Katalog

14 21 ARALIK 2020 PAZARTESİ KÜLTÜR ‘M a s k e s i z’ günlere... ‘m a s k e s i z Covid19 Kısa Oyun Yazma Projesi’ni başlatan Bakırköy Belediye Tiyatroları, geçmişte yol arkadaşlığı yapma şansını da yakaladığı, yakın zamanda ihmaller ve koronavirüsten yaşamını yitiren Ali Cem Köroğlu’na adıyor. Projeyi ise BBT Genel Sanat Yönetmeni Turgay Kantürk yürütüyor. Turgay Kantürk Bu sezon perdelerini açamayan Bakırköy Belediye Tiyatroları (BBT), yeni bir prohavalandırma koşullarının sağlanamaması bizi sezon başında yeni kararlar almak durumunda bıjeye imza atıyor. “m a s k e s raktı. Ne zaman ve ne şekilde sei z Covid19 Kısa Oyun Yazma ÖZNUR yircimizle tekrar yan yana geleProjesi’ni başlatan tiyatro, proje OĞRAŞ ÇOLAK biliriz diye aramızda tartışırken yi geçmişte yol arkadaşlığı yapma geçirdiğimiz bu süreç sonrasında şansını da yakaladığı, yakın zamanda planlanan repertuvar yerine öncelikihmaller ve koronavirüsten yaşamını le sahne üzerinde bu süreçle hesaplaşyitiren Ali Cem Köroğlu’na adıyor. mak istediğimize karar verdik” diyor. Projeyi ise BBT Genel Sanat Yönet19 kısa oyunun seçileceği projede, meni Turgay Kantürk yürütüyor. 19 sayısı, salgına da atıfta bulunan “Sokağın sesini işiten, kapılarını bu temsili bir sayı. güne açan, beraberce arayan ve soru Kantürk, “Asıl derdimiz salgının her soran tiyatro, salgın sonrasında sal kesimden insanda bıraktığı farklı etkigınla ilgili biriktireceği öyküleri mi leri açığa çıkarabilecek bir çoksesliliği anlatsa?” sorusuyla şekillenen sahneye taşımaktı. Sahnede birbirin“m a s k e s i z Covid19 Kısa den başka pek çok deneyimin içerden Oyun Yazma Projesi”, yaşadığımız bu işitilmesini sağlamak için de bakış günleri “unutmamak ve unutturma açılarını çoğaltmaya karar verdik. Bu mak” için tasarlanmış. nedenle kısa oyun fikri üzerine odak“Salgın süreci için az kişili oyunlar landık. Yaptığımız açık çağrı da aslından oluşan bir repertuvar planı yapda tiyatro eğitimi almış, almamış, tecmıştık” diyen Kantürk, “Tiyatromuzun rübeli ya da değil herkese açık” diyor. içinde olduğu bölgenin risk oranı, biProjenin sonunda seçilen repertunamızın tarihi dokusu sebebiyle doğal vara alınması planlanan kısa oyunların yazarları, tiyatro bünyesindeki rejisörlerle eşleştirilip kast çalışmasına başlanacak. Müzikler için ise BBT orkestrasının yaratıcılığından faydalanılacak. Provalar sonrası 19 kısa oyun kurgulanarak salgın sonrası açılış oyunu ya da oyunları olarak yeni sezonda belki de ‘maskesiz’ perde diyecek. Kantürk, “Maskesiz, ismi bizim için hem bu süreçle yüzleşme cesaretini hem de bir an önce sağlıklı ve maskesiz olma umudunu taşıyor” diyor ve ekliyor: “Covid19 dünyanın her yerinde pek çok eşitsizliği de keskin bir şekilde görünür kıldı. Ali Cem Köroğlu’nun ardından yazılıp çizilenler, konuşulanlar da çok cepheli bir tartışma alanı açtı. Salgının yarattığı atmosfer kimi zaman bu eşitsizliği korkusuzca sorgulattı, kimi zamansa korkuyla her kararı sorgulamadan kabul etmeyi getirdi” diyor. Projeye başvurular arasından BBT dramaturgları ve oyun yazarları Ceren Ercan ve Irmak Bahçeci tarafından belirlenen 19 yazar ile çevrimiçi çalışmalar 15 Şubat 2021 tarihinde başlayacak. Salgın temalı ve 12 sayfayı geçmeyecek 19 kısa oyunun üretim süreci, dramaturglar danışmanlığında yapılacak. (Katılmak isteyenler için başvuru formu web sitesinde (bbt.bel.tr) bulunan link üzerinden indirilebilir. Katılımcılar tarafından doldurulan formların 31 Ocak 2021’e kadar [email protected] adresine eposta yoluyla gönderilmesi gerekiyor.) Yaşam Şaşmazer, Untitled (Surrender), Ahşap, mantar. Kültür ve sanat emekçileri haykırıyor Piyanist Iraz Yıldız’dan dünya klasikleri Halk oyunları eğitmenleri ve usta öğreticileri, salgın sürecinde yaşadıkları mağduriyetlerin giderilmesi isteğiyle bir araya gelerek Halk Oyunları Emekçileri Platformu’nu kurdu. Platform, yaptıkları açıklamayla çok zor zamanlardan geçtiklerini duyurdu ve “Aylardır mağduruz. İşimiz, aşımız, sevdamız, kültürümüz yok olmasın” dedi. Emekçiler, seslerini duyurabilmek için sosyal medyada profillerini sarı renge boyadı. Açıklamada, “Sarı profil olarak tek gayemiz temsil ettiğimiz 15 binin üstündeki halk oyunları eğitmeninin ve sahne sanatlarının mutfağında emek sarf eden sayıları binleri aşan emekçilerimizin ve evlerine götürdükleri ekmeği paylaştıkları sayıları yüz binlere ulaşan aile bireylerinin seslerini her platformda duyurarak, yaşadıkları mağduriyetlere çözümler üretebilmek ve bizlere ait olan değerlerin yok olmasını engellemeye çalışmaktır... Ne yazık ki, icra ettiğimiz meslekler, pandemi sürecinde alınması gereken hayati tedbirler gereği icra edilemez boyutlara ulaştı. Emekçilerimiz ve çalıştıkları kurum ve kuruluşlar ciddi geçim sıkıntıları ile karşı karşıya kaldılar. Mesleklerimizi icra etmek şöyle dursun, farklı sektörlerde günü birlik işler bulmak için çalmadık kapı bırakmadık” denildi. Platform, seslerini duyurabilmek için herkesi destek olmaya çağırırken, sosyal medyada da “#YokOlmasın” etiketiyle kampanya başlattı. l Kültür Servisi Bugüne kadar toplam 11,4 milyon kez ziyaret edilen sanal müze uygulamasında Efes Ören Yeri 1 milyon 100 bin 147 kez ziyaret ile üçüncü sırada yer aldı. ‘Sanal müze’ uygulamasına YENILERI EKLENDI Müze ve ören yerlerinin 3 boyutlu gerçek modellerinin internet üzerinden gezilebilmesi ve kültürel mirasın sanal ortamda da tanıtılması amacıyla ücretsiz hizmete sunulan “www.sanalmuze.gov.tr” sitesine 13 müze ve ören yeri daha eklendi. Böylece, İzmir Atatürk Müzesi, Adıyaman Nemrut Ören Yeri, Denizli Hierapolis Ören Yeri, Denizli Laodikeia Ören Yeri, İstanbul Türk ve İslam Eserleri Müzesi, Bitlis Ahlat Selçuklu Meydan Mezarlığı Ören Yeri, Uşak Müzesi, Mersin Arkeoloji Müzesi, İstanbul Havalimanı Müzesi, Ankara Cumhurbaşkanlığı Milli Mücadele Sergisi, Çanakkale Assos Ören Yeri, İstanbul Arkeoloji Müzesi ve İzmir Efes Ören Yeri, uygulamada ziyaretçilerini bekleyen yeni kültürel mekânlar oldu. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 33’e yükselen sanal müze sayısını güncelleyerek artırmaya devam edeceğ? ini açıkladı. Iraz Yıldız İş Sanat’ın klasik müzik serisine Iraz Yıldız konuk oluyor. Yıldız, Johann Sebastian Bach, Frederic Chopin ve Ludwig Van Beethoven’ın eserlerinden oluşan resitaliyle yarın saat 20.30’da konser verecek. Konser, İş Sanat’ın sosyal medya hesaplarından ve internet sitesinden ücretsiz yayımlanacak. İş Kuleleri Salonu’nda seyircisiz kaydedilen etkinlik sezon sonuna kadar izlenebilecek. İş Sanat’ın bir sonraki etkinliği; Okuma Tiyatrosu, William Shakespeare “Bir Yaz Gecesi Rüyası” 23 Aralık’ta saat 20.30’da, 26 Aralık’ta 20.30’da ise Ayşenur Kolivar: “Çayeli’nden Öteye Karadeniz Ezgileri” takip edilebilir. Zilberman Gallery‘de yeni sergi “Unlock“ adlı sergi 27 Ocak’a kadar Zilberman Gallery‘de görülebilir. Karma sergide, sanatçıların daha önce İstanbul’da hiç sergilenmemiş yeni işleri bir araya geliyor. Sergide son dönem işleri görülebilecek sanatçılar şöyle: Heba Y. Amin, Alpin Arda Bağcık, Başak Bugay, Burçak Bingöl, Guido Casaretto, Antonio Cosentino, Elmas Deniz, Memed Erdener, Zeynep Kayan, Azade Köker, Sandra del Pilar, Erinç Seymen, Yaşam Şaşmazer, Isaac Chong Wai ve Eşref Yıldırım. Sergiyi maske ve sosyal mesafe kurallarının da aralarında olduğu pandemi tedbirlerine uyarak, salıcuma günleri arasında ziyaret etmek mümkün. Instagram’da sanat “le Bassin d’Apollon” gibi işler yer alırken, Yahoo News’in haSanatseverler, ABD’deki Smithberine göre, Smithsonian’dan sonian Enstitüsü ile Fransa’daki bir mamut iskeletini görmek de Le Grand Palais ve Versay ile iş mümkün. birliği yapan Instagram, artırılmış Eserleri daha yakından incelemegerçeklik teknolojisinden yararla ye fırsat veren bu yeniliği kullannarak kullanıcılar bu kültür sanat mak için; seçtiğiniz kuruluşun Insmekânlarını ve mekânlarda yer tagram profiline giderek efektalan yapıtları görebilecek. ler sekmesini seçtiğinizde uyguGörülebilecek eserler arasınlamaiçi kamera sayesinde eseri da Le Grand Palais’den “Venus daha yakından ve farklı açılardan of Brassempouy” ve “Aurige de görmenize olanak tanıyor. (EnDelphes” ile Versay Sarayı’ndan gadget.com) ‘Müzik Yaşasın’ diye Pandemi sürecinden olumsuz etkilenen müzisyenlere destek olmak için “Müzik Yaşasın” etkinliği başlatan Nilüfer Belediyesi, yeni yılda sosyal medya hesaplarını sahneye çevirecek. Müzik İnsanları Derneği ile ortak yapılacak etkinliğe yapılan başvuruları, Müzik İnsanları Derneği ve Nilüfer Belediyesi müzik eğitmenlerinden oluşacak seçici kurul değerlendirecek. Belirlenen müzisyenler cuma akşamları Nilüfer Belediyesi’nin YouTube ve Facebook kanallarından online konser verecekler. (Ayrıntılar: www. nilufer.bel.tr/muzikyasasin). l Kültür Servisi DAYANIŞMA Basın İlan Kurumu’nun belgel haberler neden yle Cumhur yet Gazetes ’ne uyguladığı resm lan kısıtlamasını kınıyoruz. Basın özgürlüğünü yok sayan kararı protesto ed yoruz. Haber alma özgürlüğümüz ç n C’ n yanındayız. AYDIN AYBAY’IN ANISINA EŞİ VE ÇOCUKLARI Satürn ile Jüpiter buluşunca… Astrologlar lütfen gücenmesin; okuyucularım da lütfen afallamasın. 2020’nin 21 Aralık günü, yani kış gündönümünde çıkacak bu yazıda 2021 falınıza ilişkin önemli ipuçlarından söz edeceğim. Neden mi böyle bir işe girişiyorum? Çünkü 21 Aralık’ta Satürn ile Jüpiter’in her 20 yılda bir yinelenen buluşması gerçekleşiyor. Bu olgunun mitolojik kökleri öylesine güçlü, güncel yorumları çağrışımlara o kadar açık ki “Çağrışımlar” köşesini bundan mahrum bırakmak düşünülemezdi doğrusu! Sırayla gidelim, kavramlara açıklık getirelim. Kolektif bilinçdışı Analitik psikolojinin kurucusu olan Carl Gustav Jung, mitolojiyi insanlığın kolektif bilinçdışının ifadesi diye nitelerdi. Kadim imgelemde mitoloji, tanrılar ve gökyüzündeki yıldız konfigürasyonları arasında kurulan, zaman içinde giderek yeraltına ve semboller dünyasına çekilerek aktarılan bağlantılar önemliydi. 21 Aralık önemli bir tarih, kış gündönümü. Önemi şu olaydan da anlaşılıyor: Hıristiyanların İsa’nın doğumu olarak benimsedikleri Noel Yortusu 25 Aralık’ta kutlanır. Ama işin aslı şöyle: MS 4. yüzyılın ortalarına doğru Papa Liberius, İsa’nın doğum günü olarak 25 Aralık tarihini seçmeye karar verir, çünkü o tarihin de içinde yer aldığı ve 21 Aralık ile başlayan hafta Sol Invictus (Yenilmeyen Güneş) adıyla kutlanan bir pagan bayramıdır. Anlamlı bir addır bu, çünkü o tarihe kadar giderek kısalan günler, 21 Aralık’tan sonra tekrar uzamaya başlar, yani Güneş’in egemenlik alanı yeniden genişler. Örgütlenme derdi olan tektanrılı dinler genellikle kendilerinden önceki pagan âdetlerini bir şekilde sahiplenip etki alanlarını genişletmeye çalışmışlardır. 2020 yılının 21 Aralık tarihinde, Jüpiter ile Satürn gezegenleri buluşacaklar, yani uzaydaki en yakın konumlarına gelecekler. Konuya mitoloji tarafından bakalım. Mitoloji ne diyor? Satürn bir Roma tanrısıdır, Antik Yunan’daki öncülü ise Kronos’tur (Yunancada kronos “zaman” anlamına gelir). Uranos ile Gaia’nın (yer, toprak) oğlu olan Kronos, annesinin bulduğu tırpanla babasının hayalarını keser, yani iktidarını yok eder ve onun yerine geçer. Birçok kadim Doğu Akdeniz uygarlığının yaratılış mitoslarında da görülen kuşaklar arası çatışma motifi, UranosKronosZeus üçlemesinde karşımıza çıkar. Babasını alt ederek iktidarı ele geçiren Kronos aynı şeyin kendi başına da gelmemesi için doğan tüm çocuklarını yutup karnında saklar. Sadece biri, (Zeus’ annesi Rhea tarafından kurtarılıp Girit Adası’na saklanır, büyüdükten sonra da iktidarı ele geçirip Kronos ile titanları yerin altına gönderir. Titanlar devri biter, tanrılar devri başlar. Bu devri başlatan Zeus’un Roma’daki karşılığı Jüpiter’dir. Bu iki ezeli hasım akraba arasındaki göksel “buluşma” ilk başta da söylediğim gibi çok çeşitli ve güncel çağrışımlara açık: Kronos/Satürn’ün mitolojik öyküsünde öne çıkan ana unsurun “korku” olduğu görülüyor. Yaptıklarıyla “korku” saçtığı gibi, kendisi de öyle korkuyor ki çocuklarını yiyor! (Goya’nın ünlü “Çocuklarını Yiyen Satürn” tablosuna bir bakmanızı, çizgilere sinen korkuyu hissetmenizi öneririm.) Ama korkunun “ecele” faydası olmuyor, korktuğu Satürn’ün başına geliyor. Kıssadan hisse: Korku ile yönetenler asıl kendileri büyük bir korku içindedir ve genellikle korktukları başlarına gelir. 2021 falı: Değişim Bu öyküde Satürn’ün antitezi olarak öne çıkan Jüpiter ise değişimin habercisidir. Satürn, kurduğu düzen bozulacak, bir sonraki kuşak kendisinden hesap soracak diye ölesiye korkarken, Jüpiter eski çağı bitirip yeni bir çağ başlatmak azmindedir. Satürn herkesi köşeye sıkıştırıp hiçbir şey değişmesin diye uğraşırken, Jüpiter karşımıza yeni olasılıklarla çıkmaya hazırlanmaktadır. Sergilediği en büyük hüner ise Satürn/Kronos’un tüm hasımlarını bir araya getirmek olmuştur. Satürn ile Jüpiter arasındaki buluşmanın ve kaçınılmaz çatışmanın, 2021 yılı ve devamı için falların satır aralarına yansıyacak temel sorusu bellidir: Yeni bir dünya mümkün mü, değil mi? Karamsarlığın yerini iyimserlik, korkunun yerini umut alacak mı? Yeniyi üretmeyen, bizi hep eskide tutan kalıplar kırılacak, önümüzde yeni olasılıklar belirecek mi? Cevaplar mitolojide saklı…