Katalog

Perşembe 10 Mayıs 2018 EDİTÖR: PELİN ÜNKER TASARIM: SERPİL ÜNAY Sarayda sıcak saatler ekonomi 11 Doların 4.37’yi aşması üzerine hükümet önlem Ekonomideki son gelişmelere çare arayan hüküarayışına girdi. Erdoğan; Şimşek, Ağbal ve TCMB met, 16 yıllık iktidarları süresince üç kez uyguladıkBaşkanı Çetinkaya’yı sarayda toplantıya çağırdı ları varlık barışını da yeniden sahneye çıkardı ABD’nin İran ile yapılan nükleer anlaşmadan çekildiğini açıklaması ve küresel risk algısında artışla sert yükselerek dün 4.3780 ile tarihi zirvesini gören dolar/TL hükümeti önlem arayışına itti. Varlık Barışı düzenlemesi dün gece TBMM’de kabul edilirken, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da ekonomi yönetimini topladı. Erdoğan ve toplantıya katılacak yetkililerin yapacağı açıklamaların kritik olacağını dile getiren piyasa oyuncuları, Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ve Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya’nın birlikte katıldığı toplantıda belki de Erdoğan’ı TL’de istikrar sağlamak ve geniş çerçevede riski azaltmak için en etkili yolun faizleri ciddi şekilde, yani en az 200 baz puan, belki de daha yüksek ölçüde artırmak olduğuna ikna edebileceği değerlendirmelerinde bulundular. Maliye Bakanı Naci Ağbal ise dün AA’ya Varlık Barışı’na yönelik düzenleme getirdiklerini belirterek, ayrıntıları şöyle açıkladı: 4 Yurtdışında para, altın ve döviz gibi yatırımları olan vatandaşlarımız 11. ayın sonuna kadar Türkiye’ye getirirlerse, bankalara ve aracı kurumlara bu varlıkları bildirirlerse Türkiye’de diledikleri gibi tasarruf edecekler. 4 Yurtdışında olan dövizi ni işletmesine koymak isteyen de bunu yapabilecek. Yüzde 3 vergi tahsil edeceğiz. Bu varlığı getirip işletmesine koydu ğu surette herhangi bir vergi tahsi Naci Ağbal Kim nereden yararlanacak? 4 119.2 milyar liralık bir alacak var. Bunun alt detaylarına bakıldığında; 4 5.3 milyon vatandaşın motorlu taşıtlar vergisi borcu var, borç yaklaşık 6 milyar lira. 4 Sosyal güvenlik primlerinde 64.3 milyar liralık alacak, 5.5 milyon mükellef var. 4 Gümrük vergisi olarak 338 milyon liralık alacak yapılandırılıyor. Burada bin 170 kişi var. 4 Trafik para cezalarında yaklaşık 4 milyon 200 bin vatandaşın faiz dahil 8 milyar liralık borcu var. 4 Karayollarındaki usulsüz geçişlerle ilgili idari para cezalarında 1.4 milyon adet para cezası var. 677 milyon lira da buradan bir tahsilat bekleniyor. 4 1 milyon 37 bin öğrencinin 3.9 milyar lira kredi borcu var. 4 Ecrimisil alacaklarında 181 bin kişinin 740 milyon lira tutarında ecrimisil borcu var. li yapılmayacak. 4 Yurtdışından getirdiği var lığı işletmesinden istediği zaman çekebilecek. İşletmeler bu varlıklarıyla borçlarını da ödeyebilecek. 4 Taşınmazlar var, altınlar, nakitler var. Müracaat edecek vatandaşlar hiçbir vergi incelemesine dahil olmayacaklar. Varlık Barışı düzenlemesinde şöyle bir kural getiriyoruz; bu düzenlemeden yararlanmak istiyorsanız yüzde 3’lük vergiyi ödemek zorundasınız. Jet hızıyla geçti Ağbal’ın açıklamalarından sonra ise gece geç saatlerde TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen düzenlemeyle, yurt dışından 11. ayın sonuna kadar getirilen varlığın sadece yüzde 2’si oranında vergi tahsil edilmesi karara bağlandı. Dağ fare doğurdu Saray’da 2.5 saat süren ekonomi zirvesinin ardından ise şu açıklama yapıldı: 4 Mali disiplinden asla taviz verilmeyecek. 4 Harcamalarda ortaya çıkan artışları telafi edecek önlemler hayata geçirilmektedir. 4 Kamu maliyesinde bozulmaya yol açmayacak bir yaklaşımla hareket edilecektir. 4 Faiz ve döviz kuru baskısını azaltmak, enflasyonla daha etkin mücadele etmek için gereken tedbirler alınacaktır. Bunun için Merkez Bankası elindeki araçları etkin şekilde kullanmaya devam edecektir. 4 Açık piyasa ekonomisi politikalarına sıkı sıkıya sahip çıkılacak. Kur rejimi, döviz tevdiat hesapları ve kambiyo rejimi başta olmak üzere hiçbir konuda, piyasa mekanizması dışında yöntemler söz konusu değildir. 4 Türkiye, büyüme esaslı ekonomi politikalarıyla yoluna devam edecektir. Büyüme politikalarımızın odağında, özel sektör bulunmayı sürdürecektir. 4 Uluslararası yatırımcılar açısından ülkemizin cazibesini artıracak adımlar atılacaktır. 4 Bankacılık sektörümüz, sermaye yeterliliği, aktif kalitesi, likidite düzeyi ve uluslararası piyasalara erişim imkânı bakımından tarihinin en güçlü seviyesindedir. 4 Reel kesimin finansmana ihtiyacını kolaylaştırmaya yönelik adımlar atılacaktır. 4 Bankalara, gayrimenkul sektörüne yönelik kredilerde kolaylık sağlamaları tavsiye edilmiştir. Döviz ve altın varlıklarının etkin kullanımına yönelik çalışmalar gerçekleştirilecektir. 4 Varlık Barışı uygulaması, yurtiçi ve yurtdışı birikimleri kapsayacak şekilde genişletilecektir. l ANKARA / İSTANBUL KAYIT DIŞI VARLIKLA HEP BARIŞILDI 4 2008 Varlık Barışı ile yurtdışından getirilen para yüzde 2 vergiye tabi tutuldu. Yurtiçinden 20.4 milyar lira ve yurtdışından da 27.8 milyar lira olmak üzere toplam 48.2 milyar lira varlık beyan edildi. 1 milyar 600 milyon liralık vergi tahakkuk etti. 1 milyar 69 milyon liralık vergi ödendi. 4 2013 Varlık Barışı ile yurtdışından getirilen para yüzde 2 vergiye tabi tutuldu. 69.8 milyar lira beyan edildi. 1.4 milyar lira vergi tahakkuk ettirildi ve bu tutarın 209.2 milyon lirası tahsil edildi. Beyan edilip Türkiye’ye getirilip vergisi ödenen tutar 10.5 milyar lirada kaldı. Kara para 4 Aralık 2016’da yurtdışı varlıkların Türkiye’ye getirilmesiyle ilgili 6736 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması Kanunu çıktı. Ancak getirilen para herhangi bir vergi düzenlemesine tabi olmadığı için bu kanun ‘varlık barışı’ olarak geçmiyor. Bu kanunda getirilen varlıklar için Maliye’ye kayıt bildirim zorunluluğu yoktu. Varlıklarını getiren kaynak göstermeden direkt olarak bankalara yatırabildi. aklamanın yolu yine açıldı Dünyada kara paranın önüne geçmek için vergi cennetlerini kayıt altına alan düzenlemeler gündemdeyken Varlık Barışı ile kaynağı belirsiz para Türkiye’ye rahatça girecek AKP, kara para aklamanın önünü açtığı Yeni düzenlemeyle daha nürü ve eniştesinin offshore önce de olduğu gibi varlık hesaplarıyla bağlantılı olduğu için pek çok eleştiriye ne larını yurtdışından getiren iddia edilmişti. den olan ‘varlık barışı’nı se ler hiçbir vergi incelemesiçim öncesi yeniden uygu ne tabi tutulmayacak. Tekrar kaçırabilecek lamaya koydu. AKP hükümetleri daha önce de yurtdı Kimlerin parası var? Panama Papers ve Paradise Papers araştırmaları dün şı varlıkların Düzenlemeyle ilgili hazır yada büyük yankı uyandı Türkiye’ye ge lık, akıllara Panama Papers, rırken vergi cennetlerinin tirilmesi ile il Paradise Papers ve Man Ada kontrolünü sağlamak için gili düzenle sı belgelerini getirdi. Söz adım atılmasının da önü melere imza konusu belgelerle birlikte nü açtı. Geçtiğimiz haftalar atmıştı. Türkiye’nin önde gelen zen da İngiltere’de vergi cennet PELİN ÜNKER TBMM’de ginleri ve hükümete yakın leriyle ilgili yeni düzenleme kabul edilen isimlerin yurtdışındaki gizli gündeme geldi. Buna göre düzenlemey hesapları ortaya çıkmıştı. Bu Büyük Britanya’nın deniza le de parasını yurtdışından isimler arasında Cumhurbaş şırı topraklarında offshore getirenlere büyük kolaylık kanı Tayyip Erdoğan ve Baş şirketi olanlar kayıt altına sağlanıyor. 2008 ve 2013’te bakan Binali Yıldırım’ın ya alınacak. Söz konusu ver yapılan Varlık Barışı düzen kınları da bulunuyordu. gi cennetlerinden dünyanın lemelerinde getirilen pa Gazetemizin araştırdığı Pa önde gelen zenginlerinin pa ra üzerinden yüzde 2 vergi radise Papers belgelerinde raları yatıyor. Bu şekilde ka alınıyordu. 2016’da varlık Başbakan Binali Yıldırım’ın ra para aklamanın önüne ge lar yurtdışından ‘sıfır’ vergi oğullarının Malta’da vergi çilmesi planlanıyor. Bu tar ile geldi. Maliye Bakanı Na kolaylıklarından faydalanan tışmalar Türkiye’yi etkile ci Ağbal’ın dünkü açıklama şirketleri ortaya çıkmıştı. medi. Vergi cennetlerinin sına göre bu kez vergi oranı Belgelere göre Malta’da Bi isimleri açıklanmadığı için biraz artırılarak yüzde 3’e nali Yıldırım’ın oğullarının buralarda offshore şirket çıkarılacaktı, ancak dün ge 5, dayısının 2, yeğeninin yö açarak ‘vergiden kaçınanlar ce kabul edilen düzenleme neticisi olduğu 4 şirket bu dan’ vergi alınması bir ya ye göre 11. ayın sonuna ka lunuyor. Yıldırım’ın oğulla na parasını yurtdışından ge dar getirilen varlığın sade rı Bülent ve Erkam’ın Mal tirene de ‘bu parayı nereden ce yüzde 2’si oranında ver ta’daki şirketleri: Hawke Bay buldun’ diye sorulmayacak. gi tahsil edilecek. Dünyada Marine Co Ltd., Black Eagle Üstelik bakanın açıklaması vergi cennetleri kontrol al Marine Co Ltd., South Seas na göre para, altın, döviz ve tına alınıp vergi kaçırma Shipping N.V., Dertel Ship menkul kıymeti kapsayan nın önüne geçmenin yolla ping Limited ve Nova War düzenleme işletmelere yatı rı aranırken Türkiye’de tam rior Limited. Binali Yıldırım rılırsa bunun üzerinden ver tersi bir durum söz konu söz konusu şirketlerin varlı gi ödemeyecek, hatta parayı su. Düzenlemeye göre yurt ğını kabul etmişti. çekip tekrar yurtdışına çıka dışında tutulan varlıkların CHP’nin ortaya çıkardı rabilecek. Yani İtalya’da ol Türkiye’ye getirilmesi duru ğı Man Adası belgelerinde duğu gibi parayı tekrar yurt munda, ‘nereden buldun’ di ise Cumhurbaşkanı Tayyip dışına çıkaramama gibi bir ye sorulmayacak. Erdoğan’ın oğlu, kardeşi, dü durum söz konusu değil. Trump’ın İran kararı petrol fiyatını uçurdu Dolar kurunda son rekor 4.3744 oldu Artan yurtiçi siyasi risklere bir de ABD Başkanı Donald Trump’ın İran ile ilgili yaptırım kararı eklenince dolar kurunda rekorlar dün de sürdü. Dolar/TL, dün sabah 4.3744’e çıkarak yeni zirvesini gördü. Avro/TL ile 5.1794’e kadar çıktı. Borsa da gün içinde 98 bin 25 bin civarına gerilerken daha sonra 100 binin üzerine çıktı. Kurun ateşini düşürmeye çalışan Merkez Bankası’ndan (TCMB) yine likidite adımları geldi. Merkez, TL uzlaşmalı vadeli döviz satım ihaleleri yoluyla oluşacak pozisyon tutarının mevcut 5.3 milyar dolardan 7.1 milyar dolara ulaşabileceğini duyurdu. TCMB, ayrıca TL depo karşılığı döviz depo ihalesinde de tu tarı 1 milyar 250 milyon dolardan 1 milyar 500 milyon dolara yükseltti. TCMB’nin hamleleri ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın, ekonomi yönetimini toplayacağı haberiyle kur 4.26 seviyelerine geriledi. Faiz artışı gelebilir ABD’li yatırım bankası JP Morgan, TCMB kararlarıyla ilgili, “Normal bir ortamda bu kararlar anlamlı bir etki yapabilirdi, ancak fiyat baskılarının arttığı, TCMB’nin kredibilite kaybı yaşadığı ve siyasi belirsizliğin derinleştiği ortamda bu adımlar etkisiz kalıyor. Kurda zayıflama sürerse TCMB daha büyük bir faiz artırımı yapmak zorunda kalabilir” dedi. l Ekonomi Servisi Trump’ın İran kararıyla petrol fiyatları 77 doların üzerine çıktı. Yaptırımlar ve petrol fiyatlarındaki artış, Türkiye’yi vuracak ABD Başkanı Donald Trump’ın İran ile imzalanan nükleer anlaşmadan çekilme kararı sonrasında Brent petrolün varil fiyatı 77 doların üzerine çıktı. Petrolde yılbaşından bu yana fiyat artışı yüzde 14’e ulaştı. Trump’ın açıklaması öncesinde 74 dolar olan petrol, açıklama sonrasında 77.20’ye ulaştı. Dünya petrol arzının yaklaşık yüzde 4’ünü sağlayan İran’ın, 2015’teki anlaşma sonrasında petrol üretim ve ihracatı hızla artmıştı. Günde yaklaşık 3.8 milyon varil petrol üreten İran, bunun yaklaşık 2 milyon varilini ihraç ediyor. Petrol fiyatlarındaki artış, Türkiye gibi enerjide dışa bağımlı olan ve yüksek cari açık veren ülkeler için ciddi risk içeriyor. 2018’in ilk üç ayında enerji ithalatı faturası geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14 artan ve 10 milyar doları aşan Türkiye, petrol fiyatlarındaki artıştan ve İran’a dönük yaptırımlardan olumsuz etkilenecek. Türkiye’nin petrol ithalatında İran’ın payı yüzde 45 düzeyinde bulunuyor. Trump’ın kararı, İran ile büyük çaplı sözleşmeler ya pan Batılı şirketlere de darbe vurdu. ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin, Boeing ile Airbus’ın, İranlı şirketlere yolcu uçağı satma lisanslarının iptal edildiğini duyurdu. İki firmanın İran ile yaptığı anlaşmaların hacmi 40 milyar dolardı. l Ekonomi Servisi ‘Tamam’ da tehlikenin farkında mısınız? Önümüzdeki seçimlere olağanüstü baskılar altında gidiliyor. Buna karşılık “boykot” koşulları oluşmadı. Şimdi bu seçimlere hemen her düzeyde asılmak gerekiyor. Çünkü çok uzun zamandır ilk kez muhalefetin, İnce gibi mücadeleci, kapsayıcı olmaya niyetli, demokratik eğilimleri güçlü, dolayısıyla “yapışkan statükonun” dışına taşabilen bir adayı var. “Tamam” da, siyasal İslamın liderlik kadrosuna, yazarlarına bakınca gerçeklikle bağları çok tehlikeli biçimde kopmuş bir küme görüyoruz: Adeta seçimlere değil kıyamete hazırlanıyorlar. Muhalefet cephesinde de, “stratejik cahillik” eğilimi yine nüksetti. ‘Biz gidersek...’ AKP liderliği bir ‘devrilme’ korkusu yaşıyor, “biz gidersek Türkiye batar” diyor. Kapitalist ekonominin, döviz, enflasyon, faiz, dış ticaret gibi değişkenlerin arasındaki ilişkiyi yok saydıktan, piyasa ekonomisini adeta ahbapçavuş ilişkileriyle işleyen komuta ekonomisine çevirdikten, kapitalizmin kutsalı “mülkiyet güvencesini” ortadan kaldırdıktan sonra, “kur üzerinden yapılan bir saldırıdan” söz ediyor. Paranoyak akıl, bunların bir saldırı değil, ülkenin mali sorumluluklarını yerine getireceğine ilişkin güvenin kaybolmasıyla ilgili olduğunu kavrayamıyor. Siyasal İslamın önde gelen yazarları, kendi fantezi dünyalarında, gasp etmeyi, yalan söylemeyi, günah işlemeyi, suç işlemeyi, zarurete bağlayarak caiz kılacak dini yorumlar üretmeye çalışıyorlar. Kısacası: Seküler yasaların yerine, ‘Kitabı’ şöyle veya böyle yorumlayanların, ‘zaruret gereği’ koyacağı, kolaylıkla değiştireceği buyruklara tabii kılmanın, keyfi yönetimin zeminini hazırlıyorlar. Bu yazarlardan bazıları Nazileri anımsatan bir “Bin yıllık iktidar” söylemiyle, okurlarını, 24 Haziran’ın ülkeyi yıkmak isteyenlerle, bin yıllık yükselişin mimarları arasında bir hesaplaşma günü olduğuna inandırmak istiyorlar.. Bu paranoya “Türkiye seçim kararı aldı, her şey durdu. Coğrafya sustu... dünya sustu. ABDÇinDoğu Asya, Baltıklar’daki gelişmeler adeta dondu. ABD ve Avrupa politikaları durdu, müthiş bir sessizlik dünyayı kapladı” gibi şizofren halüsinasyonlara yol açıyor. Normalde, kendilerine veya başkalarına zarar vermemeleri için bir klinikte gözetim altına alınması gerekecek tipler, gazete köşelerinde Siyasal İslamın tabanını seçimlere hazırlıyor. Stratejik cahillik Muhalefet tarafında kimi yazarlar, ya iktidarın yayınlarını, entelektüellerinin argümanlarını bilerek izlemiyor ya da “zevzeklik” deyip geçmeyi tercih ediyor. Bazı şeyler olurken, kasıtlı olarak bilmemeyi, “stratejik cahilliği” seçmek, Nürnberg mahkemelerindeki kimi ifadelerin gösterdiği gibi trajik sonuçlara yol açıyor. Dün, Siyasal İslam yükselirken, “Ben değişmedim”, “ılımlısı olmaz” diyenlerin sözlerini, duymayarak, onların değiştiklerini iddia edenler, Fethullah’ın devleti ele geçirme planlarına ilişkin kayıtları, gittikçe artmakta olan “mahalle baskısını” görmemeyi seçenler, bugünkü duruma geliş sürecine katkıda bulundular. Bugün seçimlere gidiş koşullarını, Siyasal İslamın seçimlere hazırlanma psikolojisini ve harekete geçirdiği söylemleri önemsizleştirenler benzer bir risk alıyorlar. Seçimleri kaybetmeyi, “ülke batar”, bin yıllık bilmem ne, olarak gören aklın karşısında “Kesin olumsuz yargılara şimdiden varmayalım” (adeta bu aklın neler yapabileceğini daha şimdiden tartışmayalım) yoksa “iktidardakinin saldığı korkuyu içselleştirirsiniz” diyenler de... Eğer muhalefet seçimleri kazanacağına inanıyorsa, iktidardaki hareketin doğası hakkında bir fikri varsa, “o zaman ne olacak” sorusunun cevabını bugünden düşünmek, gereken hazırlıkları yapmak zorundadır. Bu bir korkuyu içselleştirmek değil, özgüven ve sağduyu göstergesidir. Dün, tehlikenin farkında değildiniz; gözünüzün önündekini, görmemeyi seçerek, demokratikleştirme bekliyordunuz. Şimdi yine tehlikenin fakında değilsiniz, “stratejik cahilliğe” sığınıp olağanüstü bir seçimlerin ertesi günü, her şeyin sıradan olmasını bekliyorsunuz. 7 Haziran seçimlerini izleyen dönemden de mi bir şey öğrenmediniz? EBRD: Türk ekonomisi aşırı ısınıyor Türkiye’nin büyüme tahminini bu yıl için yüzde 3.5’ten yüzde 4.4’e çıkaran Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), dün yayımladığı raporda “Türkiye’den ısrarcı çift haneli enflasyon, büyümeli uzun vadeli potansiyel seviyesinin üzerine çıkartmak için uygulamaya konan genişlemeci maliye ve para politikalarını yansıtıyor ve bu politikalar ekonominin aşırı ısınmasına yol açıyor” denildi. l Ekonomi Servisi C MY B