Katalog

Perşembe 27 Temmuz 2017 EDİTÖR: NECDET ÇALIŞKAN TASARIM: SERPİL ÜNAY İngiliz kepenk indiriyor ekonomi 9 Kurdaki yükseliş, artan maliyetler ve ilave vergilerle Türkiye’den çıkan uluslararası markalara bir yenisi daha eklendi. İngiliz Debenhams, Türkiye’den çekiliyor 90 trilyonluk yatırım açığı Dünyada 2040’a kadar 90 trilyon dolar olarak hesaplanan altyapı yatırım açığının yaklaşık 1 trilyon doları Türkiye’de bulunuyor. G20 üyelerinin desteğiyle 2014’te kurulan Global Altyapı Merkezi’nin raporuna göre, 2040’a kadar hesaplanan 94 trilyon dolarlık global altyapı yatırımı açığının beşte biri mevcut harcama trendlerinin devam etmesi halinde risk altında bulunuyor. Altyapı harcamalarında en büyük açık 12.4 trilyon dolarla ABD’de görülürken Türkiye için hesaplanan rakam 975 milyar dolar seviyesinde. GIH’in raporuna göre sözkonusu açığı kapatmak için, yıllık altyapı harcamasının global gayri safi surtiçi hasılanın (GSYH) yüzde 3.5’ine yükselmesi gerekiyor. l Ekonomi Servisi Halkbank’ta kefalete itiraz ABD’nin İran’a uyguladığı yaptırımları delme, bankacılık sahtekârlığı, kara para aklama suçlamaları ile tutuklu yargılanan Halkbank Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla’nın, kefaletle serbest bırakılma talebine davaya bakan yargıç Richard Berman karşı çıktı. Aynı suçlamalarla New York’ta tutuklu olarak yargılanan İran asıllı iş insanı Rıza Sarraf davasına da bakan yargıç Richard Berman, Atilla’nın avukatları aracılığıyla yaptığı başvuruyu, kefalet paketinin yeniden göz geçirildikten ve gerekli değişikliklerin yapılmasının ardından kendisine yeniden gönderilmesini istedi. Berman, Halkbank’ın Türk ve Amerikalı hissedarlarının kimler olduğu sorusunun da cevaplandırılmasını istedi. l Ekonomi Servisi Doğan, Milta’yı Koç’a satıyor Doğan Holding, sermayesinde yüzde 100 paya sahip olduğu doğrudan bağlı ortaklığı Milta Turizm’in tamamını 105 milyon dolara Koç Holding’in bağlı ortaklığı Tek Art Kalamış şirketine satmaya karar verdi. Konuyla ilgili Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yapılan açıklamaya göre satış bedeli “kapanış” tarihindeki “net borç” tutarı ile düzeltilmesi koşulu ile nakden ve peşin olarak 105 milyon dolar olacak. l Ekonomi Servisi Turizm geliri mayısta arttı Kültür ve Turizm Bakanı Numan Kurtulmuş, Türkiye’nin turizm gelirlerinin mayısta bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 16 arttığını, bu yıl ilk beş aydaki artışın ise yüzde 5.5 olduğunu söyledi. Turizm gelirleri 2017 yılının ilk çeyreğinde Rus turist sayısındaki toparlanmaya karşın devam eden güvenlik endişeleriyle yüzde 17.1 gerileyerek 3.37 milyar dolar olmuştu. Gelirler 2016’da ise yüzde 29.7 azalışla 22.11 milyar dolar olmuştu. Türkiye ve Rusya arasındaki uçak düşürme krizinin ardından 2016’da Rusya’dan gelen ziyaretçi sayısı yüzde 76.26 düşüşle 866,256 kişiye gerilemişti. Rus ziyaretçi sayısı 2014’te 4.48 milyon, 2015’te ise 3.65 milyon kişi olmuştu. l Ekonomi Servisi Operasyonlarını daha kârlı hale getirmek amacıyla nisan ayında yeni bir strateji açıklayan ve ana pazarları dışında kalan bazı ülkelerden çıkabileceğini duyuran İngiliz departman mağaza zinciri Debenhams, Türkiye’deki iki mağazasını kapatmaya hazırlanıyor. Konuya yakın kaynakların Reuters’e verdiği bilgiye göre Türkiye’de Cevahir Alışveriş Merkezi ve Mall of İstanbul’daki iki mağazası ile faaliyet gösteren Debenhams, bu mağazalarını yılsonundan önce kapatacak. ‘İki mağaza ile olmaz’ Dünya genelinde 60 ülkede 260’ın üzerinde mağaza ile faaliyet gösteren Debenhams Türkiye’de 2006 yılından bu yana faaliyet gösteriyordu. Debenhams’ın Türkiye’deki mağazacılık operasyonunu ise Kuveyt merkezli Alshaya Grubu’nun Türkiye yatırımı İngiliz zincir Debenhams’ın Türkiye’de iki mağazası bulunuyor. olan Shaya yürütüyordu. Debenhams’ın Türkiye’deki iki mağazasının 6 ay içinde kapanması beklenirken, kaynak, “İki mağaza ile pazarda ne yapabilirsiniz? Daha önce mağazalarını kapayan markalar da sadece birkaç mağaza ile faaliyet gösteriyordu. Ancak hacim olması, ölçek olması lazım. Yoksa olmuyor” dedi. Şirketin merkezinden yapı lan açıklamada, “Debenhams nisan ayında açıklanan stratejisi kapsamında, başarılı uluslararası işbirliklerini büyütmeyi ve düşük performans gösteren pazarlardaki varlığını rasyonalize etmeyi planlıyor. Tek tek pazarlarımızın durumu hakkında açıklama yapılmadı. Ancak buna Türkiye’deki operasyonumuz da dahildir” denildi. l Ekonomi Servisi Kapatan kapatana Son dönemde kurdaki yükseliş, buna bağlı artan kira giderleri ve diğer maliyetler, pazardaki yoğun rekabet, az mağaza sayısına bağlı düşük hacim ile Çin’de üretilip Türkiye’ye ithal edilen mallara ilave vergi uygulaması gibi nedenlerle kârlılık baskısı yaşayan bazı uluslararası markalar Türkiye’den çıkmıştı. Hollandalı giyim zinciri C&A Türkiye’deki mağazalarını geçen yıl Türk rakibi DeFacto’ya devrederek pazardan çıkmış; İngiliz River Island ve Top Shop da Türkiye’deki mağazalarını kapatmıştı. Alman kozmetik zinciri Douglas da Türkiye’den çıkma kararı almıştı. Maliyetleriniz artacak geliriniz düşecekSUGaYocAlhRdsIm’taann Uluslararası yatırım kuruluşu Türk bankalarını değerlendirdi. KGF etkisinin azalacağını belirten Goldman Sachs’a göre kredi büyümesi yavaşlayacak Türk bankalarında yükseliş potansiyelinin sınırlı olduğuna dikkat çeken uluslararası yatırım bankası Goldman Sachs, 2. çeyrek bilançolarının güçlü geleceğini ancak azalan Kredi Garanti Fonu (KGF) desteği nedeniyle kredi büyümesinin yavaşlayacağı uyarısı yaptı. Bankanın 25 Temmuz tarihli raporunda, KGF garantilerinin desteğiyle kredilerde bu yıl yüzde 23 artış yaşandığına işaret edildi. Banka 2. çeyrekte güçlü kredi büyümesine rağmen net faiz gelirlerinin aşağı gelmesini beklediklerini açıkladı. KGF etkisi azalacak Goldman Sachs, yükselen swap maliyetleri ile birlikte toplam gelirlerde yüzde 4 düşüş öngörüyor. Raporda “Yılın ikinci yarısında KGF etkisinin azalması ile kredi büyümesinin yavaşlayacağını öngörüyoruz. Türk bankalarında sınırlı yükseliş potansiyeli görüyoruz” değerlendirmelerini yaptı. l Ekonomi Servisi BDDK: Mevduat faizleri gerileyecek Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Başkanı Mehmet Ali Akben, bankaların ellerinin ra hatlaması için yaptıkları düzenlemelerle mevduat faizlerinin zamanla gerilemeye başlayacağını söyledi. BloombergHT’ye konuşan Akben, şunları söyledi: “Bankalarımızın ellerinin ra hatlaması bakımından birtakım düzenlemeler de yaptık; faizin, maliyetlerin aşağı düşürülmesi ile ilgili. Bankalar da bu konuda hassas davranıyorlar. Mevduat faizlerinin zamanla gerilemeye başlayacağını göreceğiz. Mevduat faizlerindeki gerileme kredi faizlerine olumlu yansıyacak.” Mehmet Ali Akben, “Bankacılık sektörü sağlamlığını ve kârlılığını devam ettiriyor” diye konuştu. Şimşek: Daha fazla borçlanacağız Hazine’nin borçlanma limitini artırabileceğine ilişkin ilk resmi sinyalleri veren Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, “Öyle görünüyor ki artan bütçe harcamaları, savunma harcamaları nedeniyle Hazine’nin borçlanma ihtiyacı bütçe kanununda öngörülen limit içinde kalama yabilir. Bugün itibarıyla borçlanma limiti içinde kalamayacağız gibi görünüyor” dedi. Ekonominin koordinasyonundan sorumlu Şimşek, katıldığı bir televizyon programında, “Bu sene reel ekonomiyi destek için bazı tedbirler ortaya konuldu, bu sene muhtemelen daha fazla borçlanacağız. Önü müzdeki 12 ayda Orta Vadeli Programı masaya yatıracağız; büyüme güçlü, enflasyon, bütçe açığı ve cari açık öngörümüzden yüksek” diye konuştu. Şimşek, Almanya kriziyle ilgili olarak ise “Almanya ile liste meselesi ticari anlamda güven bunalımına yol açtı ama listeyi geri çektik” dedi. İNakgrGoaaeöidrşEşgğraztıVenöibonıtr’lrduiirmadnmellraaama,ednhlseiaıaasıysrndhakaoyaaanehrüs.gkieçkplöovrsekieerkkreeekeüknsle,trüe Diploma istihdam sağlamıyor ‘İstanbul’da İstihdama İlişkin Trendlerin Belirlenmesi’ araştırmasına göre, 1519 yaşındakilerin yüzde 36.1’i, 2024 yaşındakilerin yüzde 27.4’ü ve 2529 yaşındakilerin ise yüzde 17’si iş arıyor. İnsani Gelişme Vakfı’nın (İNGEV) yaptığı araştırmada kadın işsizliği ayrı bir başlık oluşturdu. Çalışan kadınların yüzde 41.3’ü lisans ve üstü eğitime sahip iken, erkeklerde bu oran yüzde 25’e düşüyor. Kadın istihdamında lisans ve üstü eğitimin ağırlığının daha belirgin olduğunu belirten İNGEV Kurucu Başkanı Vural Çakır, kadınların erkeklere göre hem iş bulmada daha çok zorlandığını hem de yönetici pozisyonlarında daha az oranda çalışabildiğini söyledi. İşgücü piyasasındaki üniversite mezunu kadınların yüzde 29.2’sinin iş arar durumda olduğunu kaydeden Çakır, bu oranın üniversite mezunu erkeklerde ise yüzde 16.5’te kaldığını söyledi. Eğitimli işsizlik Araştırmaya göre eğitim seviyesi ile işveren arasında ters orantı bulunuyor. En yüksek işsiz kalan fakülteler edebiyat ve güzel sanatlar olurken; ikinci sırada fen, mimarlık ve hukuk fakülteleri bulunuyor. l Ekonomi Servisi Böke’ye göre riskler fazla CHP Parti Meclisi Üyesi Selin Sayek Böke, Türk ekonomisinde beş temel risk, bunun karşısında 2 önemli fırsat olduğuna dikkat çekti. Böke’ye göre Türkiye ekonomisi açısından en kritik risklerden ilki ekonomi politikasının siyasetin gölgesinde kalması, ekonomi çerçevesinin kısa vadeciliği ve politikaya yönelik güvende bozulma. Türkiye’nin dış finansmana olan bağımlılığı da Türkiye’nin en temel kırılganlıklarından birisini oluşturuyor. Ekonomide büyüyen adaletsizliklerin ileriye dönük sosyal ve ekonomik risk oluşturduğunu belirten Böke, artan borçluluğun da hem makroekonomik hem de sosyal riskler barındırdığına dikkat çekti. Son risk ise makroekonomik riskler ve ekonomi üzerinde gittikçe artan siyasi belirleyicilerin iş yapma ve yatırım ortamını bozması. İki avantaj Böke’ye göre ekonomi için uzun vadeli en önemli iki fırsat; Türkiye’nin 2035’e kadar açık kalacak olan demografik fırsat penceresi ve coğrafi konumu. l Ekonomi Servisi Cumhuriyet davasıKültür savaşları Kültürel egemenliğini bir türlü kuramayan siyasal İslamın, laik, demokratik, Cumhuriyetçi Türkiye’ye yönelik saldırısı, “kültür savaşları” gittikçe yoğunlaşıyor. Yoğunlaşan saldırının iki amacı var. Biri siyasal İslamın rejimine yönelik eleştirileri, direnen laik demokratik Cumhuriyetçi kültürün sözcülerini susturmak. İkincisi, laik demokratik, Cumhuriyetçi kültürün bir türlü kıramadığı direnişini zaman içinde eritebilmek, siyasal İslamın egemen sınıfına kadro yetiştirmek için eğitim sistemini yeniden şekillendirmek. Birinci amaca yönelik, direnişin en güçlü sesi Cumhuriyet gazetesidir; susturulması büyük bir öneme sahiptir. İkinci amaç açısından, dini kozmolojinin varsayımlarının, örneğin “yaradılış mitolojisinin”, “mucize” kavramının kabul edilmesinin kolaylaştırılması, bilimsel düşüncenin (yasaların ve teorilerin) dini kozmolojiye uymayan yönlerinin yol açabileceği eleştirilerin etkisinin kırılması için, Evrim Teorisi’nin müfredattan çıkarılması gereklidir. Birinci amaca direnen arkadaşlarımızın “yargılanma” sürecinin başladığı gün, Cumhuriyetçi geleneği tasfiye etmek isteyenlere yol göstermeye, ikinci amaca direnenlerin, direncini kırmaya yönelik bir yorumun kültür savaşlarının tam merkezindeki Cumhuriyet gazetesinde yayımlanması çok “ilginçtir”. Teori ‘Akıl yürütme biçimi’ Orhan Bursalı konuya değindi. Ben de, kullanılan kavramlara ilişkin bir şeyler söylemek istiyorum. “Akıl yürütme biçimi”, belirli, esas olarak sabit kurallar içinde gerçekleşir, ona teori değil “mantık” (logic) denir: Aristotelesçi formel mantık, Hegelci diyalektik mantık gibi. “Akıl yürütme biçimi” teoriye hizmet eder. Fenomenleri tanımlayan bilimsel “yasalardan” farklı olarak teori, fenomenlere ilişkin neden ve nasıl sorularına cevap arar. Bir açıklama çabası olarak teori, hipotezlerini ileri sürer; bu hipotezler, sıkı kurallara göre modellenmiş deneylerle ya da ortaya çıkan yeni bulgularla doğrulandığı (kanıtlandığı) müddetçe o teori gerçektir/doğrudur. Teori bu deneylerle, yeni bulgularla, hatta başka alanlardaki çalışmaların katkılarıyla gelişmeye devam eder; ya da bir aşamada yanlışlayan bulgularla gelişmesi tıkanır, teori olma özelliğini kaybeder. Örneğin binlerce yıl, dünyanın merkez olduğunu ileri süren ve gözlemleriyle bunu “kanıtlaya gelen” Ptolemeci Kozmoloji Teorisi “doğruydu”. Deneyler ve bulgular, güneşi merkeze koyan Kopernikci Teoriyi doğrulamaya başlayınca, Ptolemeci kozmolojinin yanlışlığı kanıtlanmış oldu; artık o yalnızca kutsal kitapların sayfalarında yaşıyor. Evrenin ve dünyanın, akıllı bir yaratıcı tarafından tasarlandığı bir kerede yaratıldığı iddiasının tam aksini söyleyen Evrim Teorisi bir “akıl yürütme” değildir. Yaklaşık 150 yıl önce Darwin bu teoriyi ileri sürdüğünde, biocoğrafyanın (türlerin ve ekosistemlerin coğrafi dağılımı), karşılaştırmalı anatomi, embriyo bilimi alanlarının bulguları bu teoriyi doğruluyor, benimsenmesini kolaylaştırıyordu. O günden bugüne fosil kayıtları, DNA sıralaması üzerinde yapılan çalışmalar bu doğruluğu destekleyen yeni kanıtlar ortaya koydular, tüm canlıların, tek hücrelilerden insana gelene kadar ortak bir tarihe sahip olduklarını gösterdiler. “O ki bir teoriden söz ediyorsun, öyleyse yanlışlanma koşulunu da konuşalım” derseniz, buyurun: Akıllı tasarım tüm canlıları bir seferde, teker teker yarattığına göre, bir dinozor fosilinin yanında, aynı döneme ait bir insan fosili getirebilirseniz evrim teorisi de yanlışlanmış olur. Bu kısa notu burada noktalarken, benzer bir soruyu binlerce yıldır hiç değişmediği, sonsuza kadar da değişmeyeceği varsayılan metinlerin ileri sürdüğü iddialara ilişkin olarak, saygıda kusur etmemek için, sormayalım. Çünkü biz, laik, demokratik, Cumhuriyetçi, hatta sosyalist bireyler, bu metinlere inanan bireylerle birlikte, karşılıklı saygı ve eleştiri özgürlüğü (!) temelinde yaşayabiliyoruz. Sorun onların aynı temelde bizimle birlikte yaşamayı kabul etmiyor, illa susmamızı, biat etmemizi istiyor olmalarından kaynaklanıyor. KISA... KISA... l Körfez’in yatırımları Türkiye’ye aktı Körfez ülkelerinden Türkiye’ye doğru dan yatırım tutarı, bu yılın ocakmayıs döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 397 artışla 111 milyon dolardan 552 milyon dolara yükseldi. Ekonomi Bakanlığı’nın verilerine göre söz konusu dönemde Yakındoğu ve Ortadoğu ülkelerinden Türkiye’ye gelen yatırım tutarı da yüzde 189 artarak 285 milyon dolardan 824 milyon dolara ulaştı. C MY B