Katalog

SÖYLEŞİ TASARIM: BAHADIR AKTAŞ 9 18 MAYIS 2020 PAZARTESİ NEDEN ALEV COŞKUN? İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunu Coşkun, New York Üniversitesi’nde yüksek lisans ve doktora dereceleri aldı. Hacettepe, Boğaziçi ve Kocaeli Üniversitesi’nde Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi, İstanbul Üniversitesi Atatürk İnkılapları ve İlkeleri Enstitüsü’nde “Türk Demokrasisi Gelişim Tarihi” dersleri verdi. Kurucu Meclis’in seçimle gelen en genç üyesi oldu, CHP İzmir Milletvekilliği, Turizm Tanıtma Bakanlığı yaptı. Halen Cumhuriyet Vakfı Başkanı. ‘Kuvayı Milliye’nin Kuruluşu, Tarihi UnutmamakGünceli Yakalamak, Diplomat İnönüLozan, Asker İnönü, KemalizmAydınlanma Devrimleri Nedir? Ne Değildir? gibi pek çok kitabı var. “Samsun’dan Önce Bilinmeyen 6 Ay’ kitabı 25. baskısını yaptı. Sonraki 19 ayı anlatan yeni kitabının hazırlığı içinde olduğunu öğrenince bize de sormak kaldı. Mustafa Kemal görev verilmese de gidecekti “Ben bu kitabı karşıdevrimcilerin yalan dolan, saptırma ve yanlışlarına karşı bir yanıt olması için yazdım” diyen Alev Coşkun, her 19 Mayıs’ta gündeme getirilen iddialara yanıt verdi: 4 Mustafa Kemal niçin Savaş Bakanı olmak istiyordu, Vahdettin neden kabul etmedi? 4 Geniş yetkileri kim verdi, Osmanlı Devleti’nin Genelkurmay İkinci Başkanı Diyarbakırlı Kâzım (İnanç) Paşa’nın rolü neydi? 4 “Vahdettin 40 bin altın verdi” iddiaları doğru mu? 4 Niye mayıs ayının 16’sına kadar İstanbul’da bekledi? 4 Anadolu’ya geçmesini İngilizler mi istedi? n Alev Bey “Samsun’dan Önce Bilinmeyen 6 Ay”ın önsözünde İlhan Selçuk şöyle diyor: “Elinizdeki kitap, karşıdevrimcilere bir bilimsel tokattır.” Yazarken de böyle mi olsun istemiştiniz, amaç hasıl oldu mu? İlhan Selçuk, Cumhuriyet Vakfı Başkanı, ben de vakıf başkan vekili ve Cumhuriyet gazetesini yayımlayan şirketin yönetim kurulu başkanı olarak tam 20 yıl birlikte olduk. Her gün konuşurduk. Samsun’dan Önce Bilinmeyen 6 Ay kitabını yazınca önsöz yazmasını rica ettim. Okudu. Çok beğendiğini söyledi ve önsözde, “Bu kitap karşıdevrimcilere bir tokattır” diye yazdı. Çok doğrudur. Ben bu kitabı karşıdevrimcilerin yalan dolan, saptırma ve yanlışlarına karşı bir yanıt olması için yazdım. n Atatürk’ün Samsun’a hareketinden önce İstanbul’da yaşadığı 6 ayı bilmemiz neden önemli? Bu kitabın önemi Samsun’dan önce İstanbul’da yaşadığı 6 ayda ne yaptı, ne gibi girişimlerde bulundu, bunu anlatıyor. Bağımsız bir Türkiye özlemi n Peki, o günlerin İstanbulu’nda yaşananları anlatır mısınız? Mustafa Kemal, niye ilk aşamada siyasal iktidarda yer almak, Savaş Bakanı olmak istiyor? İstanbul işgal edilmiş. Mondros hükümleri yürürlüğe girmiş. İlk aşamada gerçekçi ve vatansever bir bakanlar kurulu oluşturulabilirse imparatorluğu kurtarabilir miyiz diye girişimlerde bulunuyor. Milli Savunma Bakanı olmak istiyor. Bunun arkasındaki temel görüş, devleti nasıl kurtarırız, ateşkesin aleyhteki hükümlerini nasıl yumuşatırız düşüncesiydi. Atatürk, kendi anlatımında şöyle diyor: “Ben barışın çabuk gelmeyeceğini biliyordum. Barışa kadar çok bunalımlı durumlar karşısında kalacaktık. İşte bu sıralarda vatana ciddi hizmetlerde bulunabileceğim düşüncesindeydim.” n Padişah Vahdettin’den bir türlü onay çıkmıyor, ama gözünde Mustafa Kemal, dürüst, vatansever ve güçlü bir kurmay subay. Öyleyse niçin Savaş Bakanı olmasına izin vermiyor? Vahdettin ve o günkü İstanbul bu düşünceye yakın değillerdi. Onların düşüncesi eski Osmanlı görüşü, “İngilizlerle anlaşalım böylece devleti kurtarırız”... Bu, kuşkusuz gerçekdışı bir görüştü. Çünkü İngiltere gelmiş, İstanbul’u işgal etmiş. Ama VEDAT ARIK cı, Anadolu topraklarını parçalayıp işgal etmek... Bunlarla hangi noktada anlaşabilirsiniz... n Eğer Padişah, Mustafa Kemal’i o gün Savaş Bakanı yapsaydı bir değişen olur muydu? Evet, Milli Savunma Bakanı olsaydı, İngilizlerin niyetini çok önceden anlaşılmış olacaktı. İngilizler karşılarında her şeye evet demeyen bir Savunma Bakanı ile karşılaşacaklardı. n İngilizler Mustafa Kemal’i tutuklamak istiyor, İtalyanlarsa silahlı bir direniş hareketinin başına kendisini geçirmeyi teklif ediyor, ama Mustafa Kemal kabul etmiyor... Bu bize ne anlatıyor? İngilizlerin Şubat 1919’da Mustafa Kemal’in tutuklanması ile ilgili gizli belgesini kitapta yayımn ladım. Zaten Mustafa Kemal, her türlü kötü planın arkasında İngilizlerin olduğunu biliyordu. Birinci Dünya Savaşı sürerken yapılan gizli anlaşmalarda İzmir ve Ege Bölgesi İtalyanlara bırakılıyordu. Savaş bitince İzmir ve Batı Anadolu’yu İngiltere Yunanlılara verdi. İtalyanlar buna çok kızıyorlar. Kandırıldıkları duygusu onları harekete geçiriyor. Mustafa Kemal’e para, silah, cephane vermeyi ve Ege Bölgesi’ne gidip teşkilat kurmasını öneriyorlar. Kitapta bunun belgelerini ortaya koyduk. Mustafa Kemal, bu öneriyi reddediyor. Bir yabancı devletin güdümüne girip taşeron olmak istemiyor. Bunun anlamı Atatürk’ün bağımsız kişiliği ve bağımsız bir Türkiye özlemidir. Üç dil bilen prenses: Mevhibe Celalettin n Bir iddia da Mustafa Kemal’in saraya damat olmak istemesiyle ilgili... Saray, akıllı ve geleceği olan subaylarla ilişkiyi artırmak için evlilikler yoluna gitti. En çarpıcı örnek Enver Paşa’ydı. Saraya damat oldu ve Paşalık rütbesine getirildi. Mustafa Kemal, buna olur vermedi ama başka bir saray mensubu prenses ile tanıştı. Mevhibe Celalettin’i yabancıların arasına göndererek bilgi toplamakta yararlandı. Bu öykü çok ilginç ve o kadar da hüzün vericidir. Kitabımızda anlatılıyor. n Nasıl biriydi prenses? Cesur, atak, üç dil bilen, güzel ve genç bir kadın dı. 20’li yaşlarında, baskıcı saray yönetimine karşı yazılar yazan Sadayı Millet, İştirak gibi gazeteleri gizlice dağıtma eylemlerine bile katılmıştı. Osmanlı sarayının bir üyesi olmasına karşın saray yönetimine ve Padişah Abdülhamit ile Padişah Vahdettin’e karşı bir kişiydi. Mevhibe Celalettin, Padişah Abdülhamit’in öz kız kardeşi Cemile Sultan’ın torunudur. Henüz 3132 yaşındayken kitapta ayrıntılarıyla anlattığım gibi birçok sıkıntı görmüş, eyleme karışmış, iki kocasından da ayrılmış, Kahire, Paris, Milano, Cenevre gibi birçok Avrupa kentinde yaşamış bir kadın. KUŞ KAFESTEN UÇMUŞTU n “Mustafa Kemal İngilizlerin adamıydı” iddiasını ortaya atanların gerekçesi şu: “Onun Anadolu’ya geçmesini İngilizler istedi, öyle olmasaydı İngilizler kendisine vize vermezdi!” “İngilizlerin adamıdır” iddiası karşıdevrimcilerin ne kadar gerçekdışı, salak ve gözü dönmüş olduğunu gösteriyor. Vize olayına gelince, Karadeniz’e giden bütün gemilere vizeyi zaten İngilizler veriyor. Osmanlı hükümeti bir generali görevlendirmiş. O hükümet İngilizlere yakın. Bu nedenle vizeyi verdiler. Ama 6 Haziran’da (6 Haziran 1919) yani Atatürk’ün Samsun’a gidişinden sadece 16 gün sonra çok pişman oldular. Mustafa Kemal’i ısrarla geriye çağırdılar. Ancak kuş kafesten uçmuştu. HUKUK DEVLETINI SAVUNAN KAZANIR n Cumhuriyet Vakfı’nın başkanısınız, uzun yıllardır da medyada bulunuyorsunuz. Mütareke basınını uzun uzun anlatmışsınız, görüyoruz ki kalemini satanlar her dönemde var. O günleri yazarken aklınızdan bugünler de geçmiştir mutlaka.. Mütareke basını kirlidir, yüz kızartıcıdır, İngiliz yandaşıdır, Anadolu’daki Kuvayı Milliye hareketine karşıdır. Ne oldu? Onların hepsi tarihin çöp kutusuna gitti. Ama Kuvayı Milliyeciler zafer kazandı. Özgürlükleri, hukuk devletini, çağdaş demokrasiyi savunanlar sonunda kazanacaklardır. TÜRKİYE’YE KAYBETTİRİR n Atatürk, 5 Eylül 1938’de, el yazısıyla hazırladığı vasiyetinde İş Bankası’ndaki hisselerini, belli şartlarla CHP’ye bıraktı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, tam da 19 Mayıs haftasında CHP’nin İş Bankası’ndaki hisselerinin Hazine’ye devri için talimat verdi... İş Bankası hisseleri konusu bir hukuk konusudur. Atatürk, vasiyetle hisselerinin yönetimini CHP’ye bırakmıştır. Vasiyeti kanunla kaldırırsanız hukuka aykırı bir iş yapmış olursunuz. Türkiye’nin hukuka bağlılığını zedelersiniz. Bu, Türkiye’ye açıkçası çok şey kaybettirir. SONRAKI EN ZOR 19 AY “Samsun’dan Önce Bilinmeyen 6 Ay kitabının bugünlerde 25. baskısı yayımlanıyor. Üniversite gençleri konferanslara çağırıyorlar. ‘Kitap, Samsun’dan önce İstanbul’da geçirilen 6 ayı anlatıyor. Pekiyi Samsun’dan sonra ne oldu’ diye soruyorlar. Yeni kitap, Samsun’dan Sonra En Zor 19 Ay’ı İstanbul Kitap Fuarı’na yetiştirmek için çalışıyoruz.” YETKI KARARNAMESINI IKI CEPHE ARKADAŞI BIRLIKTE OLUŞTURDU n Mustafa Kemal’in 9. Ordu Müfettişliği ve geniş yetkileri hemen her 19 Mayıs’ta tartışılır. Vahdettin yanlısı şeriatçı kesime göre yetkileri veren padişah, ama sizin yayımladığınız belgeler gerçekleri bir kez daha gözler önüne seriyor.. Mustafa Kemal’e Karadeniz Bölgesi’nde ortaya çıkan Rum çeteleri ve onlara karşı savaşan Türk Kuvayı Milliyecilerini durdurmak ve asayişi sağlamak görevi verildi. Bu görev için kuşkusuz bir yetki kararnamesi düzenlenmesi gerekiyordu. Bu yetki kararnamesini o sırada Osmanlı Devleti’nin Genelkurmay İkinci Başkanı Diyarbakırlı Kâzım (İnanç) Paşa hazırladı. n Yakınlıkları neydi? Mustafa Kemal’in cepheden arkadaşıydı. Kararnameyi açıkça Kâzım Paşa’nın odasında beraber oluşturdular. Kâzım Paşa, Atatürk’ün istediği bütün yetkileri ustalıkla kararnameye yerleştirdi. Özet olarak, kararname, Mustafa Kemal’in istekleri yönünde iki cephe arkadaşı tarafından oluşturuldu. Bu konuyu kitapta açıkça ortaya koyduk. İngilizler onu öldürtürdü n Cumhuriyete doğru ilk adımın atıldığı Samsun yolculuğunu küçümseyenler “Mustafa Kemal niye mayıs ayının 16’sına kadar İstanbul’da bekledi? Mademki bir ulusal savaş başlatmak istiyordu, daha erken tarihte Anadolu’ya geçseydi” diyor.. Mustafa Kemal, zaten nisan ayında kendisi Anadolu’ya geçecekti. Bunun için bütün önlemlerini almıştı. Ancak tam o sırada bir mucize oluyor ve Mustafa Kemal’e 9. Ordu Müfettişliği görevi teklif ediliyor. Bunu kitabımızda “Gökten inen müjde” diye değerlendirdik. Mustafa Kemal de bu görev öne risini alınca Başyaveri Cevat Abbas’a “Acaba gerçek mi” diye soruyor. Anadolu’da öncelikle kendisinin çalışma olanaklarını yarattı. Şubat 1919’da yakın arkadaşı Ali Fuat Cebesoy, Anadolu’da, KonyaAnkara’da Kolordu Komutanı oldu. Ardından Karabekir Paşa Doğu’ya gitti. Bunlar gerçekleşince nisan ayında Anadolu’ya geçmek için her türlü hazırlığı yapmıştı. Daha önce Anadolu’ya geçseydi ne olurdu? Korumasız olduğu için ve henüz Kuvayı Milliye örgütü de kurulmadığı için İngilizler kendisini tutuklarlar ya da beş kuruşluk bir kurşunla onu ördürtürlerdi. n Söylendiği gibi Vahdettin 40 bin altın verdi mi? “Vahdettin 40 bin altın verdi” iddiası gülünçtür. Cevaplamaya değmez. Keşke verseydi de Mustafa Kemal Anadolu’da o kadar sıkıntı çekmeseydi. Coşkun’a göre, son yıllarda kendilerine ‘İkinci Cumhuriyetçi’, ‘liberal’ ya da ‘dinci’ adı verilen kesimlerde bir alternatif tarih yaratma akımı belirdi. Bu yazarlar, Mustafa Kemal’in yaptıklarını küçümsemek için olur olmaz iddialar ortaya atıyorlar.