Katalog

Pazartesi 17 Nisan 2017 10 Derlenip dürülmesin bayraklar Fark ettiniz; başlık Nâzım Hikmet’ten. Yine kitapları, türküleri, bayraklarıyla geldiler,  dalga dalga aydınlık oldular,  yürüdüler karanlığın üstüne... ...diye başlayan ve... Daha gün o gün değil, derlenip dürülmesin bayraklar.  Dinleyin, duyduğunuz çakalların ulumasıdır.  Safları sıklaştırın çocuklar,  bu kavga faşizme karşı, bu kavga hürriyet kavgasıdır... ...diye biten şiirinden... 1962’de yazmış. Sanki o günlerden bize seslenmiş... Eğer bu referandumun sonucu üstüne bir şey söylenecekse, daha iyisini, daha doğrusunu, daha anlamlısını beceremem. Ondan ödünç dizeler alıp kullanmaktan ise asla gocunmam. Sözümüz olsun: Derlenip dürülmesin bayraklar!.. Çünkü demokrasi için, çağdaş bir cumhuriyet (“cemahiriye” değil Cumhuriyet; salt cumhuriyet değil çağdaş bir Cumhuriyet) için, özgürlükler için uzun erimli, uzun soluklu bir mücadele var önümüzde. Referandum bu mücadelenin duraklarından biriydi ve... Ve evet, en önemlisi değildi. Ne yani, hayır çıksaydı Erdoğangiller (Erdoğan değil Erdoğangiller) olmayan demokrasi kültürleriyle “Halkımızın kararına saygılıyız” deyip bundan sonraki adımlarını şu ayıplı 12 Eylül Anayasası’nı çöpe atıp çağdaş bir anayasa için atılacak adımlara, verilecek mücadeleye katkı mı sağlayacaklardı? Ne yani, son derece şaibeli bir oy sayım işleminden sonra evet çıkmasını sağladıktan sonra “Şu referandumu kazanmak için Kürtlere zulmettik, Kürt siyasal liderlerini hapsettik, demokrasinin ırzına geçtik, hukuku ayaklarımızın altına alıp neredeyse yok ettik. Ama bundan böyle hepimiz barışalım ve hukukun egemen olduğu, kimsenin kimseye zulmetmediği bir Türkiye kuralım” mı diyecekler? Bunu biz yapacağız; biz başaracağız. HHH Bu satırlar yazılırken Türkiye’de sandıkların yüzde 96’sı açılmıştı. İlçe seçim kurullarının önünde ellerinde oy torbalarını teslim etmek üzere bekleyen sandık görevlileri henüz kuyruktaydılar. Yurtdışı oyların henüz yüzde 66.4’ü açılmıştı. Yine bu satırlar yazılırken Başbakan balkon konuşmasına başlamış ve zaferi kazandıklarını ilan etmekteydi. Şaibe bu değilse, gölge düşmüş bir seçim bu değilse nedir? Henüz açılmayan sandıklar kıl payı farkı rahat rahat “Hayır”a çevirebilecekken “Referandumu biz kazandık” diye kostak kostak, pişkin pişkin konuşmayı kim nasıl açıklayabilir? HHH Sözü de yazıyı da uzatmak okura saygısızlık. Nâzım Hikmet konuşsun benim ve bizim yerimize: Derlenip dürülmesin bayraklar!.. Safları sıklaştırın çocuklar... KONDA ve Gezici yaklaştı Referandum sürecinin en merakla takip edilen konularından biri olan anket sonuçları ise 1 Kasım seçimlerinin aksine gerçeğe daha yakın sonuçlar verdi. Sandıktan çıkan yüzde 51.4 ‘Evet’ yüzde 48.6 sonucuna en yakın tahmini Murat Gezici’nin sahibi olduğu Gezici araştırma şirketi ve Genel Müdürlüğü’nü Bekir Ağırdır’ın yürüttüğü KONDA araştırma yaptı. Gezici’nin son anketinde yüzde 51.3 evet, yüzde 48,7 hayır sonucu çıkmıştı. KONDA’nın anketinde ise yüzde 51,5 evet ve yüzde 48,5 hayır sonucu öngörülüyordu. Adil Gür tutturamadı Referanduma da sonuca en uzak tahmini ise Milliyet yazarı Adil Gür’ün sahibi olduğu A&G araştırma yaptı. A&G’nin son anketine göre “evet” oylarının oranı yüzde 60. “Hayır” oylarının oranı ise yüzde 39.2 öngörülüyordu. Adil Gür sonuçların ardından sosyal medyada “Referandumun kaybedeni” ilan edildi. Şirketini kapatacak Referandum öncesinde ‘Hayır’ yüzde 57.75, ‘Evet’ yüzde 42,25 tahmininde bulunarak “Evet çıkarsa dükkânı kapatırız” diyen Avrasya Kamuoyu Araştırmaları Merkezi (AKAM) Başkanı Kemal Özkiraz, sonuçları Twitter hesabından değerlendirdi. Özkiraz, “İtirazlar sonucu evet sonucu değişmez ise hiç kıvırmadan şirketimi kapatacağım. Onursuzluk bana yakışmaz. Sonuç değişmez ise hile hurda demeyeceğim. Kendime başarısız dedirtebilirim ama asla onursuz dedirtmem. Evet çıkarsa biz yokuz” diye yazdı. l ANKARA / Cumhuriyet Referanduma gölge düştü YSK’NİN OY VERME İŞLEMİ SÜRERKEN ‘mühürsüz’ oyları kabul edeceğini açıklaması ‘hile’ iddialarına neden oldu Referandumda doğu illerinde başlayan sayımlarda duyurulan ihlal haberlerinin ardından Yüksek Seçim Kurulu, ‘acil’ kararlarla oy sayımlarına müdahale etti. Türkiye seçim tarihinde görülmemiş kararlara imza atan YSK, 2 ay önce yayımladığı “Anayasa değişikliği halkoylamasında sandık kurullarının oluşumu, görev ve yetkilerini gösterir 135/ı sayılı genelge”de “Geçerli olmayan oy pusulaları” maddelerini unutarak önce ‘Tercih’ mührü yerine ‘Evet’ mührünü kabul etti sonra da hiç mührü bulunmayan zarf ve oy pusulalarını geçerli kıldı. Önce evet mühürü Türkiye’nin bazı bölgelerinde oy verme işlemi, bazı bölgelerinde de sayım devam ederken açıklama yapan YSK Başkanı Sadi Güven, referandumda genelgelerle oy pusulalarında ‘Tercih’ mührü kullanılması kararına karşın, bazı ilçe seçim kurullarının sandık kurullarına ‘Tercih’ mührü yerine ‘Evet’ mührü verdiğini öğrendiklerini söyledi. Güven, “Yüksek Kurul toplandı. Vatandaşın iradesinin sandığa doğru tecelli edebilmesi açısından, ‘Tercih’ mührü yerine ‘Evet’ mührünün basıldığı oy pusulalarının da geçerli olmasına karar vermiştir. Bazı sandık kurullarımızın da oy pusulalarının arka yüzlerini mühürlemeleri gerekirken ön yüzlerine mühür bastıkları anlaşılmıştır. Yüksek Kurul, bu oy pusulalarının da geçerli olmasını kararlaştırmıştır” dedi. Mühürsüz oylar YSK ‘evet’ mühürlü oyların ardından gelen ihlal haberlerinin ardından yeni bir kararla mühürsüz oyları da geçerli sayma kararı aldı. 2 ay önce yayınlanan genelgedeki “Arkasında sandık kurulu mührü bulunmayan birleşik oy pusulaları geçerli değildir” kuralını ve “Oy pusulalarının sandık kurulu mührü ile mühürlenmesinin amacı, oylamada sahte oy pusulası kullanımını engellemek için” kararını unutan YSK, mühürlenmeyen pusula ve oy pusulalarını geçerli saydı. Oy verme işlemi devam ederken tartışma yaratan kararı duyuran YSK, sandık kurulu mührü taşımayan oy pusulası ve zarflar için “dışarıdan getirilerek kullanıldığı kanıtlanmadıkça” ifadeleriyle bu oyların da geçerli sayılmasına karar verdi. Güven: Daha önce de yaptık YSK Başkanı Sadi Güven, ‘hayır’ cephesinin tepkilerine karşın saat 23.30’da referandumun resmi olmayan sonuçlarını açıkladı. ‘Evet’ ile ‘hayır’ tercihi arasında 1 milyon 252 bin 361 oy fark olduğunu açıklayan Güven, mühürsüz oyların geçerli kılınması kararına ilişkin tepkilere ise “Maç oynarken kural değiştirmedik” yanıtı verdi. Güven, referandumun resmi sonuçlarının itiraz sürelerinin sona ermesinin ardından 1112 gün sonra açıklanacağını söyledi. Güven, usule uygun olmayan oyların geçerli kalınmasına ilişkin tepki çeken kararları savundu. Güven, mühürsüz zarfların kullanılmasına ilişkin kararın YSK’nin geçmiş birçok seçimde de uyguladığı bir karar olduğunu savundu. 6 dakikalık kesinti YSK Başkanı Güven, YSK sisteminden siyasi partilere verilen sonuç bilgilerinin zaman zaman kesildiği iddialarına ise “Tüm siyasi partilere sistemden sorguladıkları takdirde tüm bilgiler verilmiştir. Yoğunluk nedeniyle 6 dakikalık bir kesinti yaşanmıştır” diyerek yayınladı. l ANKARA / Cumhuriyet İlk müdahale YSK önünde Başbakan Binali Yıldırım’ın AKP Genel Merkezi’nde balkon konuşması yaptığı sırada sonuçların gerçekleri yansıtmadığını belirten yurttaşlar da YSK önünde tepki göstermek üzere toplandı. Yurttaşlar “Sandıktan halkın oyları değil, çaldıklarınızı çıkardınız” diyerek YSK’nin kararlarına itiraz etti. YSK önündeki kalabalık arttıkça bölgeye yüzlerce çevik kuvvet polisi, 2 TOMA ve 4 Akrep aracı sevk edildi. MHP’li muhaliflerden Yusuf Halaçoğlu ve Ümit Özdağ da YSK’ye gelerek bilgi almak istedi. Yarım saatlik bekleyişin ardından polis amirinin ‘süpürün’ anonsunun ardından başlatılan müdahalede, YSK önünde bekleyen yurttaşlar darp edilerek uzaklaştırılmak istendi. MHP’li Halaçoğlu ve Özdağ müdahaleyi engellerken, yaşanan gerginlik polis ekiplerinin YSK’ye çıkan bütün yolların 100 metre kala çelik barikatlarla kapatması ile son buldu. Tartışılan oyların geçerli olduğunun kararını alan YSK’ye tepki devam ederken basın merkezinde resmi sonuçlar tamamlanmadan yayının kesilmesi dikkat çekti. Oyların yüzde 96’sının sayıldığı ve yaklaşık 5 bin sandığın açılmadığını belirten ekran ‘evet’ oylarının 51.3’e düştüğü sırada “resmi açıklama yapılacak” denilerek YSK çalışanları tarafından kapatıldı. CHP sandıkların yüzde 60’ına itiraz edecek 2.5 milyon oy şaibeli İKLİM ÖNGEL Türkiye, “kıl payı” sonuçla, Başkanlık anayasasını oylarken, “hayır kampanyası”nın liderliğini üstlenen CHP’de sonuçlar son ana kadar “heyecanla” beklendi. 3 büyük metropol kentte “hayır”, 30 büyükşehirden 17’sinde “hayır” çıkmasına karşın, Türkiye genelinde kılpayı “evet” çıkması nedeniyle, sonuçlar “şaibeli” olarak nitelendirildi ve YSK’nin “mühürsüz” oyları da “kabul edeceğini” açıklaması sonuçların “hileyle evet çıkarıldığı” şeklinde yorumlandı. CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, başa baş giden mücadeleden “burun farkı”yla “evet” çıkmasının ardından partisinin Merkez Yönetim Kurulu’nu (MYK) olağanüstü topladı. CHP’nin kurduğu seçim takip merkezinde YSK’nin verilerinin anbean görülmesi gerekirken, 45 dakikalık bir kesinti yaşandı. Parti yetkilileri, CHP’nin sisteminde hiçbir sorun olmadığı halde, YSK’den veri gelmemesinin dikkat çekici olduğunu, kesintinin neden yaşan dığının araştırılacağını söyledi. CHP’de seçim sonuçları buruklu ğa yol açsa da partinin neredeyse “tek başına” hayır kampanyası dikkate alındığında, Erdoğan’ın sadece Kılıçdaroğlu’nu hedef almasının ters teptiği ve CHP’nin son seçimlerde yüzde 25 dolayında oy aldığı ve HDP’nin de yüzde 10’larda oyu olduğu dikkate alındığında partinin kampanyasının büyük ölçüde “başarılı olduğu” değerlendirmesi yapıldı. Parti yetkilileri yaptıkları açıklamalarla ısrarla sandıkların terk edilmemesini istedi. Devlet eliyle evet operasyonunun yapıldığı görüşünün öne çıktığı Genel Merkez’de 2.5 milyon oyun şaibeli olduğu belirtilerek ve sandıkların yüzde 60’ına itiraz edilmesi kararı alındı. Gerek YSK’nin mühürsüz pusula ve zarfların da kabul edileceği kararı, gerekse açık yapılması gereken sayımda sınıflara vatandaşların alınmaması yönünde gelen şikâyetler ve muhalif müşahitlerin dışarı çıkarılması şeklinde gelen haberler Genel Merkez’de seçimlerde hile olabileceği görüşünü öne çıkardı. AA ve YSK manipülasyonu CHP’nin 3 büyük ilde önde olmasına karşın televizyonlarda verilen AA verileri, “Evet” in az farkla önde olduğunu göstermesi Genel Merkezi de harekete geçirdi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Erdal Akünger yaptığı açıklamada, CHP’nin sandıkların yüzde 60’ına itiraz ettiğini belirterek, 2.5 milyon oyda sıkıntı olduğunu, YSK’nin geçersiz oyları da geçerli kabul ettiğini belirtti. Güneydoğu’da Kürt siyasal hareketinin müşahitlerinin dışarı çıkarıldığı haberini veren Aksünger, televizyonlarda AA’nın verilenin girildiğini ve bunların manipüle edildiğini söyledi. Ayrıca oy hırsızlığına da zemin hazırlandığını belirtti. Televizyonlarda oyların yüzda yüzüne yakınının açıldığı ve 3 büyük ilde hayırın önde olduğunun gösterildiği anda “evet”lerin önde çıkması, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Başbakan Yıldırım’ın zafer konuşmaları için saat vermeleri de tepkiyle karşılandı. l ANKARA Partidevletin şaibeli zaferi Türkiye bu referanduma tek yönlü bir kampanyayla git ANALİZ temsilcisinin talebiyle bugüne kadarki bütün kararlarını ve yasa ti. Devlet olanakları ve medya yı açıkça çiğneyerek mühürsüz Evet için bütün güçlerini seferber zarf ve pusulaları geçerli saya etti. Olağanüstü hal koşullarıyla cağını ilan etmesiyle “şaibeli” bir AKP partidevletinin baskıları bir şeyler olacağı belliydi, nitekim bu leşince Hayır kampanyası yürüt satırların yazıldığı saatlerde de mek cesaret işi haline geldi. Ses CHP’nin önemli itirazları vardı. siz ve kulaktan kulağa yürütülen bir Hayır kampanyası yürütüldü. Meclis’in üçüncü büyük partisinin, HDP’nin eşbaşkanı ve 12 KGeömktaal ş Evet cephesinin AKPMHP oy toplamının 10 puan altında bir oy alması önemli bir gösterge. AKP ve Bahçeli, Anka milletvekili ile binlerce ililçe yö ra, İstanbul, İzmir başta olmak neticisi tutukluydu. Nitekim HDP neredey üzere büyükşehirlerde yenildi. Kıyıya ve se bir kampanya bile yürütemedi. Cum DoğuGüneydoğu’ya sıkışmış muhale hurbaşkanı, Başbakan, iktidar partisinin fet cephesi ilk defa kıyılardan içlere doğ yöneticileri Hayır’ı terörizme eş tuttu. Baş ru bir hamle başlattı. Evet, Orta Anado kanlık önerisinin mimarı Erdoğan’ı eleştir lu ile Karadeniz’e sıkıştı. Evet’in hemen menin hapis tehdidiyle karşılandığı bir at hemen bütün şehirlerde AKP+MHP top mosferde sandığa gidildi. Seçim sonuçları lamının altında oy alması MHP tabanı ne olursa olsun bu koşullarda bir referan nın büyük ölçüde Hayır safında yer aldı dum baştan itibaren seçmenin iradesinin ğını, AKP’li seçmenden de yine küçüm sakatlandığı, şaibeli bir referandumdu. senmeyecek bir oranda Hayır çıktığı Seçim günü de partidevletin Evet için nı gösteriyor. Bu, hiç kuşkusuz en başta türlü oyunlarına sahne oldu. YSK’nin AKP Meral Akşener olmak üzere MHP’li mu haliflerin başarısı. Referandumdan sonra, Bahçeli koltuğunu AKP’nin sağladığı yargı desteği ile korumaya devam etse bile, Akşener önderliğinde yeni bir partinin kurulması daha güçlü bir olasılık haline geldi. HDP’nin bütün baskılara ve engellemelere rağmen seçmenini Hayır yönünde konsolide etmesi, bunca çatışma ve tutuklamanın ardından gücünü koruduğunu gösterdi. Demirtaş’ın tutuklu olmasının oy kayıplarındaki etkisi de kendini gösterdi. Yine de bir önceki seçimde HDP’ye oy verip de sandığa gitmeyen veya Evet veren seçmenlerin küçümsenmeyecek oranı, HDP’ye önemli bir mesaj oldu. CHP, risk alarak alana çıkmadan, kendini göstermeden bir kampanya yürüttü. Kılıçdaroğlu’nun yanı sıra Muharrem İnce, Deniz Baykal gibi isimlerin Hayır oylarını artırmakta önemli katkısının olduğu su götürmez biçimde açığa çıktı. CHP’nin referandum döneminde uyguladığı taktiğin, yenilgiye rağmen, önümüzdeki dönem için ve 2019’daki Başkanlık seçimi için önem senecek bir yönü olacağı açık. Şaibeli sonuçları veri kabul edecek olur sak, 1 milyon 110 bin civarında bir farkla “Evet” kazandı. Yani bir başka deyişle, 550 bin kişi “evet” yerine “hayır” oyu kullansaydı, rejim değişikliği reddedileceği düşünüldüğünde, son derece kritik bir oyla “başkanlık rejimi”ne onay çıktı. İktidar, bütün olanaklarıyla girdiği seçimi kılpayı farkla da olsa kazandı. İktidarın, farkın azlığını dikkate alarak politikalarında yumuşamaya gideceği beklentisi ise her seçimden sonra olduğu gibi yine dolaşıma çıktı. Oysa bundan önceki balkon konuşması deneyimlerinin de gösterdiği gibi iktidar bildiğini okumaya, kutuplaştırma politikalarıyla yol almaya devam edecek. Bundan her seçimde sonuç aldığını gören iktidarın vazgeçmesi için herhangi bir neden de görünmüyor. Nitekim, Başbakan Yıldırım, balkon konuşmasında “Kardeşiz, tek vücut, tek milletiz” dese de Evet’in çıkmasının ardından “savaş”ın başlayacağını yazan Aktrollerin bağırışları baskın çıkıyordu. l ANKARA Halk sokağa döküldü İstanbul ve İzmir başta olmak üzere pek çok ilde usulsüzlük iddiaları protesto edildi. Vatandaşlar tenceretava çaldı, sloganlarla yürüdü Referandum sonuçlarının açıklanmasının ardından başta İstanbul ve İzmir olmak üzere Türkiye’nin birçok noktasında yurttaşlar tencere tava çalarak referandumda yapılan usülsuzlükleri protesto etti. İstanbul’da Kadıköy, Acıbadem, Okmeydanı, Gazi Mahallesi, Sarıyer, Üsküdar, Kozyatağı, Cihangir, Bomonti, Maltepe, Bakırköy, Ortaköy, Şişli, Gayrettepe ve 1 Mayıs Mahallesi’nde referandum sonuçları tenceretava sesleri ve “Hükümet istifa” sloganları ile protesto edildi. Sarıgazi’de MHP ve AKP konvoyuna yurttaşlar müdahale etti. Protestolar sürerken Sarıgazi polis ablukasına alındı. Olaylar sırasında 3 kişi gözaltına alındı. Beşiktaş’ta ise kitle “Hayır! Kazandık!” pankartı açarak, AKP aleyhine sloganlar attı. “Hırsız katil AKP!” sloganları attı. Kadıköy Kırtasiye Sokak’ta ise sokağa dökülen yüzlerce kişi “Seni başkan yaptırmayacağız!” diye bağırdı. Seçim kurullarına itirazlar Sonuçların açıklanmasının ardından İstanbul’da birçok yurttaş il ve ilçe seçim kurullarının önüne gitti. Yurttaşlar “mühürsüz zarf”ların kabul edilmesine itiraz etti. Kadıköy ilçe seçim kurulu önünde toplanan vatandaşlardan biri “Oyuma sahip çıkmak için buradayım. Birçok usulsüzlük videosu gördük. Mühürsüz 1.5 milyon oy var. Bu oylar nerelere dağıtıldı? Bu oylar kabul edilecek tiyse diğer pusulalara neden mühür bastılar? Bu sorulara cevap arıyorum” diye konuştu. Ümraniye’deki oyların toplandığı Haldun Alagaş Spor Kompleksi’nde de oyların sayımı ve sisteme girişi sırasında tartışmalar yaşandı. CHP Ümraniye İlçe Yönetim Kurulu üyesi Cemal Çetinkaya, sayım sırasında ve öncesinde yapılan usulsüzlüklere itiraz ettiklerini söyleyerek, “Sonucu bekliyoruz. 11 okulda usulsüzlük vardı. Bunlarla ilgili itirazlarımız oldu. Müşahitlerimiz ilçe seçim kuruluna alınmadı. Daha sonra avukatlarımız aracı lığıyla bu sorun halledildi” dedi. ‘Torbaya beyaz kâğıt doldurdu’ CHP Ümraniye İlçe Yönetim Kurulu üyesi Engin Arı ise şunların söyledi: “Sandık görevlisi çuvalı açıp, içinde bir şeyler unuttuk diyerek torbanın içine beyaz kağıt doldurdu. O sırada biz itiraz edince AKP’liler olay çıkardı. Bununla ilgili gerekli başvuruları yaptık. Sonuç ne olacak bekliyoruz. 11 okulda itirazımız var. Durum o kadar karışık ki itirazlar ne olacak bilemiyoruz.” l ANKARA HDP Güneydoğu’da sendeledi Bölgede hayır kampanyası yürüten HDP ve CHP, 1 Kasım’a göre yüzde 10’a yakın oy kaybetti MAHMUT LICALI HDP, referandum sürecinde güçlü olduğu illerde beklediği sonuçları alamadı. Güneydoğu illerinde HDP ve CHP’nin oluşturduğu Hayır cephesinin oyları 1 Kasım seçimlerine oranla düşerken, katılım oranı da yüzde 75 ile yüzde 80 düzeyinde gerçekleşti. HDP Genel Merkezi’nde partinin önde gelen isimleri sandıkların kapanmasıyla birlikte YSK sistemi üzerinden verileri takip etmeye başladı. Genel Merkez’in bulunduğu sokak polis tarafından barikatlarla kapatılırken, parti görevlileri de Genel Merkez’e gelen ziyaretçileri tek tek arayarak içeri aldı. Oy sayımına başlanmasıyla birlikte özellikle bazı basın yayın organlarında Evet ile Hayır oyları arasındaki farkın yüzde 15’lere kadar çıkarılması nedeniyle HDP Genel Merkezi’nden özellikle sandık başında görevli olan partilelere “Sandıkları terk etmeyin. Manipülasyon yapılıyor” mesajı gönderildi. Katılım oranı düştü HDP Eş Başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ’la birlikte 13 milletvekilinin tutuklu olması; bölgede pek çok il ve ilçe belediyesine kayyım atanması HDP’nin özellikle Güneydoğu illerinde yaptığı kampanyanın beklenilen sonucu vermemesi HDP Sözcüsü Baydemir, “YSK’ye yapacağımız itirazlar sonuçlanıncaya kadar seçimlerin kesinleşmediği hususunu kamuoyuna bildirmek istiyoruz” dedi. ne neden oldu. Kesin olmayan ilk sonuçlara göre Güneydoğu illerinde 16 Nisan referandumuna katılım oranı yüzde 75 ile 80 düzeyinde kaldığı hesaplandı. 7 Haziran Genel Seçimleri’nde Güneydoğu bölgesinde katılım oranı yüzde 84.5 olmuştu. HDP’de Güneydoğu illerinde katılım oranının en az yüzde 85’in üzerinde gerçekleşmesi bekleniyordu. Referandum sonuçlarını Hayır oyu kampanyası yürüten CHP ve HDP’nin 1 Kasım sonuçlarıyla karşılaştırıldığında ortalamada yüzde 10’a yaklaşan bir düşüş yaşandı ğı gözleniyor. 1 Kasım seçimlerinde HDP ve CHP’nin Diyarbakır’da yüzde 74.35 oranında olan oy oranı, referandumda Hayır cephesinde yüzde 67.57 olarak gerçekleşti. İtiraz edeceğiz HDP Parti Sözcüsü Osman Baydemir, anayasanın toplumsal bir mutabakat olması gerektiğini, ancak referandum sonuçlarına göre böyle bir mutabakatın oluşmadığını gösterdiğini söyledi. Baydemir, pusula eksikliği veya mühürsüz pusulaların oy kullanımında kullanılmasının, HDP’li müşahitlerin sandık başlarına alınmamasına yönelik YSK’ye itiraz edeceklerini söyledi. Baydemir, “Bir ajans seçim sonucunu belirleyemez. Seçim Kanunu çok açık: Mühürsüz oy pusulası ve mühürsüz oy zarfı kullanırsa bunlar geçersizdir. YSK’ye yapacağımız bütün itirazlar sonuçlanıncaya kadar seçimlerin kesinleşmediği hususunu kamuoyuna bildirmek istiyoruz.” Tutanaklar uyuşmuyor Baydemir, ellerindeki 668 adet ıslak imzalı tutanaktaki hayır sayısıyla YSK’ye ulaşan tutanaklar arasında farklar olduğuna işaret ederek, “Bizdeki tutanaklardaki hayır sayısı YSK’ye ulaşan tutanaklardan daha fazla” diye konuştu. l ANKARA haber EDİTÖR: SERKAN OZAN TASARIM: ZARİFE SELÇUK 11 kimse oy kaybını kabul etmiyor Evet blokunda yüzde 10 kavgası Başkanlık paketinin ortakları AKP ve MHP 1 Kasım seçimlerine göre büyük oy kaybetti. İki parti de bu kaybın kendile rinden kaynaklanmadığını savunuyor Siyasi yasakların kaldırıldığı 1987 referan ANALİZ de ifade edildi. AKP’de yapılan analizlerde MHP’nin yaklaşık yüzde dumuna benzeyen 10’luk bir potansiyesi başa baş sonuçlarıyla olduğu, bunun yüzde 90 ve rekor sayıdaki iti oranında hayıra gittiği razlarıyla sonuçlanan görüşleri de ifade edildi. referandum, paketin ortakları AKP ile MHP’nin kucağına da yüzde 10’luk bir gerilim bıraktı. 1 Kasım EGrüdlem MHP: Gizli hayırcı AKP’liler Dünkü sonuçlarla seçimlerine göre iki birlikte yüzde 10’luk partinin oy toplamında yaşanan kayba ilişkin MHP’de de ilk gö yüzde 10’luk kayıp nedeniyle, “Yüzde 10’un faturası kimin” kavgası, ilk geceden başladı. Dünkü referandum, en son yapılan 1 Kasım seçimlerine göre yüzde 61.5 düzeyinde toplam bir oya sahip olan evet cephesinin performansı açısından merak ediliyordu. Bunda, MHP yönetiminin evetçi olmasına karşın seçmeninin büyük oranda hayıra yakın olduğunun tüm gözlemcilerce kabul edilmesi etkili oldu. Evet ortakları, referanduma, 1 Kasımdaki AKP’nin yüzde 49.49 ve MHP’nin yüzde 11.90 oyu ile toplamda yüzde 61.30 oranında bir rüşler dile getirildi. MHP, faturayı kendisine kesen ve özellikle AKP’den gelen yorumları üzerine almadı. MHP kulislerinde yüzde 10 sorununa ilişkin ilk itiraz AKP’nin oy oranı için 1 Kasımdaki yüzde 49’un ölçüt alınmasına oldu. MHP’de referandum sonuçlarının AKP’nin 7 Haziran’daki yüzde 41 ya da biraz üstü düzeylerine çekilmiş olabileceği, bunun üzerine MHP oylarıyla yüzde 51.5’lik sonucun alınmış olabileceği belirtildi. MHP’de bu noktada kampanya sürecinde dile getirilen “AKP’deki gizli hayırcı lar” tespitlerine de gönderme yapıldı. büyüklükle girdi. Kimden gitti MHP’den ihraç edildikten sonra hayır kampanyası yürüten Meral Akşener de,bu oy toplamına işaret ederek, “16 Nisan’da yüzde 61.5 evet çıksın siyaseti bırakırım” açıklaması yapmıştı. Tartışmaları sürmekle birlikte dün açıklanan sonuçlara göre iki partinin oluşturduğu evet cephesinin oy oranı yüzde 51.5 oldu. Buna göre iki ortak, tam yüzde 10’luk bir kayba uğradı. Kayseri ve Konya MHP’de, gizli hayırcılar olgusu çerçevesinde 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün memleketi Kayseri ile eski Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun memleketi Konya sonuçları gündeme getirildi. 1 Kasım seçimlerinde Konya’da AKP tek başına yüzde 74 oy alırken, dünkü referandumda evete yüzde 73 oy çıktı. Kayseri’de ise 1 Kasım seçimlerinde AKP tek başına AKP: Sadece bizim oyumuz yüzde 65 oy alırken dün evete yüzde 67 çıktı. MHP’de İstanbul ve Ankara’da ilk kez evetin ha Referandum sürecinde en büyük kaybın MHP’de olacağına ilişkin yaygın gözlem nedeniyle AKP kulislerinde de ilk olarak yüzde 10’un faturasının çok büyük oranda bu partide olduğuna ilişkin yorumlar yapıldı. Parti kulislerinde yüzde 51.5’lik oy oranının, 1 Kasım’daki AKP’nin oy oranının üzerinde olduğu ve 15 Temmuz darbe girişimi sonrası yapılan anketlerde AKP’nin tek başına aldığı oya denk geldiği yırdan geride çıkması da kayıp AKP seçmenine bağlandı. Türkiye’de gözler bugünden itibaren, 2019 olarak öngörülmesine karşın daha öne de çekilme olasılığı bulunan seçimlere çevrildi. Erken ya da 2019’da yapılacak ve Türkiye’nin ilk başkanlık yönetiminin başlayacağı seçim sürecinin önemli gerilimlerinden biri de iki ortak arasındaki bu yüzde 10 kavgası olacak. l ANKARA parti içi muhalefet güçlendi MHP’de ‘eyalet’ hassasiyeti SELDA GÜNEYSU AKP ile birlikte “evet” kampanyası yürüten MHP’ye göre çıkan yüzde 51.3’lük sonuç “sürpriz” değil. MHP’li kurmaylara göre “evet” ile “hayır”ın birbirine yakın çıkmasının en önemli nedenlerinden biri, Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Şükrü Karatepe’nin referanduma az bir süre kala “eyalet” sistemini yeniden tartışmaya açmış olması. MHP’de Karatepe’nin açıklamalarının her iki tabanda da en az yüzde 2’lik oy kaybettirdiği yorumları yapılırken, “hayır” veren yurttaşlara yönelik tehdit içeren söylemlerin de sonuçta etkili olduğuna dikkat çekiliyor. MHP’ye göre “özellikle iktidar partisi kanadında yurttaşlar arasında ayrıma sevk etmeyecek, bütünleştirici bir dil kullanılmış olsaydı, sonuç sandığa daha farklı yansıyabilirdi.” Referandum sonuçları, MHP seçmeninin büyük oranda “ha yır” dediği şeklinde yorumlanırken, bunda partiden ihraç edilen “parti içi muhalefetin” zor koşullarda yürüttüğü “hayır” kampanyasının etkili olduğuna dikkat çekiliyor. Kulislerde, muhaliflerin, partiye dönüş yolu kapalı olması halinde yeni parti oluşumu arayışına gireceği belirtilirken, bu konuda en iddialı ismin Meral Akşener olduğuna işaret ediliyor. Akşener’in, merkez sağda yeni bir parti oluşumuna gideceğine güçlü olasılık olarak bakılıyor. Parti oylaması değil MHP’deki genel hava “sonuç ne olursa olsun evet’in kazanmış olması” Her ne kadar sonuçlara ilişkin tartışmalar yapılsa da sonuç MHP’de, hem MHP hem de AKP açısından “başarı” olarak görülüyor. Bunun bir parti seçimi olmadığına da dikkat çekilirken, yüzde 51.3 de olsa Türkiye’nin, “Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine vize verdiği” belirtiliyor. l ANKARA C MY B