Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY 11 5 HAZİRAN 2020 CUMA Kamu emekçileri, açıklanan enflasyonun gerçeği yansıtmadığını belirterek hükümete çağrı yaptı: Sözleşme yenilensin Mayıs itibarıyla memur ve memur emeklisinin 0.57 oranında enflasyon farkı oluştu. Toplusözleşmenin hükmünü yitirdiğini belirten emekçi, yeni sözleşme talep ediyor. Hakem kurulunun kararı ile bu yılın ilk 6 ayın sayacak şekilde genişletilmelidir. Bu yoksullukta kamu bankaları ile da yüzde 4’lük zam şov yapmak yerine ger ma mahkum edilen kamu emekçileri ve me MUSTAFA çekten ihtiyacı olan milÇAKIR yonların yarasına mer mur emeklileri, açıkla hem olacak bir tutum nan enflasyona inanmadı. Yıl geliştirilmeli. Kamu bankala lık enflasyon yüzde 11.3 olur rı ile şov yapmak kolay. “Kre ken, 5 aylık enflasyon da 4.57 di veriyoruz” demekle olmu olarak açıklandı. Mayıs ayı yor. Kime kredi veriyorsun? itibarıyla memur ve memur Şu anda maaşla, ücretle geçi emeklisinin 0.57 oranında nen kesimin kredi kullanma enflasyon farkı oluştu. Ancak olanağı yok. Ay başını getire enflasyon farkı 6 aylık döne miyorlar. me göre verildiği için memur 4 Birleşik Kamuİş Genel ve emeklinin haziran enflas Başkanı Mehmet Balık: Enf yonunun da açıklanmasını lasyon araş beklemesi gerekecek. tırması tama Enflasyon rakamlarını men hükü inandırıcı bulmayan, yeni metin isteği sözleşme talep eden memur doğrultusun konfederasyonlarının değer da oluşturul lendirmeleri şöyle: muş bir araş 4 KESK Genel Sekreteri tırma. Ortaya Ramazan Gürbüz: Toplusöz çıkan fark, leşmenin hü gerçeği yan kümsüz oldu sıtmıyor. Kamu çalışanlarının ğu açık. Hük ciddi bir kaybı var. Hükümet münü kay yeniden toplusözleşme masa betti. Geçerli sına oturmalı. Aradaki kayıp liğini yitirdi. ları giderecek önlemler alın Yenilenme malı. Siyasi iktidar, salgının si gerekiyor. ülke ekonomisine getirece Açıklanan ği ekstra yükü hafifletmek is enflasyon ta temektedir. Ancak açıklanan mamen manipüle edilmiş bir yardım ve destek paketleri enflasyon. Gerçeği yansıtmı her koşulda sermayeyi büyüt yor. Son bir aylık market eti meye ve emekçileri yoksul ketlerine bakın, asgari yüzde laştırmaya dönüktür. İktidar, 3040 fiyat artışları var. Der yardım ve destek paketlerini hal bu toplusözleşme yenilen siyasi propaganda olarak kul melidir. 3600 ek gösterge de lanmaktadır. Açıklanan “des tüm kamu çalışanlarını kap tek ve önlem paketi” kredi ve AÇLIK SINIRI 3 BIN LIRAYA KOŞUYOR TÜİK’in araştırmasına karşın, Birleşik Kamuİş’in açlıkyoksulluk sınırı araştırması da yaşanan yoksullaşmayı ortaya koydu. “Yoksullukta katmerli artış yaşanıyor” diyen Birleşik Kamuİş’in araştırma sında ortaya çıkan sonuçlar şöyle: Mayısta 4 kişilik ailenin açlık sınırı yüzde 0.5 artarak 2 bin 987 liraya yükselirken, yoksulluk sınırı da yüzde 1.4 artışla 10 bin 258 lira oldu. Açlık sınırı yılın ilk beş ayında yüzde 10.3 oranında artarken son bir yıllık artış ise yüzde 12.2 olarak gerçekleşti. Yoksulluk sınırı ise ocakmayıs döneminde yüzde 4.5, son bir yılda ise yüzde 11.4 oranında artış kaydetti. borçlanma paketidir. 4 Türkiye KamuSen Ge nel Başkanı Önder Kahveci: Enflasyon, memurun cebini yakmaktadır. Memur maaşları geçtiğimiz aydan itibaren resmi olarak erimiş, alım gü cü 2019 yılının gerisine düşmüştür. Yapılan toplusözleşme görüşmeleri sonucunda kararlaştırılan maaş zamla rının yetersizliği bir kere daha ortaya çıkmıştır. Yıllardan beri hedeflenen enflasyon rakamlarına ulaşılamadığı, her yıl gerçekleşen enflasyonun hedeflenen enflasyondan katbekat fazla olduğu bilindiği halde kamu çalışanlarını ve emeklilerimizi hedef enflasyona endeksli bir maaş artışına mahkum etmek hangi vicdanla bağdaşmaktadır? Defalarca dile getirdiğimiz gibi dönem sonunda uygulanan enflasyon farkı, maaşlardaki erimeyi telafi etmeye de durdurmaya da yet memektedir. İçinde bulunduğumuz durumun hassasiyeti göz önünde bulundurulduğunda, piyasanın canlandırılması, çarkların döndürülmesi için ülkemizin en geniş tüketim kesimini oluşturan memur ve emekli ailelerine doğrudan gelir desteği sağlamak akılcı, çözüm odaklı bir yaklaşım olacaktır. Memurlarımızı olumsuzluklardan korumak ve geleceğe umutla bakmalarını sağlayabilmek için maaş kaybını önleyecek düzenlemeler bir an önce hayata geçirilmelidir. l ANKARA Kapılar ticarete açıldı Merkez, topu TL’ye attı Merkez Bankası, mayısta yüzde 1.36 ve yıllıkta yüzde 11.39’a çıkarak beklentileri altüst eden enflasyon verisine ilişkin değerlendirmelerini yayımladı. Buna göre, temel mal grubu enflasyonu üzerinde Türk Lirası’ndaki değer kaybının etkilerinin gözlendiğini vurgulayan TCMB, hizmet enflasyonunun ise salgın hastalığa bağlı olarak faaliyetin kesintiye uğradığı kalemler öncülüğünde yavaşlama eğilimini sürdürdüğünü ifade etti. Raporda bu görünüm altında, çekirdek göstergelerin eğilimi bir miktar yükseldiği belirtildi. l Ekonomi Servisi Dolar/TL yükselişte Enflasyonun beklenenin üzerinde artması, ABDÇin geriliminin yarattığı endişeler dövizde hareketliliğe neden oldu. Önceki gece boyunca 6.72 seviyelerinde seyreden dolar/TL, piyasaların açılmasıyla birlikte yükselişe geçerek 6.76’nın üzerine çıktı. 7.58 düzeyinde el değiştiren Avro/TL ise 7.64’ü zorladı. Öte yandan, Merkez Bankası verilerine göre, geçen hafta 199.2 milyar dolar olan yurtiçi yerleşiklerin döviz hesapları bu hafta 200 milyar doların üzerine çıktı. l Ekonomi Servisi G7: Borçlar ertelenebilir G7 maliye bakanları, Covid19 salgınından etkilenen yoksul ülkelerin borçlarının ertelenmesi için başlatılan uygulamanın seneye uzatılabileceğini açıkladı. Borç ertelemesi uygulaması Çin’in de yer aldığı G20 grubu ve Paris kulübü kreditörleri tarafından teklif edilmiş ve yoksul ülkelere 12 milyar dolar kaynak sağlanmıştı. l Ekonomi Servisi Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan’ın, Gürbulak ve Habur sınır kapılarının yeniden açıldığını bildirmesinin ardından TIR geçişleri başladı. İhracatta zarar uyarısı Alacak sigortası şirketi catta artış yaşamayacağı be Euler Hermes’in son ra lirtiliyor. İhracat değeri bakı poruna göre, 2020’nin ilk mından en büyük toplam za çeyreğinde küresel emtia ti rarı görecek ülkelerin Çin, careti yüzde 2.5 daral ABD ve Almanya ola dı. Bu küçülmenin, 2020 cağı tahmin ediliyor. 2009’un ilk çey ilk çeyrek İhracat kaybı açı reğinden beri gö te küresel emtia sından 2020’yi rülen en sert daralma olduğu belirtildi. 2020’nin ikin ticareti yüzde 2.5 daraldı. Bu yıl hiçbir ülke ihracatını ar tıramayacak. en kötü geçirecek sektörlerin ise 733 milyar dolarlık kayıpla ener ci çeyreğinde daha ji sektörü olacağı da sert bir daralma ya nın altı çizildi. Bu sek şanabileceğine dikkat çeki törü 420 milyar dolar kayıp len raporda, 2019 ile karşı la metal sektörünün izleye laştırıldığında bu sene, ne ceği kaydedildi. l Ekonomi redeyse hiçbir ülkenin ihra Servisi Bankaların net kârı arttı Bankacılık sektörünün net kârı nisan ayında 19 milyar 652 milyon TL olarak açıklandı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) açıkladığı verilere göre, sektörün aktif büyüklüğü 5 trilyon 226 milyar TL oldu. BDDK’nin açıklamasında şöyle denildi: “2019 yıl sonuna göre sektörün aktif büyüklüğü yüzde 16.4, krediler toplamı yüzde 16.9, menkul değerler toplamı ise yüzde 27.4 oranında arttı. Bu dönemde kredilerin takibe dönüşüm oranı yüzde 4.64 oldu.” l Ekonomi Servisi Pandemi nedeniyle bir süredir kapalı olan başta Habur ve Gürbulak olmak üzere İran ve Irak’a açılan gümrük kapıları yük taşımacılığına açıldı. Güneydoğu ve Doğu’da pandemi nedeniyle kapatılan ve ihracatın durmasına neden olan gümrük kapıları yeniden açılıyor. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, başta Habur ve Gürbulak olmak üzere İran ve Irak’a açılan gümrük kapılarının uluslararası yük taşımacılığına yeniden açıldığını açıkladı. Güneydoğu ve Doğu’daki iş insanlarının bir süredir gündeme getirdiği ve Ankara’dan talepte bulundukları Iran ve Irak’a ticaret yapılan kapıların açılması konusunda önemli bir adım atıldı. Ticaret Bakanı Ruh sar Pekcan, Twitter’dan yaptığı açıklamada, iki ülkeye açılan gümrük kapılarında, sağlık ve güvenlik tedbirleri alınmak suretiyle ticari araç girişçıkışlarına yeniden izin verileceğini dile getirerek, şu bilgileri verdi: “Türkiye’nin önemli ticaret ortakları olan Irak ve İran’a açılan gümrük kapılarımızın uluslararası yük taşımacılığına yeniden açılması ile birlikte, ticaretimizin aksamaması için devreye alınmış olan “temassız ticaret” uygulamasına da son verilecektir.” l Ekonomi Servisi Köylerin ‘dolu’ zararı büyük Eskişehir’de geçen hafta etkili olan zirai don ve dolu yağışının bilançosu belli olmaya başladı. Eskişehir Ticaret Borsası’nın hazırladığı hasar raporuna göre, özellikle hasadı yapılacak buğday, arpa ve diğer hububat yüzde 6070 oranında hasar gördü. Yalnızca bir köyde yaklaşık 10 bin dekar tarım arazisinin zarar gördüğü belirtildi. Eskişehirli çiftçi Zekai Erdem li, “Tarlanın dönümünden 15001600 kilo mahsul alıyorduk, şu an alacağımız mahsulün 700800 kilo civarında olacağı söyleniyor” dedi. Erdemli, “Benim 1200 dekar mısırım telef oldu. Sigortası olmayan çiftçiler, tarlalarında yeniden ekim yaptı” derken; Eskişehir’deki başka bir köyde çiftçilik yapan Emir Süzen ise “Arpa tarlalarında zarar yüzde 100” diye konuştu. l Ekonomi Servisi Çevre kirliliği tarımı vuruyor Türkiye Ziraat Odaları Birliği den oldu. Çevreye verilen za(TZOB) Genel Başkanı Şem rar, iklim değişikliğine ne si Bayraktar, son yıllarda iklim den oluyor ve tarımsal üretimi değişikliğinin etkileriyle üst üs olumsuz etkiliyor” dedi. Bay te yaşanan doğal afetlerin çift raktar, Türkiye’nin, kültürel ve çileri üretimi sürdüremez ha doğal zenginlikleri ve biyo le getirdiğine dikkat çekti. lojik çeşitliliğiyle zengin 5 Haziran Dünya Çev bir ülke olduğunu belirte re Günü dolayısıy rek, sanayi ve ekonomi la açıklama yapan de kalkınma sağlanır Bayraktar, “Ger ken sahip olunan çekleşen ani ha bu zenginliğin de va değişimi he ihmal edilmeme men hemen si gerektiğini bil tüm bölgeler dirdi. l Ekonomi de afete ne Şemsi Bayraktar Servisi Nefes alamıyoruz... 1968’den bugüne... Bardağı taşıran bir damla her zaman ortaya çıkar. Bir damla, bir damla daha, bir damla daha... Sonra, öfke sel olur sokaklara, meydanlara taşar.. ABD’de bir polisin George Floyd’un boğazına dizini dayaması sonucunda “nefes alamıyorum” diye başlayan çığlık bir slogana dönüştü; koca Amerika kentlerini aşarak taştı, taştı... Kıta aştı ve Fransa’da yine bir polis şiddeti sonucu “nefes alamıyorum” diye haykırarak yaşamını kaybeden Adama Traore davası için toplanan on binlerin çığlığına karıştı. Tam da bu zamanlarda İsrail’de İsrail polisi Filistinli üstelik otizmli bir genci İyad Hallak’ı üzerinde silah var gerekçesi ile katlediyordu... Yine aynı zamanlarda Japonya’da polisin Kürt bir genci darp etmesi üzerine Tokyo Shibuya’da ırkçılık karşıtı protesto eylemleri başlamıştı... Ayırımcılık, ırkçılık ama geniş anlamda adaletsizlik, eşitsizlik... Dünyanın hemen hemen her yerinde. Neokapitalist sistemin otoriter popülist liderlerinin yönetimleri altında daha da şahlanıyor. Gücün yürütme erkinin elinde merkezileşmesi, yargının siyasileştirilmesi, bağımsız medyaya sistemik saldırı ve tehditler, kamu makamlarının kişisel kazanımlar için kullanılması... Bunlar birilerine yararken “ötekiler” sistemin dışına itekleniyor.. ABD’de 1968 yazına yeniden dönüş mü yoksa? Tıpkı şu günlerdeki protestolar gibi 1968 yılının Amerikası’nda da olaylar siyahi insanlara uygulanan baskılara karşı öfke ile başlamıştı. Martin Luther King’in, beyaz ırkçı bir suçlu tarafından vurularak öldürülmesi ile başlayan protesto dalgası sadece cinayete karşı bir öfke ifadesi değildi.. ABD’nin uzun yıllar boyu ırkçı şiddet tarihinin sonucu ekonomide ve eğitimde fırsat eksikliğiydi... Bugün de durum çok farklı değil. Üstelik Covid19 pandemisinin daha çok, düşük gelirli, riskli alanlarda çalışan ve genelde sağlık hizmetlerinden yararlanamayan AfroAmerikanları vurduğu gerçeğini göz önünde bulundurursak... Booking Institute 2016 yılı raporu çarpıcı: ABD’de bir beyaz ailenin ortalama geliri siyahi bir ailenin gelirinin 10 katı. Amerikan polisinin tutumu, ABD lideri Trump’ın söylemi aslında dünyaya tutulan bir ayna aynı zamanda. Tabii Türkiye’ye de.. Türkiye’de de yerleşik ırkçılık, çok farklı değil. Üstelik bununla mücadele olmadığı gibi, sistemli olarak bu besleniyor da.. Keza polis şiddeti de aynı şekilde... Düzen değişmeli Tüm dünyada esen rüzgârlar düzenin değişmesi gerektiğini fısıldıyor. Koronavirüs pandemisi sağlık sistemlerinin ve ekonomilerin kırılganlığını ortaya koyarak, eşitsizliği gözler önüne sererek aslında şunu da gösterdi: Var olan sistem bize yetmiyor; ne kadar iyi niyetli olursa olsun. Sistem çöktü İtalya, İspanya, ABD; Türkiye ve her yerde. Toplumsal sözleşme ile dokuduğumuz kumaşın lime lime olduğu anlaşıldı. Halklar da gördü, politikacılar da... Liderler de bu pandemiyi doğru değerlendirmek ve doğru yanıtlar geliştirmek zorundalar. Ve halklar, toplumlar... Prof. Dr. Gökhan Oral ile pandemi sonrası dünya konusunda bir söyleşi yapmıştım. Bu haftaki Herkese Bilim Teknoloji dergisinde isterseniz ayrıntıları ile okuyabilirsiniz. Oral, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı Başkanı. Oral, “Bir şey bozulmadan yeni bir şey yaratmak kolay değildir. Bu pandeminin siyasal anlamda da sonuçları olacaktır şüphesiz. Daha demokratik bir toplumun inşası daha demokratik bir siyaset de olabilir, daha totaliter rejimlere de kayış olabilir. Bu biraz da halkların yapısına bağlı” demişti. Bakalım ilerleyen günler ne gösterecek? Arçelik kadın yönetici sayısını artıracak Kadın yönetici oranını 2019’da yüzde 18.6’ya yükselten Arçelik, 2030’da bu oranı yüzde 30’a yükseltmeyi hedefliyor. Şirketin 12’nci Sürdürülebilirlik Raporu’nda yer alan bu bilgilere ilişkin konuşan Arçelik Üst Yöneticisi (CEO) Hakan Bulgurlu, “2030’a kadar küresel üretim tesislerimizde kullandığımız elektriğin yüzde 100’ünü yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlamayı, atık geri dönüşüm oranımızı yüzde 99’a çıkartmayı hedefliyoruz” dedi. l Ekonomi Servisi Bisiklet satışları yükseldi Koronavirüs endişesi, bisiklet satışlarını artırdı. Fatih’teki ünlü bisikletçiler çarşısında perakende olarak günde ortalama 50 adet bisiklet satılmaya başladı. Fiyatlar ise geçen sezona göre yüzde 7 arttı. Yetişkinler için ortalama bir bisiklet 350 liradan satılıyor. l İHA