Katalog

DUNYA İDLİB’DE PATLAMA Suriye’nin İdlib bölgesinde önceki gün bir binada meydana gelen patlamada en az 13 sivil yaşamını yitirdi. Olayın nasıl gerçekleştiğine ilişkin araştırma sürüyor. İRAN’DAN İSRAİL’E: YANITSIZ KALMAZ İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in başdanışmanı Ali Ekber Velayeti, Suriye’de kimyasal saldırı iddiaları ve İsrail’in İran destekli milislerin konuşlu olduğu Tiyas Üssü’ne düzenlediği füze saldırısıyla bölgede gerilimin arttığı dönemde Şam’ı ziyaret etti. Burada yaptığı açıklamada, İsrail saldırısının “yanıtsız kalmayacağı” çıkışını yaptı. Velayeti, İran’ın Suriye halkı ile Şam hükümetini destekleyeceğini de vurguladı. Bu arada İsrail saldırısında ölen İran askeri sayısının 7’ye yükseldiği savunuldu. Çarşamba 11 Nisan 2018 dishab@cumhuriyet.com.tr EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Cepheler keskinleşti 7 Suriye’de kimyasal saldırı iddialarının ardından ABD liderliğindeki Şam karşıtı bloktan yükselen ‘vururuz’ çıkışları BMGK’ye de taşındı. RusyaÇin ise askeri seçeneğe tepkili ‘RUSYA’NIN TEPKİSİ SERT OLUR’ DOĞAN ERGÜN Suriye’nin Duma bölgesinde geçen cumartesi gecesi ordu tarafından kimyasal saldırı düzenlendiği iddialarının ardından Batı ile MoskovaŞamTahran cephesi arasında patlak veren restleşme Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) yansıdı. Muhalif kaynaklar Duma’daki saldırıda en az 48 kişinin yaşamını yitirdiğini duyurmuştu. AKDENİZ ISINIYOR Duma’da kimyasal silahların kullanıldığı iddiasıyla başlayan ve askeri güç kullanımının gündeme geldiği son gerilimle ilgili yapılan yorumlarda, oyun alanı Suriye olsa da BatıSuudi Hüsnü Mahalli Arabistanİsrail hattı ile Tahran ve Moskova’nın karşı karşıya geldiği değerlendirmeleri öne çıkıyor. Suriye uzmanı, yazar Hüsnü Mahalli, gazetemize yaptığı değerlendirmede, söz konusu gerilimde Suudi Arabistan’ın rolünü vurguluyor. Doğu Guta’da kontrolü yüzde 90 oranında ele alan Şam’ın, Ceyş ül İslam adlı cihatçı örgütle anlaşmaya saatler kala böyle bir saldırıya yeltenmek için gerekçesi olmadığını düşünen Mahalli, Moskova ve Şam’dan bölgenin incelenmesi için gelen davetlere icabet edilmemesini de eleştiriyor. ‘Selman çılgınlık peşinde’ Suudi Arabistan’ın Ceyş ül İslam örgütünün sponsorlarından olduğu iddiasını dile getiren Mahalli’ye göre, bu grubun Şam civarından çekilmesi üzerine Riyad “kimyasal gerilimi” hem Ankara’yı karmaşık tablonun parçası haline getirmek hem de İran’a yanıt vermek üzere değerlendiriyor. Duma’yı terk eden Ceyş ül İslam militanları Türkiye’nin kontrolündeki Cerablus ve çevre bölgelere yerleştirildi. “Çılgınlıklar peşinde” sözleriyle eleştirdiği Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın Washington ve Paris ziyaretlerinde 1 trilyon dolarlık taahhütlerde bulunduğunu savunan Mahalli, Batılı ülkelerin de karşılık olarak Suriye’deki gerilimi zorladıklarını vurguluyor. ABD Başkanı Trump’ın içeride soruşturmalar nedeniyle sıkıştığını düşünen yazara göre, Suriye geriliminin arkasında bunun da payı var. Olası ABD saldırganlığının zaten gergin olan MoskovaWashington hattını da etkileyeceğini düşünen Hüsnü Mahalli’ye göre, Rusya böyle bir durumda sert tepki vermekten çekinmez. ABD’nin ticari yaptırımları nedeniyle Rusya piyasasından kısa sürede 12 milyar dolar çekildiğini, rublenin değer kaybettiğini vurgulayan Mahalli, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, Washington’dan üst üste gelen hamlelere yanıt vermeyi tercih edeceği görüşünde. Önerge savaşı... BM Güvenlik Konseyi’nin önceki günkü acil kodlu toplantısında, ABD tarafından hazırlanan, bağımsız bir inceleme mekanizmasının kurulma sı öngörülen karar tasarısı gündeme geldi. Uluslararası ajanslara konuşan diplomatlar ABD’nin mutabakat oluş masa da karar tasarısının oylanmasını istediklerini bildirdi. ABD’nin oy ABD yönetimi, Suriye’deki kimyasal saldırı iddialarına yönelik askeri se sonel ve Birinci Hava Kol Komutanlığı’na bağlı savaş uçakları ile yola çıkacak ge lama baskısında bulunmasının, askeri çeneği dışlamazken dün Amerikan do milere Alman Fırkateyni FGS Hessen’in harekât için gerekçe oluşturmak amacı taşıdığı yorumları da gündeme yansıdı. Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vasili Nebenzia, “Durumu daha da kötü bir hale getirecek kabul edilemeyecek un nanmasından “USS Harry Truman Uçak Gemisi ve beraberindeki 7 savaş gemisinin Akdeniz’e sevk edildiği” açıklaması geldi. Filonun bugün Norfolk Limanı’ndan demir alacağı ve ABD’nin 5 ile 6’ncı filo bölgelerinde görev icra etmek üze de görevin ilk yarısı süresince eşlik edeceği gelen bilgiler arasında. Gemilerin Akdeniz’e gönderilmesinin daha önceden belirlenmiş bir misyonun parçası olduğu da duyuruldu. Ancak bu seyir, gemilerin Suriye’ye karşı muhtemel bir surlar” içerdiğini vurgulayarak tasarı re yola çıkacağı ifade edildi. Uçak ge operasyona katılmak üzere gönderildiği ya karşı olduklarını söyledi. Rusya’nın Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da dün yaptığı açıklamada “Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü’nün (KSYÖ) misine güdümlü füze kruvazörü “USS Normandy”nin yanı sıra güdümlü füze destroyerlerinin de eşlik edileceği belirtildi. ABD ordusundan 6 yorumlarını da beraberinde getirdi. Öte yandan Güney Kıbrıs’ta askeri üssü bulunan Britanya’nın da olası bir harekâtta buradan füze atışında bulunabileceği öne sürüldü. USS Harry Truman uçak gemisi grubu, 2016 yılında IŞİD’le mücadeleye destek de dahil olacağı ulusla bin 500 per vermek üzere Akdeniz’e gönderilmişti. rarası bir heyetle şeffaf ve dürüst soruşturma yaz Saray’dan Kimyasal iddialarıyla ilgili ABD’yle ortak açılmasını öneren” bir yapılan açık tutum alan Fransa’nın hükümet sözcü karar tasarısını BM Gü lamada, sü de askeri harekâta açık kapı bıraka venlik Konseyi’ne taşı Trump’ın cak şekilde “kırmızı çizgilerin aşıldığı dıklarını duyurdu. Güney kanıtlanırsa yanıt veriririz” dedi. Rus Terrutemlepdzi iyareti BMGK’nin önceki günkü toplantısı gerilimli Amerika’ya geçti. Suriye’nin temsilcisi Caferi konuşurken ABD temsilcisi Haley salonu terk etti. yapacağı ilk ziyaretin iptal ya temsilcisi Nebenzia ise toplantının ardından askeri operasyon konusunda uyarıda bulunarak “Korkarım, çok tehlike ABD, Rusya, Britanya, Çin ve edildiği de duyuruldu. li olacak askeri seçenek üzerinde duru Fransa’nın daimi üyesi olduğu 15 üyeli BM Güvenlik Konseyi’nde kararların Şam’dan suçlama yorlar” ifadesini kullandı. Kimyasal saldırı iddialarını reddeden Suriye hüküme geçmesi için daimi üyelerin tamamının ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Nikki ti ise BM Güvenlik Konseyi toplantısında onayı ve toplamda 9 evet oyu gerekiyor. Haley de BM Güvenlik Konseyi toplan zehirli gazların cihatçı örgütlerin elinde BM Genel Sekreteri Antonio Guterres tısında “ortak bir karara varılmasa da olduğunu savundu. Suriye’nin BM Dai ise dün yaptığı açıklamada Suriye’de ABD’nin bir yanıt vereceğini” vurguladı. mi Temsilcisi Beşar Caferi, ABD, Fransa, ki iddialarla ilgili “dehşete kapıldığını” Türkiye ve Katar’ı “teröristlere kimyasal vurguladı, “tarafsız, bağımsız ve profes silah sağlamakla” suçladı. yonel uzmanlarca yürütülecek bir so BMGK’nin bir diğer daimi üye KSYÖ EKİBİruşturma” çağrısında bulundu. si Çin’in Dışişleri Bakanlığı ABD Başkanı Donald Trump, da Rusya ile aynı cephede BÖLGEYE GİDECEKSuriye gerilimiyle ilgi yer alarak, ABD, Fransa li ABD’nin askeri harekâtı imyasal saldırı suçlamalarını reddeden Şam yönetimi ve Britanya tarafından Kmasaya yatırdığını duyur muş ve karar için 24 ila 48 saat süre vermişti. Be nin, bu çerçevede iddiaları araştırmak üzere Kimyasal Si gündeme getirilen as lahların Yasaklanması Örgütü’nü (KSYÖ) Duma’ya davet ettiği bildirildi. KSYÖ de Duma’daki iddialarla ilgili inceleme yapmak üzere en kısa sü rede araştırma grubunun bölgeye gönderileceğini duyurdu. keri seçeneğe karşı olduklarını açıkladı. OKULlarını YIKTILAR... ‘Haşdi Şabi Deyr ez Zor’a geçebilir’ Irak ordusunun Suriye sınırı nı geçerek IŞİD’e karşı büyük bir operasyona hazırlandığı iddialarına her geçen gün bir yenisi ekleniyor. El Masdar gazetesinin yerel kaynaklara dayandırdığı haberine göre, Haşdi Şabi milisleri öncülüğündeki ordu birlikleri El Anbar vilayetine konuşlandırıldı. Irak ordusunun Suriye’de petrol kaynakları ve Irak’a açılan koridor olması nedeniyle stratejik öneme sahip Deyr ez Zor ile El Anbar hattındaki IŞİD hücrelerinin temizlenmesi hedefindeki operasyonu ABD destekli, Ankara’nın terör örgütü olarak gördüğü YPG’nin ana unsurunu oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri’yle (SDG) birlikte düzenleyeceği kaydedildi. Irak Başbakanı Haydar İbadi, geçen hafta yaptığı açıklamada “IŞİD ile Irak’ta mücadeleden Suriye ve bölgede mücadele etme aşamasına geçtik” ifadelerini kullanmıştı. Filistin’in İsrail işgali altındaki Batı Şeria bölgesinde bir kez daha yıkım vardı... İsrail güçleri El Halil kenti yakınlarında bir okul binasını “yasadışı olduğu gerekçesiyle” yerle bir etti. Bunun üzerine öğretmen ve öğrenciler açık alana derme çatma çadır kurdu. Minik Filistinliler, yıkımdan kurtarılan sandalyeler üzerinde derslere devam etti. Avukatına baskınABD BAŞKANI TRUMP’IN HUKUK EKİBİ, RUSYA SORUŞTURMASI KAPSAMINDA HEDEFTE Rusya’nın geçen yılki başkanlık seçimlerine müdahale ettiği iddialarıyla başı dertte olan ABD Başkanı Donald Trump’ın şahsi avukatı Michael Cohen’in ofisine Federal Soruşturma Bürosu (FBI) önceki gün baskın düzenledi. Washington Post gazetesi, soruşturmaya yakın kaynaklara dayandırdığı haberinde Cohen’in mali suçlar ve bankacılık yolsuzluğu nedeniyle soruşturulduğunu yazarken Trump’tan baskına sert tepki geldi. Trump, “Suriye ve ulusal güvenliği ilgilendiren önemli konularla uğraştıkları Cohen ortamda kendisine karşı cadı avının sürdüğünü” savundu. ‘Hukukun üstünlüğü’ “Utanç verici” olarak nitelendirdiği baskın için “gerçek anlamda ülkemize bir saldırı” ifadesini kullandı. Aramanın Rusya soruşturmasıyla doğrudan ilgili olmadığı belirtil se de Trump, soruşturmanın başındaki Özel Yetkili Savcı Robert Mueller’e yüklenerek soruşturmanın yanlı olduğunu öne sürdü. ABD Başkanı daha önce görevden alacağı yönünde çıkan iddiaları yalanladığı Mueller ile ilgili “Ne olacağını göreceğiz. Pek çok kişi onu kovmalısın demişti” dedi. Temsilciler Meclisi’ne bağlı İstihbarat Komitesi’nin Demokrat Kongre üyesi Adam Schiff, Twitter’dan paylaştığı mesajında “Bu cadı avı değil. Bu hukukun üstünlüğü” yorumunu yaptı. Rusya soruşturmasına ? dahil edilen Cohen ayrıca, 2006’da Trump ile birlikte olduğunu iddia eden porno film oyuncusu Stormy Daniels’a “sus payı” olarak 130 bin dolar ödeme yapmakla suçlanıyor. Cohen, Daniels’a “kendi cebinden ödeme yaptığını”, Trump’ın ya da kampanyasının bundan haberi olmadığını” öne sürmüştü. Guta falı: Hedef Rusya “Ortadoğu’yu daha rahat sömürmek için arzulanan, biatkâr, gerici ve gelenekçi kodların hâkimiyeti. Azıcık ‘ıslah’ olmaları kâfi. Şuursuz değiller yani. Bu yüzden siyasal İslamcılarla rahat rahat koalisyon yapabiliyorlar. Direniş damarına yenik düştükleri için bu savaşın bitmesini istemiyorlar. Doğu Guta olmazsa yeni bir kimyasal silah yalanı bulurlar, olur biter.” Bu satırlar, Suriye ordusunun Doğu Guta operasyonuna başladığı günlerde, ABD öncülüğündeki Batılı emperyalist güçlerin kimilerine tuhaf gelen El Kaide bağlantılı İslamcılara desteğini özetleyen, 28 Şubat’taki yazımın son paragrafından... Daha Suudi veliahtı, “Vahhabizmi Sovyetler’e karşı Batı’nın arzusuyla yaydık” demeden önce. Eh dün Sovyetler vardı, bugün nüfuz kazanmış Rusya Federasyonu. İdeolojik zemin bulunmasa bile... HHH Normal koşullarda ‘fal açmıyoruz’ demeliyim. Ancak ABD Başkanı ‘çılgın’ Donald Trump işbaşına geldiğinden beri bir nevi ‘papatya falı’ açar olduk. Trump ne vakit ‘Suriye’den çekilmekten’ bahsetse aynı terane. Geçen sene İdlib’e ‘kimyasal silah kullanımı’ gerekçeli saldırıyı görmüştük. Hani Pentagon şefi James Mattis’in daha iki ay önce “Elimizde kanıt yoktu” dediğini... Velhasıl yukarıdaki ‘falı’ da Trump 23 Şubat’ta “IŞİD’den kurtulup eve döneceğiz” dediğinde ‘açmışım’. Bunu mart sonunda Trump’ın “Yakında çekiliyoruz” ve birkaç gün sonra “Kalacaksak Suudiler parasını versin” temalı beyanatları izledi. Açmayıp da ne yapalım! HHH Haftayı geçmedi ki, Şam Doğu Guta’nın yüzde 90’ını cihatçı gruplardan temizlemişken, ‘Duma ile ilgili kimyasal saldırı’ haberi geldi. Diğer cihatçılar anlaşmayla çekilmiş, ortalık kurtulan sivillerin sevinç videolarından geçilmezken, Suudi bağlantılı İslam Ordusu sıkışmışken, Şam, ABD saldırısını tetikleyecek şekilde ‘intihar etmeye’ karar vermiş! ABD, kanıtı olmasa da cezalandıracak.   Trump geçen sene kızı ‘gözyaşlarına boğulunca’ Şayrat Üssü’nü vurmuş, ‘adalet yerini bulmuştu’. Bu sefer Rusya ve İran’ı sorumlu tuttu, Suriye liderine ‘hayvan’ dedi. Büyük bedel ödeneceğini söyledi. Harekete geçmese ABD’de ‘Rus ajanı’ ilan edilir zaten! Gelişmeler üzerine yazıyı yenilemek durumunda kaldığım akşam vakitlerinde tek başına değil, Britanya, Fransa, İsrail ve Körfez’le koalisyon içinde saldıracağının işaretleri artmıştı. Sırf bu bile meselenin kimyasal silahla, kanıtla filan alakası olmadığını gösteriyor. Suriye savaşı ‘yitirilmekteyken’ bölgede nüfuzunu artıran Rusya ve tabii İran hedef. Rusya koalisyon saldırısıyla ‘rezil edilirse’ ne âlâ. Yok geri teperse alın size dünya savaşı riski. Kimin neyi göze aldığını göreceğiz. HHH Elbette Türkiye’nin tutumu önemli. Özellikle geçen hafta Rusya ve İran liderleriyle ‘Ankara zirvesinde’ sergilenen görüntüden sonra. Geçen yazıyı ‘Telaşa mahal yok’ diye bitirmiştik. Kanımca yok. Zira Rusya’nın ABD ile bilek güreşinde Suriye’nin kuzeyinde ‘alan açtığı’ Ankara derhal safını seçer. Zirvede üç ülke ‘iç savaşı bitirme ve Suriye’yi inşa etme misyonu’ üstlenmiş görünse de görüş ayrılıkları bakiydi. İran’ın ve Rusya’nın ABD’nin bölgedeki varlığına itirazı ‘ilkeselken’, Ankara’nınki ‘kullanılan vekil güçlerden’ kaynaklı. Washington’la daha geniş bir stratejik perspektiften çözüme kavuşturulabilir, yani. Nitekim Ankara’nın Suriye’nin toprak bütünlüğüne dair nakaratının anlamı olmadığının en son ıspatı Afrin üzerinden ‘alınan yerlerin ne zaman ve kim istenilirse ona verileceği’ beyanatı oldu. HHH Koalisyon savaş açarsa, Ankara’nın tercihi liberal müdahalecilik cephesi olur. S400 pazarlıkları, nükleer ve enerji yatırımları; boğuştuğumuz derin ekonomik kriz ve Batı’ya göbekten bağlı olduğumuz hesaba katılırsa, ‘önemsizleşir’. O vakit Ankara’nın kontrol ettiği topraklarda hamilik ettiği militanlar ‘başka bir güce’ kolaylıkla dönüşebilir. Şunu unutmamalı. Suriye’de arzu ettiği sonucu elde edemeyen ABD, çok yönlü çatışmaları kışkırtarak ilerledi. Liberal müdahaleciliğin aygıtı artık ‘kanıtlar’ bile değil medya üzerinden ‘şeytanlar yaratarak’ yürümek. Bölgede daha ilan edilecek çok ‘şeytan’ var. Yuliya Skripal taburcu Eski Rus çifte ajan Sergey Skripal ile kızı Yuliya’nın Britanya’nın Salisbury kentinde sinir gazı ile zehirlenmesinin ardından RusyaBatı gerilimi sürerken Yuliya Skripal’in hastaneden taburcu edildiği açıklandı. BBC’nin haberinde 33 yaşındaki Yuliya’nın önceki gün tedavi gördüğü hastaneden alınarak güvenli bir yere götürüldüğü belirtildi. Doktorların sağlık durumunun iyiye gittiğini açıkladığı baba Skripal’in ise tedavisi hastanede sürüyor. C MY B