Katalog

EKONOMİ DOLAR ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY AVRO STERLIN FAİZ BORSA 11 14 ŞUBAT 2020 CUMA ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 6.0610 2 kuruş 6.5820 0.5 kuruş 7.9080 5.8 kuruş 11.07 0.06 puan 120.541 492 puan 2064.69 17.9 lira 306.47 2.2 lira İstanbul’daki toplam 3 bin fırının 300’ü, Bursa’da 750 fırının 70’i, Antalya’da 260 fırının 111’i korsan Korsan fırın patladı Merakbuya... Ekmek üretimi için ilçe tarım müdürlüklerinden işletme kayıt belgesi, ilçe belediyelerinden de ruhsat alınması gerek. Ancak ‘unlu mamul’ adı altında mevzuata aykırı halde ekmek üretiliyor. Ekmek fiyatlarına yeni bir zam beklenirken, ülke genelindeki bazı il lerde yüzde 40’ı aşkın fırının ruhsatsız ekmek ürettiği orta ya çıktı. İstanbul’daki toplam 3 bin fırının 300’ü, Bursa’da top lam 750 fırının 70’i, Antalya’da ise toplam 260 fı rının 111’i ekmek GAMZE BAL üretimi için gerekli işletme ka yıt belgesi ve ruh sata sahip olmadan üretim yapıyor. Bu durum hem es naf arasında haksız rekabete yol açarak ekmek fiyatlarının artmasını tetikliyor hem ka litesiz ürün ve personelle ya pılan üretim sebebiyle halk sağlığıyla oynanıyor. Göz yumuluyor 2005 ve 2007’de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, 2014’te ise yeni maddelerin eklendiği İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik, ekmek üretilecek mekânlara sınırlama getirdi. Buna göre, herhangi bir dükkânda unlu mamul satışı yapılabilir an cak ekmek üretiminin yapıla bilmesi için Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı ilçe tarım müdürlüklerinden işletme kayıt belgesi, ilçe belediyelerin GÜNLÜK ÜRETIM 120 milyon adet den de ruhsat alınması gere kiyor. Bu ruhsatın alınabilme si için de 400 metrekare ala na sahip olmak, işletmenin üzerinde herhangi bir oturum olmaması ve dört tarafının GÜNLÜK TÜKETİM Kişi başı 1.5 adet açık olması gibi şartlar aranı yor. Ancak unlu mamul açan, ruhsatı olmadığı halde ekmek üretimine de soyunuyor. Cumhuriyet’in ulaştığı bil Sultangazi’de AKP’li kıyağı gilere göre, yalnızca İstanbul’da son 2 senede 120 korsan fı İSTANBUL’DA YAYGIN rın açıldı. Belediyelere yapılan şikâyetlerin cevapsız kaldığından yakınan sektör temsilcileri, “Oy kaygısı gibi sebeplerle bu fırınlara göz yu Ekmek Üreticileri İşverenleri Sendikası Genel Başkanı Cihan Kolivar, İstanbul’da en fazla korsan ekmek üretiminin Korsan fırınlara ilişkin son çarpıcı örnek, İstanbul Sultangazi’de ya yapıldığı ilçeleri Arnavutköy, Sul şandı. tangazi, Gaziosmanpaşa, Sultan AKP’li Sultanga beyli, Çekmeköy, Ataşehir, Bay zi Belediye Başka rampaşa olarak sıraladı. Antalya nı Abdurrahman Fırıncılar Odası Başkanı Musta Dursun, AKP Bah dükkânı fırın olarak açmasına izin verdi. Sultangazi İsmetpaşa Mahallesi Ordu Caddesi’nde bulunan bu dükkân, fırın yapılmak üzere birçok müteşebbis tarafından kiralanmak istenmiş; belediye yetkilileri ise, “Bu dükkân ekmek ve ekmek çeşitleri üreti ye Başkanlığı’na şikâyette bulunarak burada bir fırın açılmasının durdurulmasını talep etti. Ancak izni isteyen AKP’li olunca onay verildi ve korsan fırın açılmasına göz yumuldu. Fırının açılışına da Sultangazi Belediye Başkanı başta olmak üzere birçok AKP’li ilçe muluyor. Fakat fa İnce ise, “Antalya Kepez’de çelievler İlçe Yö her korsan fırın, 56, Muratpaşa’da 32, Dö netim Kurulu üye yurttaşın ekmeği şemealtı ve Aksu’da 9, si Şerafettin Kodak’ın daha pahalı yemesi Konyaaltı’nda ise 5 ekmek üretimi mev ne yol açıyor” dedi. korsan fırın var” dedi. zuatına aykırı olan bir mi yapmak için mevzuat bakımından uygun değil” cevabını vermişti. Bölgedeki esnaf odası ve sektör sivil toplum kuruluşları, Sultangazi Beledi başkanı katıldı. Durumdan şikâyetçi olan sektör temsilcileri, “Ahbap çavuş ilişkisiyle halk sağlığı tehlikeye atıldı” diyor. Bankalara sermaye uyarısı Dolar 6.05’in üstüne yerleşti Türkiye’deki mali piyasalarda dolar/TL, Suriye kaynaklı jeopolitik endişeler nedeniyle baskı altında kalmaya devam ediyor. Önceki gün, gün içinde en son Mayıs 2019’da görülen 6.0650’ye kadar yükselen dolar kuru, dün de yukarı yukarı yönlü hareketini sürdürdü. Dolar/ TL dün 6.0375 6.0640 arasında dalganırken, özellikle kapanışa doğru düzenli olarak 6.05’in üstünde hareket etti. Bankacılar ise TL’nin dolar karşısında değer kaybetmeye devam etmesiyle birlikte kamunun da TL’ye destek olmayı sürdürdüğüne dikkat çekiyor. Borsa İstanbul ise 119 bin 550120 bin 809 puan arasında, yükseliş yönünde hareket etti. l Ekonomi Servisi AB’den şeffaflık için ek zaman Avrupa Birliği (AB) diplomatlarının, Türkiye’ye vergi şeffaflığı konusundaki gereklilikleri karşılayabilmesi için daha fazla zaman verilmesi konusunda ön anlaşmaya vardığı belirtildi. Ön anlaşmaya varıldığı bilgisi iki diplomatik kaynak tarafından verilirken, bir AB diplomatı Reuters’a yaptığı açıklamada, “Türkiye’nin aslında kara listeye alınması gerekiyordu ancak politik sebeplerle bu hamle yapılmadı” dedi. Öte yandan Türkiye, bu konuyla ilgili olarak otomatik finansal bilgi paylaşımı anlaşması kapsamında OECD’nin “Ortak Raporlama Standardı”nı 1 Ocak itibarıyla fiilen yürürlüğe soktu. Varank: Virüs bizi pozitif etkileyebilir Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Çin’de ortaya çıkan ve binin üzerinde kişinin yaşamını yitirdiği yeni koronavirüsle ilgili, “Bu virüsün negatif etkilerinden çok pozitif etkilerini Türkiye’de görebiliriz” dedi. Varank, Türkiye’nin, Çin’e alternatif bir üretim üssü olduğunu belirterek yurtdışındaki firmaların Türkiye’deki üreticilerle iletişime geçmeye başladıklarını, özellikle tekstil sektöründe sipariş kaymalarının olabileceğini söyledi. l ANKARA/Cumhuriyet Kris Adams Yabancı yatırımcı temkinli Marmara’nın en büyük konteynır limanlarından biri olan DP World Yarımca’nın Üst Yöneticisi (CEO) Kris Adams, “Türkiye’nin potansiyeline inanıyoruz. Ancak burası jeopolitik risklerin yüksek olduğu bir coğrafya. Göstergelerin pozitif olduğu bir dönemde olmamıza rağmen, negatife dönme ihtimaline karşı kendimizi hazır tutuyoruz” dedi. Adams, ekonomideki iniş çıkışların uluslararası yatırımcıyı tedirgin ettiğini ancak bugünleri öngörerek yatırım yaptıklarını kaydetti. Adams, şöyle devam etti: “Türkiye’ye yatırım yapmaya devam edeceğiz. Geçen yıl başlatılan 50 milyon dolarlık yatırım dahilinde rıhtım kapasitesi artacak. DP World Yarımca aynı anda her biri 400 metre uzunluğunda iki ultra büyük konteynır gemiye hizmet verebilecek. 2019’da yüzde 7 büyüme kaydettik, liman kapasitesinin yüzde 70’ini kullandık. 500 kişiye istihdam sağlıyoruz. Bu yıl da büyümeye devam edeceğiz.” l Ekonomi Servisi McKinsey, dünya genelinde bankacılık sektörü oyuncularının yarısından fazlasının sermaye maliyetlerini karşılayamadıklarını ortaya koydu. Danışmanlık hizmeti veren McKinsey, 2019 yılıyla ilgili “Küresel Bankacılık Değerlendirmesi” raporunda, sektöre “kritik dönemeçteki sektör yeni ve cesur adımlar atmalı” çağrısı yaptı. 2007’deki krizin ardından, sektörün mevcut ekonomik döngünün sonuna yaklaştığına dikkat çekilen raporda, bankaların yüzde 60’ından fazlasının sermaye maliyetlerini karşılayamadıkları ve üçte birinden fazlasının da kırılgan bir yapıda ve risklere açık oldukları belirtildi. Zorluk yaşayan bankaların hızlı hareket etmeleri ve iş modellerini radikal bir şekilde ele alıp yeniden tasarlamaları hayati önem taşıyor. Türkiye de zorlandı Türkiye ile ilgili de değerlendirme yapan McKinsey ortağı Gökhan Sarı, “Son 5 yıldır Türk bankaları, uluslararası sektörün büyük bir bölümünde yaşandığı üzere, risk maliyetlerinin üzerinde geti ri sağlamada zorlanıyor. Ekonomik daralma ile birlikte banka borçlarının geri ödenmesinde zorlukların yaşandığı gözlemleniyor. Ancak hanehalkı borcunun milli gelire oranının yüzde 14’lere gerilediği ve bu sayede G20 ülkeleri başta olmak üzere uluslararası çapta güçlü bir konuma sahip Türkiye bankacılık sektörünün bu zorlukları aşacağına inanıyoruz” dedi ‘Sosyal medyadan bilgi talep etmeyiz’ Türkiye Bankalar Birliği (TBB), TBB’ye ait görüntüsü verilerek, kredi kart aidatı iadesi gibi çeşitli vaatlerle banka müşterilerini dolandırmak için açılmış sosyal medya hesapları tespit edildiğini açıkladı. Açıklamada “Birliğimizin sosyal medya üzerinden banka müşterisi bilgilerini talep ettiği bir uygulaması yok. Resmi internet site hesapları haricinde yönlendirmeler yapılmamaktadır” denildi. 15 bin çiftçiye tohum eğitimi Tarım ve Orman Bakanlığı’nın başlattığı yerli tohum seferberliği kapsamında 2 yılda 15 bin sözleşmeli, sertifikalı tohum üreticisi eğitim görecek. Eğitimler Ankara, Adana, Aydın, İzmir, Şanlıurfa ve Manisa’da yapılacak. 4 ayaklı strateji izleyeceklerini anlatan Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, “Tohum üreticilerinin yetiştireceği yerli tohum türleri, tescili uluslararası akreditasyona sahip olacak laboratuvarda yapılacak. Bursa Karacabey’de 150 dekarlık alanda Fidan İhtisas Merkezi kurulacak. Hastalıkla ra dirençli tohumluklar geliştirilecek” dedi. l Ekonomi Servisi KÜBRA KÖKLÜ Arzu Çerkezoğlu DİSK TARIHI KITAPLAŞTI Konferansta, 53 yıllık mücadeleyi anlatan “DİSK Tarihi” kitabının ilk cildi tanıtıldı. ‘Her türlü baskıya rağmen DİSK bayrağını taşıyoruz’ Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (DİSK) 53. kuruluş yıldönümü nedeniyle dün İstanbul’da Uluslararası Sendikal Konferansı düzenledi. 5 kıtadan 45 sendikanın temsilcisinin katıldığı konferansı açan DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu, “DİSK, 53 yıl önce sermayenin Türkiye işçi sınıfına karşı kuşatmasına verilen cevaptır. Her türlü baskıya rağmen bu bayrağı taşıyoruz. Mevcut sistemin dünyada ve Türkiye’de dünya işçi sınıfına, dünya haklarına vaat edeceği hiçbir şey kalmadı. Masalların bittiği bir tarihsel dönemdeyiz” dedi. Avrupa Sendika Enstitüsü (ETUI) Kıdemli Araştırmacısı Stan de Spigelare, “Uluslararası sendikaların birleşmesiyle işçi sınıfı haklarını elde edebilir.Türkiye’deki işçilerin tek yolu birleşme” derken, Fransa Genel Emek Konfederasyonu (CGT) Yönetim Kurulu üyesi Nail Yalçın, “Hükümet reform ile birlikte dar ve orta sınıflı milletlere ekonomik baskı uyguluyor” dedi. l İSTANBUL Sanayi üretimi yüzde 8.6 arttı TÜİK’in “Sanayi Üretim Endeksi, Aralık 2019” raporuna göre sanayi üretimi Aralık 2018’e kıyasla yüzde 8.6 arttı. Azalan stoklar sanayiyi hareketlendirirken, Aralık 2018’de yüzde 9.9 düşen üretimin baz etkisi de olumlu katkı yaptı. Üretim madencilik ve taşocakçılığında yüzde 9.8, imalat sanayiinde yüzde 9.1 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirmede yüzde 0.3 arttı. İstanbul Sanayi Odası Başkanı Erdal Bahçıvan, “Enflasyonist baskılardaki geri çekilme, faizlerdeki düşüş ve kredilerdeki ivmelerin yarattığı iç talepteki canlılık da belirleyici oldu” dedi. Erdal Bahçıvan “Kuran kurslarında bir tuğlası olana cennette ev verilecek” diye buyurmuş Diyanet İşleri Başkanı... Kimse de kalkıp bu nasıl olacak, diye sormamış.. Dolandırılan vatandaş katıldığı televizyon programında, “Şeyh efendi bana 50 bin dolar getir, seni altınlara boğacağım dedi” diye anlatmış: “Bulup buluşturup paraları getirdim ama baktım altın maltın yok.” Bir de bakmışlar onlarca insan aynı şekilde dolandırılmış.. Liselerde dağıtılan Nakşibendi tarikatının “İletişim, Nezaket ve Ahlak” kitabında “üçüncü bir kişi yanlarında olmadan bir erkek ve kadın yan yana gelemez, tokalaşmak çok tehlikeli” tarzı veciz sözler ve uyarılar varmış... Türkiye bu ve benzeri safsatalarla dolup taşıyor. Din tacirliği ve hurafelerle beyin yıkama arttıkça bilimden, bilimsel düşünceden, sorgulamadan da uzaklaşılıyor.. Bu nasıl olur? Neden? Niçin, soruları sorulmuyor. Kasım ayından beri “Merak” Konferansları düzenliyoruz. Herkese Bilim Teknoloji dergisi olarak “Merak öldü mü? Merak, yaratıcılığı teşvik eden, kışkırtan bir unsur mu? Merakı kışkırtarak bilimde, eğitimde ve toplumda yaratıcılığı artırmak ne kadar mümkün? Meraksız bir toplumun yaratacağı toplumsal ve siyasal durumların riskleri nelerdir” sorularını ortaya atıyor, konusunda uzman kişilere söz veriyor ve birlikte yanıtlar arıyoruz. Merak konusunu önemsiyoruz, çünkü her şeyin temeli merak. Merakı toplumsal olarak kışkırtan milletler, üretimle ilerleyip gelişirken bir yandan da merak etmeyen milletleri bir nevi kendilerine bağımlı ya da köle haline getiriyorlar. Bu geçmişte de böyleydi, bugün de böyle, yarın da aynı olacak... Günümüzde birçok ülke eğitim sistemlerini öğrenciye bilgi pompalamak yerine “merak ettirme” motivasyonu üzerine kurgulamanın peşindeler... Yapay zekâ bile buna odaklanmış durumda: Sınıfta öğretmen aynı şeyi anlatsa da her çocuğun algılaması ve öğrenmesi farklı oluyor. Belki de yakın gelecekte yapay zekâ çocuğun göz hareketlerinden beyindeki dalgalanmalarını tespit edecek ve her çocuğa özgü ev ödevi verilecek.. Peki, beyin açısından merak ne demek? Merak (öğrenme) beyinde neyi değiştiriyor? Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı, beyin cerrahı Prof. Dr. Türker Kılıç nörobilimin merakı matematiksel bir modelleme ile açıklayabildiğini söylüyor: “Merak büyüyen bir bilgi ağıdır. Meraklı kişi de, kendi zihnindeki yaşam modellemesini zenginleştirmeye çalışan kişidir. Beyinde yaklaşık 100 milyar noktacık var. Ve her bir noktacık başka 15 bin noktacık ile iletişim halinde. Her çocuk, yeni bilgiyi kafasındaki modellemeye göre yerleştiriyor. Birinin merak ederken diğerinin merak etmemesi de beyindeki bu matematiğe göre belirleniyor. Çocuklarda merakın bir refleks hale getirilmesi bu yüzden çok çok önemli.” O zaman soru şu: Bu nasıl olacak? Nasıl bir refleks haline getirilebilir? Belki önce bilmeye hevesli olmak... Bilmek ve anlamaktan doğan sevinç. Bunun kültürümüze işlemesi lazım. Başarılı olmanın kriterinin değişmesi örneğin... Takdir ile yetiştirildik, yetiştirdik. Zekâ ve çalışkanlık öne çıkarıldı, onlar ana takdiri topladı. Gerçi zaman içinde onların da yerini “iş bitiricilik, para ve gücü elinde tutma” aldı. Onlar belirleyici olmaya başladı.. Ama kesin olan şu ki bir paradigma değişikliğine ihtiyaç var. Örneğin “zekâ ve çalışkanlığın” yerini “iyilik ve yaratıcılık” alsa.. Bunlar kişinin ana motivasyonu olsa... İşte tüm bunlar da tartışıldı ve tartışılıyor Merak Konferanslarında. Geçen hafta peş peşe yaşanan Elazığ depremi, Van’daki çığ felaketi ve uçak kazasındaki ihmaller zincirini yazarak artık herkes “Biz neden böyleyiz” sorusunu sormalı ve bu sorunun ana gündem maddesi olması için çaba sarf etmeli demiştim. İşte “Biz neden böyleyiz” sorusunun temelinde de merak yatıyor. Yanıtını aramadıkça bir yere varamayacağımız aşikâr.. KISA... KISA... l Ziraat Bankası’nın 2019 yılı net kârı 2018’e göre yüzde 22.3 düşerek 6 milyar 187 milyon lira oldu. Bankanın aktifleri 649.8 milyar lira, mevduatı 447.2 milyar lira ve kredileri 448 milyar lira oldu. l Merkez Bankası’nın net uluslararası rezervleri 7 Şubat itibarıyla bir önceki haftaya göre 930 milyon dolar düşüşle 35.9 milyar dolara indi. Rezervler 27 Aralık’ta 41.1 milyar dolara kadar çıkmıştı. l Telekom endüstri lobisi (GSMA), koronavirüs salgını nedeniyle sektörün en büyük etkinlikleri arasında gösterilen ve her şubat sonunda Barselona’da yapılan Mobil Dünya Kongresi’nin iptal edildiğini açıkladı. l Dünya Altın Konseyi’nin raporuna göre, küresel fonlardaki altın miktarı, geçen ay 61 tonlu artışla tüm zamanların zirvesi olan 2 bin 947 tona çıktı.