Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY 1124 NİSAN 2019 ÇARŞAMBA Çarklar durdu. Sanayide 2018 Ocak’ta 555 bin olan işsiz sayısı bu yıl 781 bine yükseldi Üretim yok batık çok İmalat sanayiinde üretim 6 aydır kesintisiz dü şerken, bu sektördeki batık kredilerin tutarı şu bat ayı itibarıyla son 1 yılda yüzde 56.6 arttı. Türkiye ekonomisinin lokomotifi olan imalat sanayii, özel dileri yüzde 23.2 artışla 78.9 milyar lira, takipteki kredileri yüzde 56 likle son 1 yıldır zor bir artışla 3.3 milyar liraya dönemde geçiyor. Ekonomik kriz ve talep yeter SERHAT ALİGİL yükseldi. n Kimya: Üretim son sizliği nedeniyle imalat 6 aydır düşüşte. Düşüş sanayiinde üretim son 6 aydır şubatta yüzde 7.1 olurken, kesintisiz düşerken, sanayici 2018 Ekim ayında yüzde 7.5’i lerin hem kredi borçları hem görmüştü. Bu sanayi dalında batık kredileri artıyor. nakdi krediler yüzde 35.7 ar TÜİK verilerine göre imalat tışla 38 milyar liraya, takip sanayiide takvim etkisinden teki krediler yüzde 40 artışla arındırılmış yıllık üretim şu 690.5 milyon liraya çıktı. bat ayında yüzde 5.5, ocakta n Kauçuk plastik: Son 7 yüzde 7.6, 2018 Aralık’ta yüz aydır düşüş var. En son şu de 10.8 düştü. Bankacılık Dü batta yüzde 101.1 olan dü zenleme ve Denetleme Kuru şüş 2018 Aralık ayında yüzde mu verilerine göre şubat so 14.5’i gördü. Şubat itibarıy nu itibarıyla son 1 yılda ima la nakdi krediler son 1 yılda lat sanayinin kullandığı nak yüzde 14.4 artışla 30.9 milyar di krediler yüzde 25.8 artışla liraya, takipteki krediler yüz 481.2 milyar liraya çıkarken, de 82.9 artışla 1.7 milyar lira bu kesimin takipteki (batık) ya ulaştı. kredileri de yüzde 56.6 arta n Gıda: Son 6 aydır üre rak 20.5 milyar liraya yüksel tim düşüyor. Düşüş şubatta di. Ana sanayi dallarının de yüzde 1.2 olurken, geçen ara tayları da şöyle: lık ayında yüzde 10.5’e kadar n Ana metal: Üretim son 7 yükseldi. İçecek dahil gıdada aydır düşüyor. Düşüş şubat nakdi krediler yüzde 23.9 ar ta yüzde 16.2 olurken, ocak tışla 74.6 milyar lira, takipte ta yüzde 19.3’e kadar çıktı. ki krediler yüzde 104.1 artış Bu sanayi dalının nakdi kre la 4.3 milyar lira oldu. n Motorlu taşıt (Otomotiv): Üretim son 7 aydır düşüşte. Şubatta yüzde 10.8 olan düşüş, geçen kasım ayında yüzde 19’a kadar yükseldi. Son 1 yılda nakdi krediler yüzde 61.5 artışla 28 milyar liraya, takipteki krediler yüzde 34.5 artışla 358 milyon liraya çıktı. n Tekstil: Üretim son 6 aydır düşüyor. Şubatta yüzde 3.5 olan düşüş, geçen aralık yüzde 7.4’e kadar çıktı. Nakdi krediler yüzde 16.5 artışla 80.3 milyar lira olurken, batık krediler yüzde 51.4 artışla 3.4 milyar lirayı aştı. n Makine: Son 7 aydır üretim düşüyor. Düşüş şubatta yüzde 17.1, ocak ayında yüzde 17.3 oldu. Nakdi krediler yüzde 20.1 artışla 27.3 milyar liraya, takipteki krediler yüzde 47.2 artışla 992 milyon liraya ulaştı. ÜCRETLERDE HIZLI DÜŞÜŞ TMMOB Makina Mühendisleri Odası’nın son “Sanayinin Sorunları Bülteni’ndeki TÜİK verilerine göre, sanayide reel ücretler 2018’de düzenli geriledi ve dördüncü çeyrekte, üçüncü çeyreğe göre yüzde 9 düştü. Asıl düşüş ise dolar bazında. 2018’in ikinci çeyreğinde yüzde 12 olan gerileme, doların hızla yükseldiği üçüncü çeyrekte yüzde 18’e yaklaştı. Son çeyrekte ise yüzde 2’de kaldı. Yılın tamamında ise yüzde 28.9’u buldu. KREDI BORCU OLANLAR ARTTI Şubat sonu itibarıyla banka ve diğer finansman şirketlerine bireysel kredi borcu olan kişi sayısı 31 milyon 321 bine yükseldi. TBB Risk Merkezi’ne göre bu sayı ocak sonunda 31 milyon 258 bin, 2018 sonunda 31 milyon 272 bin ve geçen yılın aynı ayında 30 milyon 192 bindi. Buna göre şubat itibarıyla 2 milyon 444 bin kişinin konut, 605 bin kişinin taşıt ve 25 milyon 19 bin kişinin ihtiyaç kredisi ile kredi kartı borcu var. Geçici iş için izdiham Türkiye patent fakiri oldu Avrupa Patent Ofisi’nin (EPO) raporuna göre dünya genelinde, 2018’de yapılan patent başvuru sayısı bir önceki yıla kıyasla yüzde 4.6’lık artış gösterdi. EPO 2018 raporuna göre Türkiye’den yapılan Avrupa patent başvurularında bir önceki yıla göre gerileme yaşanması ise dikkat çekti. Türkiye’nin patent başvuru sayısı 2017’de 911 iken bu sayı 2018’de 572’ye düştü. Türkiye bu sayıyla 50 ülke arasında 23. oldu. Siemens birinci Araştırmada ülkenin nüfusuna oranla yapılan sıralamada ise Türkiye kendine 37. sırada yer bulabildi. 2018’de Türkiye’den 1 milyon kişi başına sadece 7 patent başvurusu yapılırken, bu alanda ilk sırada ise 1 milyon kişi başına 966 patent başvurusu yapılan İsviçre yer aldı. Habertürk’te yer alan bilgiye göre, patent başvurusunda en çok artış gösteren ülkeler ABD (yüzde 25) ve Japonya (yüzde 13) oldu. 2017’de dünyada yapılan patent başvuru sayısı 166 bin 594 iken 2018’de 174 bin 317’ye yükseldi. En çok patent başvurusu yapan markalar kategorisinde Siemens, 2 bin 493 patent başvurusuyla ilk sırada yer aldı. 2485 başvuru ile Huawei ikinci, 2449 başvuruyla Samsung üçüncü oldu. l Ekonomi Servisi Şanlıurfa’da Toplum Yararına Çalışma Programı (TYP) kapsamında 2 bin kişinin 6 aylık işe alınacağını duyan yurttaşlar İŞKUR binası önünde uzun kuyruklar oluşturdu. Toplum Yararına Çalışma Programı (TYP) kapsamında Şanlıurfa’da asgari ücret karşılığında kamu kurumlarında 6 ay süreyle istihdam edilmek üzere 2 bin kişinin alınacağı duyuruldu. Uzun kuyrukların oluştuğu bina önünde polisler de izdihama karşı önlem aldı. Başvuruların fazla olması halinde işe alınacak kişiler noter huzurunda yapılacak kura çekimiyle belirlenecek. l İHA 15 milyon Avro’luk silah Almanya bu yılın ilk çeyreğinde Türkiye’ye 15 milyon 300 bin Avro’luk silah satışına onay verdi Almanya’nın silah ve teçhizat ihracatında bu yılın ilk üç ayında düşüş kaydedildi. Yeşiller milletvekili Omid Nouripour’un soru önergesine Ekonomi Bakanlığı’nın verdiği yanıta göre, Alman hükümeti bu yılın ilk üç ayında 1 milyar 120 milyon Avro değerinde satışa onay verdi. 2018’de ise her çeyrekte ortalama 1 milyar 210 milyon Avro’luk silah ve teçhizat satışına onay verilmişti. Almanya’nın silah ve askeri malzeme ihraç ettiği ülke ler arasında Türkiye, verilen 15 milyon 300 bin Avro değerindeki satış izni ile 19’uncu sırada bulunuyor. Alman Haber Ajansı’nın edindiği bilgilere göre, Türkiye ve Suudi Arabistan’a silah ve teçhizat ihracatı için bekletilen başvuruların değeri milyarlarca Avro’yu buluyor. Türkiye, geçmişte Almanya’dan silah ve askeri malzeme alan ülkelerin başında geliyordu. Ancak Türkiye’de 15 Temmuz darbe girişimini izleyen süreçte demokrasi ve insan hakla rı alanındaki gerilemeler ve Türkiye’nin Afrin operasyonunda Alman Leopard tanklarının kullanılması ile ilgili tartışmalar Almanya’nın Türkiye’ye silah ihracatını sınırlandırmasında önemli bir rol oynamıştı. Savunma havalandı Almanya’nın 2019’un ilk çeyreğinde silah ve teçhizat ihraç ettiği ülkelerin başında ABD geliyor. Yılın ilk üç ayında Almanya’dan ABD’ye 169 milyon 100 bin Avro’luk satışa onay verildi. Öte yandan, savunma ve havacılık şirketleri, hisse senedi piyasalarında bu yılın ilk çeyreğinde yatırımcılarına kazandırdı. Söz konusu dönemde Fransız Airbus’ın hisseleri yüzde 40.4, Boeing’in hisseleri de yüzde 18.2 yükseldi. İtalyan, havacılık, uzay ve savunma şirketi Leonardo’nun hisseleri, yılın ilk çeyreğinde yüzde 34.9 artış kaydetti. Lockheed Martin’in hisseleri ise yılın ilk çeyreğinde yüzde 14.6 arttı. l Ekonomi Servisi Türkiye Kalkınma Bankası tahrip ediliyor Türkiye Kalkınma Bankası çalışanı meslektaşlardan hafta başında bir mektup aldım. Bu köşede sıklıkla dile getirmeye çalıştığım ve kanımca Türkiye’nin çok önemli bir sorunu haline dönüşen “sanayisizleş(tir)me ve planlama ufkunun yok oluşu” konularına birinci elden deneyimlerini aktardıkları bu mektubu aynen yayımlamayı uygun gördüm. Bu katkı için tüm emeği geçen çalışma arkadaşlarımıza teşekkür ederim. HHH Değerli Hocamız, yine sizin köşeniz aracılığıyla bir çığlığı haber veriyoruz. 2014 yılının 19 Kasım günlü köşenizde Türkiye Kalkınma Bankası Çalışanları Uyarıyor diye yazmıştınız. Bu defa uyarı adeta bir çığlığa dönmüş durumda. Zira Türkiye Kalkınma Bankası tasfiye ediliyor. Birkaç madde halinde tümü ile görmezden gelinen bu çığlığın ana uğrak noktalarını aşağıda özetliyoruz. 1) 1975 yılında kurulan DESİYAB (Devlet Sanayi ve İşçi Yatırım Bankası A.Ş.), 22 Haziran 1988 yılında Türkiye Kalkınma Bankası adını alarak esas görev alanı olanı olan sanayinin finansmanı yanında bacasız sanayi olarak da bilinen turizm sektörüne ciddi finansal destek sağlamaya başlamıştı. Gerek Uzak Asya’da gerek Latin Amerika’da gerekse de kıta Avrupası’nda kamusal sermayeli kalkınma bankaları “proje finansmanında” ülkelerinde nasıl sinyal etkisi veren kuruluşlar ise Türkiye Kalkınma Bankası da öyle idi. 2) Yaklaşık 44 yıllık hizmet döneminde Banka, devletin elindeki son kamusal kaynaklı kalkınma bankası olarak süreç içerisinde “kritik” görevleri üstlenmiş, omuz vererek çok sayıda “ilk”e başarı ile imza atmıştır. 3) Bu kritik görevlerin üstesinden gelen, kurumun Türk bankacılık sistemi içerisindeki kamusal vazgeçilmezliğinin ana taşıyıcı kolonu, mesleğe yarışma sınavı ile giren ve ağır prosedürlerle uzmanlaşan iktisatçı, mühendis ve mali analistlerden oluşan kariyer / ihtisas personeli meslektaşlardır. 4) Yukarıda not ettiğim yazınızdaki tespitler sonrasındaki süreçte Türkiye Kalkınma Bankası üzerinde dolaşan kara bulutlara; kargalar ve akbabalar eşlik etmeye başlamıştır. Bankanın kamusal varlığı, kariyer personelinin “süresiz hizmet akdi” ile sürdürdüğü kamu güvencesi kimi çevreleri rahatsız etmeyi sürdürmüştür. 5) Bu rahatsızlık, 2018 yılında kuruma dışarıdan getirilen “piyasa profesyoneli” tarafından “Ankara kafasını bırakmalı”; “kurum personelinin yaş ortalaması 50 üstü” ve “artık iktisatçı ve mühendise ihtiyaç yok, proje bankacılığı yapmayacağız” sözleri ile dillendirilmiştir. Bu “Ankara kafası” meselesi yeni değildir. 1923’ten bu yana kimi çevrelerce sıkça dile getirilmiştir. Oysa “Ankara kafası” ibaresi ile Cumhuriyetin kalbi, devrimin başkenti hedef alınarak, reel sektöre yol gösterici yatırım projeciliği, planlama fikriyatı eleştirilmektedir. 6) 2018 yılı ekim ayında İstanbul burjuvazisinin bir kanadının şiddetle alkışladığı 7147 sayılı Kanun ile kurumun adı Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası A.Ş. olarak değiştirilmiş, kurumun bağı kamu ile tamamen kesilerek, merkezin Ankara olduğu hükmü de kaldırılmış, kariyer ve ihtisas personeli başta olmak üzere tüm çalışanların kamusal iş güvencesi yok edilmiştir. 7) Ve böylece, piyasa profesyoneli olduğu bilinen banka patronajı, kendine biatta en küçük bir tereddüt dahi göstermeyen kurumun içinden devşirilen payandalarla birlikte meslek / ihtisas personelinin kurum içerindeki iş ve işlevleri de tasfiye edilerek kurumsal birikim ciddi zafiyete uğratılmıştır. 8) Sayın Dr. Yeldan, bu noktayı sayısal örnekle somutlaştırmak isabetli olacaktır: 2019 yılı ocak ayı itibarıyla kurumun toplam personel sayısı 528’dir. Bu 528 personelden sadece 50 kişi yeni hizmet kenti olacak olan İstanbul’a götürülecektir. 16 Nisan 2019 itibarıyla emeklilik talebinde bulunan personel sayısı 105’tir. Toplam personelin yüzde 20’si emekli olmak zorunda kalmıştır. Farklı bir ifade kurum personelinin yüzde 70.6’sı da başka kurum ve kuruşlara nakillerini talep etmek zorunda bırakılmıştır. 9) Evet, durum gerçekten vahimdir. 44 yıllık bir kurum, onun yüksek birikim ve donanımlı kariyer / ihtisas personeli başta olmak üzere tüm emekçileri ve de kurumsal hafızası en ağır koşullarla tasfiye edilmektedir. Bilgilerinize saygı ile arz ederiz hocam. DUYURU Kocaeli İli; GEBZE İlçesi; G22B19B3C19B3D pafta; 2848 ada; 4 parselde ilave/tadilat/yenileme projelerinin yapılması ihtiyacı doğmuştur. Söz konusu parseldeki projenin zemin etüd proje müellifleri 2036 Oda Sicil Numaralı Jeofizik Mühendisi Adnan ERTURAN ve 12048 Oda Sicil Numaralı Jeoloji Mühendisi Nihat İmdat ERDEM ile veya varisleri ile konuyla ilgili olarak görüşmek dileğindeyiz. Proje müellifi Adnan ERTURAN ve  Nihat İmdat ERDEM’in veya varislerinin konuyla ilgili olarak 15 gün içerisinde, Jeofizik Mühendisleri Odası Gebze, Kocaeli, İstanbul, Ankara şubeleri ile Jeoloji Mühendisleri Odası İstanbul şubesi ve aşağıda adres ve telefonları verilen mal sahibi PULVER KİMYA SAN. VE TİC. A.Ş. ile irtibata geçmeleri duyurulur. Jeofizik Mühendisleri Odası GEBZE şubesi Tel: 0262 6450677 Jeofizik Mühendisleri Odası KOCAELİ şubesi Tel: 0262 3217200/0262 3322454 Jeofizik Mühendisleri Odası İSTANBUL şubesi Tel: 0212 2196340/0212 2196341 Jeofizik Mühendisleri Odası ANKARA şubesi Tel: 0312 4184220 Jeoloji Mühendisleri Odası İSTANBUL şubesi Tel: 0212 21945636466 Mal Sahibi: METİN MIZRAKLI, PULVER KİMYA SAN. VE TİC. A.Ş. Adres: Gebze Organize Sanayi Bölgesi (GOSB) Tembelova Alanı 3200 Sokak No:3201 Gebze 41400 Kocaeli / Türkiye                     Tel: 0262 643 00 01 / 0535 3949977 (Sedat ELVERİCİ) Zeytinyağına İspanya darbesi Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Başkanı Davut Er, İspanya’daki üretim artışının, Türkiye’nin zeytinyağı ihracatına olumsuz yansıdığını söyledi. Er, “İspanya’da bu sezon beklenen rekoltenin üstüne çıkıldı. Beklenti 1 milyon 600 bin tondu ancak gerçekleşen rakam bunun 200 bin ton üstünde. Buradaki yanılma payı Türkiye’deki rekolte kadar. Bu nedenle dünyadaki genel fiyat seviyesi geriledi. Sofralık zeytin ihracatında ise sevin dirici bir durum var. Başta ABD olmak üzere birçok ülkeye zeytin ihra catında ciddi artış oldu” dedi. Er, zeytinyağı fiyatlarının üreten ve tüketen bütün ülkelerde düşük olduğuna dikkat çekti. Dünya zeytinyağı piyasasını yakından takip ettiklerini dile getiren Er, “Şu anda dünyada zeytinyağı fiyatları dip yaptı. Bunun belli bir zaman sonra toparlayacağına inanıyoruz. Bu düşük fiyatların en büyük avantajı tüketiciye olacaktır” diye konuştu. l Ekonomi Servisi AB’den ABD’ye ‘petrol’ eleştirisi Avrupa Birliği (AB), ABD’nin İran petrol yaptırımlarından muaf tutulan 8 ülkeye yeni muafiyet hakkı verilmemesi kararının üzüntüyle karşılandığını duyurdu. AB Komisyonu Sözcüsü Maja Kocijancic, İran’ın yükümlülüklerini yerine getirmeye devam ettiği sürece AB’nin de nükleer anlaşmayı uygulayacağını söyledi. ABD’nin son kararıyla “ABD’nin İran’dan petrol alımına yaptırım getiren kararından 2 Mayıs’a kadar 180 günlüğüne muaf tutulan” Çin, Hindistan, Japonya, Güney Kore, Tayvan, Türkiye, İtalya ve Yunanistan’ın muafiyetleri sona erecek.