Katalog

SÖYLEŞİ TASARIM: EMİNE BİLGET 13 8 HAZİRAN 2020 PAZARTESİ NEDEN DR. İBRAHİM USLU? Lisans eğitimini İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü’nde tamamladı. 19931995 yıllarında ABD’de doktora seminerlerinde bulundu. Sosyal politika doktorası yaptı. 15 yıl AKP’yle çalıştı, siyaset araştırmalarında adını sıkça duyduğumuz ANAR’ın genel müdürüydü. Siyaset, yoğun biçimde erken seçimi konuşmaya başlayınca ve Meclis fezlekelerle açılınca bize de sormak kaldı. Hedef muhalefetin blok hareket etmesini önlemek Siyaset danışmanı, araştırmacı Dr. İbrahim Uslu: 4 Muhalefetin kendi içinde parçalanmasına yönelik tartışmalara zemin hazırlanıyor, çatlaklar büyütülüyor. 4 AK Parti Hayme Ana’yı keşfetti. Çanakkale’yi, Malazgirt’i keşfetti. Kut’ülAmare’yi fark etti, Diriliş Ertuğrul’lar, Abdülhamit’ler gibi yeni bir tarih ve dindarlık bilinci üzerinden AK Parti tipi muhafazakârlık üretmeye çabaladı. 4 Diyanet İşleri, hükümet söylemlerini cuma hutbelerinde okumaya başladı. 46 yıldır ramazanda hiç eşcinsellik tartışıldığını hatırlamıyorum. 4 (Belediyelerin yardımlarının engellenmesi) Başınız sıkıştığında birden fazla kapıya gidebileceğinizi biliyorsanız birine bağlılık geliştirmenize gerek yok. AK Parti, tek kapı kendisi olsun istedi. 4 ABD’de Biden kazanırsa Türkiye’de 2021’in ikinci yarısında seçim beklenebilir.   n Meclis hızlı açıldı. CHP’li Berberoğlu ve HDP’li?Güven?ile Farisoğulları’nın vekilliği düşürüldü ve gözaltına alındı. Üç fezlekenin alelacele Genel Kurul’a getirilmesini değerlendirerek başlayalım... Son bir aya bakıp fezleke hamlesini o bağlam içinde değerlendirmek daha doğru olur. HDP’li belediyelere karşı hamlelerle başladı. Arkasından darbe tartışmasıyla devam etti. Erken seçim dedikoduları, sebebi belirsiz şekilde ortaya çıktı. Sonra milletvekili transferiyle ilgili bir tartışma yaşandı ki bir yasa hazırlığı var. Siyasi Partiler Kanunu’ndaki olası değişiklik konuşulurken sadece milletvekili transferiyle ilgili değil, seçim kanununu da kapsayacak daha geniş bir paket düşünülüyor dendi, daraltılmış bölge, seçim barajını yüzde 5’e indirme tartışmaları başladı. AK Parti, kendi içinden hukukçuları seçim kanunu üzerinde çalıştırmaya başladı. Yüksek Seçim Kurulu, partilerin kongrelerini yapabileceğine dair karar aldı. İzmir’de hâlâ faili belli olmayan, camiden Çav Bella okunması hadisesi yaşandı. Hemen CHP’nin ezan düşmanlığıyla bağdaştırıp eski bir CHP yöneticisinin yargılanması, Adana’daki tartışma, CHP teşkilat mensubunun gözaltına alınması... Eminim ki daha yarısını saydım. 2021’de seçim olabilir n Yani AKP ne yapmaya çalışıyor? Benim gördüğüm bir yol haritası var. Bazı şeyleri hakikaten erken seçim senaryosuyla açıklayabiliyorsunuz. Eğer Bahçeli’nin dediği gibi 2023 yılında seçim olacaksa o zaman yeni kurulan partilerin yasal yükümlülükleri yerine getireceğini, milletvekili transferine ihtiyaç duymayacağını biliyoruz. Seçim 2023’teyse bu yasa niye tartışılıyor? Ama bir taraftan korona kapsamında sosyal yardım paketlerinin ötesinde hafta başında orta sınıflara yönelik yeni paket açıklandı. Krediler, arkasından araba sahiplerini mutlu edecek şekilde akaryakıt fiyatlarında art arda iki hamle yapıldı. Bunlara baktığınızda erken seçim senaryosu varmış gibi. Fakat öte yandan yalnız siyasi partiler kanunu değil, seçim kanununda da değişiklikler öngörülüyor. Seçim kanununda değişiklik yapıldığında en erken bir yıl sonra geçerli olabiliyor.   n Altı ay sonra bir seçim yapabilir ama uygulayamazsınız, öyle mi? Kesinlikle. O zaman bu değişiklikleri yapmanızın anlamı ne? Bir sürü soru işareti çıkıyor ortaya ama kesin olan bir stratejik plan var. Bir yol haritası çıkarılmış, o yol haritası doğrultusunda arka arkaya adımlar atılıyor. Bu arada muhalefetin kendi içinde parçalanmasına yönelik tartışmalara zemin hazırlanıyor, HDP ile CHP ve HDP ile İYİ Parti üzerindeki tartışmaların üzerine gidiliyor, oradaki çatlaklar büyütülüyor. Bu bile muhalefet bloku içindeki fikir ayrılıklarını, kırılganlıkları deşifre eden bir hadise.   n HDP’li Leyla Güven’in, bu kararda CHP’nin de sorumluluğu olduğunu söyleyerek 2016’ya atıfta bulunduğunu hatırlayalım... Tabii... Cumhur İttifakı, muhalefete bi NECATİ SAVAŞ AKP, TEK KAPI KENDİSİ OLSUN İSTEDİ n Geçim sıkıntısı ortada. Ekonomik sebeplerin seçimleri etkilediği de biliniyor. Her gün ekonomik paket açıklanıyor. Sürdürülebilir bir şey mi bu? Ekonomik oy verme davranışı yine siyaset biliminin tartışmalarından biri. Teori şu: Seçmen hükümetin ekonomik performansı iyiyse onu ödüllendirir, kötüyse cezalandırır.    n Yanlış mı? Yanlış değil ama istisnalar var. Ekonomik kötü gidişat sırasında vatandaşı sosyal yardım mekanizmalarıyla koruyorsanız vatandaş mak ro ekonomik göstergelere değil, kendisine yapılan yardımlara bakıyor. Ekonomi kötü yönetildiği zaman illa oy kaybedeceksiniz diye bir kural yok. Türkiye’den bir örnek: 2009 yerel seçimleri öncesinde kriz başladı ve AK Parti seçime gitti. Sosyal yardım dalgası, seçim ekonomisi gibi hiçbir yönteme başvurmadı. Netice: Yüzde 47 olan oyu, yüzde 38’e düştü. Oradan bir ders aldı. Sene 2019… Bir yıl önce ekonomik kriz yaşıyor Türkiye ve yerel seçimlere gidiyor. Herkes tarumar olacağını sandı. Evet, büyükşehirleri kaybetti ama il genel meclislerinde çoğunluğu elde etti. Bu sefer 2009’dan farklı olarak çok yoğun sosyal yardım paketleri açıkladı.   n Büyükşehir belediyelerinin yardımlarının engellenmesinde bu motivasyon etkili mi? Tabii ki. Siz başınız sıkıştığında birden fazla kapıya gidebileceğinizi biliyorsanız o zaman birine bağlılık geliştirmenize gerek yok. Ama gidebileceğiniz tek yer varsa ve orası da size her gittiğinizde yardım ediyorsa duygusal bağlılık gelişiyor. AK Parti, tek kapı kendisi olsun istedi.   raz umut bağlamış seçmene şu mesajı başkan, zaten iki yıldır önünde duran veriyor: “Bunlar en sert olaylar olduğun bir evrakı yeni gelecek başkanın tasar da bile kendi aralarında dayanışma gös rufuna bırakabilir ve tartışma da yaşan teremeyecek kadar derin fikir ayrılıkları mazdı. Kimse yeni gelene “Bunu niye olan, birbirine benzemeyen partiler. Oy getirdin” demezdi, masasının üzerinde sa biz öyle değiliz.” Cumhur İttifakı’nın duruyordu. Bir maksatla bu adımın atıl hedeflerinden biri muhalefetin bir blok dığını ve o genel strateji içerisinde bir olarak hareket etme yere oturduğunu düşünüyorum. AK Par sinin önüne geç ti sert tartışmalardan kaçınan bir parti mek. Bunu teşvik değil, tabanını konsolide edecek çok sayıda AKP, liberal demokrat ediyor böylece.   hamle yaptı. Bu da kesimi içinde tutmaya n Son tahlilde erken onlardan biriydi. Bir de; iktidar arka arkaya birkaç meselede CHP’ye de HDP’ye davranır gibi davranmaya başladı, tu çalışan politikasını değiştirdi ve çok garantili milliyetçi muhafazakâr söyleme seçim bekliyor musunuz? Geçen hafta başına kadar gerçekçi olmayacağını düşünüyordum. Benim tumunu sertleştirdi. Bun sarıldı. Liberalleri senaryom Amerikan se lar bugünden yarına sonuç doğurmaz ama süreç içinde seçmenler bir sürü hadiseyi gözlemleye gözlemleye bir kanaat birik mutlu etmek zordu. Onları mutlu ederken muhafazakâr seçmeni kaybedeceğinden çim sonuçlarını gözlemlemek ve sonrasında karar vermek. Biden seçilirse 2021’in ikinci yarısında bir seçim beklenebilir.   tirir. O kanaati değiştir endişe etti. n Biden ile ne alaka mek zordur. Fezleke ha sı var? disesinin tek başına bir anlamı yok ama Şu an rafta duran Tür bu paket içinde değerlendirdiğinizde kiye yaptırımlarını uy var. Yoksa iki yıldır Meclis Başkanı’nın gulamaya karar verir, Tür önünde duruyor. Üstelik kısa süre sonra kiye ekonomisi bundan çok kötü etki görev süresi doluyor.   lenirse diye... Fakat yine söylüyorum, n Siyasi partilerin grup başkanve atılan bazı adımlara baktığınızda an killeri var. Önlerine gelecek her türlü cak seçim döneminde atılacak adım yasadan haberdarlar. Sürpriz şekilde lar. “Acaba daha öncesinde de bir se gelmesinin eleştirilecek yanı yok mu? çim hazırlığı yapıyor olabilirler mi” di Bunun siyasi teamüllerin dışında bir ye geçen hafta başı itibarıyla düşünme tutum olduğu aşikâr. Normal şartlar al ye başladım açıkçası. Bir iki gösterge tında görev süresi bitmek üzere olan bir kaldı. Taslak ne zaman parlamentoya gelecek ve geldiğinde seçim kanunuyla ilgili değişiklik olacak mı yoksa sadece siyasi partiler kanununda mı değişiklik olacak, bakmak lazım. n Erken seçim AKP’nin lehine mi? Gelecekle ilgili analizlerine bağlı. Trump’ın bir süredir Biden ile arasındaki mesafe açılmaya başladı. Amerikan tarihinde görülmedik şekilde, çok sayıda askerin sokağa inmesi, Milli Savunma Bakanı’nın “Amerikan topraklarında Amerikan askeri kendi halkına karşı kullanılmaz” demesi çok sert. Bunun seçim sonuçları üzerine etkisi olmaması düşünülemez. Cumhur İttifakı’nın seçim çalışmalarını hızlandırmasıyla Amerika’da Trump’ın son krizi hiç yönetememesi arasında bir korelasyon olduğunu düşünmeye başladım. Trump’ın kaybetmesini daha olası görüyorlarsa sonrasındaki döneme yakalanmak yerine, öncesinde seçim kazanıp ikiüç aylık iktidardayken krizi karşılamayı tercih edebilirler. 2018’de olduğu gibi. Üçüncü ittifak ciddi tartışılıyor n İçeride siyaset 2018’den daha farklı bir fotoğraf vermiyor mu? Kendi içinden iki parti çıktı, karşısındaki blok biraz daha kemikleşti... Bu tartışılır. Mesela şimdiye kadar muhalefetin kendi içinde üçüncü İttifak senaryosunu bu kadar tartıştığını görmemiştim. Yüzde 50’yi ikiye bölerek iktidarı kazanacağını düşünen bir yakla DEMOKRATİK ADIMLAR BEKLEMEK GERÇEKÇİ DEĞİL n CHP Genel Başkanı, vekil adaylarının Siyasi Partiler Yasası’nda değişiklikle parti liderlerince değil, halk tarafından seçilmesini önerdi.?İktidarı yakından tanıyan biri olarak sizce bu teklif kabul görür mü?   2011’de Sayın Erdoğan, “Muhalefete çağrıda bulunuyorum. Dar bölge ya da daraltılmış bölge, her ikisini de tartışalım” dedi. Muhalefet bunu reddetti, kaçan tarihi bir fırsattı. Ben daraltılmış değil ama dar bölgenin siyaseti güçlendireceğini, taban katılımının yüksek olacağını düşünüyorum. Hele başkanlık sistemi değişmeyecekse dar bölgeye muhakkak ihtiyaç var.   n Siyasi Partiler Kanunu’nda ne tür değişiklikler gündeme gelebilir? Vekil transferinin önüne geçilir mi? Önümüzdeki günlerde AKP’nin kendi içinden çıkmış olan iki partiyi, siyasal yaşamın dışında tutmak için çabasına tanık olur muyuz? Şu an görünen bunun olacağı yönünde. Siyasi Partiler Kanunu’nda parti içi demokrasi seviyesini arttıracak bir düzenleme gerekiyor ama bunu bugüne kadar hiçbir siyasi parti yapmadı. AK Parti’nin kendi iktidarını sürdürmeyi hedeflerken bu tür demokratik adımlar atmasını beklemeyi çok gerçekçi bulmuyorum. Muhalefete dezavantaj yaratacak şekilde değiştirilebileceğinin sinyalleri var. şım var muhalefette. Dolayısıyla muhalefetin kendi arasındaki işbirliğini olgunlaştırdığını söylemek zor.   n Söyleşilerimde hiçbir muhalefet lideri, Millet İttifakı için “evet” demedi. Siz üçüncü İttifak çalışması olduğunu düşünüyor musunuz? En azından parti genel başkanları seviyesinde olmasa bile, onun bir alt seviyesinde, özellikle sağ partiler arasında bu senaryonun ciddi ciddi tartışıldığını biliyorum ve hiç de antipatik karşılanmadığını gözlemliyorum. Özellikle HDP ile İYİ Parti arasındaki çelişkiyi derinleştiren her olaydan sonra bu senaryo biraz daha güçleniyor.    n Diyelim ki Cumhurbaşkanlığı seçiminde Erdoğan’ın karşısına İmamoğlu çıkarıldı. Tablo ne olur? Sağ partiler kendi adayını çıkarırsa CHP, İmamoğlu’nu çıkarır mı, soru bir. Soru iki: Hem CHP’nin hem HDP’nin birinci ve ikinci turda destek vereceği İmamoğlu’na diğer sağ partiler firesiz destek verir mi? Orada oluşacak fireler muhalefetin dezavantajı haline geliyor. İstanbul seçimlerini farklı değerlendirmek lazım. Seçim iptali vicdanları yaraladı. Ama Cumhurbaşkanlığı seçiminde böyle bir şey olmayacak. n Şimdi ne değişti, yaralı vicdanlar onarıldı mı? Yerel yönetimlerin o gün yaşadığı sorunlar bugün başka türlü cereyan ediyor... “CHP’li belediyelerin sosyal yardımlarının engellenmesini nasıl buluyorsunuz” diye sorulduğunda yüzde 70’e yakını “Yanlış” diyor. Fakat oy tercihini değiştirmesine yetmiyor.   GÜÇLENEBİLMESİ İÇİN TEHDİDE İHTİYAÇ VAR n Neden sürekli olarak darbe gündeme getiriliyor? Bir yandan 15 Temmuz’un travması devam ediyor, bir yandan da popülist söylemlerin ve siyasi temsilcilerinin güçlenebilmesi için tehdide ihtiyaç var. İnsanlar da “Artık bu ülkede darbe olmaz” dendikten sonra darbeyle karşılaştıklarından bu, inanılır tehditlerin başında geliyor. Bana da sorarsanız evet, bu ülkede darbe tehdidi var. Darbeye uygun ortamı nasıl ortadan kaldıracağınız belli. Demokratik ve açık toplum haline gelmelisiniz. Bizde öyle değil ki.   n Dönüp dolaşıp bir Ayasofya gündemi de yaratılıyor.? AK Parti’nin, Milli Görüş gömleğini çıkardıktan sonra evrensel değerler üzerinden seçmenini etkileyen bir tarzı vardı. Bunun külfetli olduğunu hissettiği anda aks değiştirmeye, yeni bir tarih ve dindarlık bilinci üreterek endoktrinasyon çabasına girdi.   n Örnek? Mesela, günün birinde AK Parti Hayme Ana’yı keşfetti. Çanakkale’yi, Malazgirt’i keşfetti. Kut’ül Amare’yi fark etti, Diriliş Ertuğrul’lar, Abdülhamit’ler gibi yeni bir ta rih ve dindarlık bilinci üzerinden AK Parti tipi muhafazakârlık üretmeye çabaladı. Medyası, cemaatleri, diyaneti ve STK’leriyle bu bilinci oturtmaya çalışıyor. İnsanları bir arada tutabilmek için buna ihtiyaç var. Yeni ideoloji MHP’yi de içine alan, kültürel olarak AK Parti’ye yaklaştıran bir ideoloji. Bunu üretirken Ayasofya çok değerli bir şey haline geldi. Devlet törenlerine artık mutlaka müftü ya da Diyanet İşleri Başkanı’nı çağırıyor. Diyanet İşleri hükümet söylemlerini cuma hutbelerinde okuyabiliyor. 54 yaşındayım. İlk oruç tuttuğumda sekiz yaşın daydım. 46 yıldır ramazanda hiç eşcinsellik tartışıldığını hatırlamıyorum. Dolayısıyla AK Parti seçmeni yeniden formatlamaya çalışıyor.. Bu formasyonla belediye meclislerinde yüzde 50.2 oy almayı başardı. n Yeni bir muhafazakârlık üretmeyi başardılar da bunun halkta olumlu bir karşılığı oldu mu? Onu söyleyemiyoruz. Refahı yükseltmek ya da daha demokratik, hukukun üstün olduğu bir ülke yaratmak amaçları da yoktu. İktidarını sürekli kılacak bir çözüm amacıyla kendini ve seçmenini yeniden üretti.