Katalog

10 21 AĞUSTOS 2019 ÇARŞAMBA DOLAR avro sterlin FAİZ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY BORSA ALTIN CUMHURİYET EkonoMi ALTIN 24 AYAR 5.7220 7 kuruş 6.3460 7 kuruş 6.9500 8.5 kuruş 16.26 0.67 puan 96.032 746 puan 1855.39 24.86 lira 276.10 4.8 lira ‘Sadaka istemiyoruz’MemurSen, sözleşmenin son gününde sadece Ankara’da iş bıraktı. Diğer sendikalar tepki gösterdi KESK Genel Sekreteri Gürbüz, hükümetin teklifiyle kamu emekçisini “alaya aldığını” vurgularken Birleşik Kamuİş Genel Başkanı Mehmet Balık da Ankara ile sınırlı tutulan iş bırakma kararına tepki gösterdi. MemurSen, 5 milyonu aşkın memur ve emeklinin sözleşmesinde müzakerelerin son gü nünde 2 saatlik iş bırakma eylemi yaptı. Ancak eylem sadece Ankara’da ve memustafa sai saatinin bitiçakır mine yakın saat 15.00’te yapıldı. KESK, “Saat 15.00’te iş bırakma olmaz. Yüreğiniz yetiyorsa yarından itibaren istediğiniz gün sayısı kadar iş bırakmaya hazırız” çağrısı yaptı. Hükümetin 2020 için yüzde 4+4, 2021 için de yüzde 3+3 olan ikinci teklifini kabul etmeyen MemurSen yeni teklif istemişti. Ayrıca hakeme başvuru süresinin kısaltılarak, müzakerelerin 2 gün daha devam etmesini önermişti. Ancak MemurSen’in bu tekliflerine Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı yanıt vermedi. Bunun üzerine MemurSen dün saat 15.00’te iş bıraktı. Ancak MemurSen’in 2 saat ‘Sahaya davet etmeyin’ MemurSen üyesi kamu personelleri Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı önünde toplanarak boş cüzdanlarını bakanlık önüne attı. Hükümete, “Bizi sahaya davet etmeyin” çağrısında bulunan MemurSen Genel Başkanı Ali Yalçın, “Eşiğimizi açıkladık. Toplamda iki yıl için 20 puan çıkmadı ğı sürece bu masadan imzanın çıkmayacağını deklare ettik. Çağrım, kamu işveren heyeti başkanına; bir an önce masayı işletelim, yetki sizdeyse sorunu çözelim. Değilse; masayı gösteremiyorsan, bize sahayı gösterme. Biz sahayı da domine ederiz. Ama işimiz saha olmasın” dedi. lik iş bırakma eylemi sadece Ankara’da uygulandı. Ayrıca iş bırakma eyleminin 17.00 olan mesai saatinin bitimine çok az bir süre yapılması dikkat çekti. MemurSen sürekli sosyal medyadan Ankara’daki işyerlerinden iş bırakan memurların görüntülerini paylaştı. Sonrasında da MemurSen saat 17.00’de Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı önünde “Boş kalırsa eylem, doldurulursa bayram” sloganı ile “cüzdan bırakma” eylemi gerçekleştirdi. Ayrıca MemurSen Genel Başkanı Ali Yalçın, dün öğle saatlerinde, “2020/2021 için masadan toplamda 20 puan gelmedikçe imza atılmayacak” dedi. Ankara ile sınırlanmamalı Sözleşme görüşmelerinde bugün Kamu Görevlileri Hakem Kurulu’na başvuru süreci başlayacak. Başvuru için 3 gün süre var. Sonrasında da hakem kurulu 28 Ağustos’a kadar karar verecek. Birleşik Kamuİş Genel Başkanı Mehmet Balık, MemurSen’in memnuniyetsizliğini iktidarı incitmeden dile ge tirdiğine işaret ederek, “Buçuk Ali’nin yaptığı iş bırakma eylemi de tam olmadı. Yandaş konfederasyon kıvırmaya, sözde toplu sözleşmeyi imzalamaya çalışmakta ancak ne yapacağını bilemiyor, yarım yamalak Ankara ile sınırlı iş bırakma kararı alıyor. Yandaş konfederasyona sesleniyoruz: Ali cengiz oyunlarına gerek olmadığını, Ankara iliyle sınırlı tutulan iş bırakma kararının genel greve dönüştürülmesi sartıyla koşulsuz ve şartsız destek vereceğimizi ilan ediyoruz” diye konuştu. l ANKARA Memur açlık sınırında KESK, hükümetin teklifini tüm yurtta ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı önünde protesto etti. KESK Genel Sekreteri Ramazan Gürbüz, “Biz iktidardan sadaka istemiyoruz, emeğimizin karşılığını istiyoruz, alın terimizi istiyoruz. Sermayeye halkın bütçesi peşkeş çekilirken, 35 yandaşa peşkeş çekilirken Hazine’de para var ama çalışanlara gelince Hazine’de bir şey yok. Hani Türkiye dünyanın 17. büyük ekonomisiydi? 17. büyük ekonomide kamu emekçileri yoksulluk sınırının, açlık sınırının altında mı yaşar? Var mı böyle bir ülke?” dedi. Gürbüz, enflasyonun yüzde 30 olduğuna işaret ederek hükümetin teklifleri ile kamu emekçisiyle “alay ettiğini” söyledi. Kamu emekçilerinin önemli bir bölümünün açlık sınırında yaşadıklarına işaret eden Gürbüz, masada 3600 ek gösterge, ek ödemelerin emekliliğe yansıtılması, sözleşmelilere kadro gibi önerilerden hiçbirisinin konuşulmadığını da vurguladı. Gürbüz, MemurSen’in saat 15.00’teki iş bırakma kararını da eleştirerek, “Saat 15.00’te iş bırakma olmaz. Yüreğiniz yetiyorsa istediğiniz gün sayısına kadar iş bırakmaya hazırız. Buradan açıkça ilan ediyoruz” dedi. Türkiye ekonomisindeki krizin emekçilere etkisi bütün ağırlığıyla devam ediyor Tekstil ‘asgari burs’la coştu Hazırgiyim, tekstil ve deri ihracatçı ve işverenlerinin bu yıl hayata geçirdiği “Tekstil Mühendisliği Burs ve İstihdam Projesi” ile giriş puanları ortalama 100 puan artarken, bölüm kontenjanları da yüzde 92 doldu. Proje, sıralamadaki başarıya göre asgari ücret tutarına kadar burs ve iş garantisi sağlıyor. İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı Ahmet Öksüz, şu bilgiyi verdi: “433 kontenjanımızdan 398’ini doldurduk. Tekstil mühendisliği bölümünde ilk 50 binde 33 öğrenci, 5080 binde 56 öğrenci olmak üzere toplam 89 kişi burs alacak” dedi. Deri mühendisliğinde doluluk yüzde 100 oldu. l Ekonomi Servisi Erik Oyno Norveçli Protan Multiplan’ı aldı İnşaat membran teknolojisi (su yalıtım malzemesi) şirketi Norveçli Protan, Türkiye’deki çatı yalıtımı ve membran tedarikçisi Multiplan’ı satın aldı. Multiplan, Gebze’deki fabrikasında PVC (Poli Vinil Clorür) ve TPO (Termoplastik Poliolefin) çatı ve tünel membranı üretiyor. Protan Grubu Üst Yöneticisi (CEO) Erik Oyno, “Multiplan’ın varlıklarını, üretim makinelerini ve teknik bilgisini satın alarak yeni pazarlara ve daha da büyümek için daha yüksek üretim kapasitesine erişmek amacıyla Protan Multiplan adında yeni bir şirket kurduk. Türkiye’de üretim sayesinde dünya çapındaki hem halihazırda ürünlerimizi sattığımız pazarlara hem yüksek potansiyeli bulunan yeni pazarlara yakınlık elde ediyoruz” dedi. Kayıtlı işsiz çığ gibi İŞKUR’a başvuran işsiz sayısı bu yılın ilk yedi ayında yüzde 51 arttı. Yeni iş yüzde 16 azaldı. Kâtiplik kuyruğu Adalet Bakanlığı’nın zabıt, icra ve cezaevi kâtipliği için düzenlediği sınavlara başvurmak için Türkiye’nin değişik illerinde binlerce kişi kuyruğa girdi. Antalya ve ilçelerinde çoğunluğu zabıt, icra ve cezaevi kâtibinden oluşan 514 kişilik kadro için düzenlenen sınava 3 bin 340 kişi başvurunca Antalya Bölge Mahkemesi önünde kuyruk oluştu. İzdihamın yaşandığı bina önünde bazı vatandaşlar da uzun süre bekle dikleri için görevlilere tepki gösterdi. İstanbul Adalet Sarayı’nda, 2 bin 191 kişinin katıldığı sözleşmeli icra ve zabıt kâtipliği uygulama sınavı nedeniyle yoğunluk oluştu. Adaylar, gruplar halinde sınav odasına alınırken 3 dakika içinde 90 doğru kelime yazmaları isteniyor. Toplam 2 bin 191 adayın, kâtip olmak için ter döktüğü sınavda başarılı olanlar, bir sonraki mülakata girmeye hak kazanacak. l Ekonomi Servisi İŞKUR’un verilerine göre temmuz ayı sonu itibarıyla son 1 yılda kayıtlı işsiz sayısı yüzde 51.2 artarak 4 milyon 39 bin 541 kişiye çıktı. Bu kapsamda kayıtlı kadın işsizlerin sayısı yüzde 47.4 artarak 2 milyon 28 bin 342’ye, erkeklerin sayısı yüzde 55.3 artarak 2 milyon 11 bin 199’a ulaştı. ‘Düşüş’ kuşkulu Kayıtlı işsizlerdeki artışın yanı sıra, ekonomik kriz yeni istihdam olanakları anlamına gelen “açık iş” sayısında da azalışlara yol açıyor. Açık iş sayısı temmuzda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 20.8 düşerek 191 bin 556 adede, ilk 7 ayda da yüzde 15.7 düşerek 1 milyon 267 bin 460 adede geriledi. İlk 7 ayda İŞKUR tarafından işe yerleştirilen kişi sayısı ise yüzde 26 artarak 845 bin 200 oldu.. Ayrıca kayıtlı işsizlerin 613 bin 80’i 1 yıl ve üzeri sü redir iş bekliyor. 812 aydır bekleyenler 977 bin 406, 78 aydır bekleyenler 272 bin 359 ve 67 aydır bekleyenler 315 bin 263 kişi oldu. Öte yandan kayıtlı işsiz sayısının bu yıl hazirandan temmuza 379 bin kişi azalması, önemli bir tartışma da yarattı. DİSKAR şu vurguyu yaptı: İŞKUR son bir ayda 158 bin işsizi işe yerleştirdiğini açıklarken, kayıtlı işsiz sayısını ise 379 bin azaltmış. Son bir ayda hiç kimse İŞKUR’a kayıt yaptırmamış olsa bile geriye 221 bin kayıtlı işsiz kalıyor. Bu işsizler nereye gitti? İŞKUR verileri izaha muhtaç! Eski TÜİK uzmanı Yusuf Gökhan Özbakış ise “İŞKUR verileri şaibeli demek haksızlık olur. Her verinin bir metaverisi olmalı belki de, eksiklik burada... İşsizlik başvurularının süresi en fazla 12 ay, güncelleme yapılmayan kayıtlar pasifleştiriliyor” dedi. l Ekonomi Servisi ‘Mevsimlik işçilere verilen söz tutulsun’ MAHMUT LICALI CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk’un geçen hafta Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde çalışan mevsimlik işçilerin sorunlarının çözülmesine ilişkin söz verdiğini ancak aradan geçen süre içinde bir gelişme yaşanmadığına dikkat çekti. Özel, “Zaman daralıyor ama işçilerin durumunda henüz bir iyileşme yok. Bakanın verdiği sözün takipçisi olduğumuzu kamuoyunun bilgisi ne sunuyoruz” değerlendirmesinde bulundu. Özel, orman yangınlarıyla mücadelede çalışan mevsimlik işçilerin görev sürelerinin 4 ay uzatılması talebinin 10 Temmuz günü karşılandığını anımsattı. Özel, Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde çalışan mevsimlik orman işçileri için yapılan söz konusu süre uzatımının, aynı bakanlık bünyesinde çalışan mevsimlik tarım işçileri için gerçekleşmediğini kaydetti. Bakanlık bünyesindeki araştırma enstitülerinde çalışan mevsimlik personelin, orman işçileriyle aynı statü de çalışıyor olmalarına karşın, süre uzatımı alamadıkları, bu nedenle birkaç hafta içinde çalışma sürelerinin sona ereceğine dikkat çeken Özel, Bakanlık bünyesindeki özellikle 47 adet araştırma enstitüsünde bu mevsimlik personelin görev yaptığını anımsattı. CHP’li Özel şöyle devam etti: Çalışma Bakanı Selçuk, kamu işçileriyle yaptığı toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde bu sorunun en kısa süre içinde çözüleceği sözünü verdi. İşçilerin durumunda henüz bir iyileşme yok. Ancak zaman daralıyor ve iş çilerin görev sü releri sona er mek üzere. Bu sorun bir an önce çö zülmeli, bu mağduriyet bir an önce gi derilmelidir. Bakan’ın verdi ği sözün takip çisi olduğu muzu ka muoyu nun bil gisine sunu Özgür Özel yoruz. l ANKARA Cari işlemler fazlası! Bir ülkede yerleşikler, yurtdışı yerleşiklerle mal, hizmet alım satımı; borç alma verme, yatırım yapma gibi ekonomik ilişkilerde bulunmakta, ekonomik işlemler yapmaktadırlar. Belli bir dönemde dış âlemle yapılan ekonomik işlemler, ödemeler dengesi ya da bilançosu başlığı altında toplanmakta, tasnifli bir şekilde gösterilmektedir. Uluslararası ekonomik işlemler, milli gelirle ilişkisi ve işlevine göre ödemeler dengesinde; cari işlemler, sermaye, finans hesapları, uluslararası rezerv hareketleri olarak dört ana gruba ayrılmaktadır. Ödemeler hesabı teknik anlamda bilanço olmamakla beraber, dengede olduğunu ifade için bu terim kullanılmaktadır. Dış âleme ödemeler, dış âlemden tahsilat, sonuçta eşitlenmekte, dengelenmektedir. Eşitliği, dengeyi sağlayan rezerv hareketleridir. Cari, sermaye, finans hesapları fazlası olan ülkenin uluslararası rezervi, altın, döviz mevcudu artmakta () işaretle; buna karşı cari, sermaye, finans hesapları toplamında açık veren ülke rezerv kaybına uğramakta, resmi altın ve döviz varlığı azalmakta, tabloda (+) işaretle yer almaktadır. Dış âlemle olan ilişkilerin, işlemlerin hesabında muhasebe kesinliği olmadığından, çoğu kalem tahmini olarak tablolarda yer almakta; istatiksel hataları, yanlışları gidermek, varsa kayıt dışı işlemleri de kapsamak üzere “Net Hata ve Noksan” kalemiyle de hesaben denge sağlanmaktadır. Tabloda cari işlemler hesabı, dış âlemle malhizmet, alımsatım hareketlerini kapsar. Cari işlemler, mal hareketleri, ihracatithalat, hizmet alım satımı (görünmeyenler) olarak iki alt gruba ayrılır. Ayrıca dış ülkelerle fiziki mal ve hizmet hareketi doğurmamakla beraber milli gelir hesabı ile ilişkili işlemler de örneğin yurtdışında çalışanların havaleleri (işçi dövizleri) cari transfer başlığı altında cari işlemler hesabında yer alır. Hizmetler, turizm, müteahhitlik, bankacılık, sigortacılık, serbest meslek, taşıma hizmetlerini, patent, lisans, ticari markalar, işletme hakkı gibi sınai hakların; telif, yayın, bilgisayar yazılımı gibi fikri mülkiyet kapsamına giren hakların devir ve kiralanmasını, kâr payı, faiz transferlerini kapsamaktadır. Hizmet gelir ve giderlerinin, belgelere dayanılarak hesaplanması hemen hemen olanaksız olduğundan, tabloda, varsayımlara dayanan tahmini tutarları ile gösterilirler. Sermaye hesabı, finans hesabı ayrımı yapıldıktan sonra, vazgeçilen alacaklar, bağış ve yardımlar, yurda kesin dönüş yapan vatandaşların, göçmenlerin, beraberinde getirdikleri fiziki varlıkları (bedelsiz ithalatı), patent, marka, telif hakları gibi sınai ve fikri hakların el değiştirmesini kapsamakta, günümüzde önemli tutarlara ulaşmamaktadır. Finans hesabı; doğrudan sermaye yatırımlarını, menkul kıymet (portföy) yatırımlarını, yurtdışından borç alma ve yurtdışına borç ana para ödemelerini kapsamaktadır. Ülke cari işlemler fazlası verdiğinde, dış dengenin sağlanması için yurtdışına yatırım yapılması, ülkeden sermaye çıkışı olması, net borç ödenmesi ve/veya uluslararası rezerv varlıklarını artması gerekir. Mevcut verilere göre kaynak kullanım dengesi, eşitlik sağlanamıyorsa, “Net Hata ve Noksan” kalemiyle tabloda hesaben denge sağlanır. Net Hata ve Noksan kaleminin boyutu, cari işlemler, sermaye, finans hesaplarının kesin olmadığını, tahmin hatalarının ve/veya kayıt dışı işlemlerin varlığını gösterdiğinden, analizde, yorumda işaretinin eksi ve artı olmasını dikkate almak gerekir. Sermaye hesabı önemsiz, finans hesabı görece sağlıklı olduğundan, rezerv varlıklarda değişim olmaması halinde, Net Hata ve Noksan Hesabı, cari işlemler dengesini düzeltir. Cari işlemler fazlası veriliyorsa, işlemlerin ayrıntılı incelenmesi, irdelenmesi gerekir. Cari hesap fazlasının kaynağı, kullanım yeri belirlenmeden sağlıklı değerleme yapılamaz. Fazla, geçici nedenlerden, tahmin hatalarından kaynaklanabilir. Cari transferler, Net Hata ve Noksan kaleminin işareti ve boyutu bu bağlamda ipuçları verir. Sağlıklı politikalar ve üretebilmek, önlemler alabilmek için dayanılan verilerin sağlıklı olması gerekir. Günümüzde merkez bankalarının önemli bir işlevi de sağlıklı istatiksel veriler üretmektir. Şeffaf olmayan tablolar, irdelenemeyen veriler sadece algı yönetimine hizmet eder; gerçeği yansıtmaz. KISA... KISA... 4 Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank “Sel felaketinden etkilenen Eminönü esnafına, ilgili kuruluşumuz KOSGEB’in ‘Acil Destek Programı’ kapsamında 100 bin liraya kadar sıfır faizli ve 1 yıl geri ödemesiz kredi veriyoruz” dedi. 4 Alman şirketi Bayer, hayvan sağlığı birimini 7.6 milyar dolara ABD merkezli Elanco Animal Health Inc’e satıyor. 4 ABD, Çinli Huawei’ye yönelik yaptırımları bir kez daha üç ay erteleme kararı aldı.