Katalog

10 21 NİSAN 2019 PAZAR TASARIM: SERPİL ÜNAY BULMACA SEDAT YAŞAYAN SOLDAN SAĞA 1 Resimde gördüğünüz, 19282015 yılları arasında yaşamış ünlü karikatür sanatçımız... KaşKalkan arasında, Mavi Mağarası ve doğal güzelliğiyle tanınmış bir plaj. 2 İlave... Rusya’daki Buryat Özerk Cumhuriyeti’nin başkenti... Mitoloji... Gürcistan’ın plaka kodu. 3 RizeArtvin sınırında bir yayla... Gümrük muhafazasında çalışan görevli... Yaşadığı yerin yerlisi olmayıp başka yerden gelmiş kimse. 4 Verme, ödeme... Yahudilikte, 18. yüzyılda Polonya’da doğan koyu dindar akım... Vatanı Peru olan, turpgiller familyasından şifalı bir bitki. 5 “Geyikotu” da denen, kekik benzeri bir baharat... İki anlamı olan bir sözcüğün, akla en az gelen anlamının amaçlanarak kullanılması sanatı... “Bir bitmeyecek şevk verirken beste / Bir kopar ahenk ebediyyen kesilir” (Y.K. Beyatlı)... Düşünce. 6 Maden ocaklarında kazı yeri... 106 taşla oynanan bir oyun... Yapraklarından yeşil boya çıkarılan bir bitki... Utanma duygusu. 7 Kısık sesli küçük keman... Hıristiyanlıkta kilise tarafından verilen “cemaatten kovma” cezası... Bo ru sesi... Hayvanların beğenmeyerek yemedikleri iri saman. 8 Rusya’da büyük sanayi kuruluşlarına verilen ad... Sarısabır bitkisine verilen bir başka ad... Anadolu halklarının en eski ana tanrıçası... Eski ve bilinmeyen bir tarihi anlatmakta kullanılan deyim sözü. 9 Umman’ın plaka kodu... Zekâ geriliğinin ileri biçimi... Yeniçerilerin kayıtlı oldukları kütük defteri... Çikolatanın temel maddesi. 10 Kalıtımın maddi temeli olan ve kromozomları oluşturan maddenin kısa yazılışı... Japon tarihinde özel malikâne ya da çiftliklere verilen ad... Fas’ın plaka kodu... Duvarların kaplanmasında kullanılan bir tür seramik. 11 Doğu Afrika’da yaygın olarak konuşulan bir dil... Çok iri ve zehirsiz bir yılan... Anlatım... Bir gıda maddesi. 12 Amerika Kızılderililerine özgü, yeraltındaki gizli tören odası... Kendi alanında en önde gelen kimse ya da nesne... Argoda peşin paraya verilen ad... “Doymaz beşer dedikleri kuş ’lara” (Tevfik Fikret). 13 Ürün elde etme etkinliği... Sert, sulu ve iri bir kiraz cinsi... Erzurum Bu haftaki bulmaca ödülü Benim Üniversitelerim Maksim Gorki Yordam Kitap 21 NİSAN 2019 1723 KAZANANLAR: Sükuti Çene, İsmet Elvan, Hande Ören, Yavuz Tanrısever, Bahri Karakuş, İSTANBUL, Hasan Lağap, İrem İzci, ADANA, Hasan Murat Akdağ, BALIKESİR, Mehmet Ali Çıra, Erdem Tosun, Mehmet Serim, Sıtkı Arslan, ANKARA, Levent Kahraman, Levent Kahraman, Nurhan Alyanak, İZMİR, Salim Sakarya, KONYA, Selami Demirkıran, BARTIN, Haşim Sarısoy, ANTALYA, Salih Kırhan, TEKİRDAĞ, Handan Bilgiç, KOCAELİ, Hayriye Cihan Kamacı, MUĞLA, Nevin Tuğrul, MERSİN, Metin Duyar, ESKİŞEHİR, Makbule Coşkun, DİYARBAKIR, Kemal Özel, SİNOP Not: Bulmaca yanıtlarını bundan böyle bulmaca@cumhuriyet. com.tr veya (0212) 343 72 69 numaralı faksa gönderebilirsiniz. Posta ile gönderilen yanıtlar ise aynı adrese gönderilmeye devam edecek. 21.04.2019 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nde yayımlanan bulmacanın çözümü ve bulmacayı doğru yanıtlayanlar arasında yapılan çekilişte Mihail Şolohov’un Durgun Don (Yordam Kitap) kitabını kazananlar: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 T E V F İ KKOLAY L I İ K İ GA İ 2 ONUM ÖR D E K İ R EM İ R DO 3UTA İ RO R I DVAN N İ FAK 4 L E L EMEND İ E RK E T E AMA 5 OR MA Ş A DEME KOTOR S 6 UDHUM E ŞAL E PES İMİ ST 7 S ON B AN A TO L MK K L E 8 E NUMA E L İ Ş E R İ KA T AU 9 L AM RYOTVAR İ ÜNY E GE 10 A T SAT ZER J E LKA S İR 11 U PO İ L ET İ Ş İM ALET D 12 T N M A Ş A L A ANZ E R PELE 13 R E T O R İ K M E Y İ SAÇE L İ K 14 E D İ N İ M EBR EKE 15 C İ R İ T A L ABA Ş D 16 M A M A K A R O N M İ 17 P TREV İ RA AN E 18 T A U T FA AB İ YE 19 A D A G İ D E S KAVUT 20 H A L İ K A R N A S S O S yöresine özgü, yarma ve yoğurtla yapılan bir çorba. 14 Müzikte zaman öğesi... Çıplak vücut resmi... Aşıboyası. 15 “ yanaktan kırmızı gül dererken / Felek beni nazlı yârdan ayırdı” (Pir Sultan Abdal)... Batı Akdeniz ülkelerinde kullanılan bir tür balıkçı gemisi... Gözde sarıya çalar kestanerengi. 16 Yaldızlı... Eski İzlanda edebiyatı örneklerinin yer aldığı yapıt... Sevinç belirten bir ünlem. 17 Önceden belirlenmiş bir programa göre yapılan gezi... Aynı ahır adına koşan yarış atlarına verilen ad... Macaristan’a özgü, şaraplık bir üzüm cinsi. 18 Süzgeç, kevgir... Şarap tortusu. 19 Zina yapan erkek... Artvin ilinde bir yayla. 20 Ürdün’de Emeviler döneminden kalma ünlü bir saray... Alnında bir boynuzu olan at ya da oğlak biçiminde mitolojik hayvan. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1 Gazetemizde yayımlanan “Kim Kime Dum Duma” adlı çizgi bandının yanı sıra oyunları ve çocuk kitaplarıyla da tanınmış yazar ve karikatür sanatçımız... Halk yığınlarını bilgisiz ve karanlıkta bırakma anlayışı. 2 Doğaya yönelik gezileri içeren turizm etkinliği... Yüksek üreme gücü olan erkeklere verilen ad... Alanya ilçesinin tanınmış bir plajı. 3 Parkeden daha geniş ve uzun, döşeme kaplama tahtası... “Yok edin insanın insana kulluğunu / bu bizim” (Nâzım Hikmet)... Balkanlar’ın orta kesiminde bir ırmak. 4 “Sevmiş iki ufku görürler daha engin” (Y.K. Beyatlı)... Radon elementinin simgesi... Tropikal Amerika’da yetişen ve odunu marangozlukta kullanılan bir ağaç... Doğal ve tarihsel özelliklerinden dolayı koruma altına alınan alan. 5 Tekke edebiyatı şiir türlerinden biri... Vietnamlı kadınların ulusal giysisi olan bir tür tünik... Yoksullara yiyecek dağıtan hayır kurumu. 6 “Uydurma söz, yalan” anlamında argo sözcük... Van Gölü’nde, “Adır” da denen küçük bir ada... Özellikle Meksika’da yaygın bir içki. 7 “Hiroşima’da öleli / Oluyor bir yıl kadar / Yedi yaşında bir kızım / Büyümez ölü çocuklar” (Nâzım Hikmet)... Paltoya benzer bir tür üstlük... Küçük köpek... Olumsuzluk belirten bir önek... Sakarya iline özgü bir tür tatlı. 8 Mora dönük canlı kırmızı renk... Yunan mitolojisinde güzel sanatların dokuz perisinden biri... Optik aygıtla 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 İsim:......................................................................................................................................... Adres:...................................................................................................................................... ................................................................................................................................................. Tel:.......................................................................................................................................... rında objektiften aldığı ışınları göze veren mercek dizgesi... Hawaii inancında savaş tanrısı. 9 Argoda külhanbeyi tavırlı kimseye verilen ad... “ yı dehr her hünere aferin verir / Yâ Rab bu aferin ne tükenmez hazinedir” (Nabi)... Eski Yunan ve Roma tapınaklarında tanrı ya da tanrıça heykelinin saklandığı oda. 10 Güzel, sevimli, şirin... 19341935 yıllarında Bulgaristan’da kısa ömürlü bir diktatörlük kuran siyasal örgüt... El ele tutuşan dansçıların dönerek yaptıkları toplu dans... “Ağabey” sözcüğünün konuşmada aldığı biçim. 11 Sarı ya da kırmızıya boyanmış yün iplik... Bir spor takımının gözde oyuncusu... Hücum... Az bulunur, nadir. 12 Film müzikleri, marşları, türkü düzenlemeleri ve orkestra parçalarıyla tanınmış bestecimiz... Çam ağacının iğne yaprağı... Budun, kavim. 13 Kore’ye özgü, pirinçten elde edilen bir cins bira... Çemberin çevresinin çapına oranını gösteren sayı... Japonya’da geyşa mesleği ni yeni öğrenen küçük genç kız... Sivas ilinde bir göl. 14 “Kalbim, bu zulümlü sevda / altındadır” (Ahmed Arif)... Uzaklık işareti... Kuzu sesi... Osmanlı Devleti’nde babaları şehit düştüğü için kendilerine tayın bedeli ve aylık bağlanan kimsesiz yeniçeri çocuklarının ortak adı. 15 Satrançta bir taş... Aydın ilindeki Dilek Dağı’nda bir kale... Bir nota. 16 Kuzey Amerika’da yaşayan Kızılderili bir halk... “İlim olmasa şair olmaz insan / Dilsiz söze olmaz insan” (Ziya Paşa). 17 Asya’da bir ülke... Yetişir miktarda olma. 18 Hindistan’da berberleri kapsayan kast... Akdeniz kıyılarında çok yaygın bir karides cinsi... İlkel benlik. 19 Mert, kalender ve babacan kimse... Boşnak mutfağına özgü, tulumba tatlısına benzer bir tatlı... Gemilerde türlü işlerde kullanılan bir tür demir halka. 20 “Akkızotu” da denen ve Ege yöresinde sebze olarak kullanılan bir bitki. BRİÇ VOLKAN DENİZCİ vdenizci@gmail.com Yüzde Yüz SATRANÇ GM SUAT ATALIK suata@hotmail.com İmkânsız Hamle Geçen Haftaki Problemin Çözümü (201915) imp herkes zonda ¦ 8732 ¦ D742 ¦ A7 ¦ 854 Tüm Şanslarınızı Kullanın imp DB zonda ¦ DV7 ¦7 ¦ 7542 ¦ AR7542 ¦ RDV1094 ¦6 ¦ R83 ¦ AD2 Güney Batı Kuzey Doğu 1¦ 2¦ 2¦ Pas 4¦... Batı ¦Asını çıkıyor, daha sonra ¦Asını çekip (Doğudan 5’li) ¦6’lısı ile devam ediyor. (Doğudan ¦5’li) Nasıl oynayacaksınız? Analiz: İki el verdik, iki de trefl kaybımız var. Oyunu yapmak için birinden kurtulmamız gerekiyor. Öncelikle ¦Asına elden büyük pik verip ¦4’lüyü tutmak şart, böylece yere fazladan bir geçişimiz olur. Trefl empasının tutması dışında oyunun olması için ya ¦Damını sağlamalı ya Batıyı trefl ya da el çaka yer çaka gelmek zorunda bırakmalıyız. Çözüm: İkinci kozu elden alıp üçüncü karoya yerden çakıp karoları temizledikten sonra yerden küçük trefl oynayıp elden de 2’liyi vermek eğer Batıda ¦RV10 varsa onun yatmasını sağlayabilir. (Nasılsa trefl empasını sonra da atabiliyoruz.) Hatta Doğunun trefleri aşağıdaki gibiyse 10’luyu koymazsa yine aynı sonuca ulaşabiliriz. Eli alan Batı trefl oynarsa AD çatalımıza gelmiş olur; kör oynarsa ¦Damımız sağlanır, daha sonra ¦4’lü ile yere geçerek trefl kaybımızı ¦D’a atarız. Bu fena bir oyun değil ama yüzde yüz varken başarımızı neden şansa bırakalım? ¦Asına ¦R verir ve pik devamına yerden 8’liyi koyup, elden 4’lüyü vererek yerde kalır ve ¦4’lüye çakarız. Yere ¦Asına gider, ¦7’liye çakarız, ¦Ruasını çekip karoya çakarak yere geçer ve aşağıdaki duruma geliriz: ¦7 ¦D ¦ ¦ 854 ¦ A76 ¦ A10852 ¦ AR3 ¦ D6 2/1 oynuyorsunuz, 1¦ açtınız, ortağınız 3¦ demeyi planlayarak 2t dedi. (1’e 2 zon forsinginin bir istisnası vardır. Açan ikinci konuşmasında fazladan kuvvet göstermezse cevapçının renk tekrarı 1011 puan 6’lı renk gösterir. 2¦’i mutlak suretle zon forsingi oynayanlar bu elle şu iki yoldan birini kullanırlar: Forsing sanzatudan geçip renklerini sonra gösterirler, Bergen oynamayanlar direk üç seviyesine sıçrarlar: 1¦3¦ gibi.) Fakat siz 3SA deyince pas geçti. Batı ¦4’lüsünü çıkıyor. Yerden Dam kazanıyor, Doğudan 3’lü. Oyunu planlayın. Sekiz löveniz var. Trefler 32 ise (%68) fazladan iki löve daha yapıyorsunuz. Trefler 41 ise dokuzuncu löveye nasıl ulaşacaksınız? Dokuzuncu löve karodan gelebilir, fakat trefleri denedikten sonra iş işten geçmiş olur. Bu yüzden hemen ikinci lövede elden yerden küçük karo oynamalısınız. Şimdi olası pik dönüşünü alır, AR karoyu çekersiniz. Eğer karo 33 dağılmışsa yerdeki son karo dokuzuncu löveniz olur, treflden de yer geçeriniz durmaktadır. Karoları denemek size hiçbir şeye mal olmadığı gibi şansınızı %12 daha artırır. Karolar 33 değilse yine trefler üzerine oynayabilirsiniz. Diğer eller: ¦ R10842 ¦ D943 ¦ V98 ¦9 ¦ 953 ¦ RD6 ¦ D106 ¦ V1083 Haftanın Problemi (201916) İkili KG zonda ¦ AV4 ¦ D87642 ¦ ¦ D854 ¦ 109 ¦ ¦ ¦ AD2 Şimdi ¦Damını oynar elden ¦2’lisini atarız. Doğuda başka kör kalmadığından eli Batı almak zorundadır. (Aslında almasa da aynı yere gelir.) Batı planladığımız durumda kalır: ya el çaka yer çaka oynamak ya da AD çatalımıza doğru trefl oynamak zorundadır. İşte savunmanın dağılımı: ¦ A6 ¦ AR10953 ¦ 102 ¦ RV9 ¦5 ¦ V8 ¦ DV9654 ¦ 10763 ¦ R107 ¦V ¦ AR843 ¦ AV103 Güney 1¦ 2¦ 2SA Batı Pas Pas Pas Kuzey 1¦ 2¦ 3SA Doğu Pas Pas Batı ¦3’lüsünü çıkıyor. Nasıl oynayacaksınız? İyi bir hafta sonu diliyoruz. Türkçe açısından doğru bir terim olmasa da, satranç jargonunda kuraldışı hamleyi tasvir eder. Konumumuz da Antalya’da devam eden Avrupa Bayanlar Şampiyonası’ndan. WIM Mariya GevorgyanIM DaulyteCornette oyununun daha önceki safhalarında Ka1b1a1 oynamış olan Ermeni oyuncu uzun rok yaptı. Fark edilmeyen imkânsız hamle sonrası devam eden oyunu Beyaz kazandı. Şimdi akla gelen soruları kurallar ve tefsiriyle cevaplamaya çalışalım: 1) İmkânsız hamle fark edilseydi ne olacaktı? Rok aslen bir Şah hamlesi olduğu için Şaha dokunmuş olan Beyaz vaziyetteki tek Şah hamlesi olan 1.Şd1 oynamak zorundan kalacağından 1...Vd2 mat ile oyunu Siyah kazanacaktı (FIDE El Kitabı, FIDE Kuralları 4.7.2). 2) Oluşan anomalide hakem hatası var mı? 12.3,12.4,12.7 Hakemlerin oyunları izlemesiyle ilgili kurallardır. Oyuncular arası iletişimin engellenmesi için nasıl şampiyonalarda turnuva alanının, turnuva salonu dışında kalan bölümlerinden sorumlu hakem memur edilmesi gerekliyse, naklen yayını izleyen hakem(ler) de olması günümüzde elzem hale gelmiştir. Söz konusu şampiyona 10 hakeme 65 masa dağılımı vermektedir. 8 kısım hakeminden en az biri saatlerin çalışmasının başhekimin saatine paralelitesini kontrol ederken, notasyon kâğıtlarındaki hamleleri de denetlemek durumundadır. (8.2) Olay olurken hakem(ler) fark etmediği gibi canlı yayın sorumlusu, yorumcu ve hatta haliyle Türkiye’deki şampiyonalarda hemen hemen hiç olmayan izleyiciler de farkına varmamıştır. 3) Hakemler dahil dışardan farkına varacakların müdahale yetkisi var mıdır? Sadece hakemler direkt, diğerleri dolaylı yoldan hakem(ler)i uyarmak vasıtasıyla (12.7). 4) Kâğıtlar imzalandıktan sonra itiraz geçerli olur mu? Oyunumuzda neticede Siyah terk edip oyunu kaybetmiştir (5.1.2). Notasyon kâğıtlarının taraflar tarafından imzalanması skorun tescilidir (8.7). Yanlış bile olsa hakem aksine karar vermediği sürece sonuç geçerlidir. Burada işin içine yorum girmeli. İmkânsız hamle hile değil, kurala aykırılıktır (7), hal böyle olunca itiraz halinde bile skor değişmemeli, fakat örneğin taraflardan birinin oyun müddetince bilgisayar yardımı aldığı ispat edilirse hakem(ler) veya onun üzerindeki İtiraz Kurulu sonucu değiştirebilmelidir. Aslına bakarsanız yukardaki olayda suç yok ama kabahat vardır. Kabahatliler listesi sırasıyla, oyun heyecanıyla rok atan ama daha önce o kanattaki Kaleyi oynayıp orijinal karesine döndüğünü fark etmeyen Beyaz ve imkânsız hamleyi sezemeyen rakibi, kısım hakemi, başhakem yardımcısı, başhakem, naklen yayın sorumlusu, yorumcular ve varsa izleyiciler diye gitmekte. 10 kişilik hakem kadrosunda WIM Sopio Nikoladze haricinde satranççı yok! Unvansız ve reytingsiz Türk veya yabancı hakemlerin oynamış olduğu oyunun adı satranç değilken, verilen şampiyonalarda lokal isimlere şans tanımak bu seviyede fevkalade yanlış. İdareci, antrenör, yazar ve hakem gibi satrancın esas olmayan aktörleri dışarıdan alınarak istihdam edildikçe bu küçük olay solda sıfır kalacaktır! Satranç kuralları evrim geçiriyor. Artık tedavülden kalkan ama istenirse uygulanabilir ajurneler ve hak kaybına dair şaşırtıcı bir örnek: GM Mihail Tal (2620)GM Vladimir Tukmakov (2580), SSCB Şampiyonası 1983, Sicilya Savunması, Rauzer Varyantı 1.e4 c5 2.Af3 d6 3.d4 cd4 4.Ad4 Af6 5.Ac3 Ac6 6.Fg5 e6 7.Vd2 a6 8.000 h6!? 9.Fe3 (Bir zamanların bu popüler varyantı 9.Ac6! bc6 10.Ff4 d5 sonrası sıkıntıda.) Fe7 10.f4 Ad4 11.Fd4 b5 12.Ve3 Yenilik Fb7! (12...Vc7 13.e5! de5 14.fe5 Ad7 16.Ae4) 13.Ff6 gf6! (13...Ff6?! 14.e5 Fe7 15.ed6 Fd6 16.Ae4 Fe4 17.Ve4 00 18.Fd3 g6 19.h4 h5 20.g4!) 14.f5 Va5 15.a3 Kc8 (Kalite fedası ana fikir.) 16.Kd3! Kc5?! (Doğrusu GM Lerner’in planı 16...Vc7c5.) 17.Fe2 Ke5 18.Kf1 Vc7 19.Vg3! Fe4? (Tukmakov’a göre 19...a5 şart.) 20.Ae4 Ke4 21.Kc3 Vd7 22.Ff3?! (22.fe6! Ve6 (22...fe6? 23.Vg6 Kale kaybeder.) doğru zamanlama.) Kc4 23.fe6 fe6 24.Ke3 Şd8! 25.Ve1 e5! 26.Va5 Vc7 27.Va6 Kc2 28.Şb1 f5 29.Kee1?! (29.Kb3!) Fg5 30.Va8 Vc8 31.Vd5 Kd2!? 32.Vb5 Vd7? (Tukmakov’un 32...Şe7’si bence de tek hamle.) 33.Fc6! Vc8 34.h4!? (34.Kc1!) Fh4 35.Kc1 (35.Va5 Şe7 36.Vd2 Fe1 materyal dengesini korur.) Şe7 36.Va5 Fg5 37.Fd5 Vb8 38.Kc7 Şf6 39.Kf7 Şg6 40.Kb7 Vc8 Oyun bu konumda ajurne olduğunda zarfa hamleyi Tal koymuştu. Birçok ihtimale açık konumda 41.g4’ün kazanç şansları varken Beyaz isterse 41.Kg7 Şf6 (41...Şg7? 42.Va7 mata gider.) 42.Kf7 ile berabere yapar. En kötü olasılık eğer zarf hamlesi 41.Va7?? ise 41...Kh7!!’nın kazanacağıdır. Tal nefrotik sorunları sebebiyle turnuvadan çekildiğinde bu ajurne dahil tüm oyunları turnuva tabelasından silindi. Zarftan çıkan hamleyi mi merak ettiniz? 41.Va7??