırasında basına konuşan protestoculardan biri, “Vatandaşların Covid19’dan öleceğini düşünmüyorum, bunun yerine yoksulluk ve açlıktan ölecekler” demesi dikkat çekti. Ülkede geçen kasım ayından bu yana dolaşıma kısıtlamalar getirilmiş, yaklaşık 80 bin kişi başkentte mahsur kalmıştı. Mart ayından bu yana, yurt dışından sadece özel uçuşlara izin verilen ülkeye girişte 21 gün karantina ve ardından evde iki hafta izolasyon zorunluluğu var. Pazarı kana buladılar Irak’ın başkenti Bağdat dün bir pazar yerini hedef alan çifte saldırıyla sarsıldı. İki intihar eylemcisinin kendilerini havaya uçurmaları sonucu en az 32 kişi yaşamını yitirdi, 110 kişi yaralandı. Tayaran Meydanı’nda kurulan ikinci el giysi ve eşyaların satıldığı pazarda düzenlenen saldırının, ülkede yaklaşık üç yıl aradan sonra en ölümcül intihar eylemi olduğu belirtiliyor. IŞİD kuşkusu Kimi kaynak saldırının arkasında IŞİD’in olabileceğine işaret etti. Pazarın yeni tip koronavirüs salgını nedeniyle uzun süredir kısıtlı açıldığı, saldırganlardan birinin kendini patlatmasının ardından bölgeye çevredekilerin yardım için gittiği sırada ikincisinin kanlı eylemi düzenlediği kaydedildi. Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih, “Karanlık odaklar bu iki patlamayla ulusal kazanımları ve halkın barış ve geleceğini hedef almak istedi. Ülkemizin istikrarını hedef alan bu girişimlerin şiddetle karşısında duruyoruz” açıklamasında bulundu. Başbakan Mustafa Kazımi saldırı sonrası acil güvenlik toplantısı yaptı. Bağdat yönetimi 2017 sonunda IŞİD’e karşı zafer ilan etmişti, ancak ülkede örgütün hücrelerinin olduğu, zaman zaman saldırılar düzenlediğine dikkat çekiliyor. Saldırı ABD ile İran arasında adeta “vekâlet sahasına” dönen Irak’ta haziran ayında yapılması planlanan seçimler için hazırlıkların sürdüğü bir dönemde geldi. Saldırı ABD’de Biden döneminin işbaşı yapmasının ardından geldi. ABD, Trump döneminde Irak’tan bazı üslerden çekilmiş, asker sayısını azaltmıştı. ŞİDDET GÖLGESİNDE SEÇİM HAZIRLIĞI Libya’da Birleşmiş Milletler’in (BM) tanıdığı, Ankara destekli Ulusal Uzlaşı Hükümeti ile Tobruk cephesi arasında ateşkesin ardından siyasi uzlaşı çabaları hızlandı. BM Libya Destek Misyonu’nun öncülüğünde yapılan Libya Siyasi Diyalog Forumu’na bağlı Anayasa Komitesi, bu yılın sonlarında yapılması planlanan seçimler için ülkedeki yürütme otoritesi temsilcilerini seçme mekanizmasını kabul etti. Temsilciler Meclisi üyelerinden oluşan Anayasa Komitesi, Mısır’ın Hurgada şehrinde yapılan toplantının ardından 19 ret oyuna karşılık 51 evet oyuyla yürütme otoritesi temsilcilerini seçme mekanizmasının kabul edildiğini duyurdu. Askeri okulda patlama Bu arada Libya’nın başkenti Trablus’un batısındaki Cenzur bölgesinde bulunan Deniz Harp Okulu’nda meydana gelen patlamada 3 kişi yaşamını yitirdi, 5 kişi yaralandı. Ölenler arasında Deniz Harp Okulu Komutanı Tuğgeneral Ahmed Eyüp ile Deniz Koleji Komutanı Tuğgeneral Salim Ebu Salah’ın bulunduğu da belirtildi. BIDEN HIZLI BAŞLADI Trump’tan kalanları siliyor ABD Başkanı Joe Biden, Donald Trump döneminde alınan kararları görevinin ilk günü değiştirmeye yönelik kararnameleri imzaladı. Bunlar arasında Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) yeniden katılmak ve Paris İklim Anlaşması’na yeniden dönmek dikkat çekti. Ayrıca ülkede ağır tablo gösteren yeni tip koronavirüse karşı yol haritasi için de düğmeye basıldı. Trump döneminde alınan ve Kuzey Kutbu Ulusal Vahşi Hayat Koruma Bölgesi’nde petrol arama izni veren kararı da iptal eden Biden, yedi Müslüman ülkeden gelen yolcuların ABD’ye girişini engelleyen kararı da kaldırdı. Biden’ın diğer bir adımı da 2018 yılında ilan edilen “Ulusal Acil Durum”u kaldırarak Trump’ın inşa etmek istediği Meksika sınırındaki duvar ile ilgili tüm sözleşmeleri durdurmak oldu. ABD’nin yeni başkanının imzaladığı kararlar arasında ülkeye çocuk yaşta gelip halen kanuni bir hakka sahip olamamış göçmenleri koruyan program ile ilgili çalışma başlatılması da var. İlk Görüşme Trudeau ile Yeni Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki dün yaptığı basın toplantısında, Biden’ın görüşeceği ilk yabancı liderin Kanada Başbakanı Justin Trudeau olacağını açıkladı. Psaki, basınla da iyi ilişkiler kuracağını ve şeffaf olacağını vurgulayarak “dezenformasyonu durdurmanın en iyi yolu bilgi paylaşımıdır” dedi. Bu arada Beyaz Saray Dış Hizmet Enstitüsü Müdürü Daniel Smith’in Dışişleri Bakan Vekili olarak atandığı belirtildi. Smith’in, Senato’nun Biden’ın Dışişleri Bakanı adayı Anthony Blinken’i onaylayana kadar geçici bir süre için New York’ta yapılan gösteride bu rolü üstlen Biden yönetimine ırkçılıkla mücamesi bekleni dele, çalışan haklarının korunmayor. sı yönünde çağrılar yapıldı. Merkel’den ‘yeni bir dönem’ çağrısı Almanya Başbakanı Angela Merkel, yeni ABD Başkanı Joe Biden’ın göreve gelişini kutlayarak iki ülke arasında güçlü ilişkilere sahip yeni bir dönemi başlatma arzusunu dile getirdi. Merkel’in sözcüsü, Biden’ın göreve gelişini “Amerikan demokrasisinin başarısı” olarak nitelendirdi. Şi’den kutlama Öte yandan Çin devlet medyasında Donald Trump döneminin bitişi “kurtuluş” olarak değerlendirilirken Pekin yönetiminden resmi bir yorum gelmedi. Devlet Başkanı Şi Cinping, Biden’ı kutladı. Çin’in ABD Büyükelçisi Cui Tiankai de Biden’ı tebrik ederek “İki ülke ilişkilerinin sağlam ve istikrarlı bir şekilde gelişmesini, halk sağlığı, iklim değişikliği ve büyümedeki küresel zorlukları birlikte ele almayı” dört gözle beklediğini söyledi. Bu arada Çin’in önceki gün eski ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo da dahil olmak üzere ABD’li 28 kişiye “ülke iç işlerine ciddi şekilde müdahale eden çılgın eylemleri” nedeniyle yaptırım uygulama kararına Biden yönetiminden tepki geldi. Biden yönetimi, yaptırım adımını “yararsız” olarak nitelendirerek Demokrat ve Cumhuriyetçileri Pekin’in kararını kınamaya çağırdı. Aşı tesisinde ölümcül yangın Hindistan’da, dünyanın en büyük aşı üreticisi Hindistan Serum Enstitüsü’ne ait binada çıkan yangında en az 5 kişi yaşamını yitirdi. Yangın, Pune’de enstitü bünyesindeki bir alanda çıktı. Kimi kaynak yangının inşaat halindeki binada çıktığını belirtti. Yaşamlarını yitirenlerin büyük olasılıkla inşaat işçileri oldukları ifade edildi. Nedeni belirlenemeyen yangının, enstitünün Covid19 aşı üretimini artırma planlarını sekteye uğratabileceğinden de endişe ediliyor. Yetkililer, yangının halihazırda Covid19 aşısı üretilen tesislere sıçramadığını ve 50 milyon doz civarındaki stoku etkilemediği savundu. Enstitü, AstraZeneca/Oxford Üniversitesi aşısından bir milyar doz üretmek üzere anlaşma imzalamıştı. 2021 sonuna kadar üretim kapasitesinin 2.5 milyar doza çıkarılması hedefleniyordu. Bir Azerbaycan askeri Dağlık Karabağ bölgesinde şehit oldu Azerbaycan Ordusu tarafından Ermenistan’ın işgalinden kurtarılan Dağlık Karabağ bölgesinde, Ermenistan tarafından yerleştirilen mayın dün patladı. Mayın patlaması sonucu bir Azerbaycan askeri şehit oldu. Azerbaycan Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, mayının patlaması sonucu Reşad Cavadov isimli askerin şehit olduğu belirtildi. Bakanlık, olayla ilgili soruşturma başlattığını duyurdu. l İHA