Katalog

EKONOMI DOLAR AVRO STERLIN FAİZ ekonomi@cumhuriyet.com.tr BORSA 9 7 KASIM 2020 CUMARTESİ ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 8.5800 11.1 kuruş 10.1900 17.4 kuruş 11.2870 17.1 kuruş 15.30 0.02 puan 1.192 11.94 puan 3639.69 14.80 lira 538.92 107.08 lira Süt kazanında yıkanma olayıyla ilgili gözaltına alınan iki kişi tutuklandı ‘Banyo’ krizi büyüyor Benefit Hayvancılık’ın Ak Gıda, Slava Süt, Berberoğlu Süt, Ayca Süt ve birkaç Konyalı mandıraya süt tedarik ettiği belirtildi. Ak Gıda ve Ayca Süt, bu iddiaları kabul etmezken diğer firmalar henüz sessiz. Konya’da, halk sağlığını hiçe sayan “süt kazanında banyo” skandalıyla günBenefit, Konya ve çevresinde günlük 80 ton süt toplayan bir “süt tüccarı”. Ortaklarından Ali deme gelen, Tarım ve Orman Osman Taşkın’ın yüzde 75, RaBakanlığı tarafından faaliyetine GAMZE mazan Topak’ın yüzde 25 hisseson verilen Benefit Süt Toplama BAL sinin bulunduğu firma, 2019’da Merkezi’nin Fransız Ak Gıda, 100 bin TL sermaye ile kuruldu. Slava Süt, Berberoğlu Süt, Ayca Süt ve Konya Karatay’da faaliyet gösteriyor. birkaç Konyalı mandıraya süt tedarik Bu firmadan süt tedarik ettiği belirtiettiği belirtildi. Bu tedarikçilerin üret len söz konusu markaların ortak özeltiği süt ve süt ürünleri İçim, Dost, Per liği de ya merkezlerinin ya üretim tevin, Laktika, Ayca, Berberoğlu ve Os sislerinden birinin Konya’da ya da manlı markalarıyla satılıyor. Konya civarında bulunması. Konya süt piyasasından edindiği4 Örneğin, ülke genelinde çiğ süt miz bilgiler sonrası ulaştığımız Ak Gı tedarik bölgelerine yakın konumda, gazetemize “Yaşanan olayla gün landırdığı 5 üretim tesisinden birideme gelen süt toplama merkezinden si Karaman’da bulunan Ak Gıda, İçim süt alımımız bulunmamaktadır. Kon marka süt ürünlerini, Dost marka baya’daki süt tedarikimizi, bölgedeki di zı süt ve yoğurt ürünlerini ve yine Perğer üretici birlikleri ve çiftliklerden vin marka tereyağını üretiyor. Yıldoğrudan alım yaparak sağlıyoruz” dız Holding ile BİM’in ortak kuruluşu açıklamasını yaptı. olan Ak Gıda, 2015’te Fransız süt de2019’da kuruldu vi Lactalis’e satılmıştı. Ak Gıda bugün, günlük 5 bin ton süt işleme kapasitesiKonya Ticaret Odası aracılığıyla ula ne sahip en büyük üreticilerden biri. şabildiğimiz Ayca Süt’ün bir yetkili4 Ukrayna merkezli Terra Food si ise Benefit’ten hammadde tedarik Group’un Karaman’da kurduğu Slaetmediklerini, yalnızca geçmiş aylar va Süt ve Süt Ürünleri Fabrikası ise da nakliye hizmeti aldıklarını aktar Laktika marka peynirleriyle biliniyor. dı. Hem ilgili ticaret ve sanayi odaları 2015’te süttozu üretimi ile faaliyete hem internet siteleri aracılığıyla ulaş başlayan, 2016’nın ilk çeyreğinde faamaya çalıştığımız Slava Süt ve Berliyete geçen ikinci etap yatırımla birberoğlu Süt ise telefonlarımıza yanıt likte toplam yatırım tutarı 4 milyon vermedi. dolar olan Slava tesisi, günde 1000 Pastörize işlemi de yetersiz kalabilir Benefit’teki skandal görüntüler sonrası gıda sağlığı ve yetersiz denetimler bir kez daha gündeme geldi. Gıda Mühendisleri Odası Başkanı Yaşar Üzümcü, “Süt toplama kazanlarına boşaltılan sütler daha sonra pastörize edilince hastalık yapıcı bakteriler yok edilir. Ancak sütün içindeki kirlilik (toz, toprak, kıl gibi) pastörize işlemiyle gidilmez” dedi. “Böyle bir olayda tedarikçi firmaların suçu yok” diyen Üzümcü, “10 kişiden fazla kişinin çalıştığı yerlerde gıda mühendisi çalıştırılma zorunluluğu var. Küçük işletmelerde ise sorumluluk tamamen firma sahibine ait. Firmanın küçüklüğüne büyüklüğüne bakılmaksızın gıda mühendisi çalıştırılmalı. Süt firmaları özel kategoriye alınıp sık denetlenmeli” diye konuştu. ton çiğ süt işleme kapasitesine sahip. 4 Yine Berberoğlu Süt ve Ayca Süt’ün de merkezi Konya Karatay’da. 4 1980’de üretime başlayan Ayca Süt, “Ayca” markalı süt ürünlerini toplam 150 ton süt işleme kapasiteli tesisinde üretiyor. 4 Başta Konya merkez olmak üzere yakın çevre köylerden temin ettiği sütü işleyerek üretim yapan Berberoğlu ise günlük 40 ton süt işleme kapasitesine sahip. Ürettiği ürünleri “Berberoğlu” ve “Osmanlı” markası adı altında piyasa sunuyor. Haftanın son günü dolar 8.5839 liraya, Avro 10.1909 liraya kadar yükseldi TL DIKIŞ TUTMUYOR Pınar Taşdelen Engin UTİB’E 174 BAŞVURU Tekstilde yenilik için büyük yarış Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği’nin (UTİB) girişimcilik programı “Techxtile StartUp Challenge”, rekor başvuruyla başladı. Geçen yıl 104 projenin yarıştığı programa bu yıl 174 projenin başvurması dikkat çekti. UTİB Başkanı Pınar Taşdelen Engin, “Bu projeyle sektörümüzün ulusal ve uluslararası rekabetini güçlendirecek inovatif projelerini, girişimcilik ekosistemine kazandıracağız” dedi. l Ekonomi Servisi TARIMSAL DESTEKLER Buğdaya dekar başına 27 lira Tarımsal üretim ve hayvancılıkta bu yıl uygulanacak tarımsal destekleme miktarları belirlendi. Cumhurbaşkanı kararına göre “Çiftçi Kayıt Sistemi” kayıtları esas alınarak çiftçilere dekar başına, örneğin buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale için 27 TL, çeltik ve kütlü pamuk için 66 TL verilecek. Yine büyükbaş hayvan yetiştiriciliğinde 1200 baş arasında besilik sığır desteği hayvan başına 250 TL olacak. TESK’TEN UYARI: Odalara kayıtlı çilingir çağırın Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, ustalık belgesi olmadan ikinci bir iş olarak anahtarcılık ve çilingirlik yapanların güvenlik zafiyetlerine neden olabileceğini belirterek şu uyarısı yaptı: “Vatandaşlarımız mutlaka oda kaydı olan, ustalık belgesi bulunan anahtarcı esnafını tercih etmeli.” Türk Lirası’ndaki erime, dün haftanın son gününde de devam etti. Piyasada özellikle ABD seçimleri ve Merkez Bankası’nın (TCMB) adımları takip edilirken hem dolar hem Avro’da yeni zirveler oluştu. TL’de TCMB’nin piyasa beklentilerini karşılamayan 22 Ekim’deki faiz kararından beri neredeyse her gün değer kaybı ve negatif ayrışma yaşanıyor. Dün, gün içinde dolar kuru 8.42548.5839 lira, Avro kuru 9.947010.1909 lira arasında yukarı yönlü hareket etti. Bu kapsamda gelişmekte olan para birimleri dolar karşısında yüzde 0.20.4 bandında değer kaybetti. Genel sepetten TL’de ise kayıp yüzde 1.3’e kadar çıktı. Bir bankanın Hazine masası işlemcisi, “TL’de küresel risklere ek olarak ekonomi, para politikası, jeopolitik riskler devam ediyor” dedi. Fitch’ten uyarı Fitch’in Türkiye’den sorumlu ülke notları direktörü Douglas Winslow, Türkiye’nin attığı adımların TL’deki değer kaybını tersine çevirmek için yeterli olmadığını, döviz rezervleri ve dış finansman koşullarının ise ağustostaki görünüm indiriminden beri daha fazla bozulmamış olsa da kredi notunun zayıf noktaları olduğunu söyledi. Reuters’ın sorularını yanıtlayan Winslow, tarihi dip seviyeleri gören TL’de, yüksek enflasyon ve azalan döviz rezervlerinin yarattığı baskının artması halinde yıl sonuna kadar politika faizinde artırım ihtimalinin “belirgin derecede” yükseleceğini ifade etti. ABD’li yatırım bankası Goldman Sachs da Türkiye’nin bu yıl döviz piyasalarına müdahale etmek için 101 milyar dolar harcadığını açıkladı. Murat Unur tarafından banka müşterilere yazılan notta eylüldeki müdahalelerin 6.4 milyar dolar olduğu belirtildi. Unur, bu rakamın ilk 8 aylık ortalamasının da 11.8 milyar dolar olduğunu kaydetti. l Ekonomi Servisi Ülker yurtdışında hızlandı Ülker Bisküvi’nin yılın ilk 9 ayında cirosunu yüzde 19.3 artışla 6.7 milyar TL’ye ulaştırdığı açıklandı. Hem Türkiye hem ihracat ve yurtdışı operasyonlarını büyüttüklerin belirten Ülker Üst YöMete Buyurgan neticisi Mete Buyurgan, “İhracat ve yurtdışı operasyonlarının toplam cirodaki payı 190 baz puan artarak yüzde 40, toplam FAVÖK içindeki payı ise 220 baz puan artarak yüzde 49 olarak gerçekleşti” dedi. Buyurgan, ayrıca Bahri Dağdaş Araştırma Enstitüsü’yle birlikte yürüttükleri “Aliağa Bisküvilik Buğday” projesinde ilk hasadı yaptıklarını vurgulayarak şu bilgiye verdi: “Hem bisküvi hem ekmeklik un üreten sanayicilerin taleplerinin karşılanmasına önemli bir katkı sağlamayı, 2023’te de bisküvilik buğday ihtiyacımızın yarıdan fazlasını bu buğdayla karşılamayı hedefliyoruz.” l Ekonomi Servisi 9 ayda 1.3 milyar TL yatırım Enerjisa Enerji’nin, ilk 9 ayda yüzde 56 artışla 1.3 milyar TL şebeke yatırımı gerçekleştirdiği açıklandı. Şirketin konsolide faaliyet geliri de geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 20 büyüme ile 4.2 milyar TL oldu. Enerjisa Enerji Üst Yöneticisi Murat Pınar, “Covid19 salgını risk yönetiminin önemini ve şirketlerin toplumsal gelişmelerle yüksek etkileşimini ortaya koydu. Bu dönemde paydaşlarımızın sağlığı ve sorumlu kamu hizmeti anlayışımızla temel ihtiyaç olan elektriğin kesintisiz sağlanması önceliğimiz oldu” dedi. Üst finans yöneticisi (CFO) Michael Moser de 2020 için baz alınan net kâr beklentisini yaklaşık yüzde 40 yıllık büyüme olacak şekilde yukarı yönlü revize ettiklerini söyledi. Murat Pınar Sahibinden’e soruşturma Rekabet Kurulu (RK), Sahibinden Bilgi Teknolojileri Pazarlama ve Ticaret AŞ’nin, vasıta ve emlak alanlarında sunduğu çevrimiçi platform hizmetleri kapsamındaki uygulamalarının 4054 sayılı kanunun 6. maddesini ihlal ettiği iddiasını karara bağladı ve bu konuda soruşturma başlattı. Antalya’ya ceza RK, ayrıca Antalya Limanı’nı işletmekte olan Ortadoğu Antalya Liman İşletmeleri AŞ’nin yükleme ve tahliye hizmetlerinde aşırı fiyat uygulamak suretiyle 4054 sayılı kanunun 6. maddesini ihlal edip etmediğinin tespitine yönelik olarak yürütülen soruşturma sonucunda, bu şirkete 12.1 milyon lira idari para cezası kesti. l Ekonomi Servisi Deprem suçsuzu götürdü, suçluyu aklar mı? 17Ağustos büyük depreminde yaşanan büyük felaketin sorumluluğu sorgulandığında, vicdanı olan hiç kimsenin, Bülent Ecevit’in adını da katmak aklının ucundan geçmez. İktidarda sorumluluk aldığı yılların sınırlılığı bir yana, Gölcük Kocaeli Adapazarı hattında, depremin şiddeti ile ilişkili olmayan, doğrudan sayısız yapılaşma suçu, yolsuzluğu, yağmasından sorumlu odaklarla uzaktan yakından bir ilişkisi kurulamaz. Dünyanın sadece bina yıkımı değil, ölen insan sayısı, yaralıları ile en büyük felaketinin çaresizliği içinde, bölge halkı ile de sınırlı olmamak üzere, ülkemizin tüm yaşayanları için ortaya çıkan çok ağır bedellerin öfkesi.. İktidarı döneminde yaşandığı için hedef tahtasında kalmıştır. Sayısız hesaplaşmanın yaşanmadığı yapılaşma suçlarının yarattığı bu en büyük deprem yıkımı felaketinin ardından kaçınılmaz olan, öncelikle bölgeyi, bütünü ile ülkeyi toptan bir ekonomik yıkıma da deyim yerinde ise iflasa da çeken ekonomik felaketin altında ezilen, Ecevit yönetimindeki iktidar ortaklığı olmuştur. HHH Ne çarpıcı bir çelişkidir ki yine kapitalist emperyalist sistem içinde krizden çıkmanın dayatılan acı reçetelerin gereklerinin yerine getirilmesi sorumluluğu da üstüne düşmüştür. Uluslararası parasal denetimin çarkları içinde dayatılan acı ilaçlarla ülkenin ekonomisi, çarklarının işletilmesi zorunluluk olunca, çarklar istenilen kıvamda döndürülme noktasına kadar halkın çektiği acıların karşılığı eklemlenen öfke birikimini de şöyle dürüstçe bir masaya yatıralım isterseniz.. Örneğin acı reçetelerin dayatılması adına gelmiş 12 Eylül darbesi sürecinde, Özal’ın sözcülüğünü yapan baba Pakdemirli ile bugünün Tekadam, Saray rejimi iktidarının uygulama çarklarında oğul Pakdemirli’nin de bulunduğunu anımsayabiliriz. Hızlı geçişle acı reçetelerin dayatmaları için, 24 Ocak kararlarının uygulanabilmesinde Demirel iktidarı yeterli bulunmayıp 12 Eylül darbe yönetiminin desteğine gerek görüldüğü gerçeği de anımsanırsa.. Piramidi yeniden yapmak, en yukarıda sivri uç, en kaymak tabaka, en aşağıda en kalabalık kitle ile en yoksullar, en çaresizlerin toplanması öngörülmüşken 12 Eylül yönetimine, işveren örgütü başkanlığından paraşütle danışman olarak gelmiş Özal’ın 12 Eylül sayesinde sağlanmış yasaklı anayasa kotarıldıktan sonra, ustalıkla dörtlü cuntanın desteklediği siyasi parti görünümünden sıyrılıp sabıkasız liberal lider olarak partisinin başına geçip seçildiği dönem de atlanmazsa.. HHH 2002’de Ecevit iktidarının zor günlerinde, iş güvencesi yasası görüşmelerinin yaşandığı Meclis gündemine atlanırsa.. 2002’de Milli Görüş hareketinden kopan AKP kurucularının, Fethullah Gülen Hoca ile yaptıkları dönemeç tarihine geçiş yapılmış olur. Yine hızlı geçişle, özünde Amerika’nın Türkiye toprakları üzerinden de Irak işgaline izin verilmesi karşılığı yaratılmış ittifakın, önemli kanıt sayılabilecek ilk yıllarındaki AB ile kurulan ilişkilerine de bakmak gerek. Özenle altı çizilerek o tarihlerde Amerika iktidarlarından çok daha demokratik bir çizgide ayrıştığı bilinen AB ülkelerinin demokrasi kriterlerine de uyum adına çok özenli çıkışlar sahnelenmiştir. Özünde o dönemde de Türk İslam artı Kürt İslam ittifakları içinde görülen koalisyonun, liberal demokrasi vurgulamaları çok öndedir. Hele de koalisyonun iktidar olmasının hemen ardından, sözü verilmiş tezkerenin parti içi dengeler satrancında reddedilmesi noktasına gelinmesiyle. Hesabı bu dönemin kutsal ittifakından sorulmak yerine, askerden çıkarılmasını seçen Amerika’nın derin siyasi odakları Irak’ta görev yapan askerlerimizin başlarına çuval geçirmeyi daha akılcı bir strateji olarak seçmişlerdir. Yine uzatmadan uzun süreçte Evangelizmin kardeşi sayılabilecek siyasal İslam hareketinin simgesi Gülen cemaati ile Erdoğan liderliğinin karşı karşıya gelmeleri günlerine gelinmiştir. Sonrası FETÖ’cü darbe girişiminin kuşkusuz Amerika projesi olarak sahnelenmesi gecesine geçiş gündeme gelmiştir. Ardından yaşanan siyasi gelişmeleri depremin gündemi dışında kaldıkları için anımsamak bu yazı için geçersiz. Çok can yakan deprem üzerinden yüz yüze kaldığımız gerçeklere dönersek.. Erdoğan’ın, iktidarın başında olduğu 18 yıllık süreç içinde, Özal’ın şanslı yılları gibi liberal ekonominin düzeni içinde toparlanmış ekonominin nimetlerinden yararlanan yılları, yükselişi var. Sonrasında 10 yıldan fazla işlemediği sabit liberal balayı yıllarının ardından, bedelini Ecevit’in ödediği deprem darbesinin sonrası yaşanan balayı bitmişken.. Deprem sayesinde yakalanmış rüzgârların ters dönmesi yıllarına geçiş yaşanmış. Üstelik, Ecevit döneminin ödediği bedellerle deprem için toplanmış paraların hesabı ortalarda yok! Nerelere nasıl harcandığı açıklanamıyor. İzmir depreminin trajik sonuçları ortada. Toplam 7 8 büyük binanın yıkımı ile ortaya çıkan bedelleri yüzümüze yüzümüze çarpmakta..