Katalog

ekonomi ekonomi@cumhuriyet.com.tr. TASARIM: BAHADIR AKTAŞ YOKSULLAŞIYORUZBölgesel uçurum artıyor. İstanbul ile Van arasındaki gelişmişlik farkı 4’e katlandı Türkiye’de 2015’te kişi başına gelir 11 bin dolar iken 2017’de yüzde 3.8 düşüşle 10 bin 602 dolara indi. Önceki yıl sadece 10 il gelirini artırabildi. İl düzeyinde yapılan hesaplamalara göre, 2017’de gayrisafi yurt içi hasıladan (GSYH) en yüksek pay yüzde 31.2 ile İstanbul’un oldu. 970 milyar 189 milyon lirayla en yüksek hasılaya ulaşan İstanbul’u, Ankara ve İzmir izledi. Türkiye İstatistik Kurumu, 20152017 yıllarına ilişkin ‘İl Bazında Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’ verilerini açıkladı. Türkiye’de 2015’te kişi başına GSYH 11 bin dolar iken 2017’de yüzde 3.8 düşüşle 10 bin 602 dolara indi. Yurttaş dolar bazında iki yılda yüzde 3.8 daha yoksullaştı. 2015’te TL bazında kişi başı gelir 29 bin 899 TL iken 2017’de 38 bin 680 TL oldu. Gümüşhane’de eridi 2017’de kişi başına TL bazında gelirini sadece 10 il artırdı. 2017’de gelirini arttıran Hakkâri, Iğdır, Şırnak, Tunceli, Kırşehir, Batman, Zonguldak, Hatay, Osmaniye, Kırıkkale illeri ise Türkiye’nin en yoksul illeri olarak öne çıkıyor. 2015’te Batman’da TL bazlı kişi başı gelir 12 bin 575 TL iken 2017’de 16 bin 943 TL’ye çıktı. Ancak aynı dönemde dolar bazlı gelir ise 4 bin 634 dolardan sadece 10 dolarlık artışla 4 bin 644 dolara yükseldi. 2019’de kişi başı gelirde en büyük düşüş ise yüzde 20.3’lük düşüş ise Gümüşhane’de yaşandı. Gümüşhane’de 2015’te kişi başına GSYH 7 bin 196 dolar iken 2017’de bu 5 bin 735 dolara indi. İkinci büyük erime ise yüzde 15.6 ile Ordu’da yaşandı. Giresun’da da kişi başına gelir 7 bin 135 dolardan 6 bin 95 dolara geriledi. İstanbul’da da kişi başı gelirde dolar bazlı düşüş iki yılda yüzde 3’ü buldu. Bölgeler arasındaki gelir uçurumu ise derinleşiyor. İstanbul’un bulunduğu TR10 bölgesinde kişi başı gelir 17 bin 827 dolar iken bu TRB2 bölgesinde yer alan Van, Muş, Hakkâri, Bitlis’te ise 4 bin 162 dolara geriliyor. 2017’de İstanbul 970 milyar 189 milyon lirayla en yüksek GSYH’ye ulaştı ve toplam hasıladan yüzde 31.2 pay aldı. l Ekonomi Servisi İstanbul ilk sırada bulunuyor Gayrisafi yurt içi hasıladan en yüksek payı alan ilk üç il, 2017’de toplam GSYH’nin yüzde 46.4’ünü oluşturdu. İl düzeyinde GSYH hesaplarında son 3 sırada 2 milyar 787 milyon lira ile Tunce li, 2 milyar 276 milyon lira ile Ardahan ve 1 milyar 812 milyon lira ile Bayburt yer aldı. İstanbul, sanayi sektöründe de yüzde 29 ile 2017’de en yüksek paya sahip oldu. Ankara, yüz de 8.2 payla ikinci sırada, İzmir yüzde 7 payla üçüncü sırada yer buldu. Sanayi sektöründe yüzde 0.04 ile Iğdır, yüzde 0.02’lik paylarla Ardahan ve Bayburt illeri listenin sonunda yer aldı. Jim Yong Kim Dünya Bankası Başkanı istifa ediyor Dünya Bankası Başkanı Jim Yong Kim, kuruluşun yönetim kuruluna 1 Şubat’ta görevinden istifa edeceğini bildirdi. Görev süresi 2022 yılında dolacak olan Kim’in bu kararı almasının arkasında ne olduğu henüz bilinmiyor. Kore doğumlu Amerikan vatandaşı Kim, 2012’den beri Dünya Bankası başkanlığı görevini sürdürüyor. Öte yandan istifa kararını doğrulayan Dünya Bankası, Kristalina Georgieva’nın 1 Şubat tarihinden sonra geçici süreyle başkanlık görevini üstleneceği duyurdu. l REUTERS Brexit 1 trilyon doları kaçırtacak İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılacağı tarih olan 29 Mart yaklaşırken, 800 milyar sterline yakın (1 trilyon dolar) değerde varlığın İngiltere’den çıkarak AB’deki finans merkezlerine geçeceği tahmin ediliyor. Danışmanlık şirketi EY’nin (Ernst&Young) finansal hizmetler başkanı Omar Ali, “Bir anlaşma sağlayamadan 29 Mart’a ne kadar yaklaşırsak, o kadar çok varlık çıkacak ve çalışanlar ya yer değiştirecek ya da yerel olarak istihdam edilecek” dedi. EY, 2016 Haziran’da yapılan referandumla AB’den çıkma kararı vermiş olan İngiltere’de 222 finans şirketinin Brexit hazırlıklarını izliyor. EY, Kasım 2018 itibarıyla yaptığı son değerlendirmede 80 şirketin varlıklarını ve personelini bir AB merkezine taşımayı düşündüğünü ya da buna karar vermiş olduğunu belirtti. l Ekonomi Servisi IMF, dünyanın ufukta görünen ekonomik durgunluğa hazır olmadığı uyarısında bulundu Dünya krize hazırlıklı değil Enflasyonla fişekli mücadele 400’ü aşkın ürünün bulunduğu enflasyon sepetinde mermi ve fişeğin bulunmaması dikkat çekti. Yüksek enflasyonla mücadele için önce zabıtalar işbaşına geçti, şimdi de mermide indirime gidildi. Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKEK), milli ve yerli üretim tabanca fişeklerinin fiyatında yaklaşık yüzde 7.5 indirime gittiğini açıkladı. Kurumdan yapılan açıklamada, Yeni Ekonomi Programı’nda, temel politika ların kurgulandığı alanların başında enflasyonla mücadelenin geldiği belirtildi. Açıklamada, “Bu zorlu süreçte savunma sanayisinin gözbebeği olan kurumumuz da vatandaşlarımızın yanında olmaktan memnuniyet duymaktadır. Bu kapsamda Hazine ve Maliye Bakanımız Berat Albayrak’ın başlattığı Enflasyonla Topyekun Müca dele Kampanyası’nı sonuna kadar desteklemek amacıyla milli ve yerli üretim tabanca fişeklerinin sivil piyasa fiyatlarında bugünden itibaren yaklaşık yüzde 7.5 indirim yapılmıştır. Ülkemize hayırlı olmasını dileriz” denildi. Öte yandan enflasyon sepeti içinde merminin bulunmaması ise dikkat çekti. l Ekonomi Servisi Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkan Yardımcısı David Lipton, “Ufukta bir durgunluk görünüyor ve bu durgunluk için 2008 krizine göre daha hazırlıksızız” dedi. Financial Times’a konuşan Lipton, “Çin ekonomisi açık bir şekilde yavaşlıyor. Biz Çin’in ekonomik büyümesinin yavaşlamak zorunda olduğunu düşünüyoruz ancak bu yavaşlamanın tehlikeli bir hal alamasını engellemek de önemli bir görev” açıklamasını yaptı. Lipton, geçen ay da, küresel ekonomi üzerinde ‘kara bulutlar’ toplandığı, buna karşılık ‘kriz önleme çalışmalarının henüz tamamlanmadığı’ uyarısı yapmıştı. Önlem alınmıyor JP Morgan Varlık Yönetimi küresel piyasa stratejisti Hannah Anderson, Çin’in yavaşlayan ekonomik büyümesini canlandırmak için yeterince önlem almadığını söyledi. Çin Merkez Bankası’nın aralık ayı başında orta vadeli kredi kolaylığı uygulamasını duyurmuş ve ticari bankaların küçük şirketlere daha fazla kredi vermesini teşvik etmeyi amaçlamıştı. l Ekonomi Servisi Ev sanayicileri finansmana Burak Önder erişemiyor Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) Başkanı Burak Önder, artan maliyetlerinin ardından sektörün rekabetçi yapısını koruyabilmek için finansmana erişim imkânlarının iyileştirilmesini istediklerini söyledi. Özellikle Eximbank’ta bazı iyileştirmelere ihtiyaç olduğunu vurgulayan Önder, ürün tasarımının teşvik kapsamına alınmasının da bir diğer beklentileri olduğunu aktardı. Sektör ihracatının 2018’de yüzde 10 artışla 2.3 milyar dolara yükseldiğine ancak kilogram başı 3.2 dolarlık değerin hâlâ çok düşük olduğuna dikkat çeken Önder, “Bizi yaşadığımız ekonomik sarmaldan sanayi ve ihracat çıkaracak, finansman da bunun en önemli ayağı” dedi. Önder, nakit sıkışıklığı için ise, “Finansmana erişim özellikle son çeyrekte zordu, herhalde bu sene de öyle olacak. İlk altı ay biraz daha durgun geçecektir, ikinci altı ay daha umutluyuz” dedi. l Ekonomi Servisi Hazır giyimde 17.6 milyar dolar ihracat yapıldıMustafa Gültepe Hazır giyim sektörü 2018’i 17.6 milyar dolarlık ihracatla kapattı. İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkanı Mustafa Gültepe, “2017’ye göre yüzde 3.6 artıdayız. Miktar bazında yüzde 7’lik yükseliş var. Türkiye’nin cari açığının kapatılmasına geçen yıl 15.8 milyar dolar katkı yaptık” dedi. Geçen yıl ekonomide yaşanan olumsuzluklara rağmen 2019’a yüzde 10’luk ihracat artışı hedefi ile başladıklarını kaydeden Gül tepe, 3 yıllık durgunluk döneminin ardından ihracatta yeni bir sıçrama hamlesi yakaladıklarını ifade etti. İthalat düşecek Öte yandan, Ticaret Bakanlığı’nın açıkladığı Dış Ticaret Beklenti Anketi’ne göre, 2019 birinci çeyreğindeki ihracat beklentisi bir önceki çeyreğe göre 5.4 puan artarken, ithalat beklentisi ise 5.4 puan azaldı. Ancak ihracatın artış beklentisini, ‘kayıtlı ihracat sipariş düzeyi’ negatif etkiledi. l Ekonomi Servisi 118 OCAK 2019 SALI Cambaz çaptan düştü mü? A raştırmacı gazeteci kimliği ile, hakhukukdemokrasi duyarlılıklarından ödün vermeden öne çıkmanın bedeli, İktidarlarının 16 yıllık icraatlarının en başından odatv davası kapsamında, 1. Silivri sivil darbe sürecinde bildik en ağır cezaevi koşullarında çok genç yaşta ödetilen arkadaşımız Barış Terkoğlu’nu sevgi, saygıyla izliyorduk... Cumhuriyet’in yeniden gerçek kimliği ile ülkemizde çok daha zorlu koşullarda yaşatılabilmesi savaşımında, köşe yazarı olarak aramıza katılmasından sonra, Uğur Mumcu ekolü tadında titiz çalışmalarıyla, kendimi de katarak okurun ilgisini çektiğine inanıyorum.. Dünkü, “Şapkadan çıkan turuncu elma” başlığını attığı yazısında, Uygur Türkleriyle ilgili yalanı söyleyen sihirbazın elinin Ak Parti’ye ait olduğunu belgeleriyle anlatıyordu. Meclis’te verilen araştırma önergesinde İYİ Parti, HDP, CHP kabul, AKP ret oyu vermiş, MHP çekimser kalmış, görüşme açılamamıştı. Dünden bugüne, en son haberlerle yapılan polemiklerde, klasik sihirbaz oyunlarında, 16 yıllık iktidar erkinin, Saray, Tek Adam rejiminin, dozu artırılmış şiddet, baskı, çatışmacılık, kuralsızlık, pervasızlıkların aşındırıcı yinelenmeleriyle, el becerilerinde çaptan düşmeyi sorgulatabilecek bir terslik var gibi... HHH Oyunun kuralı hiç değişmiyor.. Cumhurbaşkanı geleneksel hafta sonu çıkışlarında yerel yönetimlere ilişkin Cumhur İttifakı’nın çıkışlarını, Sarıkamış şehitlerinin anılarının yaşatılması törenleriyle buluşturuyor.. Nasıl oluyorsa Sarıkamış’a gönderilmiş bakanlar, milletvekilleri her bölgeden oluşturulmuş uzun kuyruk oluşturan katılımcılar, elde bayraklarla yürüyenlerin kutsanan dedelerin acılarının, kayıplarının paylaşılması duyarlılığında bayraklı yürüyüş kortejleriyle döne döne yinelenen görüntülü haberlerle yetinilmiyor. Türkiye’nin her yerinde, başka başka alanlarda da aynı saatlerde benzerleri yaratılan bayraklı yürüyüşler görsel efekt kucaklaşmaları tadında, yerel seçimlere sadakat bağlılığı yürüyüş timleri ile Sarıkamış ruhu İzmir’e taşınıyor. Sarıkamış ruhu ile İzmir’in açıklanan adaylarına dönük, yandaş olabileceği düşünülen seçmenden bir tür sadakat sözü alınıyor... Meclis’ten geçmemiş, Saray kararnameleri kapsamında Ziraat Bankası’nın kasasından futbol takımları için dudak uçuklatan kredilerin verilmesinin sağlandığı ortaya çıkıyor. Demirören, futbol takımlarının Ziraat Bankası’ndan sağlanan krediler ile kurtarılacaklarını duyuruyor. Üretici çiftçiler, besiciler, dünyanın her ülkesinde geçerli olduğu üzere, bankanın var oluş amacı ile de doğru orantılı olarak desteklerle kurtarılacaklarken, üreticilerden esirgenen, yine çok çarpıcı, dudak uçuklatan iflaslara sürükleniş, kayıpların, tüketicinin yaşamına yansıyan enflasyonun, yoksunlaşma, yoksullaşmanın verileri ile yüzleşiliyor... Sabahın yayın akışı içinde Meclis Başkanı sıfatıyla Binali Yıldırım’ın konuşması, canlı yayınların arasına giriyor. Oysa konuşmasının içeriğinde açık açık AKP’nin belediye başkan adayı olarak İstanbul’da yapacağı çalışmaların programını açıklıyor. Tarafsız Meclis Başkanlığı kimliği, açık anayasal suç niteliğinde, elbette kamu gücü, kaynakları sonuna kadar kullanılıyor olarak gündeme giriyor.. Bir başka otomatik gündeme giren habere göre geçen yıl resmi kayıtlara girmiş iş cinayetlerinde hayatını kaybeden işçi sayısı 2000’e ulaşmış. Ölenlerin yüzde doksanı taşeron eliyle kayıtsız çalıştırılmış. Aralarında kaçak işçi çocuklar da var... Bu arada emeklilerin ücret artış oranının düşük kalması gerçeğinde kullanılan taktiklerin ucuz hesaplarını unutun, emekli maaşı ile eti unutun, açlıktan çıkış yolu bulmak olanağı yok... KISA... KISA... n Rekabet Kurulu, Google Reklamcılık ve Pazarlama Ltd. Şti, Google International LLC, Google LLC ve Google Ireland Limited ve Alphabet Inc. hakkında soruşturma açılmasına karar verdi. n ABD’li ilaç firması Eli Lilly and Company, biyoeczacılık firması Loxo Oncology’yi 8 milyar dolar bedelle satın alacağını duyurdu. Loxo Oncology’ye hisse başına 235 dolar ödenecek. n Huawei, dünyanın önde gelen global mobil operatörleriyle 5G özelinde 26 ticari sözleşme imzaladıklarını ve 10 binden fazla 5G baz istasyonunun dünya genelindeki sevkıyatını başlattıklarını açıkladı. C MY B