Katalog

DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 17 ARALIK 2020 PERŞEMBE Irak Başbakanı Kazımi’nin temasları öncesi Dışişleri Bakanı Hüseyin Türkiye’deydi Ankara’da kritik ziyaret Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Iraklı mevkidaşı ile görüşmesinin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında terör örgütü PKK konusunda Bağdat’a destek vereceklerini söyledi. Irak Başbakanı Mustafa Kazımi’nin bugün yapacağı resmi ziyaret öncesi dün Irak Dışişleri Bakanı Fuat Hüseyin, Ankara’da temaslarda bulundu. Hüseyin, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile bir araya geldi. Çavuşoğlu ve Iraklı mevkidaşı, Dışişleri Bakanlığı’ndaki ikili görüşmenin ardından ortak basın açıklaması yaptı. Irak Dışişleri Bakanı, terör örgütü PKK dahil tüm silahlı grupların Sincar’dan çıkarılması için Irak merkezi hükümeti ve Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) yaptığı anlaşmanın hem Irak hem de bölge için önemli olduğunu belirtti. Çavuşoğlu ise “Bu terör örgütünden ülkenin tamamen temizlenmesi için de Türkiye olarak elimizden gelen desteği vereceğiz” dedi. Irak Başbakanı Kazımi’nin bugün Türkiye’ye yapacağı resmi ziyaretin hazırlığını mevkidaşıyla gözden geçirdiklerini belirten Çavuşoğ‘PKK peşmergeye saldırdı’ PKK, ENKS’nin binalarını ateşe verdi. Terör örgütü YPG/PKK’nin Irak’taki peşmerge güçlerine saldırı düzenlediği duyuruldu. AA’nın haberine göre Irak ile Suriye sınırında peşmergenin denetiminde bulunan bölgede dün 8 kişilik bir grup silahlı PKK’li Suriye üzerinden kaçak yollarla Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne (IKBY) girmek istedi. Grubun geçişine izin verilmezken daha sonra 5060 kişiden oluşan bir grup PKK’li terörist ağır silahlarla o bölgede bulunan peşmerge noktasına saldırı düzenledi. IKBY’den yapılan açıklamada, YPG’ye ABD başta olmak üzere uluslararası desteğe işaret edildi, çatışmada ölü ya da yaralı sayısı hakkında bilgi verilmedi. Suriye’de ise terör örgütü YPG’nin çeşitli kentlerde Suriye Kürt Ulusal Konseyi binalarını ateşe verdiği haberleri gündeme yansıdı. lu, “Irak’ta, önceki hükümetlerde olduğu gibi Sayın Kazımi hükümetiyle de ve kardeşim Fuat Hüseyin’le de her alanda ilişkilerimizi gözden geçirmek için birlikte çalışacağız” ifadelerini kullandı. Yeni sınır kapısı görüşüldü Türkiye’nin, Irak’ın terörle mücadelesine destek vermeye devam edeceğini belirten Çavuşoğlu, “Son zamanlarda PKK’ye yönelik de Irak’ta bir mutabakat var. Özellikle Sincar’ın PKK’den temizlenmesi için bir anlaşma var. Bu anlaşmanın uygulanması Irak’ın geleceği için önemli” diye konuştu. Terör örgütü PKK’nin Kürtleri temsil etmediğini, kendisine biat etmeyen tüm kesimlere saldırdığını belirtti. Çavuşoğlu, Iraklı mevkidaşıyla TürkiyeIrak sınırında Habur Sınır Kapısı’ndan sonra ikinci sınır kapısı olması planlanan OvaköyFişhabur Sınır Kapısı’nın açılması konusunu da değerlendirdiklerini belirtti. Dışişleri Bakanı, “Burada özellikle, Bağdat, Erbil, Türkiye olarak hiç kimse dışlanmadan, ticaretimizi artırmak için ve Irak’ı bölgesel bir merkez, bir transit ülke yapmak için bu kapıların açılması da önemli” açıklamasında bulundu. Ayrıca Türkiye ve Irak arasında 2009’da yaşama geçen ancak IŞİD’in Irak’ın önemli bir bölümünü ele geçirmesinin ardından askıya alınan vize kolaylığı mutabakatının yeniden uygulamaya geçmesi için çalışma başlatma konusunda uzlaşmaya vardıklarını belirtti. Bakan Çavuşoğlu, “Şimdi önümüzdeki süreçte tekrar o 2009 anlaşmasına geri dönebilmek için ne yapmamız lazım, güvenlik endişelerini nasıl gidereceğiz, bir yol haritası üzerinde konusunda hemfikir olduk. Güvenlikle, istihbaratla ilgili arkadaşlarımızı bir araya getireceğiz, bu harita üzerinde çalışsınlar” ifadelerini kullandı. Irak Dışişleri Bakanı Fuat Hüseyin de Çavuşoğlu ile görüşmelerinde Sincar Anlaşması’nı ele aldıklarını belirterek “Anlaşma, hem bölgesel olarak hem de Irak için çok önemli. Anlaşmanın uygulanmasını ve aşamalarını ele aldık. Önümüzdeki yıl başlangıcında toplantılar yapacağız, tüm bu dosyaları ele alacağız. Güvenlik meselesine gelince bizim tutumumuz açık. Irak anayasası, Irak’ın içinden komşulara yönelik saldırıya izin vermez” dedi. Bölgesel konuların da masaya yatırıldığını söyleyen Hüseyin, “Suriye’nin istikrara kavuşmasını beklemekteyiz. Suriye toplantılarında Irak’ın da yer almasını istedik çünkü söylediğim gibi oradaki gelişmeler doğrudan bizi etkilemektedir” diye konuştu.l ANKARA/Cumhuriyet Libya’ya yeni BM temsilcisi Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi, Libya ve Ortadoğu’da arabuluculuk yapacak yeni elçilerin atamalarını onayladı. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Bulgar diplomat Nickolay Mladenov’un BM Libya Özel Elçisi ve Norveçli diplomat Tor Wennesland’ın da BM Ortadoğu Elçisi olarak görev yapacaklarını duyurdu. Mladenov, mart ayında istifa eden Hasan Salame’nin yerine gelmiş oldu. Wennesland ise, beş yıldır İsrail ile Filistin arasında BM arabulucusu olarak görev yapan Mladenov’un yerini aldı. Atamaların, Konsey üyeleri arasında aylarca süren çekişmeMladenov lerin ardından yapıldığı belirtildi. BM Güvenlik Konseyi eylül ayında atama önerilerini kabul etmiş ancak Rusya ve Çin çekimser kalmıştı. Bu arada Güvenlik Konseyi üyeleri, güvenilir bir Libya liderliğindeki ateşkes izleme mekanizmasının önemini vurgulayarak BM himayesinde etkili ateşkes izleme önerileri hakkında Genel Sekreter’in kapsamlı bir raporunun beklendiğini kaydetti. Konsey ayrıca, tüm yabancı savaşçıların ve paralı askerlerin Libya’dan çekilmesi çağrısını da yineledi. Kamplarda yağmur çilesi Suriye’nin İdlib kentinde şiddetli yağmur derme çatma durumdaki 23 çadır kampı olumsuz etkiledi. Türkiye sınır hattında yerinden edilen sivillerin sığındığı çadır kamplar sular altında kaldı. Harbanouş, Atşan, Gayis, Zeytun Selam, Sadaka, Zekat gibi kamplarda yaklaşık 3600 ailenin mağdur olduğu belirtildi. Yetkililer, bölgede faaliyet gösteren insani yardım kuruluşlarına da çağrıda bulundu. Öte yandan TSK’nin İdlib’de iki gözlem noktasından daha çekildiği de gündeme yansıyan iddialar arasındaydı. Atina’dan dev askeri bütçe Yunanistan’da gelecek yılki savunma bütçesi kapsamındaki silahlanma payınıns 2020’nin beş katına çıkartılmasını öngören bütçe tasarısı dün parlamentodan geçti. Ülkenin savunma bütçesi 5.49 milyar Avro’ya yükseltilirken silahlanma harcamaları için ayrılan pay ise 2.5 milyar Avro’ya çıkartıldı. Bu rekor artışa Türkiye’yle yaşanan Doğu Akdeniz gerginliği gerekçe gösterildi. Son yıllarda büyük mali krizlerle yüzleşen ve bu yıl ekonomisinin yüzde 10.5 oranında küçülmesi beklenen Yunanistan’da bu, son 11 yılın en yüksek savunma bütçesi oldu. Rafaleler seneye Öte yandan Atina, daha önce siparişini verdiğini açıkladığı Fransa yapımı 18 adet Rafale savaş uçağının gelecek yıl teslim alınacağını açıkladı. Yunanistan’ın Rafale tipi uçakların yanı sıra dört yeni firkateyn, mühimmat ve çeşitli askeri teçhizat satın almayı planladığı da belirtiliyor. Başbakan Kyriakos Miçotakis, geçen mart ayında yaptığı Berlin ziyaretinde de ülkesinin askeri harcamalarının neden bu kadar yüksek olduğu sorusuna, “Çünkü komşumuz Türkiye, Danimarka değil” yanıtını vermişti. Avrupa Birliği içerisinde Ankara’ya karşı Yunanistan’a en güçlü diplomatik desteği Fransa sağlıyor. Yunanistan 2019’da silahlanmaya 542 milyon 779 bin Avro harcamıştı. Bu yıl ise yeni tip koronavirüs krizinin de etkisiyle silahlanma harcamaları 540 milyon Avro düzeyinde tutuldu. ‘Türkiye, geleceği AB ile kurmak istiyor’ Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, AB Konseyi Başkanı Charles Michel ile telefonda görüştü. Erdoğan’ın Michel’e “Türkiye’nin geleceğini AB ile birlikte kurmayı tasavvur ettiğini” söylediği aktarıldı. İletişim Başkanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre Erdoğan, Türkiye’nin AB ile yeni bir sayfa açmak istediğini, buna karşın “Bazı AB üyelerinin kriz çıkarmak için çaba harcadığını” söyledi. Erdoğan, Türkiye’nin Yunanistan ile ön görüşmeleri (istikşafi görüşmeler) devam ettirmeye hazır olduğunu kaydetti. Yunanistan’ın “sürekli yeni bahaneler üreterek görüşmelerden kaçtığını ve son haftalarda kışkırtıcı adımlar attığını” belirtti. Bu konuda uluslararası konferans düzenlenmesi yönündeki önerisinin hâlâ masada bulunduğunu hatırlattı. Bir AB yetkilisi de Erdoğan ile Michel’in iletişim kanalını açık tutmak üzere mutabık kaldıklarını bildirdi. l ANKARA/Cumhuriyet BakuErivan arasında Moskova arabuluculuğunda varıGerilim çatışmalar 9 Kasım’da Dağlık Karabağ’da Ermenistan’ın işgali alyükseliyor lan ateşkeşin kırılganlığını koruduğu Dağlık Karabağ’dan dün tındaki bazı bölgelerin denetiminin yeniden Azerbaycan’a verilmesiAzerbaycan’ın askerleni öngören ateşkes anrini esir aldığı iddiası yükseldi. Ulusla laşması ile sona ermişti. Geçen pazar rarası tanınırlığı olmayan Dağlık Kaba Baku, Dağlık Karabağ’daki saldırılarda rağ, Hadrut kasabası yakınlarında ba 4 Azerbaycan askerinin şehit olduzı kontrol noktaları ile irtibatın önce ğunu duyurmuştu. Öte yandan Milki gün kesildiğini, kayıp asker sayısı li Savunma Bakanlığı, Karabağ’da manın 60 ile 100 arasında olduğunu ile yınlı arazilerin temizliği için Kara Kuvri sürdü. Azerbaycan’ın bölgede “te vetleri Komutanlığı’na bağlı özel marörle mücadele operasyonu” yürüt yın arama temizleme timlerinde götüğü iddiaları da gündeme yansıdı. revli 136 personelin Azerbaycan’da Ermenistan ve Azerbaycan arasında göreve başladığını bildirdi. Türkiye’nin S400 alımına ABD yaptırım getirdi. Yaptırımın hedefindeki projeler ABD’nin hasımlarıyla işbirliği yapanlarla mücadele gerekçesiyle Türkiye’ye savunma sistemleri konusunda ambargo uygulaması, dikkatleri ülke güvenliği için önemli olan ve halen süren projelere yöneltti. ÖnümüzSERTAÇ EŞ deki ay ABD’de başkanlık görevine başlayacak Joe Biden ve kabinesinin Rusya’yı sınırlamak yerine Türkiye’yi hedef alması durumunda tank, helikopter, savaş uçağı, hava savunma sistemleri konusunda yürütülen projelerde sıkıntılı bir döneme girilebilir. Uygulamanın abartılarak Avrupa ve diğer ülkelerin yaptırıma katılması, Türkiye’nin savunma ihracatı ve ithalatını da zora sokabilir. ABD, yaptırımların hedefini sürekli Rusya olarak gösteriyor. Bu konunun Biden’ın göreve başlamasıyla netleşmesi bekleniyor. Ancak Türkiye’ye yönelik ambargonun abartılması durumunda halen süren çok sayıda projenin olumsuz etkilenmesi riski de bulunuyor. Bu projeler şöyle: 4 Atak Projesi: Proje kapsamında Türkiye, istediği kadar saldırı helikopteri üretebiliyor. Ancak başka bir ülkeye ihracı noktasında ABD’li firma engel çıkarıyor. Pakistan’a satış için yapılan anlaşmaya karşın, bu engel nedeniyle ihracat gerçekleşemiyor. Türkiye, Atak 2 projesi için yerli motor geliştirmeye çalışıyor. 4 Altay Tankı: ABD ve tüm Avrupa fiilen zaten bu projede ambargo uyguluyor. Avusturya, tank için geliştirilmesi düşünülen güç grubunu (motor ve transmisyon) engelledi. Teknoloji aktarımına izin vermedi. Türkiye bu konuda da kendisi güç grubu geliştirmeye uğraşıyor. 4 Milli Muharip Uçak: Ülkelerin savunma teknolojisinde gelebilecekleri en üst nokta savaş uçağı olarak görülüyor. Türkiye’ye bu konuda da müttefiklerinden bir destek gelmiyor. F35’leri vermeyen ABD’nin yanı sıra TRMotor’un hisse dağılımı nedeniyle İngiltere de projeye mesafe koydu. TUSAŞ uçak ve helikopter projeleri için 6 binin üzerinde mühendisle çalışmalarını sürdürüyor. 4 Hava Savunma Sistemleri: ABD ile yaşanan krizin çıkış noktası. Hiçbir ülke Türkiye’ye teknoloji aktarımını kabul etmedi. Sürdürülen görüşmelerde, eldeki sistemlerin de düşük versiyonu önerildi. Bu nedenle Türkiye kabul etmedi. Fiilen uygulanan ambargolara karşın Türkiye, özgün projesi orta menzilli füzeleri üretebildi. İhracat ve ithalat riski Türk savunma sanayiinin cirosu, 20152019 yıllarında ortalama yüzde 26’lık bir büyüme sergiledi. Geçen yıl Türkiye ABD’ye 705, Avrupa’ya ise 821 milyon dolarlık savunma ihracatı gerçekleştirdi. Türkiye ayrıca geçen yıl savunma ithalatının yüzde 45’ini ABD, yüzde 47’sini Avrupa’dan gerçekleştirdi. ABD’nin tüm strateji belgelerinde dile getirildiği gibi, gerçek hedef Rusya yerine Türkiye’ye ambargoyu sertleştirmesi durumunda, kendisine Avrupa ve diğer müttefiklerinin de eşlik edeceği değerlendiriliyor. ABD’nin kendi hedefinden sapması durumunda Türkiye tüm savunma ihtiyaçlarıyla tamamen baş başa kalma, daha fazla kaynak ayırma, ihracat kısıtlaması gibi sorunlar yaşayabilir. ANKARA NATO ile ortaklık vurgusu NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg önceki gün AB Komisyonu’nu ziyaret ederek komisyon üyelerinin toplantısına katıldı. Böylece ilk kez bir NATO Genel Sekreteri AB Komisyonu’nu ziyaret etmiş oldu. Toplantıdan sonra Stoltenberg, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile ortak açıklama yaptı. Von der Leyen, NATO ile AB arasındaki ilişkilerin derinliğine vurgu yaparak, “Çok iyi iki ortağız ama daha fazlasını yapabiliriz” dedi. İki kurumun siber güvenlik ve yükselen teknolojiler, iklim değişikliğiyle mücadele gibi alanlarda birlikte daha fazla çalışabileceğini kaydeden Von der Leyen, “demokrasilere yönelik dezenformasyon tehdidiyle mücadelenin de önemine” dikkati çekti. Stoltenberg ise Avrupa ile Kuzey Amerika arasındaki transatlantik bağın güçlendirilmesi Stoltenberg Leyen nin önemine vurgu yaparak, “Ben tek başına ne ABD’ye ne de AB’ye inanıyorum. Ben Kuzey Amerika ile Avrupa’nın birlikte çalışmasına inanıyorum çünkü aynı değerleri paylaşıyoruz. Giderek daha öngörülemez olan dünyada birlikte durmalıyız” dedi. Öte yandan Stoltenberg, ABD’nin Türkiye’ye Rus hava savunma sistemi S400’ü satın alması nedeniyle yaptırım kararıyla ilgili yaptığı açıklamada, taraflara olumlu bir çözüm bulma imkânlarını değerlendirmeleri çağrısında bulundu. ABD’nin Patriot hava savunma sistemi ve Avrupa üretimi SAMP/T tipi sistemiyle ilgili de pazarlıklar yapıldığına değinen Stoltenberg, bu iki seçeneğin NATO’nun savunma sistemleriyle uyumlu olduğunu kaydetti.