Katalog

14 30 MART 2019 CUMARTESİ EDİTÖR: HAKAN AKARSU TASARIM: SERPİL ÜNAY YORUM Cumhuriyet’i yeniden kurmak gerek Yarın 31 Mart... 31 Mart (Rumi takvimle 13 Nisan), gerici azgınlığın vardığı uç noktalardan biri olarak akıllarımıza kazınmıştır. 31 Mart’ın özü, Abdülhamid’in zorba yönetimine karşı ilan edilmiş 2. Meşrutiyet’e karşı bir ayaklanma olmasıdır. 31 Mart öncesi ortamı hatırlamakta yarar var: Derviş Vahdeti’nin gazetesi Volkan’ın başını çektiği Abdülhamid yandaşları, şeriat savunuculuğu ve ümmetçilik yapmaktaydı. Örneğin, 31 Mart’a doğru Volkan’da yayımlanan bir yazıda, dinsizliğin ahlaksızlık olduğu, dinsizlerin sadece dünya için çalıştıkları vurgulanarak “kadınların çıplak denecek şekilde umumi yerlerde gezdikleri” dile getiriliyordu. İnsanların yaptığı kanunlara değil, Kuran’a dayandığı iddiasındaki İttihadı Muhammedî Cemiyeti de, benzer kışkırtıcılık olaylarının içindeydi. Saray ve softa takımı silahlı kuvvetlerin içine girmiş, ilerici subayları ordudan tasfiyeye uğraşıyorlardı. Abdülhamid ise “beka” peşindeydi ve Meşrutiyetin yıkılması için 31 Mart gericiliğine çanak tutuyordu. O günü bugün ile karşılaştırdığımızda çok benzer yanlar bulabiliriz: Volkan gazetesi yerine kurulmuş “gazete” denen kâğıt tomarlarında, muhalefet partisi liderini idam istemine varacak kadar saldırganlık örnekleri gösteriliyor. Kadın düşmanlığı almış başını yürümüş. Kanun yerine kendi sözünü geçirmiş, hani neredeyse “ilahi” bir güce sahip bir parti lideri, her gün kendisine ve iktidarına karşı olanları “terörist”likle suçluyor. Tıpkı İngiliz ajanı Derviş Vahdeti gibi, saray ile işbirliği yapan ABD casusu Fethullah Gülen’in cemaati, silahlı kuvvetler içine fesat sokmuş, darbe yapmış. O darbeden yararlanarak meşruti monarşi bulamacı içinde tek adama dayalı baskıcı yönetim pekiştirilmiş! Cumhuriyet kemirilmiş ve fethedilmiş! Ve yarın 31 Mart... Hepimizi tarihsel bir görev bekliyor... Cumhuriyeti yeniden kurmak için bir adım. Yalnızca bir adım. Gerisi gelecektir. ABD şirketinin taşeronu Cargill Gıda Ortadoğu Türkiye ve Afrika Kurumsal İletişim Direktörü Ediz Aksoy, şeker fabrikalarının özelleştirilmesi sürecinde AKP hükümetine rapor hazırladıklarını açıkladı. CargillAKP ortaklığı çok eskiye dayanır. Dönemin ABD Başkanı Bush, 2004’te Recep Tayyip Erdoğan’dan, nişasta bazlı şeker üreten Cargill’in Türkiye’deki sorunlarının çözülmesini istemişti. Erdoğan, ABD’ye gitmişken Cargill yöneticileri ile görüştü. Onlara, “Sorunlarınıza müdrik olduğumuzu bilmenizi isterim. Sorunlarınıza çözüm getirme konusunda kararlıyız” demiş ve dediğini de yapmıştı. NBŞ üretimini denetleyen Şeker Kurumu, Bakanlar Kurulu kararı ile kapatılmış, ardından Cargill aleyhine açılmış davalar ile verilmiş kararları ortada bırakan Toprak Yasası çıkarılmıştı. Sonrası belli: Cargill’in verdiği raporla, güzelim şeker fabrikaları özelleştirilmedi, peşkeş çekildi. TankPalet Fabrikası’nda olduğu gibi... 30 MART 2019 SAYI: 34142 İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına ALEV COŞKUN Genel Yayın Yönetmeni Aykut Küçükkaya Yazıişleri Müdürleri Serkan Ozan / Olcay Büyüktaş Akça Sorumlu Müdür Ozan Alper Yurtoğlu Görsel Yönetmen Hakan Akarsu Reklam Genel Müdürü Ayla Atamer Törün l Haber Merkezi: Murat Hantaş l Dış Haberler: Mine Esen l Ekonomi: Şehriban Kıraç l İç Politika: Ali Açar l Spor: Arif Kızılyalın l Gece: Ayça Bilgin Demir l Fotoğraf: Uğur Demir l Kültür Sanat: Emrah Kolukısa l Düzeltme: Mustafa Çolak Ankara Temsilcisi: Sertaç Eş Güvenevler Mah. Güneş Cad. No: 8/1 Çankaya 06690 Ankara Tel: (0312) 442 30 50 l İzmir Temsilcisi: Hakan Dirik Halit Ziya Bulvarı 1352 sok. 2/3 Pasaport İzmir. Tel: (0232) 441 12 20 Yayın Kurulu: Alev Coşkun (Başkan), Ali Sirmen (Bşk. Yrd.), Aykut Küçükkaya, Emre Kongar, Şükran Soner, Kemal Işık Kansu, Orhan Bursalı, Mine Kırıkkanat, Miyase İlknur, Ataol Behramoğlu. l Mali ve İdari İşler Müdürü: Osman Selçuk Özer l Satış Dağıtım Müdürü: Tunca Çinkaya Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 eposta: posta@cumhuriyet.com.tr Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 eposta: reklam@cumhuriyet.com.tr Yaygın süreli yayın Baskı: DPC Baskı Tesisleri Hoşdere Yolu 34850 Esenyurt/İstanbul Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. İstanbul Ankara İzmir İmsak 05:18 05:05 05:31 NAMAZ VAKİTLERİ Güneş Öğle İkindi 06:45 13:14 16:45 06:30 12:58 16:30 06:54 13:21 16:53 Akşam 19:33 19:17 19:39 Yatsı 20:54 20:36 20:56 Türkiye günlerdir dolar kurundaki dalgalanmayı konuşuyor. Bu konuda iktidarın söz ve beklentileri ile uzmanların saptama ve tahminleri arasında uçurum var. Yerel seçim kampanyasında, muhalefeti Türkiye’nin “beka sorunu” olarak göstermeye çalışan iktidar, yumuşak karnı ekonomi olduğundan, konuyu gündeme getirmemeye çalıştı. Oysa öncelikle ve özellikle ekonomi konuşulmalı. Zira güçlü ekonomi ve ekonomik bağımsızlık, milli bütünlüğün ve ulusal bağımsızlığın temel şartları. Türk ekonomisinin kırılgan olduğu malum. Dış borç stoku 470 milyar dolar. Hane halkı borcu, özel sektör borcu yüksek. “IMF’ye borcumuz kalmadı” diye övünen iktidar, özel bankalara olan borçlardan, tahvillerle gidilen borçlanmadan, kısa vadeli kamu borçlarından bahsetmiyor. Bir zamanlar övündüğümüz, kendi kendini besleyen 7 ülkeden biri olarak anıldığımız tarımda, artık ithalat bağımlısıyız. Tarım alanlarımız daraldı. Suriye’den Vietnam’a, Tayland’dan sanayileşme hamlesinden vazgeçmenin; üretime değil tüketime, ihracata değil ithalata dayalı büyüme mo delini benimsemenin; IMF ve Dünya Bankası reçetele rine teslim olmanın bedelini Dolar kuru ve ödüyor. Kalkınmayı unuttuk… beka sorunu Perakende sektörüyle, inşaatla, alışveriş merkezi ve konut yapımıyla övünen; tasarrufu Bangladeş’e, Madagaskar’dan unutup sadece tüketimi teşvik Sırbistan’a dek 126 ülkeden, buğ eden Türkiye’de, son dönemin day, et, pirinç, mercimek dahil 135 zenginleri de artık sanayiciler ara çeşit tarım ve gıda ürünü ithal edi sından çıkmıyorlar. Ağırlıklı olarak yoruz. Tohum pazarının yüzde 70’i altyapı, inşaat, maden, enerji, yabancıların elinde. sağlık, perakende sektöründe Dahası var. İşsiz sayısı 7 milyon. yatırımları olan işadamları arasın Her yıl asgari yüzde 5 büyümesi dan çıkıyorlar. Yüksek teknolojiyi gereken, en az 800 bin gencine is uygun maliyetle üretmeye çalışan, tihdam yaratmak zorunda olan Tür inovasyona dayalı yatırım yapmayı kiye; sanayi altyapısını, sanayileş önemseyen sanayici sayısı çok az me iddiasını yitirdi. Büyüdüğü dö ülkemizde. nemlerde bile istihdam yaratamaz Ekonomi konuştuğunda hep hale geldi. İthal ikameci politikaları döviz kuru, borsa, rant, repo, faiz terk etmenin; kamunun öncülüğü, konuşan, hep büyüme oranları eşgüdümü ve planlamasına dayalı nı (ki bu oranların son dönemde hayli zorlama olduğu biliniyor) öne çıkaran Türkiye, hiç kalkınmayı, bütüncül, toplumsal kalkınma seferberliğini konuşmuyor. Çünkü liberal iktisatçıların, iktidar blokunun salt sayılarla açıkladığı büyüme oranından farklı olarak kalkınmada; insani gelişmeyi, eğitim, sağlık, beslenme, barınma koşullarındaki iyileşmeyi, kadın istihdamını, bilgiye erişim olanaklarını, ortalama insan ömrünü, bebek ölüm oranını, demokratik katılım süreçlerinin açıklığını, refahın adil dağılımını da önemsiyor. Milli gelirin büyüklüğüyle yetinmiyor.   Türkiye, öncelikleri sıralayıp, belli sektörler saptayıp, bilimsel teknolojik seferberlik ilan edip, ArGe faaliyetlerine yoğunlaşıp, sanayileşme atılımı yapmalı. Tarımı önemsemeli. Eğitimi öncelemeli. Bütüncül kalkınma stratejisi hazırlamalı. Kıssadan Hisse: Dışa bağımlılıktan kurtulmanın yolu; nitelikli eğitimden, bilinçli yurttaştan, üretken ekonomiden, örgütlü toplumdan,  güçlü hukuk sisteminden geçer. 3 kişilik listeye onayAvrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne gönderilen isimler uygun bulundu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde (AİHM), Türkiye adına görev yapan Prof. Dr. Işıl Karakaş’ın görev süresinin Mayıs 2017’de sona ermesinin ardından başlayan hâkim seçim süreci kapsamında önerilen 3 kişilik aday listesi, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) Hâkim Seçim Komisyonu tarafından uygun bulundu. Edinilen bilgiye göre, AİHM’de görev yapacak hâkimin belirlenmesi amacıyla Türkiye tarafından Prof. Dr. Necati Polat, Prof. Dr. Esra Gül Dardağan Kibar ve Doç. Dr. Saadet Yüksel, AKPM Hâkim Seçim Komisyonu’na önerildi. Paris’te dün yapılan mülakatlar sonucunda adayların olumlu bulunduğu ve 3 kişilik hâkim seçim listesinin AKPM Genel Kurulu’na olumlu görüşle iletileceği bildirildi. Türkiye’nin listesinde bulunan Prof. Dr. Necati Polat, Orta Doğu Teknik Üniversitesinde; Prof. Dr. Esra Gül Dardağan Kibar, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi’nde; Doç. Dr. Saadet Yüksel de İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Başkanı olarak görev yapıyor. Bundan sonraki süreçte 9 Nisan’da yapılacak AKPM Genel Kurulu’nda konsey üyesi ülkelerin milletvekillerince oylanarak üç aday arasından belirlenen isim, Türkiye adına AİHM hâkimi olarak görev yapacak. Seçilen aday, teamüllere göre Strazburg’da 1 Temmuz’da yeni görevine başlayacak ve görev süresi 9 yıl olacak. l ANKARA/Cumhuriyet Balyoz Savcısı Hüseyin Kaplan hukuku hatırladı SEYHAN AVŞAR 15Temmuz darbe girişimi sonrası yürütülen soruşturma kapsamında tutuklu yargılanan ve meslekten ihraç edilen Balyoz kumpası savcılarından Hüseyin Kaplan’ın yargılandığı dava dün görüldü. Davaya katılma talebi olan Dursun Çiçek’in talebi ise mahkeme heyeti tarafından reddedildi. Savcının mütalaasını verdiğini anımsatan mahkeme başkanı sanık Kaplan’ın esasa ilişkin savunma yapmasını istedi. Kaplan ise özel avukatının dosyayı yeni aldığını söyleyerek avukatının dosyayı incelemesinin ardından esasa ilişkin savunma yapacağını bu nedenle kendisine süre verilmesini istedi. Mahkeme başkanı ise bu talebi reddetti. Kaplan ve mahkeme başkanı arasında yaşanan tartışma sonucu sanık Kaplan duruşma salonunda bulunan eski CHP milletvekili Dursun Çiçek’e dönerek “Sayın başkan, Dursun Bey’e sorun bizler böyle hukuksuzluk yapmadık” dedi. Mahkeme heyeti duruşmayı 9 Nisan tarihine erteledi. l İSTANBUL Şehit Savcı Mehmet Selim Kiraz anıldı Cumhuriyet Savcısı Mehmet Selim Kiraz, makamında şehit edilmesinin 4. yılında Çağlayan’da bulunan İstanbul Adliyesi’nde düzenlenen törenle anıldı. Adliye içerisinde bulunan Atrium alanında dün düzenlenen törene İstanbul Valisi Ali Yerlikaya, İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı Fidan, İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcısı İsmail Uçar, İstanbul Emniyet Müdürü Mustafa Çalışkan, İstanbul İl Jandarma Komutanı Tuğgenaral Nuh Köroğlu, İstanbul Barosu Başkanı Mehmet Durakoğlu, savcı Kiraz’ın babası babası Hakkı Kiraz, çok sayıda hâkim ve savcı katıldı. Başsavcı Fidan, savcı Kiraz’ın katledilmesi ilişkin olarak yakın dönemde yaşanan olaylara bakmakta fayda ol duğunu belirterek “27 Mayıs 2013’te Taksim Gezi Parkı’nda ağaçların kesildiği gerekçesiyle ki bu ağaçlar yayalaştırma projesi kapsamında başka bir yere taşınmaktadır, insanlar sokaklara dökülmüş, terör örgütleri sokaklara salınmış, yüzlerce işyeri, resmi araç, ev yakılmıştır. Meydana gelen olaylarda ne yazık ki ikisi polis memuru olmak üzere 10 Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı vefat etmiştir. Hayatını kaybedenlerden biri de ne yazık ki çocuk yaştaki Berkin Elvan’dır” dedi. Savcı Kiraz’ın, Berkin Elvan’ın ölümüne ilişkin soruşturmayı titizlikle yürüttüğünü aktaran Fidan, Berkin Elvan’ın babası Sami Elvan’ın katilleri vazgeçirmek için dil döktüğünü ancak engel olamadığını anlattı. l SEYHAN AVŞAR KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK behicak@yahoo.com.tr ÇİZGİLİK KAMİL MASARACI kamilmasaraci@gmail.com ‘Türkiye’de akademik özgürlük yok ediliyor’ Almanya’da özel ve devlet yüksek okullarını çatısı altında toplayan Almanya Üniversite Rektörleri Konferansı’nın (HRK) başkanı PeterAndre Alt, “Türkiye’deki akademik özgürlüğün yok edilmeye çalışıldığını kaygıyla izliyoruz” dedi. Deutsche Welle Türkçe’nin haberine göre, “Bu Suça Ortak Olmayacağız” bildirisine imza atan akademisyenlere yönelik baskıları eleştiren Alt, “Türk devleti, vatandaşlık hakları kapsamında düşüncelerini ifade etme hakkını kullanan bilim insanlarına karşı sistematik ve sert bir tutumla hareket ediyor” diye konuştu. 1800 akademisyenden çağrı Öte yandan aralarında beş Nobel ödüllü akademisyen ve Noam Chomsky, Şeyla Benhabib, Steven Pinker, Judith Butler, Bruce Alberts gibi isimlerin yer aldığı 1800 akademisyen, Türkiye’de “Barış akademisyenleri”ne yönelik kitlesel yargılamaları kınadı. Bildiride akademisyen kıyımında işbirlikçi konumundaki kurum ve üniversitelerle ilişkilerin dondurulması için uluslararası çağrıda bulundu. l Haber Merkezi almanya’dan hak ihlallerine yakın takip Türkiye’de siyasi tutuklular, cezaevlerinin durumu ve işkence iddiaları Alman Federal Meclisi’ndeki siyasi partiler tarafından gündeme getirilmeye devam ediyor. Deutsche Welle Türkçe’nin haberine göre, Alman hükümeti, Sol Parti’nin soru önergesine verdiği yanıtta, “Demokratik meşruiyete sahip muhalefetin bir bölümüne karşı yargı yoluyla atılan adımlar Alman hükümeti tarafından endişe ile izlenmektedir” ifadelerini kullandı. Önergede tutuklu gazetecilerin durumu da soruldu. Federal hükümetin, basın özgürlüğünün korunması için Türk hükümeti nezdinde yoğun girişimlerde bulunduğu aktarılırken “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi yükümlülükleri, Türkiye dahil altına imza atan herkes için bağlayıcıdır” denildi. Hükümet ayrıca Türkiye’deki işkence ve kötü muamele iddialarının “son derece ciddiye alındığını” vurguladı. l Haber Merkezi BULMACA SEDAT YAŞAYAN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 SOLDAN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 SAĞA: 1 BONGO E L A 1/ İdrar yolları 2 U L A K U T A N hastalıkları bili 3 R E Y H A N İ A mi. 2/ Kadastro haritalarında parseller topluluğu... Doğaüstü gücü bulunduğuna inanılan ve insanlara yardım 4 D LOR K İ T 5 OZA L İ T DO 6 NÜ İ N İ KAS 7 BU AMA İ 8 TÜZE OLUZ 9 EKOTUR İ ZM ettiğine inanılan ölü. 3/ Ölülerle cinsel ilişkide bulunma şeklinde görülen cinsel sapıklık. 4/ Verdi’nin tanınmış bir operası... Sahip. 5/ Şarkı, türkü... İtalya’nın en uzun ırmağı... İskambilde bir kâğıt. 6/ Demiryo lu... Eski Roma kentlerinde halkın toplandığı alan. 7/ Bir öğretinin savunulması. 8/ Belirti, ipucu... Dolma yapmak için hazırlanan karışım. 9/ Tehli ke işareti... Telefon sözü. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Geminin hangi devlete ait olduğunu gösteren bayrak. 2/ Büyük erkek kardeş... Aşının tutması için yinelenmesi. 3/ Olay... Gemileri bağlamada kullanılan, üç ya da dört kollu halat. 4/ Yüzeni içeriye çeken deniz akıntısı... Libya’nın plaka imi. 5/ Saldığı koku hekimlikte antiseptik olarak kullanılan bileşik. 6/ Kalın kabuklu ve çekirdekli bir portakal cinsi... Tırnak boyası. 7/ Hitit... Hint İran dil grubuna verilen ad. 8/ Batman’ın Hasan keyf ilçesini sular altında bırakacak olan baraj... İsrail’in plaka imi. 9/ Yeşilırmak’ın antik dönem lerdeki adı... Kadın üzerinde tam bir egemenlik hakkına sahip olduğuna inanan erkek. C MY B