Katalog

EKONOMİ 8 ekonomi@cumhuriyet.com.tr Endonezya paradan sıfır atacak 64 Avro’ya milyoner olunabilen Endonezya’da, paradan sıfır atılması gündemde. Hükümet, para birimi Rupi’den üç sıfır atmaya hazırlanıyor. TASARIM: SERPİL ÜNAY Fitch’ten komşuya iyi haber Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, Yunanistan’ın yerli ve yabancı para cinsinden kredi notunu yükseltti, görünümü de “pozitif” olarak açıkladı. Pazar 20 Ağustos 2017 Saracoğlu müteahhit sofrasında Riskli alan ne demek? “Zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan alan.” Tarif bana ait değil. Afet riski taşıyan bina ve alanları sağlamlaştırmak adına çıkarılan kanundan aldım. AKP’nin bugünlerde partili müteahhitler sofrasına açtığı Saracoğlu Mahallesi’ne önce böyle demişlerdi. Güya Saracoğlu Mahallesi “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun”a göre riskliydi. Cumhuriyet’i temsil eden Güvenpark’ın arkasındaki güzelim mahalle, hükümete göre zemin yapısı yahut üzerindeki binalar can ve mal kaybına yol açma tehlikesi taşıyordu. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yazıyı yazdı. Bakanlar Kurulu da “riskli alan” kararını aldı. Fakat bu karar dört buçuk yıl önce Danıştay’dan döndü. Eski Danıştay’a göre Saracoğlu’nun riskli olduğu kararı teknik olarak yeterli değildi. Bunun bir kandırmaca olduğu tescillendi. Ama AKP satmaya kararlıydı. Bu kez formül değiştirildi. Saracoğlu Mahallesi, Hazine’ye Ait Taşınmazların Değerlendirilmesi Kanunu kapsamına alındı. Dört buçuk yıl önce görevli bakanlık Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ydı. Bu kez bu misyon, Maliye Bakanlığı’na geçti. Farklı bir amacın, kanunun, niyetin ardına da gizlemediler. Saracoğlu Mahallesi’ni hasılat paylaşımı yöntemiyle satacaklarını ilan ettiler. Şimdi Emlak GYO muhtemelen bir ihale yapacak. Başkentin göbeğinde Cumhuriyet mimarisinin yaşayan mahallesi yıkılacak. Yerine rant alanları ve ihtimal ki kuleleri dikilecek. Hem partili müteahhitler kazanacak, kazandıklarını dağıtacak, hem bütçenin açığı biraz kapatılacak, hem bir Cumhuriyet değeri daha yok edilecek. Kimbilir belki, son yıllarda zaten şehrin değişik noktalarından eskisi kadar kolay ve rahat görünmeyen Anıtkabir’in görünürlüğü dahi böylece büsbütün perdelenecek. Afet toplanma alanları 17 Ağustos’un 18. yılında, İstanbul’u büyük bir depremin daha beklediği bilimsel bir gerçek. Bu gerçek nedeniyle “kentsel dönüşüm” yaşamsal önem taşıyor. Afet Riski Altındaki Alanlar diye başlayan yasanın çıkarılması da bu sebeptendi. Sonuç ortada. Bugün, afet toplanma alanlarının nasıl kentsel dönüşüm adı altında, nereye hangi rant kulelerinin yapıldığını konuşuyoruz. 2014’te Vatan Caddesi üzerindeki eski Lunapark alanıyla ilgili imar kararıyla ilgili “akrabalık” konusuna yer verdiğim bir yazı yazdım. Lehine imar tesis edilen Metal Konut şirketi sahibi Ömer Saçaklıoğlu ile İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş’ın damadı Ömer Faruk Kavurmacı’nın başka şirketlerde ortak olduğunu yazdım diye hapis cezasıyla yargılandım. Kavurmacı bir de 1 milyon TL’lik de tazminat davası açtı. İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde beraat ettiğim o davada ilginç olan neydi biliyor musunuz? Fatih Belediyesi, mahkemenin “Meclis kararını gönderin” istediğine uymadı. Mahkeme üç kez bu imara açan Meclis kararını belediyeden resmi yazıyla istedi. Ancak sonuç alamadı. Fatih Belediyesi meclis kararını mahkemeye göndermedi. İşte bu keyfilik, afet toplanması alanlarının şu anda “gizli” olması saçmalığına da biraz ışık tutuyor. Velhasılı, deprem konusunda işimizin Allah’a kaldığı kesin bilgidir. Yayalım. Cengiz’e 3.8 milyar TL’lik iş Karayolları Genel Müdürlüğü ile başladı. Demiryolları, TOKİ, Adalet Bakanlığı, valilikler derken “davetli ihale” kamuyu bir kanser gibi sarıyor. Olağanüstü durumlarda, afetlerde uygulanması gereken 21/b su yoluna dönüştü. Son dört buçuk yılın “davetli ihale” listesini yeni bilgiler ışığında güncelledim. Elimde Mayıs 2013’ten başlayıp günümüze dek uzanan kapsamlı bir liste mevcut. (Toplam büyüklüğü ayrıca yazacağım.) Şimdi Cengiz’e, yani diplomasi lisanıyla AKP’nin “en ziyade müsaadeye mazhar” müteahhitine verilen işleri listeleyeceğiz. Buyrun: BatmanSiirt illeri köprü yapımları (Nurol ile): 136 milyon TL Genç Servi yolu (Özaltın ile): 78.9 milyon TL SamsunSinop ayr. Güzelçay yolu: 78.8 milyon TL KastamonuÇankırı (Ilgaz tüneli): 213.3 milyon TL TrabzonAşkaleMaçkaKarahava Y: 44.8 milyon TL İkizdere ayrımıOvit Tüneli: 390.5 milyon TL T26’nın açılmamış kısmı ile YHT hattına bağlanması işi (IC İçtaş ile): 793 milyon BandırmaBursaAyazmaOsmaneli Demiryolu projesi: 891.6 milyon TL KastamonuÇankırı: 607.3 milyon TL TrabzonAşkaleKöstere Deresi Gümüşhane yolu: 527.4 milyon TL) TOPLAM: 3.8 MİLYAR TL Havalimanı, maden, baraj, elektrik dağıtım, nükleer santral yok bu listede. 3.8 milyar TL, sadece karayolu ve iki demiryolu projesinin tutarı. Gördüğünüz gibi Cengiz’in küfürü hayli geniş zamanlıymış. Kadına, devlet destekli taşeron zulmü Kadınların gece vardiyalarında çalıştırılma şartları değişti. Değişiklik yapılan yönetmelik, Resmi Gazete’de yayımlandı. Şöyle bir giriş yapılmış meseleye: Kadın çalışanlar gece postalarında yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamazmış. İyi. Fakat yönetmelik değişikliği bu; boşuna yapılmaz. Gerçek “emel” arkadan geliyor: “Turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen işlerde ve bu işlerin yürütüldüğü işyerlerinde faaliyet gösteren alt işveren tarafından yürütülen işlerde kadın çalışanın yazılı onayının alınması şartıyla, yedi buçuk saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabilir.” Kanun diliyle maskelenmiş gerçek niyet ne mi? Belli ki, kamuda, bakanlıklar, beledi Jülide Sarıeroğlu yeler, adliyeler, genel müdürlüklerden ihale alan partili taşeron firmalar, bu kuraldan mağdur olmuş. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı da taşeron firmaların mağduriyetine dayanamayıp yapmış bu değişikliği. Okuyanlar arasında, “Kadın çalışanın yazılı onayı mecbur. O çalıştıramaz ki” diyen iyi niyetliler varsa. Asgari ücretle ev geçindiren kaç kadın çalışan, binbir güçlükle bulduğu bir özel güvenlik, ya da hastanede temizlik işine “Sen bu gece de üç saat fazladan çalış” dendiğinde “Katiyen olmaz. Onay vermiyorum” diyebilir? Kaçı, “Çalışırım ama fazla mesai ücretim ödenecek mi?” diye sorabilir. “Hayır” dediklerinde, yerlerine istihdam edilecek binlercesi kapıda bekliyor. O yüzden, işten atılma korkusuyla; özel güvenlik, temizlik şirketlerinin önlerine koyacağı ve şimdiden hazır bekleyen onay yazılarını sessizce imzalayacaklar. Taşeron şirketleri kollamak uğruna, kadınların yedi buçuk saatten fazla çalıştırılmasına vize veren Çalışma ve Güvenlik Bakanlığı’na, buradan kocaman tebrik... Şerbetçiotu deyip geçmeyin Çok ekilmesi halinde ithalatı azalacak. Bira üretiminde kullanılan şerbetçiotunun tek alıcısı Anadolu Efes. Alım garantisi veriyor. İhtiyacının ancak yüzde 60’ı karşılanabiliyor Yatırımcı, seyircinin sevincini paylaşamadı. Sahada kazandılar, borsada kaybettiler BIST’te işlem gören spor şirketleri Süper Lig’in başlamasıyla ilk maçlarında puan kazandı ancak 1118 Ağustos döneminde yatırımcılarına kaybettirdiler. Süper Lig’in ilk haftasında sahasında Atiker Konyaspor’u 21 yenen Trabzonspor, söz konusu dönemde hisseleri yüzde 5.15 gerileyerek yatırımcısına en fazla kaybettiren spor şirketi oldu. Fenerbahçe de yüzde 3.59 kaybettirerek 1118 Ağustos’ta en fazla kaybettiren ikinci spor şirketi oldu. Antalyaspor’u 20 mağlup eden Beşiktaş da yatırımcısına yüzde 1.66 kaybettirdi. Yatırımcısına en az kaybettiren Galatasaray oldu. Galatasaray’ın hisseleri de söz konusu dönemde yüzde 1.33 azaldı. l Ekonomi Servisi Devlerden otonom sürüş anlaşması BMW Grubu, İntel, Mobileye ve Fiat Chrysler Automobiles (FCA), yaptıkları açıklama ile küresel olarak kullanıma yönelik otonom sürüş platformunu geliştirme programı için bir uyuşma anlaşması imzaladı. Fiat Üst Yöreticisi (CEO) Sergio Marchione “Şirketlerin ortak bir vizyon ve hedefle bir araya gelmesiyle önemli yarar sağlayacaktır” derken, BMW AG Yönetim Kurulu Başkanı Harald Krüger de FCA ile birlikte, OEM seviye 35 otonom sürüş teknolojisini hedefleri doğrultusun da daha da güçlendik” dedi. l Ekonomi Servisi Biranın olmazsa olmazlarından biri şerbetçiotu ve Türkiye’de sade ce Bilecik ve civarında yetişiyor. Aro matik tadını ve acılığını bu ot veriyor. Ayrıca dayanıklılık süresini de uzatı yor. Yılda bir kez ağustos ayında ha sadı yapılan bu değişik bitkiyi yerin de görmek ve bölge ekonomisine katkı sını konuşmak üzere bu otun tek alıcı sı olan Anadolu Efes Grubu ile Bilecik Pazaryeri’ne gittik. Özellikle 6500 nü fuslu Pazaryeri il çesinin ağırlıklı ge çim kaynağı şerbet çiotundan. Anadolu Efes bu rada 500 civarında çiftçiye sözleşme li tarım yaptırıyor. 1971’de kurulan ve 1976 yılında Anadolu Efes’e katılan ÖYüzzleamk Bilecik Şerbetçiotu İşleme Tesisi 900 ton civarında şerbet çiotu satın alıp 250 ton pelet şerbetçi otu üretiyor. Şerbetçiotu çok çabuk ve yukarı büyüyen bir bitki. Boyu 8 met reye kadar çıkıyor. Tescilli tohumu da var Bira sektörünün ihtiyacı olan yaş şerbetçiotu miktarı 3000 ton. Tesisin operasyon Müdürü Sami Ökmengil ve şerbetçiotu doktoru olarak anılan Üretim Yöneticisi İlker Bağcı şunları söylüyorlar: Şerbetçiotu açığımızı kapatabilmek için ekim alanlarının artırılmasına ça Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde İstanbul’da kurulan Bomonti Bira Fabrikası’nda kullanılan şerbetçiotunun en önemli kullanım alanı bira sanayi olmakla birlikte, sabun ve şampuan yapımı amacıyla ilaç ve kozmetik sanayisinde kullanılıyor. lışıyoruz. Daha çok ürün alabilmeleri için çiftçilere destek oluyoruz. Yoğun arge çalışmaları sonunda 7 adet kendi adımıza tescilli tohumunuz var. Tescilli tohumlarımızı verdiğimiz çiftçilerin ürünlerini sürekli olarak alma garantisi veriyoruz” ve ekliyorlar “Keşke Türk çiftçisi daha çok şerbetçiotu dikse”. Ancak belli ki pek kolay değil. Zira çiftçilere dışardan pompalanan söylem “bu ot haram, birada kullanılıyor; onun yerine çilek ya da fa sulye ekin”. Hasadın ardından ürünleri işlemek üzere tesise getiren çiftçilerden bir ikisi ile sohbet ediyoruz. “Geçimimiz buradan. Dönümden 7 bin lira brüt gelir elde ediyoruz. Ben beş vakit namazımdayım ama bu iş başka üretim başka bana göre. Üstelik bu ot için alım garantisi veriliyor” diyor. Ama şunu da ekliyorlar: “Keşke Anadolu Efes burada bir başka fabrika daha kursa, gençlerimiz iş bulamadıkça başka kentlere göç ediyorlar.” BAYRAMI İŞÇİYE ZEHİR ETTİLER Artvin Belediyesi hizmet alım yolu ile belediyeye ait BelYap şirketi bünyesinde çalıştırdığı taşeron işçilerin bir kısmının maaşlarını düşürdü. 52 taşeron çalışanının maaşını “içeride ve dışarıda” çalışanlar kategorisine uydurarak düşürdü. 50’den fazla taşeron çalışanın daha önce 1.700 TL olan maaşı 1.337 TL oldu. “Asgari Ücret”in 1.404 TL olmasına rağmen BES (birey sel emeklilik sigortası) kesintisine uğrayan işçiler 1.337 TL ile bu ay nasıl geçineceklerini kara kara düşünüyor. Artvin Belediye Başkanı Mehmet Kocatepe taşeron işçilerin bazılarının neden maaşlarının düşürüldüğünü, bunun hukuki gerekçesinin ne olduğuna dair hiçbir açıklamada bulunmadı. Artvin Belediyesi’nin taşeron işçileri, bu para ile ne yapacaklarını bilemediklerini dile getirdi. DİSK Artvin Şubesi Başkanı Selim Bilgin, konuyla ilgili olarak yerel basına yaptığı açıklama ile Başkan Kocatepe’ye çağrıda bulundu. Artvin Belediyesi’nin taşeron işçilerinin bir kısmının maaşlarının düşürülmesini doğru bulmadıklarını ve işçiler için yapılacak ihalenin hak kayıplarına neden olacağından iptal edilmesini istedi. l Ekonomi Servisi Ahmet Kırman Şişecam’ın net kârı 813 milyon lira Şişecam Topluluğu, 2017 yılı OcakHaziran dönemi sonunda yaklaşık 5.3 Milyar TL satış geliri elde etti. Haziran ayı sonu itibarıyla konsolide net satışları 5.3 milyar TL’yi aşarken, net kârı da 813 milyon TL oldu. Topluluk, 2017 yılının ilk altı ayında yaklaşık 400 Milyon TL seviyesinde yatırım harcaması yaptı. Yurtiçi ve yurtdışındaki kuruluşlarında yaklaşık 2.4 milyon ton cam üreten Topluluk, bu dönemde 1.2 milyon ton soda külü ve 1.8 milyon ton endüstriyel hammadde üretimi sağladı. Şişecam Topluluğu Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve Genel Müdürü Prof. Dr. Ahmet Kırman “Konsolide satışlar içindeki Türkiye’den yapılan ihracat ile yurtdışı üretimden satışların toplamını ifade eden uluslararası satışların payı yaklaşık yüzde 58 oldu” dedi. l Ekonomi Servisi Garanti Fintech’in galibi Kredico Garanti Bankası’nın düzenlediği, finansal teknolojilere katkı sağlayacak yaratıcı projesi olan startupların katıldığı dünyanın en büyük fintech yarışması BBVA Open Talent (Finansal Teknoloji girişimleri) sonuçlandı. İstanbul’da GarantiPartners’ta yapılan ve 10 finalistin mücadele ettiği yarışmayı; online kredi skorlama platformu Kredico kazandı. Kredico 1920 Eylül’de Meksika’da yapılacak bölgesel finallerde Türkiye’yi temsil etme hakkını kazanırken, 1.000 Avro para ödülünün de sahibi oldu. Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı Didem Dinçer Başer yarışma hakkında şunları söyledi: “Dünyanın en büyük fintech yarışması BBVA Open Talent, tüm dünyadan finansal teknolojilere yönelik çığır açıcı yeni fikirleri olan girişimcilerle tanışmamızı sağlıyor.” l Ekonomi Servisi C MY B