Katalog

DUNYA Cumartesi 8 Eylül 2018 Naklen BM’DEN ASTANA’YA DESTEK BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura, Suriye’deki savaşı bitirmek için siyasi bir yol bulmaya çalıştıklarını belirterek “Ya politik bir çözüm sağlanacak ya da yeni korkunç şeyler göreceğiz” dedi. İdlib’de Türkiye ve Rusya’nın anlayışının önemli ol duğunu belirterek “Tahran’da yapılan zirveden akıllıca açıklamalar geliyor” değerlendirmesinde bulundu. Öte yandan dün BM Güvenlik Konseyi İdlib gündemiyle toplandı. Mistura, siviller için “güvenli koridorlar açılmalı” dedi. Ayrıca İdlib’deki durumu görüşmek üzere gelecek hafta Cenevre’de Rusya, Türkiye ve İran temsilcileriyle bir araya geleceğini söyledi. İdlib ihtilafıdishab@cumhuriyet.com.tr EDİTÖR:BETÜLBERİŞE TASARIM:ŞÜKRANİŞCAN 11 ‘TÜRKİYE İLE RUSYA’NIN CANLI YAYINDAN HABERİ YOKTU’ Üçlü liderler zirvesinde yuvarlak masa toplantısının canlı yayımlanması tartışma yarattı. Liderlerin İdlib pozisyonlarında değişiklik olmadığını ortaya koyan toplantının naklen yayımlanma kararının arkasında ise Tahran olduğu savunuldu. AA, Türkiye ve Rusya’nın toplantının canlı yayımlandığından haberdar olmadığını duyurdu. Pürüzler aşılamadı Tahran zirvesinde liderler, İdlib’de sivil halkla terörist unsurlar arasında bir ayrıma gidilmesi konusunda mutabakata varırken harekâtın kapsamı, kentin statüsü ve Suriye hükümetiyle ilişkiler başlıklarında ilerleme sağlayamadı. Ortak basın toplantısında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “İdlib’in mevcut statüsünün muhafazası hayati önem taşıyor” ifadeleri, “Türkiye destekli silahlı muhaliflerin kentteki hâkimiyetinin sürmesini istediği” yorumlarını beraberinde getirdi. Rus lider Putin ise “Suriye’nin meşru hükümeti, toprakların tamamını kontrol etmelidir” sözleriyle Erdoğan’a yanıt verdi. ABD’den kimyasal çıkış ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey, Erdoğan, Putin ve Ruhani’nin katılımıyla Tahran’da düzenlenen zirve öncesinde yaptığı açıklamada, Şam yönetiminin İdlib’de “kimyasal silah kullanmaya hazırlandığına dair birçok kanıtın var olduğunu” savundu. Bölge politikasında Ankara’nın tezlerine yakınlığıyla bilinen isimlerden olan Jeffrey, Suriye Özel Temsilciliği görevine atandığı 17 Ağustos’tan bu yana Suriye’deki durumla ilgili önceki gün düzenlediği ilk basın toplantısında, “Bu uyarıları yapmak için çok iyi gerekçelere sahip olduğumuzdan eminim” dedi. Eski Ankara Büyükelçisi “İdlib hikayesinin son bölümü henüz yazılmadı diye düşünüyorum. Türkler bir çıkış yolu bulmaya çalışıyor. Saldırıya karşı büyük bir direniş gösterdiler” diye konuştu. Beyaz Saray, ABD ve müttefiklerinin, Şam güçlerinin beklenen operasyonda kimyasal silah kullanması halinde “hızlı ve kuvvetli” yanıt vereceği konusunda uyarıda bulunmuştu. Suriye ve Rusya ise Batılı müttefikleri cihatçılarla beraber kimyasal provokasyonla suçlamıştı. Tanf’ta tatbikat Öte yandan ABD öncülüğündeki IŞİD karşıtı uluslararası koalisyon güçlerinin, Suriye’nin doğusunda tatbikata başladığı, Rus askeri yetkililere bilgi verdiği bildirildi. Tatbikatın El Tanf’taki ABD üs bölgesinde ve etrafındaki 55 kilometrekarelik alanda gerçekleştirildiği aktarıldı. Bu arada, ABD Hazine Bakanlığı, Suriye’nin petrol ticaretinde rol oynadıkları gerekçesiyle 4 kişi ve 5 şirket için yaptırım kararı aldığını duyurdu. İran’daki liderler zirvesinde, Ankara’nın ateşkes talebi MoskovaTahran cephesinde olumlu karşılık bulmadı Suriye’nin, silahlı muhalifler ve Nusra bağlantılı cihatçıların nişletti. MoskovaTahran cephesinden de teröristlerin silah bırakma söyle kontrolünde kalan tek vila mine destek geldi. Ancak yeti İdlib düğümü için kri ortak bildiri değişiklik ol tik öneme sahip Tahran zir madan yayımlandı. vesinde, bölgenin siyasi geleceği ve ateşkes başlıkların Göç vurgusu da Rusya ve İran ile Türkiye Zirvenin ardından ya arasındaki uyuşmazlık bir pılan ortak basın toplan kez daha kendini gösterdi. Astana formatlı sürecin üçüncü liderler zirvesinde Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, İranlı mevkidaşı Hasan Ruhani ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile beraberlerindeki heyetlerin bulunduğu ortak toplantının sıra dışı şekilde basın önünde yapıldığı zirvede, Erdoğan ile diğer liderler arasındaki ateşkes tartışması canlı yayında izlendi. Suriye’de şiddetin azaltılması için Ocak 2017’de Türkiye, Rusya ve İran garantörlüğünde başlatılan Astana sürecinin üçüncü liderler turu dün Tahran’da yapıldı. Zirvede, Suriye ordusu ve müttefiklerinin operasyon hazırlığında olduğu, TSK’nin 12 gözlem noktasıyla askeri varlığının bulunduğu İdlib ve kurulması planlanan Anayasa Komitesi ana gündem maddelerini oluşturdu. tısında konuşan Erdoğan, “Suriyeli mültecilerin ül RUHANİ kelerine geri dönüşü ko nusuna ilke olarak olumlu yaklaşıyoruz. Elbette bu PUTİN Tekrar göç başladı şu anda ve tabii gidebildikleri yer bizim sınırlarımız ERDOĞAN nun için BM ile eşgüdüm ve siyasi süreçte elverişli şartların oluşturulması şarttır” ifadele rini kullandı. “Bölgeden gelebilecek ye oluyor. Ateşkesin sağlanması büyük ni bir 3.5 milyonu daha ağırlamaya güönem arz ediyor” dedi. Bunun üzerine cümüz yetmez” şeklinde konuştu. Ruhani ve Putin, bildirinin aynen geçmesi yönündeki vurgularını yineledi. Ankara’ya Şam çağrısı Putin, “Burada silahlı muhalifler, cihatçı güçler yok. Suriye ordusu da masada bulunmuyor. Biz onlar yerine konuşamayız. Teröristlerin saldırılarını keseceklerini, İHA’larını kullanmayacaklarını söyleyemeyiz” sözleriyle talebi reddetti. Bunun üzerine Erdoğan ateşkes söylemini Nusra bağlantılı Heyet Tahrir Şam (HTŞ) ve Cephetul Tahrir örgütlerinin silah bırakması çağrısını içine alacak şekilde ge Zirveye ev sahipliği yapan Ruhani de ABD’nin Suriye’deki varlığını hedef aldığı konuşmasında Ankara’ya da “endişeleri Şam hükümetiyle birlikte giderme” çağrısında bulundu. Türkiye’nin terörizm ve ayrılıkçılarla ilgili kaygılarını anladığını söyleyen Ruhani, “Suriye hükümetiyle organize etmeden doğrudan müdahale etmenin, krizin derinleşmesine sebep olacağına inanıyoruz” dedi. Putin ile atışma ‘ATEŞKES’ ÇAĞRISIToplantıda Ruhani’nin, da ha önce heyetler arasında BİLDİRİDE YOKüzerinde çalışılıp anlaşılan 12 maddelik sonuç bildirisinin okunacağını duyurmasının ardın Ruhani bir sonraki liderler zirvesi nin Rusya’da düzenlene Zirve bildi ceğini de sözlerine risinde Cumhurbaşka ekledi. nı Erdoğan’ın ısrarla vurguladı ğı “İdlib’de ateşkes” ifadesi yer al madı. 12 maddelik bildiride, Suriye’nin toprak bütünlüğü vurgulanırken dan Erdoğan söze girerek metne “terörle mücadele kisvesi altında sahada yeni gerçeklikler yaratılmasına dair “ateşkes” ifadesinin eklenme her türlü girişimin reddedildiği” ifadeleri kullanıldı. Türkiye’nin önemsediği, “kom sini talep etti. Rus jetlerinin kırsal bölgelere düzenlediği bombardımana değinerek “İdlib’deki sivil halk şu ülkelerin ulusal güvenliğini zayıflatmayı amaçlayan ayrılıkçı gündemlere karşı durma kararlılığı” da bildiride yer buldu. Gerilimi azaltma bölgelerinden İdlib’deki durumun Astana ruhuyla ele alındığı belirtilen metinde “terörist grupların ateşkes uzlaşısına katılmış veya katılacak olan silahlı muhalif gruplardan ayrıştırılması” kararı da belirtildi. Suriye ihtilafının askeri değil “müzakere edilmiş bir siyasi süreç yoluyla sona erdirilebileceği” kaydedildi ve Anayasa büyük korku içerisinde. Komitesi’nin kuruluşunun önemi yinelendi. Yerlerinden edilmiş kişilerin ikamet ettikleri asıl yerlere güvenligönüllü geri dönüşleri için gerekli şartların oluşturulması vurgusu da dikkat çekti. İdlib’den sivillerin kaçışı sürüyor. Bölgeden Türkiye’ye dün bir grup giriş yaparken İdlib’de de MoskovaŞam karşıtı protestolar vardı. BDOÜNMBDAERSDÜIRMDAÜN Gözler Astana ortakları RusyaİranTürkiye’nin Tahran’daki zirvesindeyken İdlib’den dün sabah saatlerinde bir kez daha hava saldırısı haberi geldi. Muhaliflere yakın, Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, Şam güçlerine ve Rusya’ya ait savaş uçaklarının İdlib zirvesine saatler kala bölgeye hava saldırısı düzenlediğini duyurdu. Bombardımanın, Hama’nın kuzeyindeki Kefer Zita ilçesi ile İdlib’in güneyindeki Habit beldesinde cihatçı grupların konuşlu olduğu noktaların yanı sıra sivil yerleşimleri de hedef aldığı savunuldu. Moskova, geçen salı İdlib’e hava saldırılarına yeniden başlamış, bombardımanların, cihatçıların Rus mevzilerine yönelik İHA’lı saldırısına yanıt olarak düzenlendiğini açıklamıştı. Basra’da İran gerilimi büyüyor ‘SDK’den yeni özerk yönetim’ Ankara’nın terör örgütü gördüğü PYD’nin merkezinde durduğu Suriye Demokratik Güçleri’nin siyasi kanadı Suriye Demokratik Konseyi’nin (SDK), kontrolündeki bölgeler için yeni bir yönetim belirlediği haberleri gündeme düştü. Sputnik’in haberine göre, Suriye’nin kuzeyi ve doğusunu kapsayan özerk bir yönetim kurulması kararı alan SDK’nin toplantısında “yönetimin 70 kişiden oluştuğu ve 21 gün içerisinde bir liderliğin kurulacağı” savunuldu. Irak’ın güneyindeki Basra kentinde kamu hizmeti yoksunluğu, işsizlik ve yolsuzluklara karşı süren gösterilerde şiddet durulmuyor. Temmuz ayından bu yana aralıklarla devam eden protestolar önceki gece ve dün de sürerken güvenlik güçlerinin açtığı ateş sonucu 4 göstericinin daha yaşamını yitirdiği bildirildi. Dünkü şiddet olaylarında 11 kişinin yaralandığı duyuruldu. Tansiyonun dinmemesi üzerine kentte sokağa çıkma yasağı ilan edildi. İran sınırı kapattı Birçok kamu binasının tahrip edildiği gösterilerde önceki gün de ateşe verildiği haberleri gündeme yan sıyan Basra’daki İran başkonsolosluğu, dün bir kez daha protestocuların hedefindeydi. İran yönetimi ise başkonsolosluğun ateşe verilmesi üzerine Irak’la arasındaki Şelamçe Sı nır Kapısı’nı kapattı. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi, Irak’ı diplomatik misyonların güvenliğini sağlamaya çağırarak Basra Başkonsolosluğu’na saldıranların da bir an önce bulunarak cezalandırılmasını istedi. Reuters’in haberine göre eylemciler Batı Kurna2 petrol sahasında çalışanları rehin aldı. Irak’taki elektrik kesintilerinden, İran yönetimi sorumlu tutulmuştu. Basra kentinde temmuzdan bu yana süren protestolarda can kaybının en az 21 olduğu belirtiliyor. Yüzü aşkın kişinin de yaralandığı aktarılıyor. Öte yandan, Irak meclisinin bugün Basra gündemiyle acil toplanacağı duyuruldu. Sağcı cepheden aday Bolsonaro’nun saldırıya uğradığı anlar objektiflere yansıdı. Mitingde bıçaklı saldırı Brezilya’da 7 Ekim’de yapılacağı duyurulan devlet başkanlığı seçiminde sağın öne çıkan adayı Jair Bolsonaro seçim kampanyası sırasında bıçaklı saldırıya uğradı. Yolsuzluk suçlamasıyla cezaevinde bulunan eski Devlet Başkanı, İşçi Partili Lula da Silva’nın adaylığının Brezilya Yüksek Mahkemesi tarafından reddedilmesinin ardından anketlerde birinci çıkan Bolsonaro “ırkçı, cinsiyetçi ve göçmen karşıtı” olmakla eleştiriliyor. Juiz de Fora kentindeki seçim çalışmasında önceki gün omuzlarda taşınırken bıçaklanan Bolsonaro’nun hayati tehlikesinin bulunmadığı, tam olarak iyileşmesinin ise iki ayı bulabileceği açıklandı. Lula’yı hedef almıştı Aşırı sağcı adayı karnından bıçaklayan kişinin 20072014 yılları arasında Sosyalizm ve Özgürlük Partisi üyesi olduğu, olay yerinde yakalandıktan sonra polise verdiği ifadede “Tanrı’nın emrini yerine getirdiğini” söylediği savunuldu. 19641985 yılları arasında ülkedeki askeri dikta rejiminde orduda görev yapan ve bu dönemden övgüyle söz eden Bolsonaro, önceki günkü seçim çalışmaları sırasında düzenlediği bir mitingde Lula’yı mahkum şekilde resmeden bir oyuncak bebeği tekmelemişti. Obama siyaset sahnesinde ABD’nin eski başkanı Barack Obama, Beyaz Saray içinde kendisine karşı direniş cephesinin kurulduğu iddialarının merkezindeki halefi Donald Trump ile Cumhuriyetçi Parti’ye sert eleştiriler getirdi. Demokrat cepheden Obama, Illinois Üniversitesi’nde yaptığı konuşmada “Cumhuriyetçi Parti’ye neler oluyor? Birliğimizi zedeliyorlar, Rusya’ya yanaşıyorlar” dedi. Cumhuriyetçilere atıfla “dış politikada parti ilkeleri komünizme karşı savaşmaktı, şimdi ise eski KGB başkanına (Putin’e) yanaşıyorlar” ifadelerini kullandı. Cumhuriyetçi Parti’nin ayrıştırıcı siyasi tutum ve küresel liderlikten yoksun olduğu görüşünü dile getirerek “Amerikalılar tehlikeli zamanlardan geçiyor” diye de ekledi. Ocak 2017 itibarıyla görevi bırakmasının ardından aktif siyasetten uzak bir izlenim veren Obama’nın Trump yönetimini hedef alan çıkışı kasım ayındaki kongre seçimlerinden önce geldi. Kimi yorumda Obama’nın aktif siyasete dönüş yaptığı, Demokratların kampanyasına bilfiil destek verdiği belirtildi. Salvini: Bir tek Türkiye’de oldu İtalya’da mahkeme hükümet ortağı Lig’in hesaplarına el koyunca parti lideri, İçişleri Bakanı Matteo Salvini’den “hukukun siyasete alet edildiği ve böyle bir durumun daha önce bir tek Türkiye’de yaşandığı” çıkışı geldi. Lig’in eski lideri Umberto Bossi, oğlu ve partinin eski saymanı, partinin 20082010 arasında devletten aldığı ödenekleri zimmetlerine geçirmekten suçlu bulunmuştu. Mahkumiyet kararı sonrası savcılık, Lig’in o dönem devletten aldığı 49 milyon Avroluk devlet ödeneğini iade etmesini istiyordu. Yargıtay, savcılığın Lig’in mal varlıklarına el konulması talebini kabul etmiş ve davayı İnceleme Mahkemesi’ne yönlendirmişti. Yargıdan önceki gün çıkan karar da partinin her türlü mal varlığına el konulabileceği şeklinde oldu. BBC’nin haberine göre, La Stampa gazetesine mülakat veren Salvini, kararın siyasi olduğunu iddia etti, “Türkiye’de benzer bir şey yaşandı. Bir partinin tüm mal varlığına, nihai mahkumiyet kararı olmaksızın el koyulmuştu, sonra da mahkeme bu paraları iade etmek zorunda kalmıştı” yanıtını verdi. ‘Beni de tutukla’ Myanmar’da geçen haf ta Reuters mu habirleri Wa Lo ne ve Kyaw Soe Oo’ya “Devlet Sır ları Yasası’nı ihlal etmekten” yedişer yıl hapis cezası ve rilmesinin ardından ülkede #ArrestMeToo (Beni de Tutukla) hareketi başladı. 83 gazeteci ağı, kadın hakları grupla Endonezya’da gazeteciler tutuklu meslektaşlarına destek eylemi düzenledi. rı, gençlik aktivisti bir araya gelerek bir açıkla ma yayımladı. Açıklamada, muhabirlerin sade ce işlerini yaptıklarına vurgu yapılırken “Kara rın mahkeme sürecinin özgür ya da adil olma dığını gösterdiği” belirtildi. Muhabirler, Myanmar’da Arakanlı Müslü manlara yönelik yargısız infazlarla ilgili aske ri belgeleri ifşa ettikleri gerekçesiyle geçen yıl aralık ayında tutuklanmıştı. C MY B