Katalog

Muallim: İdlib’de Türkiye ile karşı karşıya gelmek istemiyoruz Rusya’nın resmi yayın kuruluşu Russia Today’e mek istemiyoruz ama Türkler İdlib’in Suriye topmülakat veren Suriye Dışişleri Bakanı Velid Mu rağı olduğunu anlamalı” dedi. Kürt gruplarla diallim, İdlib’e yönelik planlanan harekâtın bölge yaloğa açık olduklarını ifade eden Muallim, “An DUNYA yi cihatçı gruplardan temizlemeyi hedeflediğini cak kırmızı çizgilerimiz de var. Federalizme izin belirterek, “İdlib’de Türkiye ile karşı karşıya gel vermeyiz” yorumunu yaptı. l Haber Merkezi Ankara’nın İdlib sınavıPazartesi3Eylül2018 dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: BAHADIR AKTAŞ 11 Muhalif ve cihatçı örgütlerin kontrolündeki vilayete olası harekât yaklaşırken Türkiye, Batı ile Şam’ın müttefikleri arasında ince bir çizgide yürüme çabasında Suriye’de iç savaşın patlak verdiği 2011’den son ra sahaya yabancı güç lerin de girmesiyle alevlenen kanlı denklemde gözler İdlib dü MİNE ESEN ğümünde. Türkiye sı nırına uzanan, MoskovaAnkara Tahran uzlaşısıyla “çatışmasızlık bölgeleri” kapsamındaki İdlib’de TSK konuşlanması da mevcut. Suriye ordusunun Rusya des teğiyle ülkenin çoğunda yeniden hâkimiyeti ele almasıyla son savaş alanı yorumlarının merkezindeki, Heyet Tahrir Şam’ın (HTŞ) yanı sı ra silahlı muhaliflerin de etkinli ğindeki İdlib için eller tetikte. Üç milyonu aşkın nüfusa işaretle olası bir ordu operasyonunun şiddet ve Türkiye’ye yönelik büyük bir göç dalgası yaratacağına yönelik uyarı lar yüksek sesle dile getiriliyor. Şam’ın yakın müttefikleri Rusya İran’ın ordu operasyonuna açık desteğine karşın Türkiye’nin geçen hafta terör listesine aldığı HTŞ ile “ılımlı muhalifleri” ayırmak gerek tiği yaklaşımında olduğu, sivil ka yıplara ve göç dalgasına karşı uya rılarda bulunarak operasyonu sor guladığı biliniyor. Astana süreci or takları olarak MoskovaTahran hat tının Ankara’yı ikna çabalarını da artırdığı gözleniyor. AnkaraMoskova hattında İdlib pazarlığı sürerken Türkiye’nin des teklediği tüm muhalif grupları bir araya getirecek bir konferansın dü zenlenmesi, bu grupların Anka ra denetimindeki ÖSO kuvvetlerini tek komuta altında toplayan Suriye Ulusal Özgürleştirme Cephesi’ne katılması, tüm ağır silahların Türk ordusunun kontrolüne geçmesi, ge rilimi azaltma bölgesinde yer alan yerleşimlerde günlük işleri yürü tüp yönetecek sivil idarenin kurul ması önerisini masaya getirdiği id dialar arasında. Kimi kaynak ayrı ca bölgede ticarete olanak verecek, muhalefetin hâkim olduğu bölgelerden geçen otoyol üzerinde Rus güçleriyle denetim bölgesi oluşturulabileceği önerisinin de gündemde olduğunu savunuyor. Moskova ile Ankara’nın uzlaşısı olmaksızın Suriye ordusunun İdlib’e harekâtı başlatması halinde Türkiye’nin Astana sürecinden çekilebileceği, silahlı muhaliflere yönelik daha fazla desteğe girişebileceği kimi görüşlerden. Olası sıkışma başlıkları İdlib’de 12 gözlem noktası bulunan TSK’nin gerilim nedeniyle sınırda güvenlik önlemleri aldığı, ek zırhlıların sevk edildiği basına yansıyor. Ankara’yı Suriye’de ABD liderliğindeki Batı ile Rusyaİran arasında sıkıştıracak zorlu başlıklardan bazıları şöyle: n Suriye ordusunun olası İdlib operasyonuna Rusya destek verirken Türkiye sahadaki muhaliflerin kendilerini HTŞ’den ayırmaları, bunların ateşin hedefi olmamaları tutumunda. Ancak Şam yönetimi sahada kontrolü yeniden ele almayı amaçlıyor. Böyle bir durumda Türkiye’nin desteklediği silahlı muhaliflerin Şam güçlerine direnecekleri mi yoksa silah mı bırakacakları sorusu, Ankara’nın zorlu başlıklarından... Yeni bir göç dalgası Türkiye’de gerek güvenlik, gerek sosyoekonomik açıdan ciddi zorluklara yol açabilir. n AnkaraWashington hattı tarihinin en ağır krizlerinden birini yaşarken Türkiye’nin Suriye’de terör örgütü saydığı YPG’ye yönelik ABD’nin desteğine tepkisi ortada. Taraflar arasında Mınbiç’ten YPG’nin çıkarılmasına yönelik bir yol haritası ağır aksak sahaya yansıyor. ABD’nin Şam yönetiminin İdlib’de yeniden kontrolü ele almasıyla pazarlıkların bir kez daha Su Türkiye destekli Ulusal Özgürleştirme Cephesi’nin İdlib’deki askeri eğitimi görüntülendi. riye’deki Kürtler, toprak, iktidar mücadeleleri üzerinde yoğunlaşması bekleniyor. PYD/ YPG ile Şam arasında kurulacak yeni bir uzlaşma zemininin ise Ankara açısından yine dikkatle izlenmesi gerekiyor. n Suriye ordusunun olası bir operasyonda, bölgede 12 gözlem noktası ile askeri varlığı olan TSK ile karşı karşıya gelme riski mevcut. Tabii HTŞ militanlarının TSK’yi hedef alabilecekleri olasılığı da tehlikelerden biri. n İdlib’in ardından Suriye hükümeti açısından bir sonraki talebin TSK’nin kontrolündeki AfrinCerablus hattı olacağı biliniyor. Türkiye bu bölgelere ilişkin bir karar vermek zorunda kalacak. n Akdeniz’de ABDRusya’nın askeri varlığını artırmasıyla ortaya çıkan çatışma, savaşın bölgeye yayılma riski de masada. ‘Rusya operasyon için Türkiye’yle anlaşabilir’ Ezgi Kardeş Suriye ordusunun, İdlib’e olası operasyonu, bölgede gözlem noktaları bulunan Astana müttefikleri RusyaTürkiyeİran arasındaki mevcut uzlaşıya zarar verme ihtimali nedeniyle de kaygıyla izleniyor. Görüşlerini aldığımız gazeteciyazar Hikmet Durgun, Ankara’nın Şam’ın İdlib’de kontrolü ele geçirmesine karşı çıktığını ancak Moskova’yla operasyon öncesinde yürütülen müzakerelerde üzerinde uzlaşılabilecek noktalar bulunduğuna dikkat çekti. Durgun’a göre Türkiye, hem bölgedeki siviller ve cihatçıların yeni bir göç dalgası oluşturmasından, hem de terör örgütü olarak gördüğü YPG/PYD’ye karşı desteklediği Özgür Suriye Ordusu’nun (ÖSO) çatı örgütü olan Ulusal Özgürleştirme Cephesi’nin (UÖC) dağılmasından endişe ediyor. Bu nedenle Ankara, geçen hafta terör örgütü olarak ilan ettiği, El Nusra uzantısı cihatçı örgüt Heyet Tahrir Şam’ın (HTŞ) bölgeden çıkarılmasını, UÖC’nin varlığının sürdürülmesini savunuyor. Suriye’de silahlı muhaliflerin güçlü olduğu tek bölge olan İdlib’in cihatçılardan temizlenmesinin Türkiye’nin de yararına olduğununun altını çizen Durgun, böylece bu bölgeye geri dönüş lerin önündeki engellerin de kalkacağı nı vurguluyor. Durgun’a göre, Suriye’deki aske ri varlığı için tehdit oluştu ran cihatçıların İdlib’den çıkarılmasını savunan ve Şam’la birlikte ope rasyonda kararlı olan Rusya, Astana ortağı Türkiye’yi de gözden çı karmak istememesi ne deniyle El Nusra bağ lantılı HTŞ’nin bölge den ayrıştırılması ko nusunda Ankara’yla uzlaşıya varabilir. Hikmet Durgun Sahada cihatçı ağırlığı Suriye’de cihatçıların ve silahlı muhalif lerin hâkimiyetindeki tek vilayet olan İdlib’de 3 milyonu aşkın kişinin yaşadığı düşünülüyor. 60 binden fazla El Kaide/El Nusra bağlantılı HTŞ militanının bulunduğu iddia edilen bölgede, bu örgüt sahanın yüzde 60’ını kontrol ediyor. ÖSO bünyesindeki silahlı grupları tek komuta altında toplayan, Ankara destekli “Ulusal Özgürleştirme Cephesi”nin ise 30 bine yakın militanı olduğu tahmin ediliyor. Astana süreci çerçevesinde çatışmasızlık bölgesi ilan edilen vilayette Türk askeri 12 gözlem noktasında konuşlanmış durumda. Anlaşma kapsamında Rusya’nın 10, İran’ın da 7 gözlem noktasının bulunduğu güneyi, doğusu ve güneybatısı Suriye ordusu ve müttefiki İran destekli milis güçlerince kuşatılmış durumda. ‘Sadece savaşı kazandı’ Fransa Dışişleri Bakanı JeanYves Le Drian, Suriye’yle ilgili “(Suriye Devlet Başkanı Beşşar) Esad savaşı kazandı. Ama barışı kazanmadı” şeklinde konuştu. Bir radyoya demeç veren Le Drian, “Suriye’ye kalıcı barışın ancak uluslararası toplumun aracılık sağladığı bir siyasi süreçle elde edilebileceğini” vurguladı. Öte yandan, İdlib geriliminde Rusya ile Akdeniz’de restleşme içine giren ABD’nin operasyona karşı bölge temaslarında mesafe katedemediği bildirildi. Beyaz Saray’ın yeni Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey’nin ÜrdünİsrailTürkiye hattında yoklamalarda bulunduğu basına yansımıştı. AFP’ye göre ABD’li diplomatlar perde arkasında Moskova’yı aktif biçimde uyarsa da şu ana kadar Rusya pozisyonunu değiştirmiş değil. Bu arada Katolik dünyasının dini lideri Papa Françesko, dünkü vaazında “savaş rüzgârlarının” estiği İdlib’de insani bir felaketin yaşanmaması için uyarıda bulundu. İran: Savaş hazırlığı yok ‘Konfederasyon teklifi’ İran’ın bölgede giderek artan İsrail ve müttefiki ABD tehdidine hazırlık yapmak amacıyla Irak’ta desteklediği Şii örgütlere balistik füze gönderdiği haberleri Bağdat tarafından yalanlanırken dün Tahran’dan da gerilimin tonunu düşüren bir açıklama geldi. İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, siyasi hesaplara göre askeri savaşın söz konusu olmadığını, ancak ordunun silah ve insan kapasitesini artırması gerektiğini bildirdi. SOMALİ Yine çocuklar hedef oldu Somali’nin başkenti Mogadişu’da patlayıcı yüklü bir araçla düzenlenen intihar saldırısında ikisi çocuk en az altı kişi hayatını kaybetti. 6’sı çocuk 14 kişinin de yaralandığı saldırıda bir okul tamamen yıkılırken bir caminin çatısı çöktü, çevredeki binalarda da hasar oluştu. Saldırıyı radikal İslamcı Eş Şebab üstlendi. Örgütün Ekim ayında düzenlediği saldırıda ise 512 kişi hayatını kaybetmişti. Kudüs’ü İsrail’in başkenti ilan etmesi de İsrail’in olmadığı bir planı kesinlikle kabul etmeyeceğini nin ardından Filistin tara söylediği savunuldu. Gazete, fından Ortadoğu barışın Abbas’ın İsrail’le toprak de da arabuluculuk misyonu ğiştokuşuna olumlu baktığı reddedilen ABD yönetimi nı ancak Batı Şeria’daki İsra nin Filistin Devlet Başkanı il yerleşimleri konusunun na Mahmud Abbas’a konfede sıl çözüleceğine değinmediği rasyon teklifinde bulundu ni bildirdi. Habere göre, söz ğu iddia edildi. konusu toplantıda Abbas, İs İsrail’in Haaretz ga rail gizli servisi Şin Bet’in şe zetesinin haberine gö fi Nadav Argaman ile de za re, Abbas, İsrail’deki sol man zaman bir araya geldik cu “Barış Şimdi” hareketi Ürdün’de bulunan Filistinli mülteci öğrenciler, ABD’nin BM Filistin Fonu’na lerini söyledi. ve kimi milletvekilleriyle verdiği desteği kesmesi nedeniyle yaşadıkları sıkıntıları protesto etti. Ortadoğu barışı için yeni bir yaptığı görüşmede, ABD plan hazırladığı iddia edilen Başkanı Donald Trump’ın dün ve İsrail’le birlikte bir konfederas ABD yönetimi, yaz ayların danışmanı, damadı Jared Kushner ve yon isterim” dediği aktarıldı. da bölge temaslarını yoğunlaştırmış Ortadoğu Özel Temsilcisi Jason Gre Filistin liderinin, İsrailli barış ha tı. ABD tarafından “Yüzyılın Anlaşma enblatt tarafından kendisine “Ürdün’le reketi ve milletvekilleriyle görüşme sı” olarak lanse edilen planın Birleş bir konfederasyonu kabul edip etme sinde planın detaylarına ve konfede miş Milletler Genel Kurulu’nun 73. dö yeceğinin” sorulduğunu söyledi. Ha rasyon altında Filistin’in elde edeceği nem açılış tarihi olan 18 Eylül’den ön berde, Abbas’ın Trump’ın ekibine “Ür özerkliğe ilişkin ayrıntılara değinmese ce açıklanmayacağı bildirildi. ABD Pakistan’a askeri yardımı kesiyor A BD Savunma Bakanlığı, “militan gruplara karşı etkisiz kaldığı” gerekçesiyle Pakistan’a yapacağı 300 milyon dolarlık askeri yardımı iptal edeceğini duyurdu. ABD Başkanı Donald Trump, daha önce Pakistan’ın terörle mücadele konusunda kendilerini kandırdığını söylemiş, İslamabad’ı bir yan dan ABD’den milyarlarca dolar yardım alırken diğer yandan Afganistan’daki militan gruplara kucak açmakla suçlamıştı. ABD Dışişleri Bakanlığı da, ABD’nin bölgedeki kilit bir müttefiki olan Pakistan’ın Taliban ve Hakkani örgütlerinin topraklarında faaliyet göstermesine izin verdiğini öne sürmüştü. Pentagon Sözcüsü Yarbay Kone Faulkner, Pakistan için tahsis edilen paranın diğer “acil önceliklere” yönlendirileceğini söyledi. Sözcü, “Ayrım yapmaksızın tüm terörist grupları hedef alması için Pakistan’a baskı yapmaya devam ediyoruz” dedi. Kararın Kongre’nin onayından geçmesi gerekiyor. Eylemde bir çocuk, “İnsanlığın sınırları yoktur” yazılı döviziyle dikkat çekti. Irkçılık karşıtları sokağı bırakmıyor Almanya’nın Chemnitz kentinde geçen hafta sonu bir Alman’ın öldürülmesinin ve cinayete ilişkinin iki mültecinin gözaltına alınmasının ardından başlayan hareketlilik sürüyor. Gerilimin dinmediği kentte dün de Protestan kilisesi ile Chemnizt’te yaşayanların çağrısıyla şiddet ve yabancı düşmanlığına karşı iki ayrı gösteri düzenlendi. Irkçılık karşıtı gösterilerde, “Barış tek çözüm”, “İnsanlığın sınırları yoktur”, “Hepimiz Almanya’yız” yazılı dövizler taşındı. Kentte bugün de, “Biz çoğunluktayız” sloganı altında ırkçılık, yabancı düşmanlığı ve şiddete karşı ücretsiz bir konserin düzenlenmesi bekleniyor. 18 kişi yaralandı Protestan kilisesinin, yaşamını yitiren Alman vatandaşı için düzenlediği anma törenine ise Saksonya eyaletinin Belediye Başkanı Michael Kretschmer de katıldı. Diğer yandan, emniyet yetkilileri, Chemnitz’te önceki günkü gösterilerde 18 kişinin yaralandığını ve 37 suç duyurusu yapıldığını açıkladı. İşlenen suçların, adam yaralama, polise mukavemet, maddi hasara yol açmak ve anayasaya aykırı örgütlerin gamalı haç benzeri sembollerini taşımak olduğu belirtildi. Gösteriler sırasında 20 yaşında bir Afgan’ın, yüzü maskeli dört kişinin saldırısına uğradığı, Afgan gencin hafif yaralandığı aktarıldı. Polisin, saldırganların daha önceki gösterilere katılmış olabileceği ihtimalini araştırdığı bildirildi. Ayrılıkçı lideri on binler uğurladı Ukrayna’nın batısında dün on binlerce kişi, cuma günü bir restoranda meydana gelen bom balı saldırıda yaşamını yitiren, Rus ya destekli ayrılıkçı lider Aleksandr Zaharçenko için düzenlenen cena zlaentlöarresnuiinkeasktattaınldKı.iCevenyaözneeyteimkiantiıso rumlu tuttu. Donetsk’teki patlamada Zmaahsaırhçaeynaktoın’nıuknayybaendı esrırkaenö,zealrakloarruın da Maliye Bakanı Aleksandr Timofe ev ve diğer 12 kişi yaralanmıştı. Öte yandan, Ukrayna milletvekili İgor Mosiyçuk, hükümetin “cesur davra narak saldırının sorumluluğunu üst lenmesi gerektiğini” savundu. Ukrayna’daki iç savaş sırasında iki çatışmadan yaralı olarak kurtu lan 42 yaşındaki Aleksandr Zahar çenko, Ağustos 2014’te de bomba yüklü bir araç tarafından düzenle nMeonsksaolvdaırZıdaahnarsçaeğnokloa’rnauknçöıklümmışütyı. lielişskoinnuKçileavnyaönnbeotimmbinailıişsaarldeıtrıeytamiş, ayrılıkçı liderin ölümünün Rusya, Ukrayna, Fransa ve sında “Normandiya Almanya araformatı” olarak anılan barış görüşmelerine zarar verdiğini savunmuştu. Rus kaynaklar, törene 200 bin kişinin katıldığını duyurdu. Doğalgaz keşfini birlikte yapacaklar Rusya ve Azerbaycan, Abşeron Yarımadası’nın kuzey kesiminde ki Goşadaş blokunun petrol ve doğalgaz potansiyelinin ortak keşfine ilişkin bir anlaşma imzaladı. Belge, iki ülke devlet başkanları Vladimir Putin ile İlham Ali yev arasındaki görüşmelerin ardından imzalandı. İki ülke liderlerinin görüşme sinde varılan anlaşma, RusAzerbaycan işbirliği, ekonomik işbirliğinin gelişti rilmesi, gayrimenkul ve kadastro faali yetlerine ilişkin hakların tesci li konusunda iş birliği sağlanma sı için bir eylem planını da içeri yor. İki ülke liderlerinin ayrıca Aliyev Putin sanayi alanında işbirliğini güçlendirmek için anlaşmaların yanı sıra, Rusya ve Azerbaycan devlet başkanlarının, enerji hatları ve boru hattı taşımacılığı ile taşı nan malların gümrük kontrolü ve turizm ve spor alanında işbirliği konularında da anlaşmalar imzaladığı bildirildi. Bununla birlikte, Türkiye’nin en büyük yabancı yatırımcısı konumundaki Azer baycan devletine bağlı enerji şirketi SO CAR ve Rusya’nın en büyük petrol şir ketlerinden Rosnef arasında da bir dizi anlaşmalara imza atıldı. C MY B