Katalog

EkonoMi DOLAR avro sterlin FAİZ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: İLKNUR FİLİZ BORSA 117 ARALIK 2019 CUMARTESİ ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 5.7640 1.7 kuruş 6.3770 0.4 kuruş 7.5840 2 kuruş 12.15 0.03 puan 108.869 210 puan Alman Bertelsmann Vakfı’nın Sosyal Adalet Endeksi’nde Türkiye 41 ülke arasında 40’ıncı Sosyal adalet yok Türkiye yoksulluğun önlenmesi, adil eğitim fırsatları, istihdam piyasasına erişimde sınıfta Toparlanma demek için erken kaldı. Türkiye, yoksulluğun önlenmesi başlığında 31’inci, adil eğitim fırsatlarında ise sonuncu oldu. Alman Bertelsmann Vakfı’nın Avrupa Birliği (AB) ve Ekonomik bun gelirinin 7.8 katı oldu. Alman Bertelsmann Vakfı’nın Sosyal Adalet Kalkınma ve İşbirliği Örgütü Endeksi’ne göre Türkiye, adil (OECD) üyeleri arasında yaptı eğitim fırsatları başlığında ğı araştırmaya göre hazırlanan 41’inci ve sonuncu, istihdam Sosyal Adalet Endeksi’nde Tür piyasasına erişim başlığında Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Mahfi Eğilmez, Türkiye’nin 2019’un ilk dönemini kötü geçirdiğini, 3. çeyreğin ortalarından itibaren ise toparlanma eğiliminde olduğunu ancak bu eğilimin sürdürülebilir olup olmadığını takip edeceklerini söyledi. Bloomberg HT’ye konuşan Eğil mez “Geçen sene sonunda ekonomi küçüldü, enflasyon ve işsizlik yüksekti. Bu yılın 3. çeyreğinden itibaren hafif de olsa toparlanma eğilimi ortaya çıktı. Ama buna hâlâ eğilim diyorum, toparlanma nettir diyemiyorum, 1 ya da 2 aylık düzelmeye toparlanma demek için erken” dedi. Bütçe disiplinin kaybedil diğini belirten Eğilmez, “Türkiye epey süredir ciddi bir mali disiplin sağlamıştı. Bu bütçe dengesi uluslararası alanda bir nevi çıpamızdı, biz bu sene bunu kaybettik. Konu sadece ekonomi değil, Türkiye daha iyi bir demokrasiye, çağdaş bir yapıya, daha iyi yargı sistemine geçmeli ki insanlar yatırım yapsın” dedi. kiye 41 ülke arasında 40’ın 37’inci, sosyal hayata dahil ol cı oldu. ma ve ayrımcılığa uğramama Zelanda’nın ardından 10’uncu beş kişiden biri işsiz. Araştır yoksulluk riskinin en yüksek Türkiye yoksulluğun önlen başlığında 39’uncu, nesiller sırada yer aldı. mada her ne kadar sanayi ül olduğu ülkeler olarak kaydedil mesi başlığında 31’inci oldu. arası adalet başlığında 18’inci ABD sosyal adalet endeksin kelerinde iş piyasasında geliş di. Bertelsmann Vakfı’nın araş Türkiye İstatistik Kurumu ve ve sağlık başlığında 36’ncı sı de 36’ıncı sırayı alırken liste me kaydedilse de bunun yok tırmasında yoksulluk riski rilerine göre, Türkiye’de yok rada yer aldı. nin son sırasında Meksika bu sulluğun azalmasına bir etkisi nin gençler ve yaşlılar arasın sul sayısı 2018’de 11 milyonu aşıyor. Türkiye’den en zengin Yoksulluk artıyor lunuyor. nin olmadığı belirlendi. Bu so da gösterdiği farklılaşma da öl 2018 yılında 41 ülkede işsiz nucun ortaya çıkmasında tah çüldü. 41 AB ve OECD ülkesi yüzde 20’lik kesim gelirin yüz Sosyal Adalet Endeksi’nde lik oranının ortalaması yüzde minlere göre vadeli ve yarı za nin 27’sinde 18 yaşın altında de 47.6’sını alırken en düşük ilk sırada daha önceki yıllar 5.3 olarak kaydedildi. Buna gö manlı işlerde çalışanların sayı ki çocuklar ve gençler 65 yaş gelire sahip yüzde 20’lik kesim da olduğu gibi İzlanda yer al re 2008’de patlak veren mali sının artışı, asgari ücretle çalı üstüne göre daha fazla yoksul ülkede toplam gelirin sadece dı. İzlanda’yı Norveç, Danimar krizden bu yana işsizlik oranı şılan branşların iş piyasasında luk riski altında yaşıyor. İsveç yüzde 6.1’ini alıyor. Buna göre ka, Finlandiya, İsveç gibi di nın ilk kez düştüğü tespit edil daha büyük bir yer tutması rol ve Norveç gibi iyi sosyal sis 2018 yılında Türkiye’deki en ğer İskandinav ülkeleri izli di. İşsizlik oranının en düşük oynuyor. temlere sahip ülkelerde de bu zengin yüzde 20’lik grubun ge yor. Almanya ise endekste Hol olarak kaydedildiği ülke Çek Araştırmada yüzde 17.9 ile durum değişmiyor. l Ekono liri en yoksul yüzde 20’lik gru landa, Slovenya, Çekya ve Yeni ya olurken Yunanistan’da her İsrail ve yüzde 17.8 ile ABD mi Servisi Borçla tüketime devam JCR’dan Türkiye’ye belirsizlik uyarısı Kredi derecelendirme kuruluşu JCR, Türkiye’nin yabancı para cinsinden uzun vadeli kredi notunu “negatif” görünüm ile BBB olarak teyit etti. Türkiye’nin döviz finansmanının hâlâ dış ortamdaki ani değişikliklere karşı hassas olduğunu belirten JCR, dış finansman ihtiyaçlarının tam olarak karşılanıp karşılanamayacağı konusunda belirsizliğin henüz çözülmediğine işaret etti. Kurum, “Eğer dış ortamda ani bir değişiklik veya bütçe açığında aşırı büyüme olursa dış borçların yeniden finansmanında kaçınılmaz olarak sıkışma olabilir, bu konunun dikkatle takibi gerekiyor” değerlendirmesini de yaptı. Türkiye JCR’nin bağlı şirketi JCR Avrasya’yı satın alarak millileştirmişti. Serbest piyasa fahiş fiyata sebep Antalya Ziraat Odası Başkanı Nazif Alp, çiftçinin dert yandığı fiyat manipülasyonunun, serbest piyasa ortamından kaynaklandığını savundu. Alp, “Serbest piyasa deyip 4.50 TL’ye aldığını 7 TL’ye satarsa doğru olmaz. 20 sene önce ürüne en fazla yüzde 35 kâr koyulurdu. Yüzde 36 olunca cezası vardı. Ancak şimdi öyle bir şey yok. 1 TL’ye aldığını 2 TL’ye satabilirsin” dedi. Çiftçi Atalay Şimşek, “Geçen yıl 3 TL’ye sattığım ürünü İstanbul’daki tüketici 10 TL’ye aldı. Ben de pazarda satış yaptığımda belediyenin zabıtası gelip, kaça aldığımızı sorardı. Şimdi kontrol yok. Yüzde 100 kazanç hangi sektörde var? Serbest piyasa, tarım ürünlerinde olmasın” dedi. Turkcell’e 500 milyon Avro kredi Turkcell Çin Kalkınma Bankası ile 500 milyon Avro tutarında kredi için mutabakat anlaşması imzaladı. Açıklamada, Turkcell’in altyapı yatırımlarında kullanılmak üzere Çin Kalkınma Bankası’yla 8 yıl vadeli krediye ilişkin mutabakat anlaşması imzaladığı belirtildi. 500 milyon Avro’luk kredinin Çinli tedarikçilerden yapılacak donanım ve ekipman alımlarının finansmanı için kullanılması planlanıyor. Krediyle ilgili nihai anlaşma ise gelecek yılın ilk çeyreğinde imzalanacak. Faizlerin düştüğü son dört ayda tüketici kredileri 55.1 milyar TL artarken, KOBİ’lerin kredi hacmi azaldı. artışta ihtiyaç kredisi ilk sırada Son dört aylık dönemde ihtiyaç kredilerinde hacim yüzde 15’lik yükselişle 32.4 milyar TL arttı. Üstelik ihtiyaç kredisinde faizler, son dönemdeki düşüşe rağmen 29 Kasım haftasında ortalama yüzde 16.4 gibi yüksek bir seviyede bulunuyor. Ortalama faizlerin yüzde 12.9 seviyesine gerilediği son dört ayda konut kredisi hacminde artış oranı yüzde 9, artış miktarı 16.2 mil yar TL oldu. Ortalama faiz oranının yüzde 14.2’ye gerilediği bireysel taşıt kredilerinde ise artış oranı yüzde 9.8, artış miktarı 587 milyon TL oldu. Bireysel kredi kartı borcu ise bu dönemde yüzde 5.3’lük yükselişle 5.9 milyar TL arttı. 143 milyarlık batık Son dört ayda bankaların batık kredileri ise yüzde 22’lik artışla 117.6 mil yar TL’den 143.5 milyar TL’ye yükseldi. Batık kredilerin 20.4 milyar TL’si tüketici kredileri ve bireysel kredi kartlarından, 123.1 milyar TL’si ise ticari krediler ve kurumsal kredi kartlarından oluştu. Kredi hacmi daralan KOBİ’lerin takipteki kredileri bu dönemde 52.8 milyar TL’den 60.8 milyar TL’ye, takipteki kredi oranları ise yüzde 7.93’ten yüzde 9.03’e yükseldi. Emre Deveci Ekonomik krizin ardından eleştiri konusu olan “borca ve tüketime dayalı büyüme” modelinde bir değişime gidilmeden yola devam ediliyor. Merkez Bankası’nın politika faizlerini 10 puan düşürdüğü son dört aylık dönemde, yeni yatırım ve istihdam sağlayabilecek ticari krediler yerinde sayarken tüketici kredilerinde hızlı artış kaydedildi. KOBİ kredisi düştü Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) 26 Temmuz29 Kasım dönemini kapsayan verilerine göre, bu dönemde tüketici kredileri ve bireysel kredi kartlarında hacim yüzde 10.8’lik yükselişle 55.1 milyar TL artarken, ticari kredilerde artış oranı yüzde 1.3’te kaldı. Bu dönemde ticari kredilerdeki artış sadece 26.4 milyar TL oldu. Türkiye’de toplam istihdamın yüzde 72’sini temsil eden küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ’ler) kredi hacmi bu dönemde artmak yerine yüzde 0.03 oranında azaldı. Türkiye asgari ücrette 22. sırada MAHMUT LICALI CHP Genel Başkan Koordinatör Başdanışmanı Erdoğan Toprak, 28 Avrupa ülkesi arasında Türkiye’nin 2 bin 20 TL olan asgari ücretle 22. sırada yer aldığını belirtti. AB üyesi 28 ülke arasında, yaklaşık 13 bin TL karşılığı 2 bin Avro asgari ücretle ilk sırada Lüksemburg yer alıyor. Toprak, “Komisyonda devletin temsili ağırlığı azaltılmalı, çalışan kesimlerin örgütlerinin temsiline olanak sağlanması gerekiyor. Asgari ücret üzerinden alınan gelir vergisi, SGK primi kesintileri düşürülmeli ya da asgari ücretli gelir vergisinden muaf tutularak SGK primi için işverene en az yüzde 25 devlet desteği ve sübvansiyonun sağlanması gerekiyor” dedi. l ANKARA ‘Kıdeme dokunmak genel grev nedenidir’ MUSTAFA ÇAKIR Hükümet 2020’de kıdem tazminatını yeniden gündeme getirmeye hazırlanırken, Türkİş, genel kurulda, “delegelerin oybirliğiyle kıdem tazminatına dokunulması halinde genel greve çıkılacağına dair kararı” yeniledi. Kararın gerekçesinde AKP’nin işçi haklarını budadığı vurgulandı. Türkİş’in 23. Olağan Genel Kurulu, ikinci gününde devam etti. TezKoopİş Sendikası Genel Başkanı Haydar Özdemiroğlu, yönetimin konuşmalarında, demokratik hak ve özgürlüklerden bahsedilirken örgütlenme çalışmaları nedeniyle hapis cezası verilen TÜMTİS Ankara Şube Baş kanı Nurettin Kılıçdoğan’ın “adının dahi zikredilmediğini” söyledi. Özdemiroğlu, Türkİş’e üye Koopİş Sendikası’nın kendi örgütlü oldukları yerlerde örgütlenmeye çalışmasına da sert tepki gösterdi. Belediyeİş Sendikası Genel Başkanı Nihat Yurdakul, “Biz ma raba mıyız? Bu ülkeyi yönetenler kendilerini ne zannediyor?” dedi. Genel Madenİş Sendikası Genel Başkanı Hakan Yeşil, “Asgari ücreti düşük tu tarak, sözleşmelerde kazanımları sınırlayarak, enflasyonun altında ücret zammı, vergi dilimlerini dayatarak krizin faturasının bizlere kesilmesine izin vermeyeceğiz” diye konuştu. Genel kurula delegelerin büyük çoğunluğunun imzası ile “kıdem tazminatı” önerisi sunuldu. “Kıdem tazminatına dokunmak genel grev nedenidir” başlıklı önerge ile “Kıdem tazminatı, Türkiye işçi sınıfının ve Türkİş’in kırmızı çizgisidir. Türkİş Genel Kurulu’nun kıdem tazminatının fona devredilmesi, süresinin azaltılması gibi bu hakkın tasfiyesine ya da zayıflatılmasına yönelik her türlü girişim karşısında cevabı genel grev olacaktır” denildi. Karar oybirliği ve alkışlarla kabul edildi. Bugün yapılacak Türkİş seçimlerde Ergün Atalay başkanlığındaki aynı yönetim kurulu yeniden aday gösterildi. Türkİş’e bağlı 34 sendikadan 33’ünün genel başkanları konuşma yaparken Havaİş Başkanı Ali Kemal Tatlıbal’ın genel kurulda konuşma yapmaması dikkat çekti. l ANKARA 1824.68 12.09 lira 271.57 1.34 lira Doğal taş ihracatı yüzde 5 küçüldü İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Rüstem Çetinkaya, Türkiye’nin doğal taştaki en büyük ihracat pazarı konumundaki Çin’in inşaat sektörünün ABD ile yaşanan ticaret geriliminden dolayı daraldığını belirterek buna bağlı olarak da sektörün Çin’e ihracatının yüzde 9 gerilediğini söyledi. Toplam doğal taş ihracatının bu yıl yüzde 5 düşüşle 1.9 milyar dolar seviyesinde gerçekleşeceğini anlatan Çetinkaya, Türkiye pazarında da rakamlar kesin olmamakla birlikte, inşaat sektöründeki küçülmeye bağlı olarak yüzde 20 civarı daralma gözlendiğini söyledi. Çetinkaya, üzerinde çalışılan yeni maden yasası ile ilgili öncelikle taleplerinin ruhsatların mülkiyet hakkı gibi daha sağlam yapıya kavuşturulması ve bankalarca teminat olarak kabul edilmesi olduğunu aktardı. l Ekonomi Servisi 2018’de en çok ev ile araba icralık oldu Türkiye’de 2018’de icra müdürlükleri tarafından toplam 44 bin 250 adet icra dosyası açıldı. 2017’de ise toplamda 41 bin 653 icra dosyası açılmıştı. 2018’de 7 bin 335 adet dosya ile İstanbul en fazla icralık olan kent oldu. En az dosya açılan kent ise 2 dosya ile Bayburt oldu. İcraburada.com sitesi verilerine göre, en fazla icralık dosya 35 bin 497 adet ile emlak alanında olurken, ikinci sırayı 7 bin 375 adet ile vasıta dosyaları aldı. Bu iki kategorinin dışında endüstriyel ürünler, canlı hayvanlar, elektronik ve muhtelif ürünlerde icradan satılan kalemler arasında yer aldı. l İHA ABD’de mahkemeden Halkbank’a olumsuz yanıt ABD’de İran yaptırımlarını delme ve kara para aklama suçlamalarıyla açılan davada yargıç Richard Berman, Halkbank’ın özel statü taleplerini reddetti. “Halkbank ABD mahkemelerinin yargı yetkisi olmadığını iddia etmeden önce, suçlamalar için mahkemeye resmi bir ifade vermeli” diyen Berman, Türkiye’nin hem Zarrab davasında hem de Halkbank davasında farklı şahısları ve lobi şirketlerini devreye sokarak dava sürecine etkide bulunmaya çalıştığını öne sürdü. Berman, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve damadı Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, eski Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, eski Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’in bu davalarla ilgili ilişkilerini devreye sokarak kampanyalar yürüttüğünü kaydetti. l Ekonomi Servisi Hayat Kimya, Rusya’da 13 milyon haneye ulaştı Rusya’ya son 5 yılda 225 milyon dolar yatırım yaparak Tataristan Alabuga SEZ bölgesinde 2’nci temizlik kâğıdı üretim tesisini devreye alan Hayat Kimya, yeni tesis yatırımıyla kapasitesini yılda 70 bin tondan 140 bin tona çıkararak Rusya’nın en büyük selülozlu temizlik kâğıdı üreticisi oldu. Hayat Kimya Rusya Genel Müdürü Çetin Murat, “Papia, Familia ve Focus markalarımızla bugün Rusya’nın markalı ürünler pazarında ikinci sırada yer alıyoruz. Rusya’da 83 bin dağıtım noktasından, toplam 13 milyon eve ulaşıyoruz” dedi. l Ekonomi Servisi Slimstock ve LODER’den 21 iş insanına ödül Slimstock ile Lojistik Derneği’nin (LODER) düzenlediği “Türkiye’nin En Etkili Tedarik Zinciri Profesyonelleri” ödül töreni, iş dünyasını bir araya getirdi. BOSCH Lojistik Direktörü Ersin Öztürk, Ford Otosan Genel Müdür Yardımcısı Gökşen Töre Sancak ve Arçelik Tedarik Zinciri Direktörü Mustafa Soylu’nun ödüllendirildiği törende, toplam 21 isim en etkili tedarik zinciri profesyoneli seçildi. Listedeki adaylar, sürdürdükleri çeşitli projelerle de yarıştı. “En Teknolojik” proje ödülü OYAK Renault’a, “En Etkin” proje ödülü ise Toyota Türkiye’ye verildi. l Ekonomi Servisi