Katalog

Çarşamba 8 Ağustos 2018 EDİTÖR: PELİN ÜNKER TASARIM: SERPİL ÜNAY Zengin ev kazandı yoksul borca battı ABDTürkiye gerginliğiyle 5.4250’ye kadar çıkan kurda dalgalanma dün de sürdü. Bir gün içinde 1 milyon doları olan 315 bin lira kazandı, kredi borçları ise katlandı Türkiye ekonomisindeki sorunlar, ekonomi yönetimi ile dolar kuru üzerinden 482 milyar 701 milyon liraya denk geliyordu. Oy Merkez Bankası’na duyu sa kur 5.4250’ye çıktığın lan güvensizlik ve son ola da milyonerlerin hesabın rak gerilen ABDTürkiye ilişkilerinin etkisiyle kur PELİN ÜNKER daki para 573 milyar 824 milyon liraya ulaştı. Bu rekor üstüne rekor kırar na göre son 1 ayda milyo ken bu dönemin kazananı yine ner hesaplarındaki para 91 mil zenginler oldu. Dolar önceki gü yar 114 milyon lira arttı. Son bir ne 5.11 seviyelerinden başlamış günde ise 33.3 milyar TL ile top tı. Gece saatlerinde gelen son re lam artışın üçte biri gerçekleşti. kor 5.4250 oldu. Buna göre kur bir günde 31.5 kuruş artarken, Krediler patladı 100 bin doları olan 24 saat için Bankalardaki yabancı pa de 31 bin 500 lira kazandı. 10 bin ra cinsinden krediler ise kurda doları olanın kazancı 3 bin 150 li ki artışla birlikte keskin bir şe ra olurken 1 milyon doları olanın kilde yükseldi. BDDK verileri cebine fazladan 315 bin lira girdi. ne göre 2 Ağustos’ta 190 milyar Bankacılık Düzenleme ve De 546 milyon dolarlık döviz kre netleme Kurumu’na göre banka disi 954 milyar 559 milyon lira lardaki döviz tevdiat hesapların ya denk geliyordu. Kurdaki son da 2 Ağustos itibarıyla 109 mil rekora göre hesaplandığında ise yar 431 bin doları bulunuyordu. alınan kredi miktarı 1 trilyonu Bu rakam 5.01 TL’lik dolar kuru geçiyor. Bankalardan alınan top üzerinden 548 milyar 258 mil lam döviz kredisi son verilere gö yon liraya denk geliyordu. Kur re 1 trilyon 33 milyar 712 mil daki son sıçrayışla birlikte ra yon lira. Buna göre toplam kredi kam 593 milyar 663 bin liraya borcu beş gün içinde 94.4 milyar çıktı. Öyle ki döviz hesaplarında lira artış gösterdi. ki toplam beş günlük kazanç 45 milyar 405 milyon lira oldu. Yarısı buharlaştı 33 milyar lira arttı Son bir yılda TL, değerinin yüzde 50’den fazlasını kaybet Öte yandan milyoner hesap ti. Kur dün de siyasi gelişmelere larına göz atıldığında hesabın paralel dalgalandı. Gece yarısı da 1 milyon liranın üzerinde bu uluslararası piyasalarda 5.4250 lunanların hesaplarında toplam zirvesine çıkan dolar/TL, ABD haziran itibarıyla 105 milyar ile mutabakata varıldığı haber 774 milyon doları bulunuyordu. leri sonrası 5.20’nin altına inse Bu rakam o dönem 4.5635’lik de kısa sürede tekrar 5.24’lere geri döndü. Mutabakat haberle Zamlar gelebilir ri ise Dışişleri Bakanlığı tarafından teyit edilmedi. Öğle saatle Sparta&Co Kurucu Ortağı Taner Özarslan ABD ile restleşmenin yatırımcıyı zorladığını vur rinde AKP Sözcüsü Mahir Ünal, “Çavuşoğlu Pompeo görüşmesi olumlu geçti; o görüşmeden son gulayarak “Kur 4.90’dan 5.40’a yükselince önden yüklemeli zamlar başlıyor. 5’li seviyeler ağustos genelinde görülürse enflasyonda ciddi oynamalar olacak” dedi. İletişim kopuk Meksa Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Figen Özavcı Gümülcineli “Merkez Bankası ile piyasanın iletişim kopukluğu var. TCMB olağanüstü toplantı yapmalı. Büt rasına ilişkin oluşturulan bir takvim vardı, o takvim iyi şekilde ilerliyor” dedi. ABD Başkanı Donald Trump ise Twitter üzerinden İran ile iş yapan ülkelerle iş yapmayacaklarını açıkladı. Açıklamalar sonrası kurda yükseliş hızlandı. Dolar/TL 5.35’li seviyelere geldi. Gün içindeki en yüksek seviye 5.37 oldu. ABD’ye çe disiplinin nasıl sağlanacağı ortaya konmalı, yatırımcı ikna edilmeli” yorumunu yaptı. Kriz yeni başladı Commerzbank analisti Ulrich Leuchtmann, TL’de kısa süreli görülecek bir toparlanmanın krizin sona erdiği anlamına gelme gidecek heyetin belli olduğunun açıklanması sonrası ise kur yönünü tekrar aşağı çevirdi. ABD Büyükelçiliği ise “ABD, Türkiye’nin sağlam bir dostu ve müttefiki olmayı sürdürmektedir” açıklaması yaptı. Dolar/ TL 5.29’un altına indi. Serbest yeceğini savunurken, “Krizin şim piyasada dolar 5.2930 TL’den di başladığından korkuyorum. Türkiye’nin cari açığının finansmanı konusunda bir risk var. Bu büyük bir reel ekonomik krize ulaşabilir” dedi. kapandı. Avro/TL ise 6.22 seviyesine çıktı. Gece saatlerinde ise dolar/TL 5.26, Avro/TL 6.10 seviyelerine geriledi. Albayrak sessizliğini bozdu! Yatırımcılar ekonomi yönetimi ve Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’tan kurlardaki artışla ilgili açıklama beklerken Albayrak, sosyal paylaşım sitesi Twitter üzerinden sessizliğini bozdu. Ancak Albayrak dövizle ilgili açıklama yapmak yerine vergi ve sigorta primi borcu olan vatandaş lara yapılandırma fırsatını kaçırmamalarını tavsiye etti. Bakan Albayrak, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda vergi ve sigorta primi borcu olan vatandaşlara son başvuru tarihi 27 Ağustos’a uzatılan yapılandırmayı hatırlatarak yapılandırmadan yararlanması tavsiyesinde bulundu. Berat Albayrak Kişi başına gelir eridi Kurdaki son gelişmelere paralel Türkiye’nin milli geliri dolar bazında 882.7 milyar dolardan 598.6 milyar dolara kadar geriledi. Kişi başına milli gelir ise 10 bin 923 dolardan 7 bin 407 dolara indi. Buna göre sadece kur farkından dolayı kişi başına milli gelirdeki düşüş 3 bin 493 doları buldu. Sadece bir günde milli gelir 36.9 milyar dolar geriledi. Kişi başına gelirdeki günlük kayıp 457 dolar oldu. Türkiye’nin milli geliri dolar bazında erirken, bu durum geçen yıl dünyanın en büyük 20 ekonomisi arasında 17. sırada bulunan Türkiye’nin bir basamak düşmesine yol açabilir. Listenin 18. sırasında 826.2 milyar dolar GSYH ile Hollanda bulunuyor. Türkiye Ara lık 2017 verilerine göre 851.1 milyar dolar ile 17. sırada yer alıyor. Faizde rekor Kurdaki yükselişle birlikte Türkiye’nin borçlanma mali yetlerindeki artış da sürdü. TL’deki değer kaybının baskısının sürdüğü gösterge 10 yıllık tahvilin bileşik faizi dün sabah rekor seviye olan yüzde 19.91’den açıldı. 10 yıllık faiz gün içinde yüzde 20.09’a yükselerek yeni tarihi zirvesini gördü. Mayıs sonu itibarıyla Türkiye’nin vadesi bir yıl veya daha az olan dış borç stoku 180.6 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. Son rekor üzerinden hesaplandığında bu rakam TL bazında 979 milyar 755 milyon TL ediyor. Diğer yandan yabancı yatırımcıların temmuz ayında 323.3 milyon dolar net hisse satışı yaptığı açıklandı. Kur, ‘felaketi’ yaşatıyor ekonomi 11 Neoliberal milliyetçilik T ürkiye ekonomisi (evet, yeniden, bir kez daha) durgunluk ile birlikte enflasyon ve döviz fiyatlarında yükselme ile tetiklenen bir kriz dalgası içerisine sürükleniyor. Bu satırların yazıldığı sıralarda Amerikan Doları’nın TL karşılığı 5.40 düzeyine ulaşmış; Merkez Bankası ise doların bu yükselişinin önüne geçmek üzere rezervlerinden 2 milyar dolar kullanarak, piyasalara sunmuş idi. Ekonomi idaresinin Türk Lirası’nın dövizler karşısındaki erimesine karşı şu ana değin sunduğu önlem planı, Merkez Bankası rezervlerinin kullanılması ve vatandaşların ellerinde tuttukları dövizleri TL’ye çevirmeleri çağrısına dayanmaktadır. Günde yaklaşık 4.5 trilyon dolarlık bir işlem hacminin döndüğü küresel döviz piyasalarında, Türk Lirası’nın değerini korumak üzere Merkez Bankası rezervlerini kullanarak ya da vatandaşların “yastık altı” diye anılan sistemin dışındaki döviz varlıklarını piyasaya davet ederek döviz piyasalarının istikrara kavuşturulamayacağı açıktır. Söz konusu “çağrı” olsa olsa vatandaşların milli duygularına hitap ederek, neoliberal küreselleşmenin getirdiği yükümlülükler zincirine intibak sürecini kolaylaştırmaktan ve söz konusu sürecin yol açtığı eşitsizliklerin gizlenmesinden ibarettir. Neoliberal küreselleşmenin Türkiye benzeri gelişmekte olan piyasa ekonomilerinde yaratmakta olduğu tahribatı ört bas etmek ve gelişen toplumsal muhalefetin sisteme yönelik bir başkaldırıya dönüşmesini engelleyebilmek için başvurulan siyasi bir söylemdir, neoliberal milliyetçilik. HHH Konunun iktisadi göstergeler boyutuna bakacak olursak, Türkiye ekonomisinin uluslararası yazında geliştirilmiş öncü kriz göstergeleri açısından kritik eşiklerin ciddi olarak aşıldığı, kırılgan bir ekonomi olarak değerlendirildiği görülecektir. Dış borçların milli gelire oranı; cari işlemler açığının büyüklüğü ve finansman kalitesinin kısa vadeye sıkışmış olan sağlıksız görünümü; tasarruf – yatırım dengesizliği; Merkez Bankası döviz rezervlerinin kısa vadeli dış borçlara oranı; ve şirketler kesiminin dış açık pozisyonu gibi göstergeler bakımından Türkiye’nin dış kırılganlığı geçmiş kriz deneyimlerindeki kritik eşikleri aşmış konumdadır. Ancak konu sadece “iktisadi” göstergeler ile sınırlı kalmamış, Türkiye küresel arenada uluslararası hukuk normlarının zedelendiği; yargı–yasama–yürütme üçgeninin ciddi biçimde yara aldığı ve başta Merkez Bankası olmak üzere, birçok düzenleyici ve denetleyici kurumlarının işlevsizleştiği bir ülke olarak değerlendirilir konuma sürüklenmiştir. İktisadi kriz sadece “iktisadi” göstergelerin bozulmasıyla sınırlı kalmamış, hukuk ve yönetim krizleriyle perçinleşmiş durumdadır. Bu koşullar altında uygulanması gerekecek olan “istikrar paketi” geleneksel kemer sıkma tedbirlerinin çok üstünde, hukuk normlarının uluslararası standartlara uygun hale getirilmesini başat edinecek düzenlemeleri içermek zorundadır. BMD Başkanı Sinan Öncel: ‘Kurdaki hızlı artışa çözüm arayan perakendeci sözleşmelerdeki yüksek tazminat maddesi nedeniyle adeta rehin alındı Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, kurdaki hızlı artış nedeni ile perakendecinin özellikle 2016 ve öncesinde imzalanan 510 yıllık kira kontratlarını erken feshetmek istediğini, sözleşmelerdeki yüksek tazminat maddelerinin ellerini kollarını bağladığını söyledi. Öncel, “Perakendecilerimiz ‘felaket kuru’na karşı ayakta kalmak için verimsiz dalları budamak istiyor. Ancak sözleşmelerinde deki yüksek tazminat maddeleri bulunan bazı AVM’ler tarafından adeta rehin alınmış durumdalar” diye konuştu. Öncel, döviz fiyatlarında gelinen seviyenin günlük kurdan kira ödemek zorunda kalan perakendeci için artık ‘sürdürülemez’ tanımından çıkıp ‘felaket’ boyutuna geldiğini söyledi. Ön cel, “Son 15 gündür onlarca üyemizden telefon alıyorum. Bu ortamda verimsiz dalları budamaktan, yani yüksek kira nedeni ile zarar eden mağazaları kapatmaktan başka çare görünmüyor” dedi. Ciro kirası olsun Öncel, ‘felaket kuru’na karşı markalara tavsiyelerini de şöyle sıraladı: Yeterli döviz geliri olmayan perakendeci asla dövizle kiralama yapmamalı. Yeni kira sözleşmesi imzalanacak ise feshi durumunda tazminat yükümlülüğünü en aza indirecek bir maddenin olup olmadığına bakılmalı. Oranı daha yüksek olmakla birlikte ciro kirası, perakendeci ve AVM sahipleri için bu dönemde en ideal kiralama yöntemi olarak görünüyor. l Ekonomi Servisi Kurlarda yılbaşından bu yana yüzde 40’a yaklaşan artış, perakende sektörünün son yıllardaki en can alıcı sorunu olan dövizle kiralama tartışmasını alevlendirdi. Sinan Öncel Tekstilci,AhmetÖksüz iç pazarda daralma bekliyor İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı Ahmet Öksüz, “Yüksek kur ihracatımızı pozitif etkiliyor ancak iç piyasada işlerimizi zorlaştırıyor. Daralma bekliyoruz” dedi. Tekstilciler olarak dalgalı ve yüksek kura göre pozisyon almaya çalıştıklarını belirten Öksüz, “Bu bizim için öngörülemeyen bir durum yaratıyor. Memnun değiliz. Ancak yine de en az etkilenen sektör, tekstil sektörü. Çünkü daha fazla ihracata yönelerek ve ihracat pazarlarımızı genişleterek kurun yarattığı tahribatı tolere edebiliyoruz” diye konuştu. Öksüz, Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) tarafından elektrik üretim santrallarının kullandığı gazın fiyatına yapılan yüzde 49 zammın da tekstil sektörü tarafından beklenmedik bir zam olduğunu dile getirdi. Öksüz, enerjide yaşanan bu zammın, sektörün toplam maliyetlerini yüzde 3 ila 5 oranında artıracağını, bunun da nihai ürünün fiyatlarını yukarı çekeceğinin sinyalini verdi. Diğer yandan, tekstil sektörünün son 12 ayda 200’den fazla ülkeye 10.6 milyar dolarlık ihracat yaptığını aktaran Öksüz, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7.3’lük artış yakalandığına vurgu yaptı. l Ekonomi Servisi C MY B