Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr SENE BAŞINDA ÜRETMEYIP DOLAR ALAN KAZANDI. ÜRETEN ÇIFTÇI ISE ZARARDA Pancar çiftçisine darbe 15 30 EKİM 2020 CUMA Üretim maliyetleri sürekli artarken alım fiyatları düşük kalmaya devam ediyor. Şekerpancarı üreticisi en az 390 TL beklerken alım fiyatı 336 TL’de kaldı. Bu yıl şekerpancarı üretiminde maliyetler en az yüzde 50 artarken, şekerpancarı alım fiyatlarındaki artış ise yüzde 11 ile sınırlı kaldı. Şeker Fabrikası Genel Müdürlüğü, bu yıl şekerpancarı üretim sözleşmesi kapsamında üretilen yüzde 16 polar şeker ihtiva eden firesi düşürülmüş net 1 ton A kotası şekerpancarı baz alım kesin fiyatı 336 TL olarak belirlendiğini açıkladı. Bu yıl üreticinin en az 390 TL fiyat açıklanmasını beklediğine dikkat çeken CHP milletvekili Ömer Fethi Gürer, açıklanan taban fiyatının beklentilerin çok altında kaldığını vurguladı. ‘Şok etkisi yarattı’ Gürer, bu yıl gübreden ilaca, tohumdan tarımsal sulamadan kaynaklanan enerjiye, işçilik ve diğer tüm üretim maliyetlerinin geçen yıla göre yüzde 50’den fazla arttığının altını çizdi. Geçen yıl 300 lira olan 16 polar şekerpancarında bu yılki artış oranının yüzde 11’de kalmasının üreticilerde şok etkisi yarattığını ifade eden Gürer, şöyle devam etti: “2019’da bir önceki yıl 235 lira olan 16 polar şekerpancarı alım fiyatına yüzde 27 civarında zam yapılarak 300 liraya çıkarılmıştı. Geçen yıl 1 Eylül’de açıklanan pancar alım fiyatı, bu yıl ekim ayının sonuna bırakıldı. Üstelik, mevcut sorunlarla, yani yüksek enflasyonla ve yüksek girdilerle baş etmeye çalışan çiftçi, bu yıl bir de pandemi sürecinde ek sorunlarla mücadele etmek zorunda kaldı. Buna rağmen açıklanan fiyat düşük. Pancar üreticileri yaklaşık 1 aydır, fiyat belirlenmeden şeker fabrikalarına ürün vermeye başlamıştı. Beklentilerinin çok altında açıklanan pancar fiyatı, üreticinin bu yıl büyük ölçüde zarar etmesine neden olacak. Üretici zarar ettiği için önümüzdeki yıl belki de pancar ekimi yapmayacak.” Üretmeyen kârlı Sene başında 5.80 TL olan dolar kurunun bugün 8.30 TL’ye çıktığına işaret eden Gürer’in, şu hesabı dikkat çekti: “Ocak ayında 58 bin TL karşılığında 10 bin dolar alıp bir kenara koyan biri, hiç üretmeden bugün 25 bin TL kazanç elde etti. Ancak aynı parayı pancar üretimine harcayan çiftçi ise ne yazık ki zarara girdi.” Öte yandan Gürer, pancar üreticisi sayısının 400 binlerden 100 binlerin altına gerilediğini anımsatarak şöyle konuştu: “Pancar ekim alanı daralmaya devam eder de çiftçi pancar ekiminden uzaklaşırsa, bu durum nişasta bazlı şurubun pazar payını artırır. Ne yazık ki insan sağlığına olumsuz etkisi tartışılan NBŞ pazara hâkim olur. Hem çiftçi hem ülke tarımı hem de insanımız ciddi zarar görür.” l Ekonomi Servisi İzmir Belediye Başkanı Soyer kooperatifler ne üretirse alacak KOOPERATIFLERE AÇIK ÇEK İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, Ege Bölgesi’nde başlattıkları “Yerel Kalkınma Modeli” ile küçük üreticiyi desteklemeyi hedeflediklerini belirterek “Çiftçiyi, küçük üreticiyi yaşatmak zorundayız” dedi. Ekonomi Gazetecileri Derneği üyeleri ile online toplantıda buluşan Soyer, uyguladıkları modelle yerli tohuma sahip çıkmak, üretilen ürünü işlemek ve katma değerini yükseltmek, üreticilerin kooperatif veya birlikler çatısı altında örgütlenmesini sağlamak, ürünleri tüm Türkiye ve dünyaya pazarlamak üzerine kurulu bir tarım stratejisi benimsediklerini vurguladı. Halkın Bakkalı eticarette Soyer, bu süreçte çok önemli başarılar elde edildiğini belirterek şu bilgileri verdi: “Küçük üreticinin, aile çiftyatını idame ettirecek bir gelir çisinin üretimine destek olma sağlayamıyor o zaman köyden yı ve böylece başka bir tarımın göç başlıyor ve o kadim kültür mümkün olduğunu göstermeyi zayıflıyor ve köklerinden kophedefliyoruz. Endüstriyel tarım maya başlıyor. Küçük üreticiyi dışında çiftçiyi yaşatmamız, ko desteklemek zorundayız.” operatiflere sahip çıkmamız geAdını “Halkın Bakkalı” koyrekiyor. Biz kooperatiflere açık dukları mekânlar açtıklarıçek verdik. Ne üretirseniz ala nı da belirten Tunç Soyer, “Bu cağız diye. Yoksa üretim mekânlarda sadece kooperayaptıramayız.” tiflerimizin ürettiği ürünleri Yerel tarımın korunsatıyoruz. Türkiye’nin birmaması halinde göç çok üretici tarımsal kalsorununun doğduğukınma kooperatifinden nu da anlatan Soyer ürün geliyor. Artık bu paşöyle devam etti: zarlamayı sanal ortam “Yerel tarımın koüzerinden güçrunması, sahiplendireceğiz. lenmesi ve desÖnümüzdeki teklenmesi günlerde saüzerinde durdece iç piyamamız gesada değil, reken çok yurtdışına önemli bir koda ürünlenu. Ne zaman rimizi pazarküçük üretici layacağız” toprağından hadedi. Tunç Soyer Yurttaşın yüzde 3044’ünün gelirleri azaldı, yüzde 42.7’nin borçları arttı GELİR YOK, BORÇ ÇOK ‘BENZERSIZ KRIZ’ TL, dünya gündeminde Türk Lirası’nın Brezilya realinin ardından yıl başından bu yana dolar karşısında dünyada en çok değer kaybeden para birimi olması, bir kez daha dünya gündeminde. Amerikan The Wall Street Journal gazetesi, “Piyasada işlemciler, Joe Biden’ın ABD başkanlık seçimini kazanmasının Türkiye’ye karşı yaptırım olasılığını artırmasından korkuyor” diye yazdı. Gazete, Pictet Varlık Yönetimi şirketinden kıdemli ekonomist Nikolay Markov’un şu görüşüne yer verdi: “Türkiye benzersiz bir krizle karşı karşıya ve yetkililer gerekli yanıtı vermiş değil, çok zor bir durumdalar. Buna başkanlık seçimini de eklersek, risk ciddi şekilde artıyor.” BBC, “Jeopolitik gerilimler TL’yi zayıflatıyor” diye yazarken; ABD merkezli finans ajansı Bloomberg ise TL’deki değer kaybı sürecinin üst üste 5 gün sürdüğünü ve bu yılki en kötü aylık performansın yaşandığını vurguladı. İngiliz Financial Times gazetesi ise uzmanların TCMB’nin olağanüstü toplantıyla faiz artışına gitmek zorunda kalabileceği uyarısında bulunduğunu aktardı. l Ekonomi Servisi TESK’TEN TALEP: SÜTTE ZAM REKORU Yurttaşın temel gıdası süt ürünlerinde geçen yıla göre yapılan zam dudak uçuklattı. Türkiye’deki markalar için fiyatrekabet araştırma hizmetleri sunan BrandZone, süt ürünlerindeki fiyat artışlarını inceledi. Buna göre, süt ürünleri kategorisi, geçen yılın ekim ayına kıyasla yüzde 13 zamlandı. En çok zamlanan ürün peynir oldu. Geçen yıl ekim ayında 20.89 TL olan peynirin fiyatı yüzde 14 zamlanarak bu yıl ekim ayında 23.83 TL’ye yükseldi. Fiyatı en çok artan ikinci ürün, yüzde 13 zamlanan yoğurt oldu. Bu ürünü yüzde 9.7 ile süt, yüzde 7 ile kaymak, yüzde 6 ile tereyağı ve yüzde 3 ile ayran izledi. Peynir kategorisinde ise en çok zamlanan ürün hellim oldu. Geçen yıl ekim ayında 11.20 TL olan hellim peynirinin fiyatı bu yıl ekim ayında yüzde 44’lük zam ile 16.19 TL’ye yükseldi. 41’lik zam ile fiyatı 32.90 TL’ye yükselen köy peyniri ikinci; yüzde 36’lık zam ile 14.40 TL’ye yükselen yöresel peynir üçüncü; yüzde 29’luk zam ile 10.46 TL’ye yükselen çubuk peynir dördüncü ve yüzde 19’luk zam ile 21.88 TL’ye yükselen tost peyniri beşinci sırada yer aldı. l Ekonomi Servisi Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafından yapılan “Covid19 salgınının hane gelirleri üzerindeki yıkıcı etkisi” raporu, yurttaşın gelirinin azaldığını, borçlarının ise arttığını gözler önüne serdi. Buna göre: 4 Ortalama kişisel gelir şubat ayında 3 bin 673 TL iken eylül ayında 3 bin 505 TL’ye, yüzde 4.6 geriledi. 4 Aynı dönemde eşdeğer hane gelirleri şubat ayında 2 bin 242 TL’den eylül ayında yüzde 4.5 düşerek 2 bin 140 TL’ye indi. 4 Yurttaşın yüzde 30’unun salgın nedeniyle gelirleri azaldı. Kendi işini yapanlar arasında ise bu oran yüzde 44 oldu. 4 Bu gelir kayıpları karşısında hanelerin neredeyse dörtte biri harcamalarını kıstı. Gıda çok zorluyor 4 2018’de aylık geçimini çok zor sağladığını söyleyen hanelerin oranı yüzde 3.2 iken Eylül 2020 itibarıyla bu oran yüzde 10.1’e yükseldi. Hanelerinin geçimini sağlamakta zorlananların payı yüzde 10’dan yüzde 19.6’ya çıktı. Biraz da olsa zorluk çektiğini söyleyenler ise yüzde 17.5’ten yüzde 41.9’a fırladı. 4 Özellikle gıda harcamalarında zorlananların oranının yüzde 38’e yükseldiğine dikkat çekildi. 4 Haneler, söz konusu gelir kayıpları karşısında harcamalarını kıstıkları, tanıdıklarından borç, işyerlerinden avans aldıklarını belirtti. 4 Katılımcıların yüzde 45.3’ü salgın sebebiyle gelir kayıplarının ilerleyen dönemde de devam edeceğini bekliyor. 4 Katılımcıların yüzde 46.2’si doğrudan gelir desteğine başvurduğunu söyledi ancak sadece yüzde 21.9’u bu destekten faydalanabildi. 4 Gelir düşüklüğü en çok dar ve orta gelirli ailelerde görüldü. l Ekonomi Servisi Ticari araç muayene ücretleri düşürülsün Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, ticari araçlar için muayene ücretlerinin düşürülmesini istedi. Palandöken, ulaşım sektöründe faaliyet gösteren esnafın en büyük sorunlarından birinin araç muayene ücretlerinin yüksekliği olduğunu belirterek “Özellikle pandemi sürecinde esnafımızın işlerinin sekteye uğradığı göz önünde bulundurularak araç muayene ücretleri düşürülmeli. Bakım ve onarım olmadan yalnızca arıza tespitinden bu kadar ücret almak adil değil” diye konuştu. DÖNECEKLER TESTE TABI Almanya’dan seyahat uyarısı Almanya’nın tatil sezonu için Aydın, Muğla, İzmir ve Antalya illerine getirdiği seyahat uyarısı muafiyeti 9 Kasım’dan itibaren kaldırılacak. Yaz turizm sezonunda Türkiye’nin seyahat uyarısı yapılan ülkeler listesinden çıkarılması için Ankara ile Berlin arasında yoğun görüşme trafiği yaşanmıştı. Berlin ise Aydın, İzmir, Muğla ve Antalya illerini seyahat uyarısının dışında bırakmıştı. Ancak yapılan güncellemeyle, diğer iller gibi bu dört ilden Almanya’ya geri dönmek isteyenler de yola çıkmadan 48 saat içinde kendi imkânlarıyla Türkiye’de koronavirüs testi yaptırmakla yükümlü olacak. Testi pozitif çıkanların yine Türkiye’de 14 günlük karantinaya girmeleri ya da hastalık durumunda tedavilerini Türkiye’de yaptırmaları gerekecek. l Ekonomi Servisi STRATEJİK HAMLE Vestel iki İngiliz markayı satın aldı Vestel İngiliz Crosslee PLC’nin Hostess ve White Knight markalarının Avrupa’daki isim, üretim, fikri mülkiyet, alan adları ile satış hak ve yetkilerini satın aldı. Vestel’in üretim ve ihracattaki gücünü destekleyen, stratejik pazarlara yönelik işbirlikleri ve marka satın almalarla rekabet avantajlarını artırmaya odaklandıklarını belirten Vestel CEO’su Turan Erdoğan, şunları söyledi: “Faaliyet gösterdiğimiz sektörlere yön veren teknoloji üretimimiz, ürün ve hizmetlerimiz ile dünyanın dört bir yanına ulaşıyor, ülkemizin adını gururla 157 ülkeye taşıyoruz. Sektörde 22 yıldır ihracat şampiyonu olarak, dış pazarlardaki gücümüzü ve rekabet avantajımızı artıracak tüm fırsatları yakından takip ediyoruz. Esnekliğimiz ve mali gücümüz sayesinde kararlarımızı hızla hayata geçirebiliyoruz. Bu hamleyle İngiltere’deki konumumuzu sağlamlaştırmanın yanı sıra farklı pazarlara da odaklanarak ülke ihracatına sunduğumuz katkıyı artıracağız.” l Ekonomi Servisi Turan Erdoğan HİKÂYE ANLATACAK Senin teknolojin senin hikâyen Vodafone, marka iletişimi çalışmalarında yeni bir döneme giriyor. Önümüzdeki dönemde tüm reklamlarında teknolojiinsan birlikteliğiyle yazılmış hikâyelere yer vermeyi planlayan Vodafone’un müşterilerinin öykülerinden yola çıkan hikâyeleri ünlü oyuncu Aras Bulut İynemli anlatacak. Tüm iletişim mecralarında yer alacak reklamlarla ilgili yapılan online toplantıda konuşan Türkiye İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Engin Aksoy, “İnsan odaklı bir marka olmak, en temel amacımız. Teknolojimizle her gün yaklaşık 25 milyon insanın hayatına dokunuyoruz. Milyonlarca hikâyede pay sahibi olmaktan mutluluk duyuyoruz. Yeni iletişim rotamızda, teknoloji ve insanın yan yana gelmesiyle ortaya çıkan hikâyelere ‘Senin teknolojin, senin hikâyen’ mesajıyla yer vereceğiz” dedi. NETAŞ 45. YILINDA ‘Fikir Meltemi’ ile vizyon oluşturacak Türkiye’nin teknoloji alanındaki ilk şirketlerinden biri olan Netaş’ın 1.5 yıldır sürdürdüğü “Fikir Meltemi” toplantılarına ilgi gittikçe büyüyor. Toplantılar serisinin devamı olarak 26 Ekim 2020 tarihinde bir panel gerçekleştiren Netaş, 5 bin kişilik rekor izleyici sayısına imza attı. YouTube üzerinden canlı yayımlanan panel, yine kendi içinde bir rekora imza atarak 2.5 saatte 33 konuşmacıyı ağırladı. Netaş CEO’su C. Müjdat Altay, amaçlarının, Türkiye’yi yeni dijital çağın rekabetçi aktörleri arasına taşıyacak vizyon politikalarına katkı sağlamak olduğunu vurguladı. Netaş’ın, kurulduğu tarihten bu yana ArGe ile kalkınmanın önemine inandığını kaydeden Altay, “Kalbimizdeki ArGe tutkusu ile cesur adımlar attık, Türkiye’de ArGe kültürünün garantör şirketlerinden biri haline geldik” dedi.