Katalog

DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 30 EKİM CUMA 2020 NICE KENTİNDE KİLİSEDE BIÇAKLI SALDIRI DEHŞETİ: 3 KİŞİ YAŞAMINI YİTİRDİ Fransa diken üstünde Fransa’nın güneyindeki Nice kenti dün saldırının hedefi oldu. NotreDame Kilisesi’nde bıçaklı bir saldırgan üç kişiyi öldürdü, olayda çok sayıda kişinin yaralandığı belirtildi. Olayın ardından Suudi Arabistan’ın Cidde kentinde de Fransa konsolosluğu önünde de bir kişinin saldırı girişiminde bulunduğu haberi gündeme yansıdı. Saldırılar Fransa’da Hz. Muhammed karikatürlerinin yayımlanması, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un İslama yönelik çıkışlarına karşı Müslüman ülkelerde sert protesto dalgasının yaşandığı bir dönemde geldi. Nice’teki kanlı eylem sırasında saldırganın sürekli tekbir getirdiği, bir kişiyi başını keserek katlettiği haberleri de yerel basına yansıdı. Kimi kaynak saldırganın 21 yaşında Tunuslu bir göçmen olduğu iddiasını aktardı. Saldırganın iki kişiyi kilisede öldürdüğü kaydedildi. Kilise görevlisi olduğu söylenen bir kadının ise karşı binadaki bir bara sığınmaya çalışırken öldürüldüğü bildirildi. Güvenlik alarmı Olayın ardından Macron, saldırının düzenlendiği bölgede incelemelerde bulundu. Macron, olayı “İslamcı terör saldırısı” olarak niteledi. Macron, “Saldırıya uğrayan, açıkça Fransa’dır” dedi. Saldırıların, Fransa’yı temel değerlerinden vazgeçiremeyeceği vurgusu yaptı. Fransa’da ibadet yerleri, okullar gibi bazı bölgelerde güvenlik önlemlerinin artırılacağı ve çok sayıda askerin konuşlandırılabileceği duyuruldu. Nice Belediye Başkanı Christian Estrosi, bu ay başlarında Hz. Muhammed karikatürlerini gerekçe göstererek bir Çeçen saldırgan tarafından Paris’te bir öğretmenin katledilmesine atıfta bulundu. “Cesur öğretmene karşı kullanılan yönteme benziyor” dedi. Saldırgan “öğretmen Samuel Patty’nin başını, öğrencilere Hz. Muhammed karikatürlerini gösterdiği gerekçesiyle kestiğini” söylemişti. Fransız yetkililer karikatürlerin gösterilme hakkına vurgu yapmış ve İslam dünyasını ayağa kaldıran karikatürler pek çok yerde yayımlanmıştı. Paris’te milletvekilleri, kurbanlarla dayanışma için bir dakikalık saygı duruşunda bulundu. Nice saldırısı haberinin ardınSaldırının ardından bölgeye çok sayıda güvenlik gücü konuşlandı. Kurban yakınları haber almak için bölgeye akın etti. dan gündeme Avignon’da da tekbir getiren bir kişinin polise saldırdığı, ardından vurulduğu haberleri geldi. Suudi Arabistan’ın Cidde kentinde ise Fransız Konsolosluğu önündeki bir güvenlik görevlisine “keskin bir cisimle” saldıran bir kişi tutuklandı. Macron, Patty cinayetinin ardından şiddeti teşvik eden camilerin ve kuruluşların kapatılması dahil İslami köktenciliğe karşı harekete geçerken atılan bu adımlar Müslüman dünyasında tepkilere neden oldu. Bazı ülkelerde Fransa karşıtı protestolar düzenlenirken Macron ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasındaki gerilim de tırmandı. Erdoğan’ın geçen hafta konuşmasında Fransa’da Hz. Muhammed karikatürlerinin binaların cephelerine yansıtılmasını eleştirirken Macron için söylediği “Zihinsel noktada bir tedaviye ihtiyacı var” sözleri sonrası, Fransa Türkiye’deki büyükelçisini istişare için geri çağırmıştı. Erdoğan, Fransız ürünlerine boykot çağrısı yapmıştı. Fransa, Charlie Hebdo dergisine 2015’te yapılan katliamdan beri terör saldırılarına karşı alarm durumunda. Nice’te 2016’da IŞİD bağlantılı olduğu savunulan bir saldırganın aracını kalabalığa sürmesi sonucu 86 kişi yaşamını yitirmişti. Dayanışma vurgusu Saldırının ardından Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, “Bütün Avrupa Fransa ile dayanışma halinde. Barbarlık ve fanatizm karşısında birlik içinde olacağız” mesajını paylaştı. Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel, “Bütün Avrupa sizinle” diye seslendi. Avrupa Parlamentosu’ndan “Şiddet ve nefreti yaymak isteyenler karşısında birlik olma sorumluluğumuz var” açıklaması geldi. İngiltere Başbakanı Boris Johnson, “Terör ve hoşgörüsüzlük karşısında Fransa’nın yanında kararlılıkla durduklarını” belirtti. Berlin ve Rusya da saldırıyı kınadı. Araç kaldırıma çıktı Öte yandan, Almanya’nın Kuzey RenVestfalya eyaletindeki Kempen şehrinde de bir otomobil bilinmeyen bir nedenden dolayı yoldan çıkarak kaldırımda bulunan bir grup yayanın arasına girdi. 1 çocuğun hayatını kaybettiği, en az 3 kişinin yaralandığı olayla ilgili başlatılan soruşturma devam ediyor. ANKARA’DAN ‘FRANSIZ HALKIYLA DAYANIŞMA’ MESAJI Dışişleri Bakanlığı, Fransa Nice’te bir kilisede 3 kişinin yaşamını yitirdiği bıçaklı saldırıyı kınadı. Bakanlığın açıklamasında “Fransız halkıyla terör ve şiddete karşı dayanışma içinde olduğumuzu vurguluyoruz” mesajı verildi. Dışişleri Bakanlığı açıklamasında “Fransa’nın Nice şehrindeki NotreDame de Nice Kilisesi’de bugün düzenlenen saldırıyı şiddetle kınıyoruz. Hayatını kaybedenlerin yakınlarına taziyelerimizi sunuyor, yaralılara acil şifalar diliyoruz” denildi. Hiçbir sebebin, bir insanın canına kıyılmasını mazur gösteremeyeceği ve şiddeti meşrulaştıramayacağı vurgulanan açıklamada “Kutsal bir ibadet mekânında böyle vahşi bir saldırıyı düzenleyenlerin, dini, insani, ahlaki değerlerden nasibini almadığı açıktır. Terör nedeniyle vatandaşlarını kaybeden bir ülke olarak, Fransız halkıyla terör ve şiddete karşı dayanışma içinde olduğumuzu vurguluyoruz” ifadelerine yer verildi. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay sosyal medydan, “Şiddet ve terör, hele ki bir ibadethanede gerçekleşiyorsa hiçbir dini ya da ahlaki normla bağdaşmaz” dedi. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun ise, “İslam’ın terörle anılamayacağını” belirtirken saldırıyı kayıtsız şartsız kınadıklarını kaydetti. Altun, “Fransız liderliğine, Müslümanlara karşı kışkırtıcı söylemlerden kaçınma çağrısında bulunuyoruz” dedi. ‘Kınama’ tartışması Ankara ile Paris arasında son dönemde Fransa’daki terör saldırılarını kınama konusunda tartışma yaşanmıştı. Fransa Dışişleri Bakanı JeanYves Le Drian, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’a yönelik “Zihinsel noktada tedaviye ihtiyacı var” sözleri üzerine Fransa’nın Ankara Büyükelçisi’nin istişareler için Paris’e çağırılmasıyla ilgili açıklamasında, Türkiye’nin, öğrencilerine Charlie Hebdo dergisinde yayımlanan Hz. Muhammed’in karikatürleri üzerinden ifade özgürlüğünü anlatan Fransız öğretmen Samuel Patty’nin 16 Ekim’de başı kesilerek öldürülmesiyle ilgili kınama mesajı yayımlamaması dolayısıyla hayal kırıklığı yaşadıklarını belirtmişti. Dışişleri Bakanlığı Le Drian’ın açıklamaları hakkında “Türkiye, her tür terörle mücadele eden bir ülke olarak, bu olayların mağdurları gibi Patty cinayetinden de üzüntü duymuştur. Fransa’da devletimizin en üst düzeydeki temsilcisi Paris Büyükelçimizce de bu üzüntümüz ifade edilmiştir” açıklamasını yapmıştı. l ANKARA/Cumhuriyet Berde’de önceki gün Ermenistan ateşinde yaşamını yitirenler gözyaşları içinde toprağa verildi. ‘Jeopolitik düzen değişti’ BakuErivan arasında Ermenistan işgalindeki Dağlık Başkanı Vladimir Putin’in, dün lık Karabağ sorununun tırmanTürkiye’nin Dağlık Karabağ’daki masının “kabul edilemez” olduKarabağ’a yönelik çatışmalarda çatışmaların sonlanması hedef ğu açıklaması geldi, taraflara yeni ABD arabuluculuğunda ilan edi li müzakerelere katılması yönün barış görüşmeleri çağrısı yapıldı. len ateşkes de sahaya yansımaz deki açıklaması da dikkat çekti. Bölgede çatışmalar dün ken kriz uluslararası alanda ittiYeni bir çözüm önerisi ile de hız kesmedi. Azerbaycan, fak tartışmalarını da gündeme Azerbaycan ziyaretinin ardından Ermenistan’ın Goranboy’a saldırgetirdi. “Bölgede yeni gerçekler Rusya’ya geçen İran Dışişleri Ba dığını, bir kişinin yaşamını yitiroluştu” diyen Azerbaycan Cum kan Yardımcısı Abbas Arakçi ise diğini duyurdu. Azerbaycan Sahurbaşkanı İlham Aliyev’den, Minsk Grubu’nun Azerbaycan ile vunma Bakanlığı cephenin KuTürkiye, Rusya ve İran arasında Ermenistan arasındaki sorunla badlı yönünde Azerbaycan mevfarklı formatlarda işbirliğinden rı çözmede başarısız olduğunu zilerine hava saldırısı düzenlesöz edilebileceği çıkışı geldi. söyledi.“Bölge ülkeleri çözümde meye çalışan Ermenistan güçlePutin: Türkiye de katılmalı yer almalı” dedi. Arakçi, ABD ve rine ait iki Su25 saldırı uçağıFransa ile birlikte Minsk eşbaşka nın imha edildiğini bildirdi. Rus nı olan Rusya’yı ise bu tepkisinin ajansı TASS, Ermenistan SavunAliyev, “Gelecekte durum el dışında tuttu. Rusya’nın önemine ma Bakanlığı’nın söz konusu bette kriz öncesindekinden farklı değindi. Avrupa Birliği’nden, Dağ uçakları Türkiye’nin F16’larının olacak. Bölgedeki jeopolitik düvurduğunu iddia ettiğini duzeni büyük ölçüde değiştirdik” yurdu. Azerbaycan’ın yanı diyerek birçok klişenin geçmişte kaldığını söyledi. Buna ilişkin “Rusya ve NATO cepheleşme sıra Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da F16 iddiasını yalanladı. klişesini” örnek gösteren Aliyev, “Rusya ve NATO üyesi Türkiye arasında, Türkiye’nin başÖte yandan, Ermenistan Savunma Bakanlığı, Azerbaycan’ın Dağlık Karaka bir NATO ülkesiyle olduğundan çok daha samimi, güvenilir ilişkiler var. Bu yoktu. Bunlar bağ’daki çatışmalarda öldürülen 30 askerin cesetlerini Ermenistan’a teslim ettiğini ve yeni gerçekler” dedi. Öte yandan Rusya Devlet Erivan’ın aynı şekilde yanıt verErmenistan, “gönüllü milisleri” eğitiyor. meye hazır olduğunu söyledi. ‘Geçici özel idare’ kararı Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan’ın işgalinden kurtarılan bölgelerde geçici özel idareler kurulması yönünde karar imzaladı. Karara göre, idari bölge bölümüne uygun olarak her bölge için geçici özel idare teşkilatı kurulacak, yöneticileri İçişleri Bakanlığı atayacak. Teşkilatlar faaliyetlerini Savunma Bakanlığı ve Devlet Sınır Hizmeti ile eşgüdümlü şekilde yürütecek. CORBY’NİN ÜYELİĞİ ASKIYA ALINDI İngiltere İşçi Partisi, Eşitlik ve İnsan Hakları Komisyonu’nun (EHRC) raporunda “liderliği dönemindeki antisemitizmden sorumlu olduğu” belirtilen eski lideri Jeremy Corbyn’in parti üyeliğini askıya aldı. Raporda, “İşçi Partisi yönetiminde antisemitizmi ele almada ciddi başarısızlıklar görüldüğü ve antisemitizm şikâyetlerini değerlendirmede yetersiz bir süreç işletildiği” belirtildi. Eski lider Jeremy Corbyn’in kendi döneminde yaşanlardan sorumlu olduğu kaydedildi. Corbyn ise Facebook hesabından yaptığı açıklamada, “İşçi Partisi lideri olarak her tür ırkçılığı ortadan kaldırmaya ve antisemitizm kanserini kökünden sökmeye kararlıydım. Hayatım boyunca Yahudi halkı ve topluluklarını desteklemek için kampanya yürüttüm ve bunu yapmaya devam edeceğim” ifadelerini kullandı. Öfke dinmiyor grupların mağazaları yağmaladığı belirtildi. Yetkililer, olaylarda 53 polisin yaralandığını, 172 kişiABD’de siyahlara yönelik ayrımcılık ve polis şidnin gözaltına alındığını duyurdu. Demokrat Partili Vali Tom detine karşı protestolar bu kez Wolf, düzen yeniden sağlanaPhiladelphia’da alevlendi. Ülke na kadar yerel kolluk kuvvetlede 3 Kasım’daki başkanlık seçim rine yardımcı olmaları için Ululeri için geri sayım sürerken ge sal Muhafız birliklerini göreve çaçen pazartesi günü polisin ihbar ğırdığını açıkladı. Psikolojik raüzerine gittiği mahallede 27 ya hatsızlıkları bulunduğu söylenen şındaki siyah Walter Wallace Jr’ı Wallace’ın vurulduğunu gösteren öldürmesinin ardından başlayan videonun yayımlandığı pazarteeylemler şehirde gerginliği art si gününden beri eylemler sürütırdı. Malcolm X Parkı’ndan polis yor. Ailenin avukatı, Wallace’ın karakoluna önceki gün yürüyüş eşinin polise gözaltı sırasınyapan kalabalık “adalet yoksa da psikolojik sorunları bulundubarış da yok” sloganları attı, böl ğu uyarısı yaptığını, buna karşın gedeki trafiği kapattı. Polis ey güvenlik güçlerinin ateş açtığını lemcilere müdahalede bulundu, savundu. Polis ise Wallace’ın bıyer yer çatışmalar yaşandı. Bazı çak taşıdığını söyledi. ‘Dışlanmayı’ normalleştirmemek... Suriye, Libya, Doğu Akdeniz... Enerji, nüfuz mücadelelerinde kilit koMINE ESEN nular. Zincirinden boşanmışçasına arka arkaya son dakika gelişmeleri, uluslararası aktörlerin kendi auralarına bölgesel ülkeleri katma arayışı... Çoktandır kurulan cephelere girenler, yeni ittifak kuranlar, kurmaya çalışanlar, bir tanıdığa bakacaktım misali ortalığa göz atıp, terazinin hangi tarafı daha ağırdır hesabı yapanlar... Bir zamanlar “Akdeniz’de sular ısındı” diye atılan o okkalı başlıkların bile artık kriz halini anlatmak için yeterli kalmadığı bir dönem. Peki bu krizler yeni mi... Hiç de değil. Suriye ve Libya’da sular onlarca yıldır duruldu mu? Peki Akdeniz... Yıllardır burada enerji yatakları, boru hatları, “bölgenin jandarmasının” kim olacağı, uluslararası taşımacılık konularında komplo teorilerine uzanacak şekilde hararetli tartışmalar sürmedi mi? Kıbrıs’ta yarım asırlık çözümsüzlük yok muydu? Yunanistan ile Ege gerilimi şimdi mi var oldu? AB kulübündeki çifte standart yaklaşım yeni mi fark edildi? Londra’nın tutumu önemli Türkiye bölgesel ana oyunculardan ama sanki sahada kimsenin istemediği oyuncu misali bir tutumla karşı karşıya. Birçoğu yıllar içinde göz göre göre yapılan hataların, öngörülmezliklerin, ulusal bütünlüklü dış politikanın popülist yaklaşımlarla iç siyasete kurban edilmesinin sonuçları. Alenen görünen ise her koldan baskının arttığı. Ankara’nın dilinde sürekli “haklıyız, geri adım atmayız, değerli bir yalnızlıktayız” söylemi. Yabancı ülkelerle restleşmede en tepe isimlerle, en yüksek perdeden başlayan, adeta şahsileştirilen tepkilerle birlikte diplomatik manevra alanlarının daralması... Bir yanda Paris hattında iç siyasette sıkışan ama daha güçlü bir Avrupa’yı oluşturma adına hayata geçebilirliliği soru işaretli, büyük iddiaları olan Macron’un Ankara’ya sert çıkışları... Diğer yanda Berlin’de başbakanlık koltuğuna vedaya hazırlanan Merkel’in Türkiye ile tümüyle iplerin kopmaması yönündeki denge arayışı... Aynı zamanda sığınmacı akını, Türkiye ile ekonomik bağların da etkisiyle göreceli Ankara ile diyalogdan yana olan Berlin’in AB dönem başkanlığının sona ermesine az bir süre kala söylemini sertleştirme hamleleri. AB’nin kendi liderlerinden yapılan, Batı’dan uzaklaşan Türkiye vurgusunun yanı sıra Ankara’nın pek de hazz etmediği bu tutuma nitelemesi “sopa havuç” taktiği. ABD ve Rusya’yla inişli çıkışlı ilişkiler de malum, neresinden tutsak tek bir doğru veya yanlışın olmadığı, ittifak, ortak anlayış, çıkar derken bir anda çatışma noktalarına kolayca savrulabilen kırılgan zemin. Peki yine bu coğrafyaya uzak olmasına karşın yüzyıllarca bölgeyi dizayn çabasında olan ülke İngiltere, tüm bu itiş kakışın neresinde. Şimdi kimileri diyecek ki “AB ile pahalı boşanma, salgın derken kendi derdine gömüldü. Zaten AB, üyeleri Yunanistan, GKRY ile dayanışma çerçevesinde bölgede ortak çıkar vurgusu yapıyor. Ama artık Londra, AB ile aynı kulüpte değil”... Doğrudur ama İngiltere’nin günlük siyasette kilitlenmeleri, kriz halleri meşhur olduğu kadar dış politikada görünmez bir halde tüm hesapların içinde olmayı başarması da ünlüdür!.. Geçmişin acı tarihi emperyal gücün bölpaylaş haritalarına da uzanan birçok örneğiyle doludur. Ama bu aralar sessizliği, hem de Akdeniz denilince kilit Kıbrıs’ta garantör ülke olarak, dikkat çekicidir. Son dönemde Türkiye’yle diyalog kanallarını yaygın kullandığı ortada. Ama bu krizlerde nerede duracağı Ankara açısından da önemli. AnkaraLondra hattının ortak ya da karşıt duruşları nerelerdedir?.. Şu aralar yanıtı epey sisli... Londra’nın Doğu Akdeniz konusunda göreceli sessiz tutumunu acaba AB üyesi de olan eski İngiliz sömürgesi Malta’nın verdiği tepkiler üzerinden okumak ne kadar doğru... Geçen ağustos ayında Türkiye ve Malta dışişleri bakanlarının, Libya’da Trablus merkezli yönetim ile birlikte toplantı yaptığını hatırlamakta da fayda var. Toplantının göçmen akışına karşı mücadele merkezli olduğu açıklamalarıyla birlikte birçok yorumda da Libya krizinde Malta’nın gerilimi azaltma rolü oynayabileceği de savunulmuştu. KKTC’de Tatar dönemiyle birlikte Kıbrıs’ta tarafların BM liderliğinde yeniden masaya oturtulması yönünde girişimlerin olabileceği gibi, federasyon tartışmalarına son nokta konularak iki ayrı devlet vurgusuyla uluslararası tanınma kampanyasının başlatılabileceği söylemleri de artıyor... ABD’den Rusya’ya İngiltereye, Fransa’ya, İsrail’e birçok ülke için Akdeniz’de etkinlik iddiasında Kıbrıs kartı daha da önemli hale geliyor. Güvenilirlik erozyonu Türkiye’yi içinde olduğu coğrafyadan dışlama yönünde gayretleri tuzla buz etmek için sadece haklıyız demek yeterli olmuyor, yanına uluslararası alanda kabul edilebilir farklı coğrafyadan müttefikler eklemek, lobi çalışmaları için dört koldan bastırmak gerekiyor. Sahneyi başkalarının sunduğu planların tartışma alanından çıkarıp, kendi yol haritanızı küresel çapta lanse ettiğiniz yere dönüştürmek önem kazanıyor. “Ortak çıkarlar”ın ne olacağı yanıtı da müttefik bulma dengesinin kilidi misali. Hele hele “medeniyetler çatışması” hortlak söylemine zemin hazırlayacak laf dalaşlarına girmek, her tepkiye ayırt etmeden hemen parmak sallamak dengesiz bu coğrafyada güç, istikrar, güvenlik tehlikesi barındırıyor. Demokrasi değerlerinden sosyal ekonomik gelişmelere ulusal, uluslararası ölçekte güvenilirlik erozyonuyla nasıl mücadele edileceği de ciddi bir sınav olarak önümüzde duruyor.