Katalog

12 14 EYLÜL 2019 CUMARTESİ EDİTÖR: CAFER KURT TASARIM: SERPİL ÜNAY HABER/YORUM CHP’nin Öncelikli Hedefi Alev Coşkun, halk önderi Atatürk’ün CHP’nin kuruluş tarihini Sivas Kongresi’ne (4 Eylül 1919) dayandırdığını belgeleriyle yazdı. CHP, bu durumda 100 yaşına girmiş bulunuyor. Türkiye Cumhuriyeti de, 4 yıl sonra 100 yaşına basacak. AKP, iktidara geldiğinden bu yana “yıkılacak enkaz” ya da “reklam arası” olarak gördüğü 1923 devrimini kemirmeyi görev bildi. Bugün Türkiye, meşruti monarşi bulamacı ile sarmalanmış bir saray düzeni ile çağ dışına sürüklenmektedir. Öyleyse, Cumhuriyetin özünde, kökünde, örgütlenmesinde ve kurulmasındaki halk gücünün temsilcisi CHP bu koşullarda ne yapmalıdır? Son yerel seçim sonuçları, halkın saray düzenini sürdürmekte ısrarlı AKPMHP ortaklığından uzaklaşarak CHP’de karar kılmaya yöneldiğini kanıtladı. Bu yönelmeyle, yurtta ve özellikle İstanbul’da yaklaşık 50 yıldır sürmekte olan etnik çatışmanın büyük ölçüde yeniden bir ulus olarak birlikte, kardeşçe yaşama bilincinin dirildiğini izliyoruz. Ayrıca, toplumun siyasal dinciliğin çıkarcı, çatışmacı ve ayrıştırıcı tutumundan rahatsız olduğunu da görüyoruz. Demek ki, halk, tıpkı 100 yıl önce Sivas Kongresi’nde olduğu gibi kaynaşma, yiğitlik gösterme, bağımsız yol çizebilme ataklığına yeniden kavuşmuş. Emperyalist küreselleşme ile on yıllardır kendisine dikte ettirilen tüm yapay ayrıştırıcı unsurlardan sıyrılarak “himaye” kabul etmeyen, saraya direnen ve başkaldıran bir olgunluğa ulaşmış. Ve bu durum, yurttaşların, himayeye ve saraya karşı bir odakta buluşma ve toplaşma eğilimi içinde olduğunu belirginleştiriyor. Tüm veriler, halkın isteminin, tıpkı Sivas Kongresi sonrasında olduğu gibi egemenliğin yeniden ulusa verilmesi, Meclis’in etkinleştirilmesi olduğunu göstermektedir. Elimizde bu istemi gerçekleştirmek için gerekli yasal temel örnek de vardır: Türkiye’nin en özgürlükçü, en demokratik, devletyurttaş ilişkilerini uygarca en iyi tanımlayan 1961 Anayasası. Ülkenin savrulduğu, tüm kurumları ile çürütüldüğü bugüne; 12 Mart ve 12 Eylül darbeleri sonucu 1961 Anayasası’nın askıya alınması ile gelindiği yadsınmaz bir gerçekliktir. CHP’nin öncelikli hedefi, 1959 kurultayında kabul ettiği “İlk Hedefler Bildirgesi”ndeki ilkeleri yaşama geçiren 1961 Anayasası’nın yeniden yürürlüğe girmesini sağlamak olmalıdır. Böylelikle 100. yıla girerken enkazcıların elinden kurtarılacak olan Cumhuriyet yeniden kurulmuş olacaktır. Kim, Kimi Destekliyor? Saraydaki AKP’liyi iktidara taşıyan güçlerin artık kendisinden memnun olmadığı kesin. Ahmet Davutoğlu’nun, Ali Babacan’ın çıkışlarını bu açıdan değerlendirmek gerekiyor. CIA ajanı Graham Fuller, son makalesinde kendisini “Erdoğan’ın becerikli Dışişleri Bakanı ve yeni Avrasya Türkiyesi’nin mimarı” olarak nitelediğine bakarsak, ABD’nin gönlü, Ahmet Davutoğlu’ndan yana... Diğer tarafta da Ali Babacan önde gibi gözüküyor, ama asıl desteklenen isim, özellikle gölgede tutuluyor: Dünya egemenlerinin İngiliz kanadına yakınlığı ile tanınan Abdullah Gül. 14 EYLÜL 2019 SAYI: 34310 İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına ALEV COŞKUN Genel Yayın Yönetmeni Aykut Küçükkaya Yazıişleri Müdürleri Serkan Ozan / Olcay Büyüktaş Akça (Sorumlu) Görsel Yönetmen Hakan Akarsu Reklam Genel Müdürü Ayla Atamer Törün l Haber Merkezi: Murat Hantaş l Dış Haberler: Mine Esen l Ekonomi: Şehriban Kıraç l İç Politika: Ali Açar l Gece: Ayça Bilgin Demir l Fotoğraf: Uğur Demir l Kültür Sanat: Emrah Kolukısa l Ankara Temsilcisi: Sertaç Eş Güvenevler Mah. Güneş Cad. No: 8/1 Çankaya 06690 Ankara Tel: (0312) 442 30 50 l Ege Bölge Temsilcisi: Tuncay Mollaveisoğlu Halit Ziya Bulvarı 1352 sok. 2/3 Pasaport İzmir. Tel: (0232) 441 12 20 Yayın Kurulu: Alev Coşkun (Başkan), Ali Sirmen (Bşk. Yrd.), Aykut Küçükkaya, Emre Kongar, Şükran Soner, Kemal Işık Kansu, Orhan Bursalı, Mine Kırıkkanat, Miyase İlknur, Ataol Behramoğlu. l Mali ve İdari İşler Müdürü: Osman Selçuk Özer Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 eposta: posta@cumhuriyet.com.tr Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 eposta: reklam@cumhuriyet.com.tr Yaygın süreli yayın Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No:11A/41 Bahçelievler İstanbul Tel: (0212) 454 32 55 Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. İstanbul Ankara İzmir İmsak 05:09 05:09 05:22 NAMAZ VAKİTLERİ Güneş Öğle İkindi 06:36 13:05 16:37 06:36 13:05 16:37 06:45 13:12 16:44 Akşam 19:24 19:24 19:30 Yatsı 20:45 20:45 20:48 Türkiye ve ABD’ye ait helikopterler, Suriye’de, Fırat Nehri’nin doğusunda, ortak devriye uçuşlarını sürdürüyorlar. Dün de ABD basını, Suriye’nin kuzeydoğusunda kurulması amaçlanan güvenli bölge için, ABD’nin ilave olarak 150 asker sevk edeceğini yazdı. Bu askerler, Mehmetçikle birlikte kara devriyesi yapacaklarmış. Çok garip bir durumla karşı karşıyayız. Suriye’de PKK – PYD – YPG terör örgütü üyelerini eğiten, silahlandıran, onlardan bir ordu kuran ABD; bir yandan da Türk askeriyle birlikte ortak devriye yapıyor. PKK üyesi 3 teröristin başına para ödülü koyan ABD, bu terör örgütü için “kara gücüm” diyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD’nin terör örgütüne 50 bin TIR silah yolladığını, bunun müttefik hukukuyla bağdaşmadığını belirtirken, ABD Başkanı Trump’tan “dostum” diye bahsediyor. Trump’la samimi ve güçlü bir diyalog içinde olduklarını söylüyor.   Bu durum, ABD’nin Türkiye’ye Türkiye’nin kurtulamadığı ezber ne? karşı izlediği “havuç ve sopa” politikasıyla izah edilir olmaktan uzun süre önce çıkmıştır. ABD, Irak’ın kuzeyinde ne yaptıysa, nasıl yaptıysa, hangi kuvvetlere dayanarak yaptıysa, Suriye’nin kuzeyinde de aynısını yapmaktadır. Kendi güdümünde bir devletçiğin altyapısını oluşturmakta, bu kukla devletin ordusunu kurmaktadır. ABD’nin asıl hedefi ABD, İsrail’in güvenliğini tahkim etmek, İran’ı kuşatmak ve yalnız laştırmak, Akdeniz’e kıyısı olan bir Kürt devleti kurmak için Irak ve Suriye’ye çullandı. Başka hesapları da var elbette. Enerji kaynak ve güzergâhlarının denetimi, Rusya ve Çin’in gelişen nüfuzunun geriletilmesi, Suudi Arabistan’ın güvenlik endişelerinin giderilmesi gibi... Tüm bu konu ve denklemlerde Türkiye’nin tercihi öne çıkıyor. Kimi zaman da belirleyici oluyor. Bu tercih, ya ABD’nin elini rahatlatıyor ya da işini zora sokuyor. O nedenle ABD, Türkiye’yle ne kadar gerilim yaşarsa yaşasın, Türkiye’yi tamamen gözden çıkaramıyor. Türkiye’nin yerini tutacak, seçenek olacak bir kuvvet bulamıyor. Misal; Ortadoğu için, Suudi Arabistan’ın öncülük ettiği, Mısır’ın içinde olduğu, PKK terör örgütünü de içine alan bir Arap NATO’su kurmak istiyor, olmuyor. İran’ı tecrit etmeye çalışıyor, başaramıyor. Tersine İran’ın bölgede nüfuzu daha da artıyor. Türkiye ve Pakistan’ın da içinde olduğu bir İslam NATO’su kurmaya heves ediyor, beceremiyor. Çünkü nesnel koşullar aleyhine, çünkü gücü aşınıyor, çünkü rakipleri güçleniyor. Türkiye ise Soğuk Savaş ezberlerinden kurtulamıyor. 2. Dünya Savaşı sonrası ABD hegemonyasını kabul eden, iç ve dış siyasetini, ekonomisini ABD etkisine ardına kadar açan Türkiye, bu yanlış tercihin ağır sonuçlarına katlanıyor. İçeride Cumhuriyetçileri, solcuları, ilericileri ezen; feodal unsurları, gerici akımları besleyen siyasal kültürün, toplumsal iklimin neticeleriyle yüzleşiyor. Toprak reformundan, demiryolu hamlesinden, sanayileşme iddiasından, planlı ekonomiden, bütüncül kalkınmadan vazgeçmenin bedelini ödüyor. Ekonomide borcu borçla kapattığı gibi, dış politikada da ABD’yi Rusya’yla dengelemeye çalışıyor. Kısa vadede kimi taktik kazanımlar elde etse de, uzun vadede, stratejik düzlemde istediğini alamıyor. Sözün özü, yaşadığımız yapısal bunalımı aşmak için öncelikle Soğuk Savaş ezberlerinden kurtulmak gerekiyor. Efe’yi de zırhlı araç öldürdüZırhlı aracın çarptığı Efe kurtarılamadı. Dedesi de geçen yıl TOMA’nın çarpması sonucu ölmüştü Diyarbakır merkez Bağlar ilçesi Beş Nisan Mahallesi, Emek Caddesi üzerinde 11 Eylül’de zırhlı polis aracının çarpması sonucu ağır yaralanan 6 yaşındaki Efe Tektekin, dün sabah tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi. Tektekin’in dedesi Mehmet Tektekin de geçen yıl TOMA’nın çarpması sonucu yaşamını yitirmişti. Tektekin’in cenazesi Yeniköy Mezarlığı’nda defnedildi. Olaya isyan eden Baba Ahmet Tektekin, “Polis aracı, göz göre göre çocuğumu katletti. Benim çocuğum 6 yaşındaydı, sivri sinek değildi. O zırhlı aracın orada ne işi var? Koskoca polis aracı nasıl görmedi?” dedi. Tektekin, olayla ilgili de, “Oğlum ekmek almak için fırına doğru giderken araç çarpıyor. İki defa üzerinden geçiyor. Vatandaşlar oğlumu aracın altından çıkarıyorlar. Polis o sırada tabanca ile havaya ateş açıyor. Çevredekiler oğlumu ticari bir araçla hastaneye kaldırıyor. Şoktayım hâlâ” diye konuştu. 6 Haziran 2018’de de kırmızı ışıkta geçen TOMA’nın babası Mehmet Tektekin’i (85) öldürdüğünü söyleyen Ahmet Tektekin, “Babamın ölümüne sebep olan TOMA sürücüsü polis (Uğur K.) iki yıl sekiz ay ceza aldı. Şu anda tutuksuz. Karara itiraz ettik Sonucunu bekliyorken böyle bir olay yaşadık. Babamın ölümüne neden olan polis hak ettiği cezayı almadı. Oğluma çarpan da hak ettiği cezayı almayacak şüphesi var” dedi. Son 10 yılda 16 çocuk İHD Diyarbakır Şubesi, bölgede son 10 yılda en az 63 zırhlı araç çarpması olayı gerçekleştiği, 16’sı çocuk, 6’sı kadın, 36 yurttaşın yaşamını yitirdiğini açıkladı.l Haber Merkezi Efe Tektekin gözyaşı ve ağıtlarla Yeniköy Mezarlığı’nda defnedildi. CHP’li Sezgin Tanrıkulu ve HDP’li Meral Danış Beştaş, Efe’nin ölümünü ayrı ayrı Meclis’e taşıyarak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay’ın yanıtlaması istemiyle soru önergesi verdi. ÖĞRENCİLERE ‘ANDIMIZ’ OKUTULMADAN DERS BAŞI YAPILDI Mahkeme kararı uygulanmıyor Yeni eğitimöğretim dönemi, Danıştay’ın 2018 yılında “okutulmalı” kararı vermesine karşın “Andımız” olmadan başladı. Eğitim ve Bilim İşgörenleri Sendikası (Eğitimİş) Genel Başkanı Orhan Yıldırım, “MEB, Andımız okutulmadığı sürece suç işliyor” dedi. Mustafa Kemal Atatürk’ün onayıyla, 1933 yılında dönemin Milli Eğitim Bakanı Reşit Galip tarafından yazılan Andımız’ın okutulması, 2013’te “Çözüm Süreci” olarak adlandırılan dönemde AKP’nin isteği ile MEB tarafından sonlandırıldı. Danıştay 8. Dairesi 2018’de Andımız hakkında açılan iptal davalarını kabul ederek, Andımız’ın okullarda yeniden okutulmasına karar verdi. Ancak yeni eğitimöğretim yılında da öğrenciler okula Andımız yasağı ile başladı. Konuya ilişkin Cumhuriyet’e açıklama yapan Eğitimİş Genel Başkanı Yıldırım, Andımız’ın siyasi baskı nedeniyle okutulmadığının altını çizerek, “MEB, Andımız okutulmadığı sürece suç işliyor. Adalet Bakanlığı, hâkimleri, savcıları ve mahkemeleri baskı altında tutuyor. Zamanı geldiğinde kullanmak adına sonuçlandırmıyorlar. ‘Yeniden bir kapı olabilir mi, yarın AKP olarak yeni bir Çözüm Süreci adı altında masaya oturur muyuz’ düşüncesi her zaman sandıkta duruyor” dedi. l ANKARA/Cumhuriyet WADA seçimlerinde hayal kırıklığı HÜSEYİN HAYATSEVER Avrupa Konseyi’nde yapılan Dünya AntiDoping Ajansı’nın (WADA) Yönetim Kurulu ile Mütevelli Heyeti seçimlerinde Türkiye hayal kırıklığı yaşadı. Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Kasapoğlu WADA Mütevelli Heyeti seçimini Ukraynalı mevkidaşına karşı kaybederken üç yıldır WADA Yönetim Kurulu üyeliği görevini sürdüren ve yeniden aday olan eski Gençlik ve Spor Bakanı Akif Çağatay Kılıç da bu göreve seçilemedi. WADA Yönetim Kurulu üyeliğine Avrupa Konseyi’nde yapılan oylamada Kılıç, bu göreve yeniden aday olarak Lüksemburg, Bulgaristan, Azerbaycan ve İspanya spor bakanlarıyla yarıştı. Önceki gün yapılan seçimde Kılıç ilk turda elenirken Lüksemburg Spor Bakanı Dan Kersch üyeliğe seçildi. Avrupa Konseyi’nde WADA Mütevelli Heyeti üyeliği için de seçim yapıldı. Bu görev için Ukraynalı mevkidaşı ile yarışan ve kazanmasına “kesin” gözüyle bakılan Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Kasapoğlu da seçimi kazanamadı. Ukrayna Spor Bakanı İgor Jdanov WADA Mütevelli Heyeti üyesi olarak seçildi. KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK behicak@yahoo.com.tr ÇİZGİLİK KAMİL MASARACI kamilmasaraci@gmail.com Nutuk TDK’nin sitesine döndü Türk Dil Kurumu’nun (TDK) resmi internet sitesinin ana sayfasında bulunan “Atatürk’ün Vasiyeti” ve “Nutuk Veritabanı” gibi bölümlerin kaldırıldığına yönelik tepkiler sonrasında ilgili bölümler tekrar siteye konuldu. Konuyla ilgili TDK’den yapılan açıklamada “Yeni sayfaya geçiş sırasında uyumlu hale getirmek ve geliştirmek için geçici bir süreliğine kaldırılmıştır. Bu haberleri kınıyor, Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün gösterdiği hedefler doğrultusunda çalışmalarına devam eden bir bilim kurumu olduğunu bir kez daha hatırlatmak istiyoruz” denildi. l Haber Merkezi Polis şiddetine tazminat Ankara Tuzluçayır’da, 2013’te camicemevi yapımı projesini protesto için düzenlenen eyleme katılan Abidin Cevher, polisin yakın mesafeden yüzüne gaz fişeği atması üzerine yüzünden yaralandı. Olay günü görevli polis memurlarının ifadesini alan Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nın, kovuşturma yapılmasına yer olmadığına karar vermesinin üzerine Cevher, Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvudu. AYM yeniden soruşturma yapılmak üzere dosyanın Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine karar verdi, başvurucuya da 50 bin lira manevi tazminat ödenmesine hükmetti. l ANKARA / Cumhuriyet BULMACA SEDAT YAŞAYAN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 SOLDAN SAĞA: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1/ Ortaoyununda kullanılan tefe verilen ad. 2/ Yürürken dayanmak için kullanılan 1 2 3 4 5 6 MENDEK RE OB İ TAK İ P REKT İ F İ YE M TA URA EKOTUR İ ZM NEF İ R BEK kalın sopa... 7 İ D O L M A T Silah, zırh 8 E B M U T E gibi savaş 9 aracı. 3/ Doku KR İ T İ S İ ZM bozukluğu... Nikel elementinin simgesi. 4/ Bir renk... Kazak başkanlarına verilen ad. 5/ Manisa’daki “Ağ layan Kaya”nın o olduğuna inanılan, doğur ganlığıyla ünlü Frigya kraliçesi... Kadastro haritalarında parseller topluluğu. 6/ Yeni Zelanda’da yaşayan bir papağan cinsi. 7/ Dünya... Badana ya da boya yapmakta kulla nılan silindir biçimli fırça. 8/ İlaç... Kasımpa tıya benzer bir çiçek. 9/ Yalnızlık korkusu. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Ortaoyunun sergilendiği genellikle oval bi çimli alan. 2/ Eskiden Yahudilerin ayırt edil mek için omuzlarına taktıkları sarı kumaş... Üç aylarda medrese öğrencilerinin köyleri dolaşarak imamlık edip para ve erzak topla maları. 3/ Cilve... Afrika’da yetişen ve parlak kerestesi mobilyacılıkta kullanılan bir ağaç. 4/ Y.K. Karaosmanoğlu’nun bir romanı. 5/ Bir alacağın güvence altına alınması için kurulan taşınmaz rehini... İtalya’nın en uzun ırmağı. 6/ Heykel yapımında kullanılan bir tür beyaz mermer... Cennet ile cehennem ara sında bulunduğuna inanılan yer. 7/ Duman lekesi... Mozambik’in başkenti. 8/ Türkiye’de seri üretilen ilk otomobil. 9/ Avrupa’da bir başkent... Kimononun beline bağlanan ve daha çok ipekten yapılan uzun Japon kemeri.