Katalog

10 13 NİSAN 2020 PAZARTESİ TASARIM: SERPİL ÜNAY ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMİ Geçen ay küresel et fiyatları yüzde 0.6 ucuzlarken Türkiye’de yüzde 6.2 zamlandı Gıda pahalılığı salgın dinlemedi Küresel gıda fiyatları koronavirüs ve petrol fiyatlarındaki düşüş nedeniyle mart ayında sert gerilerken Koronavirüs, Türkiye’deki yüksek gıda fiyatlarını düşürmeye yetmedi. Salgın nedeniyle küresel gıda fi 0.6 ucuzlarken, Türkiye’de yüzde 5 ile yüzde 6.2 aralığında zamlandı. 4 YAĞ: FAO Bitkisel Yağ Fi Türkiye’de ise ithalata bağımlı yatları martta yüzde 4.3 ucuzlarken yat Endeksi, özellikle ham mi tarımsal girdi maliyetlerindeki artış sebebiyle yükselmeye de Türkiye’de yüzde 1.95 arttı. neral yağ fiyatlarının düşüşü ve salgının küresel çaptaki bitki vam etti. tüketimdeki talebin azalması ve ham sel yağ piyasaları üzerindeki et Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım petrol fiyatlarındaki ani düşüş nede kisiyle artan belirsizliklerden kay Örgütü’nün (FAO) yağlı tohumlar, niyle etanol üreticilerinden gelen ta naklanan palm yağı fiyatlarının dü süt ürünleri, et ve şeker lebin azalması yer alıyor. Türkiye’de şüşüyle bir ayda yüzde 12 gerileme fiyatlarındaki aylık de ise aynı dönem aralıklarında şeker kaydetti. Türkiye’de ise bitkisel yağ ğişimleri izleyen dün fiyatları yüzde 0.3 ile yüzde 3.7 aralı fiyatlarındaki artış, aynı dönem ara ya gıda fiyatları endeksi, ğında arttı. lıklarında yüzde 0.2 ile yüzde 2.6 GAMZE BAL 2020 Mart’ta bir önceki aya göre yüzde 4.3 dü 4 SÜT: Aynı dönem aralığında dünyada süt ürünleri fiyatları yüz şüşle 172.2 puana geri de 3 gerilerken, Türkiye’de yüz aralığında oldu. 4 TAHIL: FAO Tahıl Fiyat Endek si ise, mart ayında şubat ayına göre ledi. Türkiye’de ise aynı dönem ara de 0.4 ile yüzde 5.1 aralığında arttı. yüzde 1.9 geriledi ve Mart 2019’da lığında gıda fiyatları yüzde 1.95 arta FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi’nde ki seviyesine yakın seyretti. Büyük rak sağlıktan sonra enflasyonu artırı ki düşüşün sebebi, küresel ithalat küresel arzın ve geniş ölçüde elve cı ikinci büyük etken oldu. Buna gö ve süttozu talebindeki azalma ola rişli mahsul beklentilerinin etkileri, re, aynı dönem aralığında aynı gıda rak gösterildi. Türkiye’deki süt ve Kuzey Afrika’nın artan ithalat tale ürünlerinin dünyada ve Türkiye’deki süt ürünleri ile et fiyatlarının artma bi ve Rusya Federasyonu’nun yürür fiyat seyri şöyle: sının ana sebebi ise temel hayvan lüğe koyduğu bazı küçük ihracat kı 4 ŞEKER: Küresel şeker fiyatla cılık girdilerindeki zamlar. Ülkede sıtlamalarının ağır basmasıyla, ulus rı 2020 Mart’ta bir önceki aya göre ki tarımsal girdilerin yaklaşık yüz lararası buğday fiyatları düştü. Mı yüzde 19.1’lik düşüşle en büyük dü de 90’ı ithalatla sağlanıyor ve yük sır fiyatları da biyoyakıt sektöründen şüşü kaydetti. Bunun nedenleri ara sek kura bağımlı olan bu girdiler sü gelen büyük arz ve zayıf talep nede sında, pek çok ülkenin uyguladığı rekli artıyor. niyle düştü. Türkiye’de ise bazı tahıl tecrit önlemlerine bağlı olarak ev dışı 4 ET: Küresel et fiyatları yüzde ürünlerinin fiyatları yüzde 1.6 arttı. Asgari ücretten vergi kesilirken, KİT yöneticilerinin aylığında kesinti olmayacak ‘Vergisiz maaş’ kıyağı Cumhurbaşkanı kararıyla, bazı kamu kurum ve kuruluşlarında yönetim, denetim ve tasfiye kurulu üyelerinin ücretleri ile sözleşmeli ve kapsam dışı personele uygulanacak taban ve tavan ücretleri belirlendi. Türkiye’de çocuklu asgari ücretlilerin maaşından bile vergi kesilirken, PTT, İller Bankası ile kamu payı yüzde 50’nin üzerinde olanlar dahil Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) ve bağlı ortaklıklarının yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile denetim kurulu üyelerinin maaşından vergi kesintisi olmayacak. Bu ücretlerdeki her türlü vergi ve kesintiler ilgili kuruluş tarafından karşılanacak. Resmi Gazete’de yayımlanan karar, KİT’lerde görevli kapsam dışı personeli, İller Bankası A.Ş yönetim ve denetim kurulu üyeleri ile burada görevli sözleşmeli personeli, PTT A.Ş yönetim ve denetim kurulu üyelerini, KİT ve bağlı ortaklıkları ve iştiraklerinin yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile tasfiye kurulu üyelerini, özelleştirme kapsam ve programında bulunup kamu payı yüzde 50’nin üzerinde olan kuruluşlar dahil kamuya ait diğer iktisadi kuruluşların yönetim kurulu başkan ve üyeleriyle denetim ve tasfiye kurulu üyelerini kapsıyor. l ANKARA / Cumhuriyet Kısa çalışmaya 200 bin başvuru Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın açıklamasına göre, kısa çalışma ödeneğine bugüne kadar 200 binden fazla firma, 2 milyondan fazla çalışan kapsamında başvuruda bulunuldu, 700 bini onaylandı. Albayrak, “25 bin liralık destek finansmanına 290 bin esnaf başvurdu, 4 milyar 73 milyon lira finansman tahsis edildi. Bireysel destek paketine 4 milyon 200 binden fazla vatandaş başvurdu. 250 binden fazla vatandaşa 1.5 milyar lira tahsis gerçekleşti. İş’e Devam finansmanı için 66 bin 171 firma başvurdu, 34 bin 858’inin süreci sonuçlandı ve 29 milyar 558 milyon lira tahsis edildi” dedi. Albayrak, kamu bankalarının, işletmelerin 20.5 milyar liralık, 795 bin yurttaşın da 40.6 milyar liralık kredi borcunu ötelediği bilgisini paylaştı. Koronavirüs korkuttu işlemde temas azaldı Bankalararası Kart Merkezi Genel Müdürü Soner Canko, temassız ödemelerin mart ayında, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 170’e yakın arttığını söyleyerek, “POS’larda yapılan her 5 işlemden biri temassız yapıldı. Tüm zamanların en yüksek temassız oranları görüldü” dedi. Canko, daha önce hiç kullanılmayan 3 milyon kartın ilk kez internetten ödemelerde kullanıldığını, bunun sürpriz bir gelişme olduğunu kaydetti. l Ekonomi Servisi ‘Ucuza vatandaşlık’ yabancıya satışı patlattı MUSTAFA ÇAKIR Hükümetin Türkiye vatandaşı olmak isteyen yabancılara yönelik gayrimenkul alım şartını 1 milyon dolardan 250 bin dolara düşüren kararı satışlara doping etkisi yaptı. Geçen yıl 7.4 milyon metrekare büyüklüğünde taşınmaz satıldı. Bu rakam 2015 yılında 1.6 milyon metrekare idi. Türkiye’den en fazla taşınmazı Iraklılar aldı. İkinci sırada Ruslar, üçüncü sırada da Suudi Arabistan uyruklular geldi. Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, İYİ Parti Denizli Milletvekili Yasin Öztürk’ün soru önergesine verdiği yanıtta 20122020 arasında ya pılan toplam satışları açıkladı. Açıklamaya göre adet olarak en fazla taşınmaz 51 bin 39 ile 2019’da satıldı, aynı yıl taşınmaz alan kişi sayısı da 48 bin 844 oldu. 2019’da bu rakam 7.4 milyon metrekare olarak gerçekleşti. Bu rakam bir önceki yıla göre de iki kat arttı. Yabancıların 2018’de aldıkları taşınmaz büyüklüğü 3.8 milyon metrekare, toplam taşınmaz adedi 39 bin 147, taşınmaz alan yabancı sayısı ise 40 bin 305’ti. Ocak 2012 ile 28 Şubat 2020 tarihleri arasında satışlarda ilk 10 ilin listesi ise şöyle: İstanbul, Antalya, Bursa, Ankara, Muğla, Yalova, Aydın, Sakarya, Mersin, Trabzon. l ANKARA Salgın, uluslararası işbirliklerini azaltacak Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın (TEPAV) yayımladığı “Covid19 Salgını ve Küresel Ticaret Düzenine Olası Etkileri” adlı değerlendirme notunda, salgının sadece küresel üretimi geriletip ülke ekonomilerinin daralmasına yol açmayacağı, aynı zamanda salgın sonrasında liberal sistemin sorgulanmaya açılacağı ve uluslararası işbirlikleri arayışının zayıflayacağına dikkat çekildi. Ticaret Çalışmaları Merkezi Direktörü Bozkurt Aran’ın kaleme aldığı değerlendirme notunda şu noktalara dikkat çekildi: 4 Krizin sağlık konusunda bir çözüme ulaşılamadan çözüm sürecine girmesi beklenmemektedir. 4 Ulusal önlemlerin güçlenmesi ile uluslararası işbirliği arayışlarının daha da zayıflaması olasıdır. 4 Bundan sonra üretim süreçlerinde, hayati önemdeki parçaların ülke sınırları içinde tedarikinin tercih edilmesi olasıdır. 4 Havaalanlarının kapanması, perakende sektörünün durması küreselleşmeyi bir ölçüde tanımlayan tedarik zincirlerinin kopması, aynı zamanda liberal sistemin sorgulanması anlamına da gelmektedir. l Ekonomi Servisi Kredi limiti 124 milyar dolar küçüldü Covid19 salgının 2008 küresel finans krizi seviyelerine çıkardığı doların maliyetini, kurduğu swap hatlarıyla düşürmeyi başaran ABD Merkez Bankası (Fed) için riskler farklı varlık gruplarında devam ediyor. Uluslararası Ödemeler Bankası’nın (BIS) bir çalışmasına göre, bankaların kredi verme limiti 1 Mart’tan bu yana 124 milyar dolarlık bir küçülme yaşadı. Fed’in şirket tahvillerini satın almak için çeşitli araçlar tanıtmasına rağmen bu konudaki stres hâlâ devam ediyor. Bu durum swap piyasalarını tekrar olumsuz etkileyebilme olasılığı gösteriyor. l AA OCAKMART DÖNEMINDE Üretim yüzde 6 azaldı HAYAT NORMALE DÖNERSE SATIŞ ARTAR Otomotiv Sanayii Derneği (OSD), sektörün birinci çeyrek verilerini açıkladı. Dünyayı etkisi altına alan Covid19 salgınının ilk etkilerini de ortaya koyan rapora göre, mart ayında toplam üretim 103 bin 350 adet seviyesinde kaldı. Üç aylık verilere bakıldığında, ocakmart döneminde toplam üretim bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 6 azalarak 341 bin 136 adet, otomobil üretimi ise yüzde 2 azalarak 235 bin 199 adet oldu. Aynı dönemde, toplam ihracat bir önceki yıla göre adet bazında yüzde 14 azalarak 276 bin 348 adet olarak gerçekleşti. Otomobil ihracatı yüzde 9 oranında azalarak 191 bin 608 adet olurken, ticari araç ihracatı ise yüzde 23 oranında azaldı. Türkiye otomotiv sanayii, ilk çeyrekte toplam 7 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirerek, yüzde 16 pay ile ihracat sıralamasında ilk sıradaki yerini korudu. Türkiye otomotiv pazarı, bu yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 41 artış kaydetti ve 128 bin 674 adet oldu. Bu dönemde, otomobil pazarı ise yüz Toplantıda konuşan OSD leri yani şöyle düşünün. Mar Genel Başka tın ortasından nı Haydar Yeni itibaren dü gün, otomotiv şen iç pazar, cilerin dünya şu anda muh yı çok izlediği temelen dip ni, korona salgı seviye, mayıs nı daha gelme ta da muhte den önlem al melen bir azal dıklarını belir ma ama ma terek “Üye şir Haydar Yenigün yısta geri dön ketlerimizin içe düğümüz za risindeki ilk Covid19 ön man artık o iki aylık net lemini alan şirket, tam 3 hayata geçirilmemiş sipa Ocak tarihinde önlemle rişlerin veya taleplerin ha ri almaya başlamış. Tür yata geçirileceği bir geri kiye, mart başı veya or kalan 6 ay var önümüzde. tası gibi yüksek sesle bu Bir bunun etkisi olacaktır. salgını konuşmaya başla Bir de aynı zamanda, ge dı ama otomotiv sektörü, çen yılın son 23 ayına ve 3 Ocak’ta önlem almaya bu yılın ilk 2 ayına bakar başlamış bir sektör” dedi. sanız, rakamlarda göre Korona salgını biter ha celi olarak bir artış vardır. yat normale dönerse bir O da geçmiş yılların ya satış patlaması yaşa ni 2018 Ağustos’tan itiba nır mı sorusuna Yenigün, ren olan, ertelenen satış “Hayat normale dönmesi ların hayata geçmesi idi. durumunda ben 2 neden Ben bu ikisinin üst üste den dolayı satışın yüksek geleceğini düşünüyorum. olma durumunu bekliyo Dolayısıyla Türkiye paza rum. 1’incisi bu yılın ge rında ciddi bir artış bekli ciktirilen alımları, sipariş yorum” diye konuştu. de 45 arttı ve 99 bin 630 adet olarak gerçekleşti. Son 10 yıllık ortalamalar dikkate alındığında, ocakmart döneminde toplam pazar yüzde 15, hafif ticari araç pazarı yüzde 35, ağır ticari araç pazarı yüzde 45, otomobil pazarı ise yüzde 5 oranında daraldı. İç pazarda ithal araç paylarına bakıldığında da, ocakmart döneminde otomobil pazarında ithal araç payı yüzde 63 olarak gerçekleşirken, hafif ticari araç pazarında ithal araç payı yüzde 44 oldu. Covid19 salgını, mart ayının ikinci yarısından itibaren otomotiv pazarını da etkiledi ve toplam pazar mart ayında 51 bin 588 adet seviyesinde kaldı. 2020 Stelvio AB’den TOGG’ye tasarım tescili Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu, Avrupa Birliği Fikri Mülkiyet Hakları Ofisi’ne yaptığı tasarım başvuruları için tescil almaya hak kazandı. Fikri ve sınai mülkiyet hakları, yüzde yüz Türkiye’ye ait olan araçların tasarımlarının üçüncü şirketler tarafından kopyalanmasını önlemek amaçlı önemli bir adım atıldı Otomotiv endüstrisinin bir mobilite ekosistemine dönüşümüne öncülük ederek ülkemizin ilk küresel mobilite markası olmak amacıyla kurulan Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu (TOGG)’un otomobillerin iç ve dış tasarımları Avrupa Birliği Fikri Mülkiyet Hakları Ofisi (EUIPO) tarafından tescil edildi. Beş yıl süreyle geçerli olacak tescil haklarıyla birlikte, fikri ve sınai mülkiyet hakları yüzde yüz Türkiye’ye ait olan araçların tasarımlarının ta mamen ya da kısmen kopyalanması da engellenmiş oluyor. Türkiye’de Alfa Romeo’nun sportif SUV’u Stelvio’nun 2020 model yılı versiyonları Türkiye’de satışa sunuldu. Mart ayında ön sipariş veren üç müşteriye teslimatı gerçekleştirilen Stelvio; yenilenen teknolojileri, donanım özellikleri ve yeni renk seçenekleriyle dikkat çekiyor. Ülkemizde yeni model yılıyla birlikte, 2.0 litrelik 200 beygir ve 280 beygir güç üreten 2 ayrı benzinli motor ve 8 ileri otomatik şanzıman kombinasyonuyla satışa sunulan dört tekerlekten çekişli Stelvio’da; nisan ayı boyunca Premium Ses Sistemi, BiXenon Aydınlatma Paketi, İleri Aktif Güvenlik Sistemleri, Park Yardım Sistemi, Klimatik Konfor Paketi ve Foksiyonel Paket özelliklerini içeren 40 bin TL değerindeki Premium Paket ücretsiz olarak sunuluyor. Yeni model yılı ile 13 farklı gövde rengi seçeneğine kavuşan Alfa Romeo Stelvio’daki en önemli değişimler kabin içinde yer alıyor. Stelvio’nun gösterge paneli tamamen yenilenirken, yeni gösterge panelinin kalbinde, tüm versiyonlarda standart olarak sunulan 7 inçlik TFT ekran yer alıyor. Dokunmatik özelliği eklenen ve widget odaklı iyileştirilmiş görüntüye sahip 8.8 inçlik yeni orta ekranda sağasola kaydırma işlemi ile Alfa DNA, radyo, medya, akıllı telefon, navigasyon, klima, bağlı hizmetler ve ADAS erişim ekranları açılabiliyor.