Katalog

12 11 ŞUBAT 2020 SALI EDİTÖR: HAKAN AKARSU HABER/YORUM Kirk Douglas’ın İnönü ile ‘gizli’ buluşması... Ve ünlü Kirk Douglas 103 yaşında hayata gözlerini yumdu. Altmışların ünlü aktörü, Spartacus’ün kahramanı, benim de nasılsa 1964’te, daha 23 yaşımda iken karşılaştığım, sohbet ettiğim adam. 1963 Kıbrıs’taki Kanlı Noel’de Rumların Türklere saldırısından sonra Başbakan İnönü Amerika’ya karşı çıkıyor: “Yeni bir dünya kurulur, Türkiye de içinde yerini alır” diyor: çünkü ünlü Johnson mektubu Ankara’yı “müdahale edemesin” diye uyarmış, ambargo ile tehdit etmiş. Ve Türkiye’de ABD karşıtı bir hava belirmiş, 1964 yazının başında da ABD havayı yumuşatmak için Kirk Douglas’ı Türkiye’ye göndermiş. Ben iktisat fakültesine yeni asistan olmuşum, hâlâ Türkiye Milli Gençlik Teşkilatı’nda (TMGT) dış ilişkiler komisyonu başkanlığını yürütüyorum. TMGT Başkanı Alp Kuran’a, Ayşe Cebesoy’dan bir kokteyl daveti geliyor, Alp Kuran da benim TMGT adına katılmamı istedi. Osmanlı’ya gidiş adım adım başladı... Cumhuriyet’in pazar günü harika bir haber vardı! Sağlık Bakan Yardımcısı Halil Eldemir’in makam odasında Osmanlı Padişahı Abdülhamit’in resmi asılıydı… HHH Dünkü Cumhuriyet’te de “Mitinge Abdülhamit Gölgesi” başlıklı haberde, Saadet Partisi’nce düzenlenen “Kudüs İttifakı” mitinginde, konuşmacıların Abdülhamit afişinin önünde söz aldıkları görüldü. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün kurduğu Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu bile, Abdülhamit afişinin önünde konuştu! Pes… HHH AKP Genel Başkanı, Reisi Cumhur, Veziri Azam Recep Tayyip Erdoğan Eldemir’den de beter! Atatürk’ü çok ender ağzına alıyor, Genellikle Gazi Mustafa Kemal diyor. Atatürk ve öteki Atatürkçü cumhurbaşkanlarının oturduğu Çankaya’da bu geleneği sürdürmedi… Külliye yaparak, Atatürk Orman Çiftliği’ni tanınmaz hale getirdi… Şimdilerde nerede boy gösteriyor? Vahdettin Köşkü’nde! Balık baştan kokuyor… Olan Türkiye Cumhuriyeti’ne oluyor! HHH Türkiye Cumhuriyeti’nin başkenti neresi? Ankara değil mi? Peki, devletin bankası niteliğindeki T.C. Merkez Bankası neden İstanbul’a taşınıyor? T.C. Merkez Bankası, İstanbul’a taşınma sürecini başlattı! Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun (TMSF) İstanbul Ümraniye’de denetiminde bulunan binayı “kiraladı!” Ankara’dan gelen ilk heyetin bu hafta burada çalışmaya başlayacağı açıklandı T.C. Merkez Bankası’nın İstanbul’a taşınması, 2007’de gündeme geldiğinde çok tar tışılmıştı. 2008’de döne min Veziri Azamı Recep Tayyip Erdoğan, açıkladığı eylem planında T.C. Mer kez Bankası’nın yanı sı ra kamu bankaları Ziraat, Halk ve Vakıfbank’ın da İstanbul’a taşınacağını be lirtmişti! Banka, İstanbul Finans Osmanlı’ya göçe Merkez Merkezi’ne yeni bina için 2017’de ihale yapmıştı. Ne Bankası da katıldı! var ki binanın temeli, bugü ne değin atılmamıştı! T.C. Merkez Bankası yetkilile ri, bankanın bu koşullarda, bunu biliyoruz. kısa sürede taşınmasının olanakdışı oldu İkincisi ise ağustos, eylül, ekim ayların ğu için kiralama yoluna gidildiğini açıkla da 6 7 liradan döviz ve altın alıp, altın ve dı. Finans Merkezi’ndeki yeni bina ile ilgili dolar yükselince pahalıya satarız diyenler. çalışmaların sürdüğü de bildiriliyor! Sonra ne oldu? Dolar düştü 5 liraya. Şim Öncelikli birimlerin taşınma süreci ni di bunlar kara kara düşünüyor. Bir kriz san ayının sonuna kadar tamamlanacak. çıksa da, füzeler yağsa da, dolar yükselse Faiz kararlarının alındığı “Para Politika de, biz satsak da kâr etsek. Çok sı Kurulu (PPK) toplantıları” ise Ankara ve beklersiniz. Seçimden sonra da İstanbul’da yapılacak! “Enflasyon rapo ha da çok beklersiniz…” ru bilgilendirme toplantıları” da 2020’de HHH dönüşümlü olarak Ankara ve İstanbul’da Cak Çukçu Damat Paşa, 21 düzenlenecek. Ocak’ta Sabah gazetesine “2020 Anlaşılan Atatürk’ün Ankara’daki baş ince ayar yılı olacak!” demiş! kenti, Osmanlı padişahları Abdülhamit ve Konuşmasında “Hiçbir zaman Vahdettin’in İstanbul’una doğru yavaş ya kur hedefi vermediğini, bundan vaş yol alıyor! sonra da vermeyeceğini” söyle Amerikalılar, kendi merkez bankalarını yen, Cak Cukçu Damat Paşa, şu Vaşington’dan, Nev York’a taşıyorlar mı? açıklamayı da yapmış: Ya da öteki ülkelerde benzeri göçler var mı? “Türk Lirası rekabetçi bir kur olmalı. Geçmişte birileri hapşırdı Cak Cuk’çu Damat Paşa yine konuştu! ğında Türkiye’nin zatürree olduğunu söylediği dönemler artık geride kaldı. Dolarizasyonda 18 24 aylık bir denge oluştu. Bir yıl önce 19 Mart’ta Cak Cukçu Da Şu anda Döviz Tevdiat Hesaplarının oranı mat Berat Albayrak Paşa şöyle konuş TL mevduata göre gevşedi. Yüzde 49’lar muştu: seviyesinde... Bu daha da aşağı gelecek! “ ‘Dolar artacak ekonomik kötüye gi ‘Bombalar atılıyor, biz de dolar düşüyor, diyor!’ diyen 2 kesim var. Birincisi malum borsası tek yükselen ülkeyiz. Ne oluyor?’ siyasi motivasyonla karalama, iletişim ve diyorlar. Bu dönüşümü yavaş yavaş anla algıyla kötücül bir söylemle seçime gider mamız gerek. Çevrede bombalar atılıyor, ken manipüle etmeye çalışan bir kesim, biz de dolar düşüyor, borsası tek yükse len ülkeyiz. Ne oluyor?” HHH Biz de dolar düşüyor mu? Damat Paşa’nın demecinden 18 gün sonra, 8 Şubat’ta gazetelerde şu haber vardı: “Dolar 6 TL düzeyini geçerek son dokuz (9) ayın en yüksek seviyesine yükseldi…” Aynı gün şu haber de vardı: “Borsa günü yüzde 1.7 düşüşle kapattı!” HHH Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, ocak ayı itibarıyla 12 aylık ortalamalar dikkate alındığında, tüketici fiyatları yüzde 14.52, yurtiçi üretici fiyatları yüzde 15.71 arttı. Aylık ortalamada tüketici fiyatları yüzde 1.35, yurtiçi üretici fiyatları yüzde 1.84 artış gösterdi. Tüketici fiyatları ocakta geçen yılın aralık ayına göre yüzde 1.35, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 12.15 yükseldi. Tüketici fiyatlarının yıllık kıyaslamasında ise en yüksek artış yüzde 42.21 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda görüldü. Bunu yüzde 15.11 ile eğitim, yüzde 15.01 ile çeşitli mal ve hizmetler izledi. Bu dönemde ev eşyasında yüzde 7.51, giyim ve ayakkabıda yüzde 6, eğlence ve kültürde yüzde 5.66 artış gerçekleşti. HHH Cak Cukçu Damat Paşa, ne olur lütfen konuşma… Yasa gereği borun aranması ve işletilmesinin devlet tarafından yapılması gerekiyor ‘Bor’da BMC parmağı Kokteylde bir ara Ayşe Cebesoy, Prof. Vakur Versan Hocam ve bendeniz, Kirk Douglas’la dörtlü bir sohbet yapıyoruz. Ceketimin yakasında Avrupa Konseyi’nin bir rozeti var: öyle ya TMGT adına Avrupa Konseyi gençlik örgütünde (CENYC) Türkiye’yi ben temsil ediyorum. Kirk Douglas eli ile de tutarak, “Bu rozet nedir” diye bana soruyor, ben de kendisine “Avrupa Konseyi rozeti” diye yanıt veriyorum. Bana, Avrupa Konseyi nedir, diye ikinci soruyu sorunca şaşırıyorum, Prof. Vakur Versan bıyık altından gülüyor: “Propaganda için” Türkiye’ye gönderilen Kirk Douglas, Avrupa Konseyi’ni bilmiyor, çok ilginç. İnönü nereden çıktı? Ve bir akademisyen, eski bir doktora öğrencim 2008’de benimle ilgili bir kitap yazmaya karar verince Ayşe Cebesoy’u da Kirk Douglas vesilesi ile ziyaret ediyor. Ve Ayşe Cebesoy kendisine, Kirk Douglas’un İnönü ile de temas ettiğini söylüyor. Ben çok şaşırıyorum: çünkü o tarihte ne medyada ne de resmi makamlarda açıklanmış bilgi yok. Ayşe Cebesoy’a telefon ediyorum, bana da aynı şeyi tekrarlıyor. Yüz yüze mi konuştular, telefonda mı temas kurdular bilgi yok, ama gizli ve medyadan saklanmış bir temas olmuş. Bugünlerdeki Trump’ın mektuplarının Ankara’da “karşılanış üslubu” ile İnönü’nkü arasında, siyahla beyaz kadar fark söz konusu. Nereden nereye... İnönü, Johnson, Kıbrıs, Kirk Douglas, Trump, Suriye ve Ankara’daki yeni patronlar... Bir yakın tarih dizisi gibi. Spartacus Kirk Douglas, Romalı zalimlere karşı başkaldıran bir kimlikti, aynen Atatürk’ün işgalci emperyalizme karşı savaşında olduğu gibi. Roma İmparatorluğu içerideki “uygarlığını”, dışarıdaki emperyalizmi ile birlikte, “çelişerek” sürdürmüştür. Aynen bugün dünyada yaşadığımız gibi... Resimde Kirk Douglas, Ayşe Cebesoy, Prof. Vakur Versan ve bendeniz boy gösteriyoruz... Güle güle dostum Spartacus. Ve bir not: 15 Şubat, saat 13.00’te CNR Fuar ve Gösteri Merkezi’nde Cumhuriyet Yayınları’ndaki imza ve sohbette buluşmak üzere... 11 ŞUBAT 2020 SAYI: 34460 İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına ALEV COŞKUN Genel Yayın Yönetmeni Aykut Küçükkaya Yazıişleri Müdürleri Serkan Ozan / Olcay Büyüktaş Akça (Sorumlu) Görsel Yönetmen Hakan Akarsu Reklam Genel Müdürü Ayla Atamer Törün l Haber Merkezi: Murat Hantaş l Dış Haberler: Mine Esen l Ekonomi: Şehriban Kıraç l İç Politika: Ali Açar l Gece: Ayça Bilgin Demir l Fotoğraf: Uğur Demir l Kültür Sanat: Yazgülü Aldoğan l Ankara Temsilcisi: Sertaç Eş Güvenevler Mah. Güneş Cad. No: 8/1 Çankaya 06690 Ankara Tel: (0312) 442 30 50 l Ege Bölge Temsilcisi: Tuncay Mollaveisoğlu Halit Ziya Bulvarı 1352 sok. 2/3 Pasaport İzmir. Tel: (0232) 441 12 20 Yayın Kurulu: Alev Coşkun (Başkan), Ali Sirmen (Bşk. Yrd.), Aykut Küçükkaya, Emre Kongar, Şükran Soner, Kemal Işık Kansu, Orhan Bursalı, Mine Kırıkkanat, Miyase İlknur, Ataol Behramoğlu. l Mali ve İdari İşler Müdürü: Osman Selçuk Özer Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 eposta: posta@cumhuriyet.com.tr Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 eposta: reklam@cumhuriyet.com.tr Yaygın süreli yayın Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No:11A/41 Bahçelievler İstanbul Tel: (0212) 454 32 55 Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. NAMAZ VAKİTLERİ İmsak Güneş Öğle İkindi Akşam Yatsı İstanbul 06:32 07:58 13:23 16:12 18:39 20:00 Ankara 06:16 07:40 13:08 15:59 18:25 19:44 İzmir 06:38 08:01 13:31 16:24 18:51 20:08 MUSTAFA ÇAKIR Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Tank Palet Fabrikası’nın verildiği Katar ortaklı BMC’nin bor minerallerinin katma değeri yüksek ürünlere dönüştürülmesi hedefi ile kurulan TRBOR Bor Teknolojileri AŞ’ye ortak olmadığını savundu. Ancak Dönmez’in verdiği bilgiye göre, bu şirketin en büyük ortağı Bor Savunma Teknolojileri Sanayi ve Ticaret AŞ. Bu şirketin sahibi ise aynı zamanda BMC’de de yer alan Talip Öztürk. Türkiye geniş yatakları ile dünya bor rezervlerinin yüzde 73’üne sahip. Savunma sanayisi için çok önemli olan bor ancak devlet tarafından aranıp, işletilebiliyor. Bor yasasında, “Bor tuzları, uranyum ve toryum madenlerinin aranması ve işletilmesi devlet eliyle yapılır” açık hükmü yer alıyor. Bu nedenle de Eti Maden tarafından üretilen bor ürünlerini kullanarak bor içerikli malzemeleri üretmek için TRBOR Bor Teknolojileri AŞ kuruldu. Ancak yasadaki “devlet eliyle yapılır” açık hükmüne karşın Tank Palet Fabrikası’nın da verildiği Katar ortaklı BMC’nin bor madeni ile ilgili işlerde de yer aldığı iddiaları gündeme geldi. İYİ Parti’li Öztürk sordu İYİ Parti Denizli Milletvekili Yasin Öztürk, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesinde, “BMC, bor ile ilgili işlemlerin hangi aşamasında faaliyet gösterecektir” sorusunu yöneltti. Dönmez yanıtında, BMC’nin “borun yüksek teknoloji ile donatılmış tesislerde katma değeri yüksek ürünlere dönüştürülmesi hedefi ile kurulan” TRBOR Bor Teknolojileri AŞ’de herhangi bir ortaklığı bulunmadığını bildirdi. Dönmez, TRBOR Bor Teknolojile ri AŞ’nin yüzde 100 sahipliği Savunma Sanayi Başkanlığı’nda olan SSTEK Savunma Sanayi ve Teknolojileri AŞ tarafından kurulduğunu anımsattı. Dönmez’in verdiği yanıta göre, TRBOR Bor Teknolojileri AŞ’ye Eti Maden yüzde 33 pay ile iştirak etti. Şirketin diğer ortakları ise yüzde 25 pay ile TUSAŞTürk Havacılık ve Uzay Sanayi AŞ, yüzde 5 pay ile SSTEK Savunma Sanayii ve Teknolojileri AŞ ve yüzde 37 pay ile Bor Savunma Teknolojileri Sanayii ve Ticaret AŞ. ‘Payı yok’ dendi ama... Bakan Dönmez, “TRBOR Bor Teknolojileri AŞ’de yabancı herhangi bir şirketin payı bulunmamaktadır” dedi. Bu arada boru çıkaran Eti Maden, 2017 yılında Türkiye Varlık Fonu’na devredilmiş durumda. Dönmez bu konuda, “Türkiye Varlık Fonu’nun mali ve finansal işlemleri konusu bakanlığımız yetki ve sorumluğunda bulunmamaktadır” demekle yetindi. Dönmez, şir kette yabancı herhangi bir şirketin payının bulunmadığını belirtti ancak şirketin yüzde 37 pay ile en büyük ortağı olan Bor Savunma Teknolojileri Sanayi ve Ticaret AŞ’nin sahibi Talip Öztürk dikkat çekti. Talip Öztürk, Katar ortaklı BMC’nin önemli iş ortaklarından birisi. BMC’nin sahibi olan Ethem Sancak, BMC’yi nasıl aldığını anlatırken, yüzde 50 eksi birini Katar ordusuna sattığını belirterek “Tek başına yapmak istemiyordum. Benim gibi deli bir Laz ortak da önerdi bana Sayın Cumhurbaşkanım. Onu da yanıma aldım; Talip Öztürk, eşit bölüştük” demişti. Talip Öztürk BMC’nin yönetim kurulunda ve aynı zamanda ortağı. Bu durumda BMC kurumsal olarak TRBOR Bor Teknolojileri AŞ’ye ortak olmasa da BMC’nin önemli ismi Talip Öztürk’ün şirketi bu şirketin en büyük ortağı konumunda bulunuyor. BMC resmi olarak ortaklıkta yok, ancak BMC’nin ortağı bor şirketinde en büyük paya sahip. l ANKARA Avukatlar çevre için nöbette Avukatlardan jeotermal nöbeti MEHMET İNMEZ Cumhuriyet gazetesi davası sürerken İstanbul’da başlatılan ve Anadolu’ya yayılan Adalet Nöbeti bu kez Aydın’da yapılacak. Aydın Barosu öncülüğünde 21 Şubat tarihinde yapılacak “Adalet Nöbeti”nin teması bu kez çevre olacak. Aydın Barosu ev sahipliğinde Aydın Adliyesi’nde tutulacak olan nöbete Türkiye’nin her bölgesinden baro başkanları ve avukatların gelmesi bekleniyor. Ocak ayında Antalya’da öldürülen gazeteciler ve tutuklanan avukatlar için toplandıklarını belirten Aydın Baro Başkanı Gökhan Bozkurt, şubattaki toplantının temasının çevre olacağını anlattı. “Çevre İçin Nöbetteyiz” sloganıyla yola çıktıklarını belirten Bozkurt, “Cumhuriyet gazetesi ve tutuklu avukatlar için baş lattığımız Adalet Nöbeti’nin konusu çevre olacak. Aydın’ın jeotermallere karşı verdiği mücadaleyi tüm Türkiye biliyor. Jeotermel meselesi maalesef burada can alıcı noktada. Ülke çapında da böyle bir sıkıntı olduğu için bizde, Aydın’ı ve çevreyi korumak için Adalet Nöbeti’nde olacağız. Son zamanlarda artan jeotermallere ve kirletilen yok edilen çevreye dikkat çekeceğiz” dedi. l İZMİR İHD’DE MEHMET BAL AÇIKLAMASI 18 gündür haber yok Silivri Hapishanesi’ndeki oğlunu ziyaret etmek için Batman’dan İstanbul’a gelen ve aynı gün akrabalarıyla görüştükten sonra 18 gündür kendisinden haber alınamayan Mehmet Bal’ın ailesi, İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi’nde basın açıklaması yaptı. Açıklamaya, CHP Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, HDP milletvekilleri Meral Danış Beştaş, Musa Piroğlu, Batman Dernekle ri Federasyonu, HDP İl Eşbaşkanları Elif Bulut ve Erdal Avcı, sivil toplum kuruluşları temsilcileri katıldı. Mehmet Bal’ın oğlu Nihat Bal, babasıyla ilgili herhangi bir bilgi alamadıklarını belirterek yetkililerin umursamaz ve aşağılayıcı bir tavır sergilediklerini söyledi. Bal, babasını sorduğu savcının, “Neden gözaltına alınsın ki, dağa çıkmıştır” dediğini öne sürdü. l İSTANBUL/ Cumhuriyet gazetecilere kitap 85 gazeteci tutuklu Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) Kadın ve LGBTİ+ Komisyonu, tutuklu gazetecilerin serbest bırakılması talebiyle basın açıklaması yaptı. TGS İstanbul Şube Başkanı Banu Tuna, Türkiye’de 85 gazetecinin tutuklu olduğuna dikkat çekti. Bakırköy Kadın Kapalı Cezaevi önünde dün yapılan eylemde “Özgür basın, özgür toplum” yazılı dövizler taşındı. Açıklama yapan Banu Tuna, Mezo potamya Ajansı muhabiri Sadiye Eser’in yaptığı haberler nedeniyle 3 Aralık 2019’da tutuklandığını anımsatarak “Takip ettiği bu eylem ve açıklamalar, hakkında hazırlanan iddianamede suç olarak gösterildi” diye konuştu. Açıklamanın ardından TGS, kadın tutuklu gazeteciler için dayanışma ile toplanan kitapları avukatlar aracılığıyla cezaevine yolladı. l İSTANBUL/Cumhuriyet BULMACA SEDAT YAŞAYAN 1 23 4 5 6789 1 2 3 4 5 6 7 8 9 SOLDAN SAĞA: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1/ Uçları dışa doğru kıvrılmış saç modeli. 2/ Aşırı şişman... Omurları birbirine birleştiren 1 MEMUN İ Y E 2 UMA R NUGA 3 ROT L İ KEN 4 A J İ T E AMA 5 B İ NEVA EL ana madde. 3/ 6 B E R İ V A N Bol kesimli ve 7 A S E R A T Ş genellikle astar 8 K U K A R İ N A sız yazlık bir ce 9 ket. 4/ Ateş... Bir B İ SET KÜP tür yumuşak hasır şapka. 5/ Bir çeşit telli bürümcük... “Tırpana” da denilen iri bir balık. 6/ Yahudi inancında kullanılan kutsal büyü zarları ya da çubukla rı... Bir nota. 7/ Dil devriminin ilk yıllarında “vali” anlamında kullanılan sözcük... Tavuğun istenilen yere yumurtlamasını sağlamak için kullanılan beyaz taş. 8/ İlgi eki... Tomurcukları turşu yapımında kullanılan çalı görünümünde bir bitki. 9/ Afrika’da bir ülke... Tümör. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Rus kadınlarının tacı andıran geleneksel saç biçimi. 2/ Yarı mat bir kâğıt türü... Doku teli. 3/ Batı Avrupa’da bir ırmak... İngiliz bira hanesi. 4/ Osmanlı ordusunda ve donanmasın da hafif piyade askeri... Dans. 5/ Divan şairleri nin, ileri gelen kişilerin yaptırdıkları evler için yazdıkları şiir. 6/ Sahip olma, kazanma... Bir gösterme sıfatı. 7/ Tropikal ormanlarda yetişen bir sarmaşık... Gözdeki canlılık. 8/ İki gemi arasında haberleşmede kullanılan üç kollu işa ret sütunu. 9/ Bir konuda birinin inanmasını sağlama... “Yangın kavmindeniz / Ne giysek ” (Hulki Aktunç).