Katalog

KULTUR Cepheden Meclis’e Büyük Önder ile 24 yıl Mustafa Kemal Atatürk’ün sürekli yaveri olan Cevat Abbas Gürer’in pek çok tarihsel olaya şahitlik ettiği yaverlik dönemine ışık tutan “Atatürk’ün Yaveri Cevat Abbas Gürer” adlı eser Türkiye İş Bankası Kültür Ya yınları etiketiyle raflardaki yerini aldı. Kitapta, Gürer’in kişisel arşivinden torunları tarafından bir araya getirilen yazılar, söylevler, notlar, mektuplar ve orijinal fotoğraflar yer alıyor. Kadınlar ayakta!Salı6Mart2018 EDİTÖR: ÖZNUR OĞRAŞ ÇOLAK TASARIM: eMİNE BİLGET kultur@cumhuriyet.com.tr 13 90. Akademi Ödülleri törenle sahiplerini buldu. Törene Hollywood’un yükselen kadın hareketi ile Meksikalı sinemacıların başarısı damga vurdu Jimmy Kimmel’in sunuculuğunda canlı olarak yayımlanan 90. Akademi Ödülleri töreni dünya ça pında milyarlarca izleyiciyi ekran ba şına topladı. “The Shape of Water Su yun Sesi” En İyi Film dahil toplam dört dalda Oscar’a uzanırken, törene #me too hareketi damga vurdu. En İyi Film ödülünün yanı sıra En İyi Müzik ve En İyi Yapım Tasarımı ödüllerini de alan “The Shape of Water Suyun Sesi” gecenin en önemli ödül lerinden biri olan En İyi Yönetmen da lında da zafere ulaştı ve Guillermo Del Toro iki yakın arkadaşı Alfonso Cua ron ve Alejand ro G. Inarritu’dan sonra aynı ödülü alan üçüncü Mek sikalı sinema cı oldu. Oyuncu dal larında aldığı iki Os car ile sayısal ola rak değilse de nite lik açısından töre Guillermo Del Toro ne damgasını vuran Sam Rockwell, Frances McDormand, Allison Janney ve Gary Oldman. bir diğer film “Three Billboards outside Ebbing, Missouri Üç Billboard Ebbing Çıkışı, Missouri” idi. 1996 tarihli “Fargo”dan son ‘Söyleyeceklerim var’ ra ikinci Oscar’ını bu filmle alan Frances McDormand En İyi Kadın Oyuncu unvanına ulaşırken, filmdeki rol arkadaşı Sam Rockwell En İyi Yardımcı Er Gecenin akılda kalan konuşmalarından birini Frances McDormand yaptı. En İyi Kadın Oyuncu ödülünü almak için sahneye gelen ve “Düşersem görüntü yönetmenleri, besteciler, şarkı yazarları, tasarımcılar, haydi... Bakın, etrafınıza bakın... Çünkü hepimizin hikâyeleri ve para gerektiren pro kek Oyuncu oldu. beni kaldırın, çünkü söyleyeceklerim jeleri var. Bunları bu geceki partide Gecenin bankoları var” diyen McDormand önce salondaki tüm kadın adayları ayağa kalkmaya konuşmayın bizimle, birkaç gün içinde bize randevu verin, ya da siz bize ge Bu yılın tartışmasız bankosu “Dar davet etti ve sözlerine şöyle devam et lin, nasıl isterseniz ve biz size hepsini kest Hour En Karanlık Saat” filmin ti: “Yönetmenler, yapımcılar, yazarlar, anlatalım.” deki Winston Churchill kompozisyo nuyla yıl boyu hemen tüm ödülleri Ashley Judd, yanında Weinstein tara yaz Saray’a geldiği günden bu yana toplayan Gary Oldman’dı. Ödülü alır fından kariyeri bitirilen oyuncu Anna sürdürdüğü düşmanca göçmen politi ken tıpkı Oscar gibi 90’ıncı yaş günü bella Sciorra ve yine Weinstein’i suç kaları ve özellikle de Meksika’ya da nü kutlayan annesine seslenen Old layanlardan biri olan Salma Hayek ile ir yaptırım tehditleri Oscar törenin man “Kettle’ı ısıt anne, Oscar’ı eve ge birlikte filmlerdeki çeşitliliğin önetiriyorum” dedi. “I, Tonya Ben, Ton mine değinen bir bölüm için sahne de sık sık akıllara geldi. Bunun başlıca nedeni hem geceyi 4 ödülle kapa 14. adaylıkla ya” filmiyle yine birçok ödül kazanan Allison Janney ise En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu dalının en güçlü adayıydı ve heykelciğine de kavuştu. deydi. Judd konuşmasında “Önümüzdeki 90 yılda eşitlik, çeşitlilik, katılımcılık ve kesişimselliğin sınırsız imkânlarını güçlendirmek için bir tan “The Shape of Water Suyun Sesi” adlı filmin Meksikalı yönetmeni Guillermo Del Toro’nun En İyi Yönetmen Oscar’ını da kazanması hem de gelen ödül Görüntü Yönetmeni dalında yıllardır beklediği Oscar Hemen hemen hiç sürprizin yaşanmadığı gecede sahneden verilen mesajlar daha çok kadınların yükselişi, Hollywood’da çeşitlilik, göçmen politikaları ve gençlerin desteklenmesine yönelikti. Harvey Weinstein’in ilk ifşa edenlerden biri olan ünlü yıldız likte çalışıyoruz. Bu yılın bize vaat ettiği şey buydu” derken, Sciorra da “Bu yıl birçokları kendi gerçeklerini anlattı ve bizi bekleyen yolculuk ne kadar uzun olsa da önümüzde yavaşça yeni bir yol belirdi” dedi. ABD Başkanı Donald Trump’ın Be En İyi Animasyon dalında zafere ulaşan “Coco”nun Meksika’da geçen bir hikâyeyi anlatmasıydı. Tören önceki yıllara nazaran çok daha çeşitlilik arz ediyordu şüphesiz ama bu çeşitlilikte Meksikalılara düşen pay biraz daha fazlaydı sanki. heykelciğine kavuşan Roger Deakins bu emeline ancak 14. adaylığında ulaşabildi. “Blade Runner: 2049”un görüntü yönetmenliğini yaparak Oscar’ını alan Deakins birçoklarına göre gecenin ödülü en çok hak eden ismiydi. Ödüllerin tam listesi n En İyi Film: “The Shape of Water Suyun Sesi” n En İyi Yönetmen: Guillermo Del Toro (“The Shape of Water Suyun Sesi”) n En İyi Kadın Oyuncu: Frances McDormand (“Three Billboards outside Ebbing, Missouri Üç Billboard Ebbing Çıkışı, Missouri”) n En İyi Erkek Oyuncu: Gary Oldman (“Darkest Hour En Karanlık Saat”) n En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu: Allison Janney (“I, Tonya Ben, Tonya”) n En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu: Sam Rockwell (“Three Billboards outside Ebbing, Missouri Üç Billboard Ebbing Çıkışı, Missouri”) n En İyi Orijinal Senaryo: “Get Out Kapan” (Jordan Peele) n En İyi Uyarlama Senaryo: “Call Me by Your Name Beni Adınla Çağır” (James Ivory) n En İyi Görüntü Yönetimi: “Blade Runner 2049” (Roger Deakins) n En İyi Kurgu: “Dunkirk” Yabancı Dilde En İyi Film: “A Fantastic Woman Muhteşem Kadın” (Şili) n En İyi Film Müziği: “The Shape of Water Suyun Sesi” (Alexandre Desplat) n En İyi Şarkı: “Remember Me” (“Coco”) n En İyi Animasyon: “Coco” n En İyi Kısa Animasyon: “Dear Basketball” n En İyi Kısa Film: “The Silent Child” n En İyi Belgesel: “Icarus” n En İyi Kısa Belgesel: “Heaven is a Traffic Jam on the 45” n En İyi Kostüm Tasarımı: “Phantom Thread” n En İyi Yapım Tasarımı: “The Shape of Water Suyun Sesi” n En İyi Ses Kurgusu: “Dunkirk” n En İyi Ses Miksajı: “Dunkirk” n En İyi Görsel Efekt: “Blade Runner 2049” n En İyi Makyaj ve Saç: “Darkest Hour En Karanlık Saat” MESAM’a kayyım atandı Gencebay ile Sağ arasında yaşanan gerilimin ardından Kültür Bakanlığı, aralarında AKP’ye yakınlığıyla bilinen Yavuz Bingöl’ün de olduğu 7 kişiyi kayyım olarak atadı Kültür Bakanlığı, Arif Sağ yönetimindeki Türkiye Musiki Eser Sahipleri Meslek Birliği (MESAM) yönetimine kayyım atadı. Kayyım olarak atanan Yavuz Bingöl ve Coşkun Sabah’ın da aralarında bulunduğu 7 kişi olağanüstü genel kurul yapılıncaya kadar görevde kalacak. Bir süre önce Orhan Gencebay ile Arif Sağ arasında yaşanan gerilim ve Gencebay’ın aralarındaki dostluğun bittiğini belirterek istifa etmesi, Arif Sağ’ın da içinde bulunduğu yöneticilerin sert yanıt vermesinin ardından Kültür Bakanlığı MESAM yönetimine kayyım atadı. Kayyım kararında, “bazı üyeler tarafından ileri sürülen iddialarla ilgili gerçekleştirilen incelemeler neticesinde yapılan tespitlere dayanılarak, birliğiniz üyelerinin daha fazla zarar görmemesi bakımından” ifadelerinin kullanılması dikkat çekti. Genel kurul ertelendi Karara göre, MESAM 3 ay içinde olağanüstü genel kurul düzenleyecek. Olağanüstü genel kurul yapılıncaya kadar mevcut yönetim kurulu tedbiren işten el çektirilecek. Bunların yerine Yavuz Bingöl, Recep Ağbaba: Güfte Saray’dan beste Bingöl’den CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, MESAM’a kayyım atanmasını sert sözlerle eleştirdi. Yazılı bir açıklama yapan Ağbaba, “Dünyanın hiçbir yerinde halk için sanat yapanlar, iktidarın emir eri olmazlar. Şayet bir iktidar, türkülerden, şiirden, sinemadan, resimden, sanattan korkmaya başlamışsa biliniz ki o iktidarın sonu gelmiş demektir. Bundan böyle MESAM, güftesini Saray’ın, bestesini Yavuz Bingöl’ün yapacağı bir döneme girmiştir. AKP’nin amacı, OHAL altında tüm Türkiye’yi tek tipe sokarak kendisine her alanda biat eden kurumlar yaratmaktır. Bunun en son örneği de, hedef tahtasına oturtulan, ‘kula kulluk edenler’ tarafından ‘Aleviler ele geçir di’ denerek hedef gösterilen MESAM oldu” ifadelerini kullandı. “Hiçbir gücün bugüne kadar kalıba sokamadığı sanatı, kayyımla ve sansürle ele geçirebileceğini zannedenler bugün MESAM’a Saray darbesi yapmıştır” diyen Ağbaba sözlerini şöyle sürdürdü: “Mart ayında yapılacak olağan seçimi zorla 3 ay erteleterek kayyımla olağanüstü seçim dayatan iktidar, sandık iradesini gasp etmiştir. MESAM’a atanan kayyımın başına saray sofralarının değişmez konuğu, ‘yandaş değilim, uyumluyum’ diyen Yavuz Bingöl’ün atanması dikkat çekicidir. Kızına TRT’de, kendisine MESAM’da yer açan Bingöl, uyumdan kastının ne olduğu apaçık ortaya koymuştur.” Ergül, Polat Yağcı, İpek Açar, Turhan Taşan, Fuat Güner ve Coşkun Sabah’ın asıl üye olarak: Vedat Çetinkaya, Celal Yarıcı, Osman İşmen, Yücel Arzen, Ali Kocatepe, İclal Aydın ve Selahattin Akarsu’nun ise yedek üye olarak görev yapacak. ‘Bakanlık taraf oldu’ Görevden alınan MESAM yöneti mi bir açıklama yayınlayarak karara sert tepki gösterdi. Açıklamada, MESAM’da yapılan inceleme ve teftiş sonuçlanmadan, mevcut yönetimin işten el çektirilerek yerine geçici yönetim atanmasının anayasal savunma hakkını engelleyen hukuk dışı bir yaptırım olduğunu belirtildi. Açıklamada şu ifadeler kullanıldı: “Bu şekilde geçici bir yönetim atanmasına dair bakanlıkça uygulanan usul, MESAM’ın bağlı bulunduğu 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ve ilgili mevzuata tamamen aykırıdır. Mevcut yönetim kurulumuza bir yaptırım olarak uygulanan görevden el çektirme ve geçici yönetim atanmasına dair idari işlem tamamen yasal mevzuata aykırı şekilde işletilmiştir. Ayrıca yine kanun ve tüm yasal mevzuatla belirlenen genel kurulun yapılmasına yönelik hukuki prosedür gereğince 2 yılda bir, mart ayının sonuna kadar yapılması mecburiyet arz eden genel kurul tarihinin bu şekilde ertelenmesi, MESAM’ı maddi ve manevi açıdan telafisi mümkün olmayan bir şekilde zarara uğratacaktır. Mevcut yönetim kurulu üyelerimizin yerine atanan geçici yönetim kurulunda, son 2 yıllık dönemde MESAM yönetiminde yer alan ve tüm kararlarda imzası bulunan kişilerin de bulunması, meslek birliğimiz içindeki anlaşmazlıklarla ilgili, ne yazık ki bakanlığın da taraf olduğunun bir göstergesidir.” l ANKARA / Cumhuriyet ‘Eyvah Nadir’ Tek kişilik oyunların gündemde olduğu bir süreçteyiz. 201718 tiyatro dönemi seyircisiyle göz göze, soluk soluğa buluşmayı seçen bu çeşit çalışmalar içeriyor. Genco Erkal, 1965’ten bu yana 4. kez sahneye getirdiği “Bir Delinin Hatıra Defteri”ni, Erdal Beşikçioğlu da aynı oyunu yıllardır kapalı gişe oynuyor. Maral Üner “Hüzzam”daki, Olcay Kavuzlu “Kontrbas”taki performanslarıyla rekora koşarken, Bülent Emin Yarar, tek kişilik “Hamlet”le yarışı sürdürüyor. Selçuk Yöntem 22 yıllık bir aradan sonra –bir anlamda tek kişilik oyun sayılabilecek “Benim Adım Feuerbach”ı yeniden sunuyor. Kendi oluşturdukları tek kişilik oyunlarla sahneye çıkan sanatçılarımız artıyor. Geleneksel ‘meddah’ tek kişilik yerli oyunlarda şu ya da bu biçimde varlığını duyuruyor. Tek kişilik oyun, birikimini değerlendirmek isteyen sanatçılar için bir fırsattır. Ne ki bir oyunu tek başına götürebilmek sanatçıya ağır sorumluluk yükler. Oyuncu, seyircinin eleştirel bakışları karşısında, jestleri, mimikleri, sesi ve hareketleriyle yapayalnızdır. İncelikli ve soluklu bir yorum kotarma adına amansızca sınamaktadır sanatını. Yenilgiye uğramak da söz konusudur, yengiyle taçlanmakta... Tek kişilik oyunların ‘taşınabilirliği’ topluluklara rahatlık sağlamaktadır. Dahası, yaşamın ‘çok sesli’ karmaşası içinde gürültülü bir devinime tutsak edilen günümüz insanı, tek kişilik oyunun yalın ortamında sahnedeki oyuncuyla dingince ‘teke tek’ ilişkiye girebilmekte, sanatçının yansıttığı duygu ve düşünceleri dostça paylaşabilmekte, böylece gündelik yaşamdaki yabancılaşmasından arınmaktadır. Tek kişilik oyunlar, insanın, artık sesini duyuramadığı dünyanın keşmekeşinden sıyrılıp, insana yeniden kucak açışıdır denilebilir. ‘Meddah’ geleneğini değerlendiren “Eyvah Nadir” Ankara Devlet Tiyatrosu’nun yeni yapımlarından biri. Ahmet Metin Önel’in 1998’de yazdığı oyun Ali Meriç’in rejisi, Seyhan Kırca’nın dekor, Osman Uzgören’in ışık tasarımıyla sunuluyor. Müziğini Can Atilla’nın yaptığı yapımın oyuncusu Koray Karaca. Metin mi eski, biz mi değiştik? Önel, Nadir’in öyküsünü anlatırken, geleneksel olanla –herhalde oyunun yazıldığı 20 yıl öncesinin güncelini buluşturmuş. Haldun Taner’in “Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım” oyununu anımsatan bir girişten sonra, görev bilinci tam, vatansever bir aileden gelen Nadir Hakarar’ın, önce ‘doğruları’ndan ödün vermeyişiyle bozuk düzene çomak sokarken, zaman içinde başkaları gibi yoldan çıkıp, çıkar ve sömürü ortamına ayak uydurduğunu, en sonunda da doğru yola dönerek huzura kavuştuğunu anlatmış. ‘Çıkar savaşımı’nın hızla sürdüğü günümüzde seyircinin bu oyun aracılığıyla ‘kıssadan hisse’ alabileceğini düşünmek gülünç olur. O zaman geriye, seyirlik eğlence olarak ‘meddahın marifetleri’ kalıyor. Yönetmen Ali Meriç sahne olayını tam da bu tür bir seyirlik anlayışla biçimlendirmiş. Koray Karaca’nın taklit ustalığı Meriç, KırcaUzgörenAtilla üçlüsünün oluşturduğu şık bir görselişitsel ortam içine yerleştirdiği oyuncu Koray Karaca’yı hızlı tempolu bir gösteriler sürecine sokmuş. Yapımı, gerekli ve gereksiz onlarca ‘tipleme’ üstünde yapılandırmış. Yıldız Venedik’in başarılı koreografisiyle sahnede şaşmaz bir devinim oluşturulmuş, bu doğru. Ne ki ‘tipleme’ bağlamındaki savurganlık –söz gelimi, doğru saydımsa, oyunun 5 ayrı ‘zenne’ gösterisi içermesi seyirciyi ‘doygunluk noktası’na getiriyor. Koray Karaca, sahnede yarattığı enerjiyle formda bir çağdaş aktör görünümü verirken, aynı zamanda geleneksel tiyatromuzun sanatçılarını aratmayacak düzeyde bir ‘taklit’ ustası olduğunu gösteriyor. Dahası, seyirciyle yaptığı alışverişten büyük keyif alıyor. Ne ki yönetmen Meriç’in sahne olayına yüklediğiaşırı sayıdaki ‘tipleme’ nedeniyle, oyunun son 10 dakikasında fiziksel olarak hırpalanmaya başladığı görülüyor. Oysa, ‘tek kişilik oyun’ türünde en önemli kural, oyuncunun yorulduğunu seyirciye belli etmemesi. C MY B