Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: İLKNUR FİLİZ dishab@cumhuriyet.com.tr 75 ARALIK 2019 PERŞEMBE Görüntüyü kurtardılarNATO zirvesinde YPG anlaşmazlığı sürse de Türkiye, Baltık planına onay verdi Fransa Cumhurbaşkanı ‘YPG krizinin çözülmesi olası değil’ NATO Liderler Zirvesi’ne ev sahipliği yapan İngiltere Başbakanı Boris Johnson, önceki gün Türkiye, İngiltere, Fransa ve Almanya liderleri arasında yapılan Suriye toplantısına ilişkin açıklamalarda bulundu. “Suriye’nin kuzeyindeki durumun karmaşıklığını görüştük” ifadesini kullanan Johnson, “Türkiye’nin 4 milyon sığınmacıya yaptığı ev sahipliği nedeniyle yüz yüze olduğu devasa baskıları, PKK’den gelen terör tehdidini, ki bu Türkiye’nin yüz yüze olduğu gerçek bir tehdittir, kabul ediyoruz” şeklinde konuştu. Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyiyle ilgili planlarını, ne yapmak istediğini ve geleceği nasıl gördüğünü anlamaya çalıştıklarını belirten Johnson, “Hepimiz NATO müttefikleri arasında yanlış anlamalardan kaçınmak istiyoruz. Görüşmeleri sürdürmeye karar verdik” dedi. Zirvenin ardından açıklamalarda bulunan ve Suriye konulu dörtlü zirvenin katılımcılarından olan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise “Türkiye ile YPG’nin terör örgütü olarak tanımlanması konusunda uzlaşıya varılması olasılığını görmediğini” söyledi. Macron, Suriye, Libya ve diğer konuları görüşmek üzere İngiltere, Fransa ve Almanya olarak, gelecek yılın ilk üç ayında Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan ile tekrar bir araya geleceklerini bildirdi. Macron, “NATO’nun beyin ölümü gerçekleşti” yönündeki ifadesini, zirvede ülkelerin maddi katkılarının konuşulmaması için kullandığını söyledi. ABD’nin terör örgütü YPG’ye desteği WashingtonAnkara hattındaki kriz başlıklarından birisi. YPG TUTUMU AYNI ‘ABD’nin hamiliği ispatlandı’ SENA YAŞAR Emekli Kurmay Albay V. Murat Tulga, NATO zirvesine ilişkin, “ABD ve Türkiye arasındaki YPG sorunu, NATO’nun sorunu olmuştur. Barış Pınarı Harekâtı, ABD’nin YPG’yi koltuk altına aldığı sonucuyla bitmişti. NATO zirvesinde bu hamilik ispatlandı” dedi. NATO liderler zirvesi, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un “beyin ölümü” çıkışının tetiklediği tartışmaların gölgesinde İngiltere’de yapıldı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da, Suriye ve Libya gündemleriyle, İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Macron ile bir araya geldi. Zirveye ilişkin Cumhuriyet’e değerlendirmede bulunan Tulga, ABD’nin, Türkiye ile arasındaki YPG sorununu NATO’nun gündemine soktuğuna dikkat çekerek “ABD, diğer 27 müttefikle birlikte Türkiye’yi köşeye sıkıştırmıştır” dedi. Dörtlü zirveden IŞİD’e karşı ortak mücadele kararı çıktığını fakat YPG’den bahsedilmediğini belirten Tulga şunları kaydetti: “Bu konu, Türkiye’nin sorunu olarak kalmıştır. Bu tür ön zirveler NATO zirvesi öncesi büyük bir krizin habercisidir. Askeri planlar, NATO’da önce askeri kanatta hazırlanıp onaylanır, ardından sivil kanada onay için gönderilir. Türkiye her ikisinde de onay vermediği için zirvede ‘siz çözün’ denilerek liderlerin önüne konulmuş görünüyor. Bu, Dışişleri’nin direnmesinin sonucudur. Fakat liderleri zor durumda bırakır.” Tulga, “Fransa, 1966’da NATO’nun askeri kanadından ayrılmıştı. Sorunun taraflarından biri Fransa’nın askeri kanada geri dönüşüne 2009’da NATO zirvesinde onay verdik. Şimdi Erdoğan ‘Ey Macron’ dese de, AKP hükümeti zamanında Fransa’nın geri dönüşüne onay verildiği unutulmamalı” ifadelerini kullandı. Kazananlarda Türkiye yok Zirvenin kazananlarında Türkiye’nin olmadığı görüşünü dile getiren Tulga, “Rusya, Fransa, İngiltere ve ABD, bu zirvenin kazananıdır. Rusya açısından S400’lerin cepte olması ve Suriye’deki varlığının devamı kazanımdır” dedi. Zirvenin ardından Türkiye için hâlâ çok sayıda sorunun yanıt beklediğini söyleyen Tulga, “NATO, YPG’yi terörist örgüt olarak görmekte midir? Bu istihbarat raporlarında nasıl geçiyor ve harekât planlarına nasıl yansıyacak? YPG’ye, ‘terörist’ denilmeden, harekât planları noksan kalır. NATO’nun tek sorunu IŞİD’le mücadele midir? YPG, terör örgütü olarak görülmeyecek ve sadece biz mücadele edeceksek, NATO’daki askeri varlığımızı (askeri güç ve askeri harcamaları) sorgulamamız gerekir. Türkiye’nin ‘Önceliğimiz Suriye Irak sınırıdır, buraya odaklanacağız. Biz tehdidi kendi sınırımızda hissediyoruz demesi gerekir” yorumunu yaptı. l ANKARA Son dönemde üyeler arasındaki ihtilaf Müttefikler S400’lerin NATO savunma sistemlerine larla sarsılan NATO’nun, Londra’da düzenlenen kritik liderler zirvesinde ittifakın birliği, Baltık savunma planının entegre edilmeyeceğini açıkladı. İspanya ise Türkiye’deki savunma misyonundan çekilmeyeceğini duyurdu. onaylanması ve teröre karşı ortak müca dele vurguları öne çıktı. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg açılış konuşmasında, “Farklılıklarımıza rağmen birbirimizi korumak için asli göre vimizin etrafında birleşmeye devam ede ceğiz” ifadelerini kullandı. Zirveye ev sa hipliği yapan Boris Johnson ise NATO’ya bağlılığın “kaya gibi sağlam” olduğunu söyledi. Birlik söylemlerine rağmen NATO içerisinde Suriye politikası, Türkiye’nin Rusya’dan aldığı S400 savunma sistem leri, Baltık savunma planı gi bi başlıklarda beliren görüş farklılıklarında kısmi ilerleme sağlandığı gözlendi. Liderler toplantısının ardından, Türkiye’nin, YPG’nin terör örgütü olarak tanımlanmasını şart koştuğu Baltık savunma Trump ile Trudeau. planı konusundaki pürüzün aşıldığı bildirildi. Terör vurgusu ABD BAŞKANI ERKEN AYRILDI Zirve kapsamında Kanada, İngiltere, Fransa ve Hollanda liderlerinin, ABD Başkanı Donald Trump’ı çekiştirdiği anların kameraya yakalanması, mini bir kriz yarattı. ABD Başkanı, kendisi hakkında konuşan Kanada Başbakanı Trudeau’ya “ikiyüzlü” diyerek tepki gösterdi. Trump’ın zirveden beklenenden erken ayrılması ve dün yapacağı son basın toplantısını iptal etmesi dikkat çekti. camalarının artırılması başlığı da zirve bil Trump ile sürpriz görüşme Zirve kapsamında Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump başkanlığındaki heyetler dün bir araya geldi. Twitter hesabından açıklama yapan Cumhur Türkiye’nin plana yönelik engellemeyi kaldırdığını açıklayan Stoltenberg, plana vize vermenin koşuluna ilişkin soruya ise bir üye ülkeyi hedef alan saldırının tüm üyelere yönelmiş kabul edileceğini öngören 5. maddeye işaret ederek yanıt verdi. NATO Genel Sekreteri, YPG’nin terörist olarak tanımlanması konusunun zirvede görüşülmediğini, görüş ayrılıklarının ise sürdüğünü sözlerine ekledi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, zirve öncesinde, YPG’nin terör örgütü olarak kabul edilmemesi durumunda olası bir Rusya saldırısına karşı Polonya’nın yanı sıra Litvanya, Letonya ve Estonya’yı gözeten Baltık planına “karşı çıkmaya devam edileceğini” söylemişti. YPG konusu özellikle Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından önceki gün gündeme getirilmişti. Macron, Türkiye’yi “IŞİD’e karşı işbirliği yapılan güçlerle savaşmakla” suçlamıştı. BM ile işbirliği dirgesinde yer aldı. Sonuç bildirgesinde ayrıca Birleşmiş Milletler’le işbirliğinin artırılacağı ve Kuzey Makedonya’nın çok yakında en yeni müttefik olacağı belirtildi. İspanya: Misyona devam Türkiye ile ilgili gündeme gelen bir başka tartışma başlığı ise Rus S400 füze savunma sistemlerinin alımı sonrasında izlenecek yol haritasıydı. Daha önce Türkiye’deki NATO savunma misyonundan çekilebileceği söylenen İspanya’nın Başbakanı Pedro Sanchez, misyondaki varlıklarının süreceğini açıkladı. İspanyol Patriot füze savunma sistemlerinin Türkiye’deki görev süresi her 6 ayda bir yenileniyor. Sanchez’in, İspanya’nın Türkiye’deki füze savunma sistemini 2020 yılında sürdürme vaadinin diğer NATO üyesi ülkeleri tarafından da “kabul gördüğü” bildirildi. NATO Genel Sekreteri Stoltenberg ise S400’lerin NATO savunma sistemleriyle “asla entegre edilmeyeceğini” belirtti. başkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve eski TBMM Başkanı ve AKP İzmir Milletvekili Binali Yıldırım’ın da katıldığı görüşmenin “son derece verimli” geçtiğini bildirdi. Trump’ın ajandasında olmadığı belirtilen görüşmeye ilişkin Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada da “İki lider, Türkiye’nin ittifaka olan taahhütlerini yerine getirmesinin önemini, ikili ticareti 100 milyar dolara artırma yoluyla ilişkilerin güçlendirilmesini, bölgesel ve güvenlik sorunlarını ele aldılar” ifadeleri kullanıldı. Türkiye’nin vetosunu kaldırmasında somut olarak hangi adımın etkili olduğu belirsizliğini korurken, zirvenin sonuç bildirgesinde “terörle mücadele” vurgusunun öne çıkmasının Türkiye’ye verilen bir mesaj olduğu yorumları yapıldı. “Güvenli kalmak için geleceğe birlikte bakmalıyız” ifadesinin dikkat çektiği bildirgede “Terörizm, bütün türleri ve tezahürleriyle hepimiz için tehdit olmaya devam ediyor” denildi. Daha önce Stoltenberg ve ABD Başkanı Donald Trump tarafından gündeme getirilen savunma har Pentagon: Pes etmedik Pentagon Savunma Politikaları Müsteşarı John Rood, Türkiye ile yaşanan S400 krizine ilişkin “Bu konuda henüz pes etmedik. Bir başka yol izlemeleri konusunda ikna etmek için Türklerle görüşmeye devam ediyoruz” dedi. Rood, Türkiye’nin terör örgütü YPG/PKK ile mücadelesine de değineerek, “Türklerin bazı planlamalar konusunda daha yapıcı olmalarını bekliyoruz” değerlendirmesinde bulundu. Erdoğan, Miçotakis’le bir araya geldi Erdoğan, dün Doğu Akdeniz’deki doğalgaz sondajı ve münhasır ekonomik bölge ilanları konularında gerilim yaşanan Yunanistan’ın Başbakanı Kiriakos Miçotakis ile de görüştü. Erdoğan’ın ayrıca İspanya Başbakanı Sanchez’le de bir araya geldiği bildirildi. Liderler, Londra’daki The Grove Otel’de aile fotoğrafı çektirdi. Çin ilk kez gündem Geleneksel olarak Moskova’nın karşısında konumlanan NATO’nun liderler zirvesinde bu yıl ilk kez Çin’in bir “mücadele başlığı” olarak ele alınması dikkat çekti. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in önceki günkü açıklamasında, “Çin ilk kez resmi olarak gündemimizde. Bazı fırsatların yanı sıra sorunlar da bulunuyor” şeklindeki sözleri gündeme yansımıştı. ABD Savunma Bakanı Mark Esper ise dün Reuters’a verdiği demeçte Çin’in ar tan askeri gücüne karşı önlem alınması gerektiğini vurguladı. “Çin bizim için stratejik bir mücadele ve üzerine gitmeliyiz” şeklinde konuşan Esper, bu ülkenin şu aşamada “düşman” olarak tanımlanamayacağına ilişkin “Çin, yeni Rusya değil. Çin’i yeni düşmanımız olarak ilan etmiyoruz. Çin, 21. yüzyılın yükselen gücü” ifadelerini kullandı. Zirvenin ardından yayımlanan Londra Deklarasyonu’nda da “Çin’in artan nüfuzu ve uluslararası politikalarının ortaya çıkardığı fırsatları ittifak olarak birlikte ele almalıyız” denildi. Savunma uzmanları, Çin’in yanı sıra, uzayın operasyon sahası olarak tanımlanması ve siber savaş gibi başlıkların bu yılın öne çıkan gündemleri olduğu değerlendirmesinde bulundu. İngiltere Başbakanı Boris Johnson da dünkü konuşmasında, hibrit savaş ile uzay ve siber alan dahil yıkıcı teknolojiler gibi tehditlerin tartışılması gerektiğinin altını çizdi. Ruhani’den af çağrısı İran’da yakıt fiyatlarına zam nedeniyle geçen ay protesto eylemleri yapılmıştı. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, geçen ay yakıt zamlarına karşı eylemlerde gözaltına alınan “masum, silahsız kişilerin serbest bırakılması” çağrısı yaptı. 15 Kasım’da hükümetin benzin fiyatlarına en az yüzde 50 oranında zam yapmasıyla patlak veren eylemler kısa sürede ülke çapında yayılmıştı. Ruhani, gözaltına alınanların bazılarının “kusurlu davrandığını ancak suç işlemediğini, bu kişilerin bırakılmaları gerektiğini” söyledi. “Yaptıkları doğru değil ancak bu kişilere karşı sert olmamalıyız” dedi. İran Cumhurbaşkanı, “Silah kullananların veya ciddi suç işleyenlerin ise yasalar uyarınca cezalandırılması gerektiğini” kaydetti. Uluslararası Af Örgütü, İran’daki eylemlerde en az 208 kişinin yaşamını yitirdiğini öne sürmüştü. İran Yargı Erki Sözcüsü Gulam Hüseyin İsmaili, iddiaları yalanlamıştı. Gürcü Zelimkhan Khangoshvili ağustos ayında Berlin’de öldürülmüştü. AlmanyaRusya hattında suikast gerilimi Alman hükümeti, bir Gürcistan vatandaşının geçen ağustosta öldürülmesiyle bağlantılı olarak Rusya’nın Berlin Büyükelçiliği’nde görev yapan iki diplomatı sınır dışı etme kararı aldı. 2016 yılından beri Almanya’da yaşadığı belirtilen Zelimkhan Khangoshvili, 1999’da başlayan İkinci Çeçen Savaşı’nda Rusya’ya karşı savaşmıştı. Khangoshvili, Berlin’de başından yakın mesafeden vurularak öldürülmüş, cinayetle ilgili Rusya işaret edilmişti. Güvenlik güçleri olayla ilgili olarak Vadim S. isimli bir Rus vatandaşın gözaltına alındığını duyurmuştu. Konu hakkında Kremlin’den yapılan açıklamada, Rus hükümetinin cinayetle bağlantısı olmadığı savunulmuştu. Alman yetkililer ellerinde Rusya ya da Çeçen yönetiminin suikast emrini verdiğine dair yeterli kanıt olduğunu kaydetti. Kararın ise iki diplomatın “cinayetin aydıntılması için üst düzeyden ve ısrarlı bir biçimde defalarca yapılan çağrıya rağmen yeterince çaba göstermedikleri için alındığı” belirtildi. Rusya Dışişleri Bakanlığı’ndan dün yapılan açıklamada ise Berlin’in sınır dışı adımı “temelsiz ve hasmane” olarak nitelendirildi. RIA haber ajansı, bir Rus vekilin “Berlin’e aynı şekilde yanıt verilmesi gerektiği” sözlerini aktardı. Alman medyasının konuyu bu yönde şişirdiğini savunan Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, “bunun olayların böyle geliştiği anlamına gelmediğini” söyledi. Geçen yıl eski çifte ajan Rus Sergey Skripal ile kızı Yuliya, İngiltere’nin Salisbury kentinde az bulunur bir sinir gazıyla zehirlenmiş, Londra bu olaydan dolayı Moskova’ya sorumlu tutmuştu. ABD ve Avrupa bir grup Rus diplomatı sınır dışı etmiş, Rusya’dan ise aynı şekilde misilleme gelmişti. aİsztiilhrbaaproatruknoumitesi kabul etti ABD Başkanı Donald Trump’ın başı, Ukrayna’ya başkanlık seçimlerindeki olası rakibi Joe Biden’ın oğlu ile ilgili soruşturma açılması için baskı yaptığı iddialarıyla yürütülen azil soruşturmasıyla ağrıyor. Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi, soruşturma kapsamında komitede hazırlanan ve önceki gün kamuoyuna açıklanan raporu, Cumhuriyetçi 9 vekilin “hayır” oyuna karşılık Demokrat 13 vekilin “evet” oyuyla kabul etti. Rapor, Temsilciler Meclisi’nin Adalet Komitesi’ne gönderilirken, komitede bugün azil soruşturmasına ilişkin ilk oturumun düzenlenmesi bekleniyor. ABD yasaları gereği, ilgili komitelerin hazırlayacağı soruşturma raporu sonucunda azil başvurusu Adalet Komitesi’nde kabul edilirse, Temsilciler Meclisi Genel Kurulu’nda oylamaya sunulacak. Dava taslağı, Temsilciler Meclisi üyelerinin salt çoğunluğunun kabul oyunu alması durumunda bu sefer de Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu Senato’ya gidecek ve ABD Başkanı Trump’ın yargı süreci başlayacak. Demokratların kontrolündeki Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi tarafından hazırlanan 300 sayfalık raporda, “Trump’ın, siyasi rakibi Joe Biden hakkında soruşturma açıldığının açıklanması için Ukrayna’ya baskı yapmak amacıyla makamını kullandığına ilişkin net bulgular var” ifadesi yer alıyor. Bununla beraber, Trump’a yönelik “Ukrayna’ya askeri yardımı ile Beyaz Saray görüşmesini, 2020 seçim kampanyasına yarar sağlayacak soruşturmaların kamuoyuna açıklanması şartına bağladığı” yönünde iki ayrı kategoride suçlama yöneltilmesi dikkat çekiyor. KİK Genel Sekreteri önceki gün Katar Dışişleri Bakanı ile bir araya geldi. Riyad’dan Katar’a KİK daveti Katar ile bazı Arap ülkeleri arasında iki yılı aşkın süredir devam eden krizde son dönemde dikkat çeken yakınlaşma hamlelerine bir yenisi daha eklendi. Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani’yi Riyad’da düzenlenecek Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) liderler zirvesine davet etti. Katar resmi ajansı QNA’nın haberine göre, Kral Selman, Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da 10 Aralık’ta düzenlenecek 40’ıncı KİK Zirvesi’ne katılması için Al Sani’ye davet mektubu gönderdi. Kral Selman’ın davet mektubu KİK Genel Sekreteri Abdullatif bin Reşid elZeyani tarafından Doha’da Katar Dışişleri Bakanı Muhammed bin Abdurrahman bin Al Sani’ye iletildi. Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn ve Mısır’ın 5 Haziran 2017’de teröre destek verdiği gerekçesiyle Katar ile tüm diplomatik ilişkilerini kesmeleri ve ekonomik abluka uygulamaları Körfez bölgesinde krize yol açmıştı.