Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: EZGİ KARDEŞ TASARIM: BAHADIR AKTAŞ dishab@cumhuriyet.com.tr Hamaney de listedeABD Başkanı Trump, İran’a yaptırımları dini lideri de kapsayacak şekilde genişletti 725 HAZİRAN 2019 SALI Pompeo, Prens Selman ile bir araya geldi. Washington koalisyon peşinde ABD yönetimi, İran’a karşı Körfez’deki müttefikleri ve İsrail ile oluşturduğu bloku genişletme arayışında. İlk olarak Suudi Arabistan’a giden ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Cidde’de Kral Selman ve Veliaht Prens Muhammed bin Selman ile ayrı ayrı görüşmelerde bulundu. Toplantıda Hürmüz Boğazı’ndaki deniz geçişi güvenliği konusunun da ele alındığı aktarıldı. Ziyareti öncesinde basına yaptığı açıklamada Pompeo, Suudi Arabistan’ın ardından Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) geçeceğini duyurarak gündeminin “İran’a karşı küresel bir koalisyon” oluşturma konusunun olduğunu belirtti. Pompeo, “Onlarla stratejik olarak nasıl konumlandığımızı ve sadece Körfez ülkelerinde değil Asya ve Avrupa’da da (İran’a karşı) küresel bir koalisyonu nasıl inşa edeceğimizi konuşacağız” dedi. Suudi Arabistan ve BAE’nin ardından Hindistan’a geçecek olan Pompeo, daha sonra Japonya ve Güney Kore’de de temaslarda bulunacak. Paris toplantısı Öte yandan, ABD’nin İran Özel Temsilcisi Brian Hook, Umman’da temaslarda bulundu. Tahran’ın nükleer silahtan vazgeçmesi durumunda ikili ilişkileri düzeltme ve eğer İran ile yeni bir anlaşma yapılırsa, yaptırımları kaldırma yönünde adımlar atılabileceğini dile getirdi. Hook’un Umman sonrası programında ise İran’la nükleer anlaşmanın taraflarından İngiltere, Fransa ve Almanya’dan yetkililerle buluşmak üzere Paris olacağı duyuruldu. Washington yönetimi, WashingtonTahran hattında giderek yükselen gerilimde İran’a yönelik baskıyı her geçen gün artırırken yap son dalga ABD’nin İran liderliğine yaptırım kuşatması oldu. tırım kıskacına Tahran liderliğini de sokma hamlesine girişti. ABD Başkanı Donald Trump, ek yaptırım kararlarının İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’i de kapsadığını duyurdu. Nükleer anlaşma kri na “Amerikalılar diplomasiyi hor görüyor” tepkisi verdi. Trump yönetimi içindeki, Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton’un başını çektiği kanadın savaştan yana olduklarını belirtti. zi, ABD’nin bölgeye aske ‘Sırada Zarif var’ ri ek konuşlanma adım ları, Hürmüz Boğazı’nda tankerlere saldırılar dan Tahran’ı sorum lu tutması, İran’ın ABD İHA’sını düşürmesi, Trump yönetiminden Hamaney buna siber saldırı misillemesiyle bir likte bölgede gerilim her geçen gün tırmanıyor. Trump yönetiminin, da ha önce İran’a ek yaptırım kararı nı duyurmasının ardından bunun Hamaney’i de kapsadığı açıklaması dün gündeme damga vurdu. İran’da Hamaney’in yürüttüğü dini liderlik ülkenin en üst makamı olarak ka Trump yaptırım kararını imzalarken yanında Yardımcısı Pence de vardı. manca eylemlerine bir yanıttır” dedi. Yeni yaptırımların İran’ın liderlerini finansal araçlarına erişmekten alıkoyacağını savundu. Öte yandan Trump, “ABD, İran’la çatışmak istemiyor. İran ile anlaşma yapmayı çok ister” derken “İran’ın nükleer silaha sahip olmasına asla izin vermeyeceğiz” ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin ise bu hafta sonunda yürürlüğe girecek başka bir yaptırım kararının İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’i de hedef alacağını söyledi. ABD yönetimi İran’la nükleer uzlaşıdan tek taraflı çıktıktan sonra bu ülkeye yönelik yaptırım kartını devreye sokmuştu. Bu çerçevede İran Devrim Muhafızları’nı da “terör listesine” almıştı. Rusya, ABD’nin İran’a yönelik yeni yaptırım kararına tepki göstererek “yasadışı” değerlendirmesi yaptı. ‘Siber saldırı başarısız oldu’ bul ediliyor. Trump, yaptırıma ilişkin başkanlık kararnamesini Beyaz Saray’da imzalarken İran’a baskıyı artırmayı sürdürecekleri mesajı verdi. “Yaptırımlar Hamaney’le ve onun makamıyla ilişkili çevreleri hedef almaktadır. ABD İHA’sının İran tarafından düşürülmesi ve diğer düş vurgusu da yaptı. ABD yönetimi Hamaney’in yanı sıra İran Devrim Muhafızları Ordusu’nun üst düzey bazı isimlerini de yaptırım listesine ekledi. İran Dışiş leri Bakanı Cevad Zarif, ABD’nin yaptırım adımı İran’a yönelik ABD’nin füze sistemlerini hedef alan siber saldırı düzenlendiği haberlerine Tahran’dan doğrulama geldi. İran İletişim Teknolojileri Bakanı Muhammed Cevad Azari, “Çok denediler ancak başarılı bir saldırı gerçekleştiremediler” dedi. ÇEKYA AYAKTA Çekya’da hakkındaki yolsuzluk iddiaları ve iş insanı kimliği nedeniyle Avrupa Birliği’nin “çıkar çatışması” eleştirilerinin merkezindeki Başbakan Andrej Babiş’e istifa çağrıları artıyor. Başkent Prag’da önceki gün yüz binlerce kişi, Babiş’i protesto için meydandaydı. Göstericiler, “İstifa”, “Artık yeter”, “Demokrasiden vazgeçmeyeceğiz” sloganları attı. Parlamentoda azınlık hükümetine sahip popülist ANO partisinin lideri Babiş’in, başbakanlık görevini devralma dan önce AB fonlarını usulsüz şekilde kullandığı öne sürülüyor. Protestolar, Babiş’in savcılığın soruşturması sürerken Adalet Bakanlığı görevine yakın bir arkadaşını ataması, yargı bağımsızlığına müdahale edileceği kaygısı ile başlamıştı. Babiş ise hakkındaki iddiaları “karalama kampanyası” olarak değerlendiriyor. Trump: KAZANCIMIZ YOK, NİYE KORUYALIM! ABD Başkanı Donald Trump, ülkesinin neden hiçbir kazancı olmadan Hürmüz Boğazı’ndaki nakliye rotalarını koruduğunu sorguladığını söyledi. Twitter mesajında, “Çin ithal ettiği petrolünün yüzde 91’ini, Japonya yüzde 62’sini Hürmüz’den geçiriyor. Peki biz neden onların ve diğerlerinin nakliyat rotalarını kazancımız olmadan koruyoruz? Tehlikeli olan bu rotada ülkeler kendi gemilerini kendileri korumalı” dedi. ‘Aptal değilim’ Bu arada Trump, NBC’ye verdiği demeçte BM’nin Suudi gazeteci Kaşıkçı cinayetine ilişkin Riyad’a soruşturma açılması çağrısına ülkesinin uyup uymayacağı sorusuna kaçamak yanıt verdi. “Cinayetin zaten herkes tarafından araştırıldığını” savundu. Suudi Arabistan’ın ABD ile ticaret hacminin 450 milyar doları bulduğunu kaydederek “Onlarla iş yapmak istemiyorum diyecek kadar aptal değilim. Yoksa gidip Ruslar ya da Çinlilerle çalışacaklar” dedi. Batı Şeria’da yüzlerce Filistinli, Bahreyn’de düzenlenmesi planlanan “Refah için Barış” adlı ekonomi çalıştayını protesto etti. Toplantıyı “boykot” çağrısı yapıldı. Kushner’in planına Arap ülkeleri mesafeli Washington, ABD Başkanı Donald Trump’ın danışmanı ve damadı Jared Kushner tarafından hazırlanan Ortadoğu barış planının mali ayrıntılarını ilk kez kamuoyuyla paylaştı. Kushner’in bugün ve çarşamba günü ABD işbirliğiyle düzenlenmesi planlanan “Refah için Barış” adlı konferansta tamamını açıklaması beklenen “ekonomik vizyon” belgesi, çoğu Arap politikacı ve yorumcu tarafından tatmin edici bulunmazken Filistin cephesinden de tartışmalı plana “rüşvet girişimi” tepkileri yükseldi. Kushner’in ekonomi paketi, ilk aşamada Gazze, Batı Şeria, Mısır, Ürdün ve Lübnan’daki Filistinliler için 50 milyar dolarlık yatırımı içeriyor. Reuters’ın haberine göre Sudan’dan Kuveyt’e pek çok ülkede konuya ilişkin görüşü sorulanlar, “zaman kaybı”, “ölü doğmuş plan” gibi ifadeler kullandı. Bahreyn’deki çalıştaya dair umut taşıyanların başında ise Kushner’in planının oluşturulmasında baş aktör olduğu yorumları yapılan İsrail ve ABD’nin bölgedeki diğer önemli müt tefikleri Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) bulunuyor. BAE’li bir iş insanı, “konuşanı dinlemekten bir zarar çıkmaz” ifadelerini kullandı. Filistin yönetimi ise plana tepkili. Maliye Bakanı Şükrü Bishara, önceki gün Kahire’deki Arap Birliği toplantısında yaptığı açıklamada “Ülkemizi inşa etmek için Bahreyn’deki toplantıya ihtiyacımız yok. Barış istiyoruz, (bu planda) öngörülen sıralama, yani barıştan önce ekonominin canlandırılması, gerçekçi değil ve hayal” dedi. FKÖ: Önce özgürlüğümüz Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) İcra Komite Üyesi Hanan Aşravi, ABD’nin ekonomik planını geri çevirdi. Aşravi, “Önce Gazze ablukasını kaldırın, ülkemizin, kaynaklarımızın İsrail tarafından çalınmasını durdurun, bize hareket serbestimizi ve sınırlarımız, hava sahamız, sularımız üzerindeki kontrol hakkını verin. Sonra özgür ve egemen bir halk olarak canlı, müreffeh bir ekonomi inşa edişimizi görün” dedi. ‘Darbe lideri öldürüldü’ Afrika’nın doğusunda yer alan Etiyopya’da Amhara özerk eyaletinde yerel hükümete karşı darbe girişimine kalkışan güvenlik şefi Asaminew Tsige’nin öldürüldüğü bildirildi. Polis, Tsige’nin, öldürülmeden önce eyaletin başkenti Bahirdar’ın yaklaşık 10 kilometre uzağında kaçmak üzere olduğu bilgisini paylaştı. Eski general Tsige ve taraftarlarının geçen cumartesi günü başlattığı yerel yönetimi ele geçirme giri şimi başarısız olmuştu. Tsige, eski başbakanlardan Meles Zenawi döneminde darbe teşebbüsüyle yargılanmış ve hapis yatmıştı. Öte yandan, Etiyopya’da hafta sonu yaşanan darbe girişimi ve Genelkurmay Başkanı Seare Mekonnen’in suikasta uğramasının ardından ülke çapında bir günlük yas ilan edildi. Türkiye gibi çok sayıda ülkenin yabancı misyonu yas nedeniyle başkent Addis Ababa’da bayraklarını yarıya indirdi. “Sevdiklerinizi eğitim bursuyla yaşatın!” CUMHURİYET’TEN YENİ BİR ATILIM... Cumhuriyet Vakfı’nda eğitim bursu için fon oluşturduk. CUMHURİYET GELECEĞİN ÖNCÜSÜ GENÇLERE DESTEK OLUYOR. Gazeteniz Cumhuriyet’te yayınlanan vefat ve başsağlığı ilan gelirlerinin %20’sini Atatürk Cumhuriyeti’nin ilerici gençleri için Cumhuriyet Vakfı tarafından oluşturulan eğitim fonuna aktarıyoruz. Başarılı ve ihtiyaç sahibi gençlerimizin eğitim masraflarına destek olmanız acınızın bir parça dinmesine ve sevdiğinizin adının yaşamasına yardımcı olacaktır. C ANKARA : 0312 442 30 50 İSTANBUL : 0212 343 72 74 İZMİR : 0232 441 12 20 Aylardır vekâleten yürütülen dört bakanlıktan üçü için mecliste yapılan oturumda Başbakan Abdulmehdi’nin adaylarına onay çıktı Bağdat’ta krize parantez Irak’ta Adil Abdulmehdi başbakanlığındaki koalisyon hükümetine yönelik aylardır süren kriz havasında uzlaşı sinyali geldi. Irak Meclisi, Mayıs 2018’deki seçimlerin ardından tartışmalar eşliğinde yaklaşık 7 ay önce kurulan hükümette o tarihten bu yana boş olan dört bakanlık koltuğundan üçü için Abdulmehdi’nin önerdiği isimleri onayladı. Böylece ülkenin yeni Savunma Bakanı Necah eşŞammari, İçişleri Bakanı Yasin Yasiri, Adalet Bakanı ise Faruk Amin oldu. Abdulmehdi’nin Eğitim Bakanı adayı olarak gösterdiği kadın aday Sefane etTaii ise yeterli oyu alamadı. Sadr 10 gün vermişti Meclisteki onay süreci, geçen hafta koalisyonun henüz bir yılını doldurmadan fire vermesi, ülkenin etkin Şii lideri Sadr cephesinden yükselen ültimatomun ardından geldi. Geçen hafta Şii lider Ammar el Hekim öncülüğündeki Ulusal Hikmet ittifakı Abdulmehdi hükümetine karşı muhalefet saflarında yer alacağını duyurmuştu. Karara gerekçe olarak “elektrik kesintileri başta olmak üzere kamu hizmetlerindeki yetersizlikler” gösterilmişti. Parlamentoda en büyük gruba sahip olan Sairun ittifakının önderi konumundaki Şii lider Mukteda Sadr da Başbakan Abdulmehdi’nin kabinesini 10 gün içerisinde oluşturmaması halinde hükümetten desteğini çekeceği uyarısında bulunmuştu. Sadr, meclisteki siyasi gruplara seslenerek Abdulmehdi’ye kabinesini tamamlaması için yetki vermeleri çağrısı yapmıştı. BM’den IŞİD’liler için adil yargılama çağrısı Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet, Suriye ve Irak’ta aralarında yabancıların da olduğu 55 bin IŞİD militanı ve ailelerinin yakalandığını, bu kişilerin adil biçimde yargılanması gerektiğini belirtti. Haklarında kovuşturma olmayanların ise bir an önce serbest bırakılmaları çağrısı yaptı. İnsan Hakları Konseyi’nin 41’inci oturumu İsviçre’deki BM Cenevre Ofisi’nde başladı. Üç hafta sürecek toplantıların açılışında konuşan Bachelet, yabancı IŞİD’liler hakkında vatandaşı oldukları devletlerin sorumluluklarını yerine getirmelerinin önemine değindi. Suriye’nin doğusunda Ankara’nın terör örgütü gördüğü YPG kontrolündeki El Hol kampında 50 ülkeden geldiği iddia edilen IŞİD militanlarıyla ailelerinin “standartların çok altında, kötü şartlarda” tutulduğunu belirtti. IŞİD’li ailelerden 12 yaş altı 29 bin çocuğun da durumunun zorluğuna dikkat çekti. Çipras: Türkiye aklından bile geçirmesin Çipras Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras, Meis adası açıklarındaki sondaj faaliyetine ilişkin açıklamasında “Türkiye’nin bunu aklından bile geçirmemesi gerektiğini” söyledi. Yunanistan’ın kamu yayıncısı EPT3’e bir röportaj veren Başbakan Çipras, kendi kara sahanlıkların da yapılacak herhangi bir sondaj faaliyetini önleyeceklerini vurgulayarak, Türkiye’nin “Bunu aklından bile geçirmemesi gerektiğini” söyledi. Çipras, Avrupa Birliği’nin (AB) Lüksemburg’da düzenlediği toplantıda Ankara’ya, Doğu Akdeniz’deki faaliyetleri sebebiyle açık ve sert bir mesaj verdiğini belirtti. Çipras, daha önce de Ankara’nın “tutumundan vazgeçmemesi halinde bunun bedeli olacağını” söylemişti. Öte yandan Yunan silahlı kuvvetlerinin de olası bir gerginliğe karşılık Ege Denizi’nde hazırda beklediği aktarıldı. l Haber Merkezi