Katalog

DIŞ HABERLER Lukaşenko, Avrupa Birliği’nin yaptırım manevrasına karşı Rusya kartını çıkardı 7 dishab@cumhuriyet.com.tr 17 AĞUSTOS 2020 PAZARTESİ MEVKİDAŞIYLA GÖRÜŞTÜ BELARUS’A PUTIN AYARI Tartışmalı seçimlerin ardından başlayan yönetim karşıtı protestoların hedefindeki Devlet Başkanı, “bir dış tehditle karşı karşıya kalınması durumunda” Rusya’nın ülkesine destek vereceğini söyledi. Ülkede dün muhalefet cephesinin yanı sıra Lukaşenko destekçileri de (solda) meydanlardaydı. Ülkeyi çeyrek asırı aşkındır yöneten Belarus Devlet Başkanı Aleksandır Lukaşenko, altıncı kez büyük farkla zaferini ilan ettiği tartışmalı seçimlerin ardından meydanları dolduran muhalefet cephesine karşı Rusya’yla ittifak mesajı verdi. Siyasi tansiyonun zirveye tırmandığı ülkede hükümet karşıtı protestolar devam ederken Lukaşenko dün “bir dış tehditle karşı karşıya kalınması durumunda” Rusya’nın Belarus’a destek vereceğini söyledi. Güvenlik müdahalesi vurgusu Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le güvenliğin sağlanması konusunda Belarus’a yardım sağlanması konusunda anlaştıklarını kaydetti. Lukaşenko’nun bu çıkışı, önceki gün Rus mevkidaşı Putin’le yaptığı telefon görüşmesinin ardından geldi. Kremlin’den yapılan açıklamada da Putin’in “gereği duyulması durumunda” Belarus’a yardıma hazır olduklarını” söylediği belirtildi. Rusya, sorunlu bir ilişkisi de olsa enerji ihracatını Batı’ya taşıyan boru hatlarına ev sahipliği yapan Belarus’u yakından izliyor. Ülke Moskova tarafın dan NATO’ya karşı tampon bölge olarak görülüyor. Rusya, seçimleri kazandığını söyleyen Lukaşenko’yu desteklerken Avrupa Birliği (AB) ve ABD, Belarus başkanlık seçimlerinin kusurlu olduğunu savunuyor. Muhalefet lideri Sviatlana Tihanovskaya seçimlerden bir gün sonra hapse atılma kaygısını dile getirerek Belarus’u terk edip Litvanya’ya gitmişti. Tihanovskaya, ülkedeki tüm belediye başkanlarına hafta sonu barışçıl eylemler düzenleme çağrısı yapmıştı. Öte yandan, devlet başkanlığı seçimlerinin ardından başlayan protestolar yedinci gününde de devam etti. Başkent Minsk’te önceki gün ve dün binlerce kişi gösteriler sırasında hayatını kaybeden bir eylemciyi anmak için kent merkezinde toplandı. Minsk’te dün Bağımsızlık Meydanı’ndaki Hükümet Konağı yakınında da Lukaşenko yanlısı bir miting yapıldı. MUHALIF ADAY ARAMA LISTESINDE Seçimler öncesi adaylığı kabul edilmeyen, ardından tutuklanma endişesiyle ülkeyi terk eden muhalif lider Valeriy Tsepkalo, Ukrayna’nın başkenti Kiev’de Belarus Ulusal Kurtuluş Cephesi’nin kurulduğunu duyurdu. Muhalefetin devlet başkanı adayı Svetlana Tihanovskaya da seçimlerin ardından sığındığı Litvanya’da yaptığı açıklamada, seçimlerin yenilenmesini değil, Lukaşenko’nun iktidarı kendilerine devretmesini talep ettiklerini söyledi. Bu arada Rusya, Tsepkalo ve muha lif yayınlarıyla bilinen Nexta Telegram kanalının kurucusu Stepan Putilo’yu arananlar listesine aldı. Yöneticilere yaptırım kıskacı Öte yandan, AB’den de Belarus’a yaptırım kararı çıktı. Kararı duyuran Polonya Dışişleri Bakanı Jacek Czaputowicz, yaptırımların “sıradan insanları” kapsamayacağını, yalnızca ülkenin yöneticilerine yönelik olacağını belirtti. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo da AB ile ortak hareket edeceklerini duyururken Ukrayna Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ise Kiev’in Belarus seçimleriyle ilgili AB’nin pozisyonunu desteklediği belirtildi. Öte yandan Belarus’un Slovakya Büyükelçisi, yayımladığı bir video kaydıyla ülkesindeki protestocularla dayanışma içinde olduğunu duyurdu. Elçi Igor Leshchenya videoda, “Belarus şehirlerinin sokaklarında barışçıl yürüyüşler yaparak seslerinin duyulmasını sağlayanlarla dayanışma içindeyim. Belaruslular bunu acı çekerek başardılar” dedi. RIYAD’DAN YENI REFORM HAMLESI Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın göreve geldiği Kasım 2017’den bu yana “ılımlı İslam” açılımlarıyla dikkat çeken Suudi Arabistan, kadınları kapsayan reform hamlelerine devam ediyor. Ülkenin önde gelen kutsal camilerinden Mescidi Haram ve Mescidi Nebevi’ye 10 kadın görevlinin atandığı bildirildi. Söz konusu atamaların “ülkedeki yenilik sürecini destekleme ve kadınların liderlik pozisyonlarını güçlendirme” amacıyla yapıldığı bildirildi. Kral Abdülaziz Külliyesi’nin sergi ve müzelerden sorumlu Başkan Yardımcısı ve Mescidi Haram İşleri Müsteşar Yardımcısı Abdülhamid elMaliki “İki Kutsal Mescid”e gelen ziyaretçilerin yaklaşık yüzde 50’sinin kadın olduğunu ve kadın görevlilerin varlığının yüksek kaliteli hizmetler sunmak için gerekli olduğunu belirtti. Ülkede krallığın katı kurallarını yumuşatmayı amaçlayan reformların ardındaki ismin Veliaht Prens Muhammed bin Selman olduğu biliniyor. Öte yandan Veliaht Prens liberal kesimler, kadın hakları savunucuları, yazarlar, ılımlı din adamları ve reformculara karşı sert tavrıyla biliniyor. Prens, 2018 yılında gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul’daki Suudi Arabistan Konsolosluğu’nda öldürülmesiyle ilgili olarak uluslararası arenada suçlamalarının merkezindeydi. Suudi Arabistan’da kadınların otomobil sürmesinin önündeki engel, 2017 yılında kraliyet kararnamesiyle kaldırılmıştı. Belçika’da dün aralarında aşırı sağcıların da olduğu bir grup koronavirüs önlemlerine karşı protesto düzenledi. Bir protestocu, “Çokuluslu şirketler bizi zehirliyor. İlaç şir ketleri kâr ediyor” yazılı döviz taşıdı. ‘Bir aya sivillere uygulanacak’ Yeni tip koronavirüs (Covid19) salgınında dün itibarıyla vaka sayısı 21 milyon 655 bini aşarken küresel çapta can kaybı, 769 bin 694’e yükseldi. Dünyayı sarsan pandemide kimi ülkeler ikinci dalga alarmındayken gözler, salgını tamamen sonlandıracak aşı çalışmalarında. Rusya’dan, geçen hafta ilk Covid19 aşısının tescillendiği ve Devlet Başkanı Vladimir Putin’in kızında da denendiği duyurusunun ardından yeni açıklamalar gelmeye devam ediyor. Ulusal Epidemiyoloji ve Mikrobiyoloji Araştırma Merkezi Direktörü Aleksandr Gintsburg, Covid19 salgınına karşı toplu aşılamanın gerekli miktarda aşı üretildikten sonra, yaklaşık bir ay içinde başlayacağını belirtti. Gintsburg ayrıca aşının kayıt sonrası araştırmalarının 4 ila 6 ay arasında süreceği bilgisini de verdi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 11 Ağustos’ta koronavirüse karşı geliştirilen ilk aşının tescil edildiğini açıklamıştı. Rusya böylece, koronavirüs aşısını tescilleyen ilk ülke olmuştu. Rusya Sağlık Bakanlığı, Sputnik V aşısının gerekli tüm testlerden geçtiğini ve virüse karşı bağışıklık geliştirdiğini belirtmişti. Kadın müzakereciye saldırı Afganistan’da Taliban ile yapılan müzakerelere katılan tek kadın olan Fevziye Kufi, kız kardeşiyle seyahat ederken başkent Kâbil yakınlarında uğradığı silahlı saldırı sonucu sağ kolundan yaralandı. ABD’nin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad, saldırının Afgan barış sürecini bozmaya yönelik “korkakça ve canice” bir girişim olduğunu söyledi. Halilzad, Twitter’dan paylaştığı mesajında da “barış arayan tüm taraflardan” saldırıyı sadece kınamalarını değil, barış sürecini hızlandırmalarını istedi. Tarafların görüşmeye hazırlandığı sırada meydana gelen ve henüz kimsenin üstlenmediği, Taliban’ın da “biz yapmadık” dediği saldırıya Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani ve Ulusal Uzlaşma Yüksek Kurulu Başka nı Abdullah Abdullah da “korkakça” diye rek tepki gösterdi. Af ganistan Bağımsız İn san Hakları Komisyo nu Başkanı Shaharzad Akbar ise saldırı için “barış sürecine olan güveni zedeleyecek” ifadesini kullandı. KâbilTaliban hat tındaki barış görüş melerine yönelik ha zırlıkların sürdüğü sırada Kufi’ye yö nelik saldırının süreci baltalaya Afganistan hükümeti, Taliban’la barış müzakereleri kapsamında bileceğinden en şimdiye kadar 5 bine yakın mahkumu serbest bıraktı. dişe edili yor. Mü zey 400 militanın serbest bırakılacağı zakereler kapsamında gündeme yansımıştı. Taraflar arasın geçen hafta, Taliban’ın daki esir takası sürecinin, bu 400 Ta masaya oturmak için liban üyesinin serbest bırakılmasıyla Kufi şart koştuğu üst dü tamamlanacağı bildiriliyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’ya karşı yolsuzluk gerekçesiyle başlayan protestolar bu hafta sonunda da devam etti. Polis önceki günkü eylemler sırasında bir protestocuyu gözaltına aldı. İsrail: Bahreyn ve Umman da sırada Tel Aviv ile Abu Dabi arasında yapılan anlaşmanın yankıları sürerken İsrail İstihbarat Bakanı Eli Cohen dün yaptığı açıklamada, Bahreyn ve Umman’ın İsrail ile bağları resmileştirmede Birleşik Arap Emirlikleri’ni (BAE) takip edecek bir sonraki Körfez ülkeleri olabileceğini söyledi. Cohen, Ordu Radyosuna verdiği demeçte, “Bahreyn ve Umman’ın kesinlikle gündemde olduğunu dü şünüyorum. Buna ek olarak, değerlendirmeme göre, önümüzdeki yıl Afrika’da başta Sudan olmak üzere başka ülkelerle de barış anlaşması yapma şansı var” dedi. Hem Bahreyn hem de Umman, BAEİsrail anlaşmasını övmüştü. Üst düzey bir ABD’li yetkili de önceki gün yaptığı açıklamada, Beyaz Saray’ın bölgedeki “çok sayıda” ülkeyle temas halinde olduğunu ve daha fazla anlaşmanın gerçekleşip gerçekleşmeye ceğini görmeye çalıştığını söylemişti. Moritanya da İsrail ve Birleşik Arap Emirlikleri arasında yapılan normalleşme anlaşmasını desteklediğini duyurdu. Moritanya resmi haber ajansı AMI’nin haberinde “Moritanya Dışişleri ve İşbirliği Bakanlığı, BAE’nin Filistin ve halkının başkenti Kudüs olan devletlerini kurma hakkına ilişkin sağlam duruşunu da övdüğü” belirdildi. Pompeo Çavuşoğlu Gündem Akdeniz Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, seçilmiş Cumhurbaşkanı Luis Abinader’in yemin törenine katılmak üzere gittiği Dominik Cumhuriyeti’nde, ABD’li mevkidaşı Mike Pompeo ile bir araya geldi. Görüşmeye ilişkin Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Çavuşoğlu ve Pompeo, Doğu Akdeniz’de gerginliğin azaltılması da dahil ortak endişelerinin bulunduğu konuları ele aldı” ifadesine yer verildi. Çavuşoğlu, Twitter’dan yaptığı açıklamada “D.Akdeniz, Libya ve Suriye gibi önemli konuları ele aldık. YunanRum ikilisinin kışkırtıcı adımları karşısında haklarımızı korumaya devam edeceğiz” ifadelerini kullandı. Görüşmenin ardından düzenlediği basın açıklamasında ABD başkan adayı Joe Biden’ın Türkiye’ye ilişkin ifadelerinin sorulması üzerine Çavuşoğlu, “Türk milletini tanımayan, cahilce yapılmış haddini aşan bir açıklama” dedi. l Haber Merkezi GKRY İLE ANLAŞMA YÜRÜRLÜKTE Fransa’ya Kıbrıs tepkisi Doğu Akdeniz’de Türkiye ile Yunanistan arasında enerji ve etkinlik mücadelesi sürerken gerilimde Atina’ya tam destek veren ve bölgedeki askeri faaliyetlerini artıran Fransa, Ankara’nın eleştirilerinin merkezinde. Türkiye’den, Doğu Akdeniz’de askeri varlığını artırma taahhüdü veren ve ardından Girit Adası açıklarında Yunanistan’la ortak tatbikat düzenleyen Fransa’ya, bu kez Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’yle (GKRY) imzaladığı anlaşmalar üzerinden tepki yükseldi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy, GKRY ile Fransa arasında 4 Nisan 2017’de imzalanan “Savunma Alanında İşbirliği Anlaşması”nın yürürlüğe girdiğini aktardı. Duruma tepki gösteren Aksoy, şu ifadeleri kullandı: “Daha önce yapılan açıklamalarımızda belirttiğimiz üzere, adanın tamamını ve Kıbrıs Türkleri’ni temsil etmeyen GKRY, böyle bir anlaşma yapmaya ehil ve yetkili değildir. (...) Fransa’nın mevcut dönemde gerilimi daha da artıracak adımlar atması, bu bağlamda GKRY ile ortak tatbikatlar düzenleyerek, geçici de olsa, 1960 antlaşmalarının hilafına burada askeri uçaklarını konuşlandırması kabul edilemez. Fransa’yı, Kıbrıs’la ilgili meselelerde daha sorumlu davranmaya davet ediyoruz.” Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay sosyal medyadan yaptığı açıklamada, “Fransa’nın GKRY ile ortak tatbikatlar düzenleyerek, 195960 anlaşmaları hilafına adada askeri uçaklarını konuşlandırması hiçbir şart ve ahvalde kabul edilemez. Fransa’nın Kıbrıs’la ilgili meselelerde macera aramaması, çok daha sorumlu davranması esastır” dedi. Oktay, Avrupa Birliği (AB) başta olmak üzere uluslararası çevrelerin de Fransa’nın bölgedeki, “şımarık, saldırgan ve hukuk tanımaz” tavırlarına karşı tutum almalarının elzem olduğunu kaydetti. Yeni Navtex ilanı Öte yandan, Türkiye, Yavuz sondaj gemisinin çalışmalarını yürüteceği alana yönelik 18 Ağustos15 Eylül tarihleri için yeni Navtex (seyrüsefer bildirimi) ilan etti. Navtex duyurusunda, “Çalışma sahasına girilmemesi şiddetle tavsiye olunur” ifadesine yer verildi. AA’nın haberine göre Türkiye’nin Yavuz için Navtex ilanı üzerine GKRY de karşıNavtex yayımladı. Türkiye, Oruç Reis sismik araştırma gemisinin, Ataman ve Cengiz Han isimli gemilerle birlikte Kıbrıs açıklarında daha önce ilan edilen bölgede sismik çalışmalar yürüteceğini açıklamıştı. Oruç Reis’in çalışmalarını 23 Ağustos’a kadar sürdüreceğine ilişkin Navtex ilan etmişti. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Türkiye’nin yeni Navtex ilanının gerilimi artırdığını savunarak, Navtex’in, Kıbrıs ile Mısır’ın iddia ettiği sınırlarda kaldığını öne sürdü. Borrell, Türkiye’ye faaliyetlerini durdurarak AB ile diyaloğa girmesi çağrısında bulundu. l ANKARA/Dış Haberler BMGK kararı Trump’ı kızdırdı ABD Başkanı Donald Trump, Tahran’a maksi mum baskı politikasındaki Washington’ın Birleşmiş Mil letler Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) sunduğu İran’a yöne lik silah ambargosunun uza tılması talebinin reddedilme Trump si üzerine karşı hamle hazır lığında. Karar için “bekliyorduk” diyen Trump “Buna tepkimizi İran’a yaptırımlar getirerek göstereceğiz. Önümüzdeki hafta göreceksiniz” çıkışında bulundu. BMGK, ABD’nin, 15 üyeden yalnızca ikisi nin “evet” dediği İran’a yönelik silah ambargo sunun süresiz olarak uzatılmasına ilişkin karar tasarısını büyük bir çoğunlukla reddetmişti. Almanya, Fransa ve İngiltere’nin çekimser oy kullandığı oylamada Rusya ile Çin ret oyu ver mişti. 2015 yılında İran’la imzalanan nükleer anlaşmaya göre, Tahran’a uygulanan konvan siyonel silah yasağının önümüzdeki ekim ayın da son bulması öngörülüyordu. 2018’in mayıs ayında tek taraflı olarak anlaşmadan çekildi ğini duyuran ABD ise ambargonun süresiz ola rak uzatılmasını talep ediyordu. Washington’ın bu talebi, diplomatlar tarafından nükleer an laşmanın tamamen rafa kaldırılmasına yönelik bir adım olarak yorumlanmıştı.