Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY 1125 HAZİRAN 2019 SALI Piyasada seçim baharıSeçimriskiortadankalksada,Türkiyeekonomisininbirikensorunlarıkaygıyaratıyor kısa sürdü, risk artıyor Ekrem İmamoğlu’nun seçimi kazanmasıyla dolar dün 5.71’e kadar indi. Ancak S400 sorunu nedeniy le kurda düşüş kısa sürdü. Uzmanlara göre, seçim sonucu ekonomik problemleri çözmeyecek. İstanbul’da gerçekleşen seçimin ardından önemli bir siyasi belirsizliğin ortadan kalkmasıyla dün TL’nin dolar karşısındaki değer kazancı gün içinde yüzde 1’i aşsa da ABD ile ilişkilere yönelik endişelerle kalıcı olamadı. Cuma gününü 5.82 civarında tamamlayan dolar/TL İstanbul seçiminin etkisiyle dün sabah saatlerinde 5.71’e kadar indi. BIST100 endeksi ise yüzde 2’nin üzerinde yükselmesinin ardından primli seyretmeye devam etti. Ancak günü 1160 puan artışla 95 bin 182’de kapattı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD’nin şu ana kadar Türkiye’ye karşı attığı F35 uçaklarında eğitimi durdurma gibi adımların, projenin ortakları tarafından desteklemedi Popülizm bırakılmalı Rabobank Stratejisti Piotr Matys, seçimin geride kalmasının ardından temel sorunun, hükümetin acil ihtiyaç duyulan ekonomik reformlara odaklanıp odaklanmaması olduğunu söyledi. Bank of Singapore Sabit Getirili Menkul Kıymetler Araştırma Birimi Müdürü Todd Schubert İstanbul’da seçim sonucunun ekonomik problemleri çözmeyeceğini, jeopolitik sorunları azaltmayacağını, bu nedenle TL’de yaşanan rallinin sınırlı olacağını söyledi. Global Menkul Değerler Kıdemli Analisti Rıdvan Baştürk, seçimlerin kısa sürede ve sorunsuz şekilde bitmesinin Türk Lirası’na olumlu yansıdığı ancak S400 riskinin TL varlıklar için önemli olduğunu kaydetti. İş Yatırım da, seçimleri geride bırakan Türkiye’nin popülist politikaları bırakıp reform sürecine odaklanmak için “altın değerinde” bir fırsat yakaladığını belirtti. ğini belirtti. Çavuşoğlu, “Hangi yaptırım kararı olursa olsun Amerika’dan ne açıklama gelirse gelsin biz S400’ü aldık ve şu an ne zaman teslim edileceği konuşuluyor” dedi. Çavuşoğlu’nun açıklamaları ardından dolar/ TL tekrar 5.82 seviyesine kadar yükseldi. Reform beklentisi Analistler seçim riski ortadan kalksa da S400 konusu ve ABD’den gelebilecek olası yaptırımların TL için hâlâ risk unsuru olduğunu belirtirken, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump’ın hafta sonunda G20’de yapacağı görüşme öncesinde TL’de kazanımların sınırlı kalabileceğine dikkat çekiyor. Seçim sonrasında önceliğin yeniden siyasetten ekonomiye dönecek olması ve ekonomi politikalarında reform beklentisinin yanı sıra, Fed politikalarının gelişmekte olan ülke piyasalarını desteklemesi ve fon akımları açısından getiri arayışının hızlanacak olması da aşırı ucuz Türk Lirası’na ve TL varlıklara yatırımcıların yeniden dönüş yapacağı beklentisi getiriyor. Türkiye’nin beş yıl vadeli borcunu iflasa karşı sigortalamanın maliyetini gösteren CDS’ler cuma günü 445 baz puandan kapandıktan sonra dün 427 baz puana geriledi. Bir bankacı, seçimin arkada kalmış olması nedeniyle uzun süredir siyasete yoğunlaşmış olan hükümetin Türkiye’nin acil sorunlarına daha fazla çaba sarf edecek olmasının ve iç siyasi risk priminin düşmesinin piyasalar için olumlu olduğunu belirterek, “Ancak bu iyimserlik sınırlı veya geçici olabilir çünkü S400 konusu ve ABD’nin olası yaptırımları hâlâ en önemli risk unsuru ve CDS üzerinde baskı yaratıyor. CDS’lerdeki yüksek seyir de TL’nin değer kazanımının önündeki engellerden biri” dedi. l Ekonomi Servisi Jak Eskinazi TÜGİAD Başkanı Anıl Alirıza Şohoğlu KAGİDER Başkanı Emine Erdem TÜSİAD Başkanı Simone Kaslowski YASED Başkanı Ayşem Sargın Artık ekonomi zamanı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminin bitmesiyle iş dünyası da artık ekonomiye odaklanılması gerektiğini ifade etti. 4 Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD): Önemli bir demokrasi sınavı geride bırakıldı; adayları tebrik ediyoruz. Ekrem İmamoğlu’nu kutluyoruz. Tarihsel ve kültürel mirasının yanı sıra ekonomik ve sosyal birikimi ile Türkiye’nin en büyük kenti İstanbul’un başarısı Türkiye’nin başarısıdır. Türkiye ekonomisinin üçte birini temsil eden İstanbul’un yönetimi ve kalkınma öncelikleri için devlet, özel sektör, sivil toplum, akademi ve tüm diğer paydaşların uyum ve işbirliği içinde çalışmasını temenni ediyoruz. Bu işbirliği ve uyumun ülkemizin kalkınması için çok önemli olduğunu düşünüyoruz. Seçim döneminde sık sık gündeme geldiği üzere, saydam, yenilikçi ve demokratik bir belediye yönetiminin ülkemizin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine çok değerli katkılar sağlayacağına inanıyoruz. Yeni dönemde iş dünyası da üzerine düşen sorumluluğu yerine getirecektir. 4 Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) Başkanı Ayşem Sargın: İstan bul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nu tebrik ediyoruz. Seçime katılan tüm siyasi partileri ve adayları, demokrasinin en temel gereğinin yerine getirilmesine yaptıkları katkılardan dolayı kutluyoruz. Bugünden itibaren odağımız ülkemizin 100’üncü yılına güçlü bir ekonomi ile girmek olmalı. Bu hedefe yönelik olarak, önümüzdeki dönemde, ekonomi, iş ve yatırım ortamına ilişkin reformların hızla hayata geçirilmesi ve ülkemizin rekabet gücünün artırılması için hep birlikte çalışmaya devam etmeliyiz. 4 Türkiye Genç İşadamları Derneği (TÜGİAD) Başkanı Anıl Alirıza Şohoğlu: Uzun soluklu demokrasi tarihimiz bir sınavı daha başarıyla vermiştir. Tüm tarafların gösterdikleri olgunluk da takdire şayandır. Artık en büyük beklentimiz ekonomimiz başta olmak üzere asıl sorunlarımıza öncelik verilmesidir. Bu seçimle birlikte önümüzdeki seçimsiz 4 yılın her günü daha fazla çalışarak ekonomik alanda iyi sonuçlar elde edeceğimizi ümit ediyoruz. Şimdi tüm enerjimizle birlik ve beraberlikle ekonomiye ve reformlara odaklanma zamanı. 4 Genç Yönetici ve İş İnsanları Derneği (GYİAD) Başkanı Fuat Pamukçu: GYİAD olarak siyasetçilerimizin ve ülke yönetimindeki tüm paydaşların ekonomi, yapısal reform, hukuk ve sürdürülebilir güvenlik konularına odaklanmalarını ümit ediyoruz. İşsizlik, istihdam ve gençlerin sorunlarına dikkat çekiyor, bu ve benzeri konularda problemlere çözüm olmak için her zaman hazır olduğumuzu belirtiyoruz. 4 Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER): Ekrem İmamoğlu’nun toplumsal barış ve uzlaşmayı sağlayacağına, yerel yönetim deneyimi ile bu dönemi en iyi şekilde değerlendireceğine inanıyoruz. Kendisinin kadın dostu bir belediyecilik anlayışı ile çalışmalar sürdüreceğine; kadınların ekonomik ve sosyal konumlarının güçlendirilmesi için kadın istihdamı ve kadın girişimciliğini desteklemeyi öncelikleri arasına alacağına inancımız tamdır. 4 Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi: Seçimin kazananı Türk demokrasisi oldu. Türk ekonomisi zorlu bir süreçten geçiyor. Katma değerli üretime yoğunlaşacağımız, enflasyon ve yüksek faizle mücadele edeceğimiz, 2023 hedeflerine ulaşmak için çalışmalıyız. Motorine Beyaz eşyada çöküşSektörde ÖTV muafiyetine rağmen satışlar düştü. Umut artan taksit sayısında 29 kuruş zam İstanbul seçimi bitince zamlar da başladı. Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası (EPGİS) bugünden itibaren geçerli olmak üzere motorinin litresine 22 kuruş zam yapıldığını açıkladı. Zam pompa fiyatına da yansıyacak. EPGİS yaptığı ikinci açıklamada da yine bugünden geçerli olmak üzere motorinin litresine 7 kuruş daha zam yapıldığını ancak artışın ÖTV’den karşılandığı için pompa fiyatlarına yansımayacağını açıkladı. Zamdan sonra Ankara’da ortalama 6.30 liradan satılan motorinin litresi 6.52 liraya, İstanbul’da 6.25 lira olan litre 6.47 liraya yükseldi. Yaşar ile TMSF Kapasite kullanımı yüzde 1 düştü İmalat sanayi, genelinde kapasite kullanım oranı, haziranda bir önceki aya göre 0.8 puan artarak yüzde 77.1’e yükseldi. Kapasite kullanımı geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 1 düşüş gösterdi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası verilerine göre, aynı dönemde mevsimsel etkilerden arındırılmış kapasite kullanım oranı, bir önceki Türkiye genelinde beyaz eşya satışlarındaki daralma mayısta da sürdü ve satışlar yüzde 20 geriledi. Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD) verilerine göre, buzdolabı, çamaşır makinası, bulaşık makinesi ve fırından oluşan dört ana ürün grubunda iç satışlar mayıs ayında yüzde 20 düşüşle 554 bin 874 adete indi. Üretici şirketlerin bayi satışlarını temsil eden iç satışlar ocakmayıs döneminde de yüzde 11 düşüşle 2.39 milyon adete geriledi. Beyaz eşya ihracatı ise mayısta yüzde 3 artışla 1.74 milyon adet, ocakmayıs döneminde ise yatay seyirle 7.44 milyon adet oldu. Beyaz eşya uzlaşma sağladı aya göre 0.5 puan artarak yüzde 76.6’ya çıktı. üretimi mayısta yüzde 6 artışla 2.4 milyon adet, ocakmayısta ise de Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF), “Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, TMSF ve Yaşar Grubu ile imzalanan protokol kapsamında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi süreci dahil olmak üzere tüm hukuki ihtilaflar 24 Haziran’da giderilerek uzlaşma sağlandı” dedi. Yaşarbank’ın 22 Aralık 1999’da TMSF’ye devredildiğini hatırlatan TMSF, Yaşar Grubu ile imzalanan 2002 ve 2005 tarihli borç tasfiyesi protokolleri kapsamında gruptan 247.6 milyon dolar tahsilat sağlandığını, grubun böylece TMSF’ye borcunun ödendiğini bildirdi. Paket aynı, içerik farklı Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde yapılan araştırma, gıda firmalarının aynı paketteki ürünlerinin yüzde 9’unun farklı içerik barındırdığını ortaya koydu. AB Komisyonu, farklı AB üyesi ülkelerde gıda ürünlerinde çifte standart olup olmadığını be lirlemek amacıyla yaptırdığı araştırmanın sonuçlarını paylaştı. 19 AB üyesi ülkede yaklaşık 1400 gıda ürünündeki içeriklerin analiz edildiği araştırmaya göre, aynı marka ve ambalajlı ürünler, farklı AB üyesi ülkelerde değişik içeriklerle satılıyor. Araştırma kapsamında karşılaştırma yapılan aynı paketteki gıda ürünlerinin yüzde 9’u, benzer pakete sahip gıda ürünlerinin ise yüzde 22’si farklı içerik barındırıyor. Farklı ülkelerde satılan aynı marka ürünlerde et ve şeker gibi çeşitli içerikler farklı oranda yer alıyor. l Ekonomi Servisi ğişim göstermeyerek 10.2 milyon adet olarak gerçekleşti. Talep canlanacak TÜRKBESD Yönetim Kurulu Başkanı Can Dinçer, “Ekonomi yönetiminin iç talebi canlandırmak için 2018’in son çeyreğinde aldığı ÖTV muafiyetinin haziran sonuna kadar uzatması daralmayı asgari seviyelerde tuttu. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun beyaz eşyada taksit sayısını 12’den 18’e çıkartma kararının talebi canlandıracağına ve satışları artıracağına inanıyoruz” dedi. l Ekonomi Servisi Seçmenin en anlamlı demokrasi çıkışından dersler çıkarabilmek.. Halkın zaferi, demokrasi destanı yazıldı, parti devletin çöküşü, tek adamın hezimeti.. Dünkü Cumhuriyet’in haberleri, arkadaşlarımızın yorum başlıklarından birkaç alıntı.. Seçim sonuçlarına ilişkin dün netlik kazanmış istatistik veriler, daha da çarpıcı bir başarının, seçmen dersinin çıkarımlarının pek çok yönlü kanıtları.. İmamoğlu’nun, ilk hukuken haklı ve geçerli, İstanbul’un seçilmiş Belediye Başkanı olduğu sonuçlarındaki, YSK’nin mazbatasını vermek zorunda kaldığı 20 bin 689 olan oy farkı, AKPMHP’nin itirazlarına “sınırlı fark” algısı ile gerekçe yapılmışken, Saray baskısı ile YSK tarafından yenilenen seçimin sonucunda 806 bin 426 bin gibi çarpıcı bir yükselişe ulaşmış. Seçmen oylarının yüzde 54’ünü almış olarak, İmamoğlu tarihin en yüksek oyunu almış belediye başkanı olma rekorunu kırmış.. Şimdi tüm tarafların şöyle ya da böyle, mezheplerine göre yaptıkları ilk değerlendirmelerde de ortak kabul gören sonuçlarıyla, daha önceleri Cumhur cephesine oy vermiş seçmenlerden de çok anlamlı bir pay almış. Seçmenin, oyuna saygısızlığa tepki, haksızlık, mağduriyete yanıtı olarak henüz netleşmemiş verilerle anlamlı bu kayış için, Cumhur cephesinin özeleştiri yapması istenirken, Millet cephesinin bu kayışın nedenlerine ilişkin, ekonomik krizin ürettiği çok boyutlu çaresizlikler en başta, çok daha anlamlı gerekçelendirmeleri var. İlk CHP, İYİ Parti liderleri ile İmamoğlu açıklamalarında kendilerine güvenerek oy değiştirmelerine teşekkürler ön planda.. HHH Siyaseten öne çıkan bir başka gerçeklik ise YSK’nin aynı pusuladan çıkan bir tek Başkanlık seçimini iptal edip diğerlerinin sayılmasındaki garabet, haksızlık, hukuksuzluğa karşı, “Yenilenecekse seçimlerin tümü yenilenmeli” önerisinin haklılığının belgelenmesi. İmamoğlu’nun bu yüksek oy artışı verileri ile CHP’nin ne kadar daha çok ilçe belediyesinde seçim kazanmış olacağının verileri çok çarpıcı. AKP’nin İstanbul’da bu oy dağılımı ile elinde birkaç belediyenin kalmış olabileceği gerçeği bir yana, meclis üyelikleri ile muhtarlık dağılımları da çok ağır düşmüş olacaktı.. AKP’nin bir önceki seçim sonucundaki yüzde 45 oyu ile kazanmış olduğu yüksek oranlı ilçe seçimleri, meclis üyelikleri, muhtarlıkların, siyaseten zorlanan seçimle erozyona uğramış olması gerçeği, Cumhur cephesi açısından ne türden gelişmelere yol açacak sorgulaması ister istemez kendi yandaş sözcülerinin ağızlarında ilk geceden, seçim sonuçları ile birlikte gündeme girmiş oldu.. Kuşkusuz yine ön planda üstyapı üstünden, kamuoyuna yansımış tartışmalarıyla.. İlk ağza alınan olasılıklar, daha önceden AKP’den kopuşlarla parti kurabilecekleri çalışmaları bilenen isimler üzerinden ön plana çıkarılırken elbette kimi sonuçları, zamanlamaları üzerinden çok farklı değerlendirmeler de gündeme giriyor. Elbette Millet cephesi sözcülerinin, İmamoğlu ile CHP, İYİ Parti başkanları ile dünkü Öztrak’ın vurgulamalarında; “Başta çok ağır ekonomik kriz ülke sorunları karşısında, seçimden yorgun düşmüş, barışçı çözüm, güç birliği isteyen seçmenin duyarlılığına saygı gösterileceğinin ilan edilmesi dikkat çekici değil mi?” Demokrasiye işlerlik kazandırmada kapıları açan İstanbul Belediye Başkanlığı seçim sonuçları sonrası, aynı anlamda çok net verdikleri sözlerle, ülke sorunlarını, seçmenin çözüm üretme güçlü arzusu ve gereksinimi, mesajlarına duyarlı olarak, asla erken seçim çağrısı yapılmayacağı anlamına gelen açıklamaları oldu. Ülke sorunları, demokrasi için İstanbul Belediyesi çalışmaları ile sınırlı olmamak çerçevesinde, Meclis’in, tüm kurumların çalıştırılması, elbette öncelikli de hakhukukadalet düzeninin oluşturulması çağrıları, her tür gereken desteğin verileceği, işbirliğine hazır oldukları sözleri dikkat çekti.. Saray cephesinin seçimlere birkaç gün kala, her yol mubah siyaseti ile ortalığa saçılan şantaj, tehditlerin, seçim sonrası icraatları beklenmeden, seçmen oylarının patlaması, çok kaynaklı, kimlikle olmasına dayalı bu çıkışların siyasi getirisini öngören, Saray cephesi siyasetçileri de elbet hemen gardlarını aldılar. Seçim sonrası bu ilk çıkışların gerçekçi olamayacağını, asıl sorunun Millet İttifakı’nın çok kimlikli yapısından beklenecek kırılmalarla yaşanacağı senaryolarıyla tartışmaları germenin yollarını aradılar.. Seçim sonuçları ile demokrasi adına anlamlı bir nefes almanın kapısı açıldı.. Bizim de almamız gereken en büyük ders ise çaresiz, seyirci kalma lüksümüz olmadığı gerçeğini yaşamış, bedellerini ödemiş olarak, duyarlılıklarımızın, sorumluluklarımızın katlandığı gerçeği değil mi? KISA... KISA... l Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Avrupa Birliği’nden (AB) gıda ithalatına yönelik yasağı 2020’nin sonuna kadar uzatan kararnameyi imzaladı. Rusya, Ukrayna krizinde, 2014’te AB ve diğer ülkelerden ithal çok sayıda ürüne yönelik ambargo koymuştu. l Dünya Ticaret Örgütü, G20 ekonomileri arasında giderek artan ticaret kısıtlamalarının küresel ekonomide “belirsizlik” oluşturduğunu açıkladı. l ABD Başkanı Donald Trump, “ABD Merkez Bankası’nın (Fed) ne yaptığını bilmemesine rağmen, faizleri çok hızlı artırdı (çok düşük enflasyon, dünyanın diğer bölgelerinde yavaşlama, düşürme ve gevşeme) ve büyük çapta yani aylık bazda 50 milyar dolar sıkılaştırma yaptı. Haziran ABD tarihinin en iyi aylarından biri olacak” dedi.