Katalog

Sığınmacı dosyası Adalet Divanı’nda AB Komisyonu, Konsey kararına rağmen mülteci almayan üye ülkeler Macaristan, Polonya ve Çekya’yı Adalet Divanı’na şikâyet etti. Komisyon, AB İçişleri Bakanları Konseyi’nin Ey DUNYA lül 2015’teki kararı uyarınca İtalya ve Yunanistan’da o dönemde sayıları 120 bini bulan mültecilerin iki yıl içinde üye ülkeler tarafından paylaşılması gerektiğini vurguladı. Alexis unutulmadı... Yunanistan’ın başkenti Atina’da katıldığı bir gösteride polis kurşunuyla yaşamını yitiren Alexandros Grigoropoulos (Alexis), ölümünün dokuzuncu yıldönümünde de unutulmadı. Atina’da önceki gün Alexis’i anmak için bir araya gelen yüzlerce kişi “Direniş” sloganlarıyla yürüdü. Yürüyüşe müdahale eden polis biber gazı kullandı. 2008’de 15 yaşındaki Alexis’in öldürülmesi büyük tepkilere yol açmıştı. Cuma 8 Aralık 2017 dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: BAHADIR AKTAŞ YÜKSEK TANSİYON 11 ABD Başkanı Trump’ın Kudüs’ü İsrail başkenti olarak tanıması ilanının ardından Filistinliler kitlesel protestolara başladı, sokaklar savaş alanına döndü... Hamas’tan ‘intifada’ çağrısı yükseldi ABD Başkanı Donald Trump’ın önceki gece Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıdığını açıklaması ve büyükelçilik binasının Tel Aviv’den Kudüs’e taşınması kararını imzalaması dünya genelinde sert tepkilere neden olurken bölgede de çatışma fitilini ateşledi. Filistin’de protestolar düzenlenirken İsrail güçleri gBbBöaiörtnlliıgkdŞeteeedrrdeİisaiğgr’yaieailrb’iiynleiümlizişrilgtneialraicylreaotlmrte.ıanksdaıaysklkaier eylemcilere müdahalede bulundu, ça tışmalar patlak verdi. Hamas’tan ye ni “intifada” çağrısı yükseldi. Bugün Müslümanların çoğunlukta olduğu pek çok ülkede Cuma namazı sonrasında kitlesel eylemler olması bekleniyor. Trump’ın kararına karşı Filistinli li derler önceki gün üç günlük “öfke gü nü” ilanıyla yanıt vermişti. Dün Gazze Şeridi’nin yönetimini elinde tutan Ha mas, İsrail’e karşı “yeni intifada” çağ rısında bulundu. Bugünü “Öf ke Cuması” ilan eden ve tüm Filistinlilere “Kudüs’e des tek” için toplanma çağrısında bulunan Hamas’ın Siyasi Bü BMGK ro Şefi İsmail Haniye, “Artık barış süreci diye bir şey kal Trump’ın kararı “Filistin’e karşı benzeri görülmemiş bir saldırganlık” ola TOPLANIYOR madı. Kudüs birdir. Doğusu ya da batısı diye bir şey yok. Kudüs, Filistin Devleti’nin Arap, Filistinli ve İslami başkentidir” ifadelerini kullandı. rak nitelendirildi ve direniş çağrısı yapıldı. Hizbullah yanlısı El Ekber gazetesi “ABD’ye ölüm” manşetiyle çıktı. Sokaklar karıştı Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Gutarres’in “tek taraflı” olarak tanımladığı adımla ilgili, BM Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) aralarında Britanya, Mısır, Fransa ve ABD’ye tehdit Nüfusunun çoğunluğu Müs lüman olan ülkelerin başkentlerinden de Trump’ın kararına yoğun tepkiler geldi. Washington’dan geri adım atmasını talep eden Irak hükü Batı Şeria ve Gazze’deki gösterilere İsrail güçleri sert müdahalede bulundu, en az 30 kişinin yaralandığı duyuruldu. meti ise ABD’nin Irak Büyükelçisi’ni ve “haksız” olarak niteledi. Ürdün, Dışişleri Bakanlığı’na çağırarak kara Malezya, Endonezya ve Birleşik Arap rı protesto ettiğini bildirdi. Irak’ta Şii Emirlikleri’nden de Trump’ın Kudüs lider Ayetullah Ali Sistani ise kararın kararına tepkiler dün de sürdü. “İntifada” ve “öfke günü” çağrılarının ardından başta Batı Şeria’daki Beytüllahim olmak üzere Filistin genelinde ABD kararına yönelik protestolar başladı. Protestolarda ABD ve İsrail bayrakları yakılırken üzerleri çarpı işaretiyle çizilmiş Trump posterleri taşındı. İsrail güçlerinin işgal altındaki Filistin toprakları Batı Şeria’ya yüzlerce asker gönderdiği haberleri gündeme düştü. İtalya’nın da olduğu 15 ülkenin sekizinin çağrısıyla bugün akşam saatlerinde toplanacağı bildirildi. FetihHamas uzlaşı çabası Öte yandan Filistin’de Gazze Şeridi ile Batı Şeria’da yönetimleri ellerinden bulunduran Hamas ve El Fetih arasındaki uzlaşı arayışları Trump’ın Kudüs kararının ardından yeniden hız kazandı. Filistin Başbakanı Rami el Hamdallah, Hamas liderleriyle görüşmek üzere Gazze’ye geçti. Trump’ın yüz milyonlarca Arap ve Müslümanın duygularını incittiğini vurguladı ve “Bu karar, Kudüs’ün Filistinlilere geri dönmesi gereken işgal edilmiş toprak olduğu gerçeğini değiştirmeyecektir” dedi. Suudi Arabistan Kralı Selman Bölgeden ABD’ye karşı en sert açıklama ise İran destekli Iraklı milis grubu Hareket Hizbullah el Nüceba’dan. Yaklaşık 10 bin savaşçıya sahip olduğu belirtilen milis örgütü, kararın Irak’taki ABD askerlerine saldırmaya Batı Şeria’nın Ramallah, Nablus, El Halil kentlerinde yüzlerce Filistinlinin katılımıyla gösteriler gerçekleşti. Gazze’de de geniş çaplı protestolar vardı. Batı Şeria’da İsrail güçleri kimi taş atan eylemcilere ateş açarak, göz kararının Washington’ın barış sürecindeki koruyucu rolünü ortadan kaldırdığını söyleyen El Hamdallah, “geçilen tarihi aşama”da tüm siyasi güçleri Filistin yönetiminin etrafında birlik olmaya çağırdı. “Ulusal uzlaşı, dönüşü olmayan stratejik bir bin Abdülaziz, ABD Başkanı Donald Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıma kararını “sorumsuz” “meşru neden” sağlayacağını savun yaşartıcı gazla sert müdahalede bu seçimdir” ifadelerini kullanan Filistin du. Lübnan Hizbullahı’nın parlamen lundu, Filistin Kızılayı 30’u aşkın ki Başbakanı, “ana vatanı birleştirme to kanadından yapılan açıklamada, şinin yaralandığını duyurdu. adımlarını hızlandırmalıyız” dedi. ‘Iran karşıtlığı ıttıfakı’ ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson dün Viyana’da AGİT toplantısına katıldı. Tillerson’ın Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile bir araya gelebileceği de duyuruldu. Tillerson, Trump’ın Kudüs kararını savunurken “Başkan Amerikan halkının isteğine uydu” dedi. Şam masaya dönüyor Suriye yönetiminin geçen hafta terk ettiği Cenevre görüşmelerinde yeniden masaya dönüş kararı aldığı belirtildi. Suriye resmi ajansı SANA’nın haberine göre, Beşar Caferi başkanlığındaki Şam heyeti, BM liderliğindeki Cenevre görüşmelerinin sekizinci turuna katılmak üzere pazar günü toplantıda olacak. BM tarafından toplantının sonlanacağı 15 Aralık’a kadar heyet Cenevre’de kalacak. Geçen ay sonunda başlayan sekizinci tur görüşmelere katılan Şam delegasyonu, muhalefetin geçiş süreci için Devlet Başkanı Beşşar Esad’ın yönetimden çekilmesi talebinde ısrarcı olması nedeniyle geçen hafta sonu istişarelerde bulunmak üzere Şam’a dönmüştü. Şam yönetiminin masada olmamasına Fransa ve ABD’den tepki yükselmiş, iki ülkeden Suriye’nin görüşmelere dönmeye ikna edilmesi için Rusya’ya çağrı yapılmıştı. Suriye’nin Cenevre’de masaya dönme kararı, askeri ve diplomatik alanlarda Şam yönetiminin lehine olan gelişmelerin ardından geldi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in önceki gün yaptığı Fırat Nehri’nin her iki kıyısının IŞİD’den tamamen temizlendiği, bölgede askeri operasyonların sonlandığı, artık siyasi çözüme odaklanılması gerektiği açıklamasının ardından dün de Batılı diplomatların Suriye muhalefetine Şam yönetiminin sahada üstünlük sağladığını görmeleri, “Esad’sız geçiş” talebini şimdilik rafa kaldırmaları telkininde bulundukları yansımıştı. ABD’nin Kudüs kararıyla ilgili Avrupa’dan tep kararını önceden Arap ülkeleriyle görüşüp yeşil ışık alma kiler dün de sürerken kimi yo sının ardından duyurduğunu rumda Riyad cephesinin çıkışla söylediği savunuldu. İsrail’in rının “kamouyuna yönelik oldu Channel 10 kanalına verdigi de ğu, ABD ile Tahran karşı ittifak meçte Katz’in, bu çerçevede Ri ta buluştuğu” savunuldu. yad liderliğindeki bloka işaret Daha karanlık çağ... AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Fede ettiği, İran karşıtlığında birleştikleri iddiası gündeme yansıdı. Kimi yorumda Trump’ın hem danışmanı hem de damadı, rica Mogherini, Trump’ın kararı İsrail’le yakın ilişkisi bilinen Ja nı “Bizi şu anda içinde bulunduğumuzdan daha karanlık çağlara geri gönderme olasılığı var” sözleriyle eleştirdi. Britanya Dışişle ÇEKYA, TRUMP’IN İZİNDE... ABD’nin kararının ardından Kudüs surlarına ve belediye binasına ABD bayrağı asan İsrail cephesinde Başbakan Binyamin Netanyahu, başka ülkelerin de Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıya red Kushner’in son dönemde Ortadoğu barışı için bazı girişimlerde bulunduğu, bunların ortaya fazla bir şey koymadığının ri Bakanı Boris Johnson, dünya cağını savundu. İlk yeşil ışık da Çekya’dan geldi. görüldüğüne de dikkat çekildi. nın Trump’tan Ortadoğu’daki so AFP’nin haberinde düşünce runların çözümü noktasında cid sahip olmadığı, oy verme haklarının kuruluşu Atlantik Konseyi’nden di açıklamalar beklediğini vurguladı. bulunmadığı vurgulandı ve Başbakan Barbara Slavin’in, Trump’ın Kudüs Fransa kararı tanımadıklarını duyur Netanyahu’nun bu tür sorunları çöz hamlesinin “barış sürecinin her za muştu. Berlin’den de Trump’ın kararını mek için bedel ödemeye hazır olup ol man bir illüzyon olduğunun doğrulan desteklemedikleri çıkışı geldi. Rusya, madığı sorgulandı. ması” şeklindeki değerlendirmesi ak kararın Ortadoğu’da çözüme katkı sağ AFP’nin Yedioth Ahronoth gazetesin tarıldı. Slavin, Kushner’in barış ça lamayacağını, aksine bölgedeki gerili den aktardığı Nahum Barnea imzalı ya balarının aslında Suudi Arabistan’a mi tırmandırdığını ifade etti. zıda ise Trump’ın konuşmasının iç si İran’a karşı İsrail’le birlikte çalışma Washington’ın adımı, ABD ve İsra yasi gerekçelerle yapıldığı ancak tepki sı için bir kılıf olduğu görüşünde. Dı il basınında da eleştirilere konu ol lerin kontrolden çıkabileceği belirtildi. şilişkiler Konseyi Ortadoğu Araştır du. İsrail’de yayımlanan Haaretz’de, Washington Post Yayın Kurulu im malar merkezinden Elliott Abrams ise Trump’ın kararını destekleyen yazı zalı yazıda, Trump’ın kararı “büyük Arap hükümetlerinin Kudüs kararı ların yanı sıra, bu kararın ülkeye be bir risk” diye nitelenerek eleştirildi. na yönelik “kamuoyu için” tepkilerini del ödetebileceğini vurgulayan analizlere de yer verildi. Nir Hasson imza ‘Riyad’a danışıldı’ dile getirmek durumunda olduklarını ancak bunun arka planda İran’a atıf lı yazıda, Kudüs’te yaşayan yaklaşık İsrail’in Ulaştırma ve İstihbarat Ba la “İsrail’le ilişkilerindeki temel etkeni 320 bin Filistinlinin nüfus cüzdanına kanı İsrael Katz’in, Trump’ın Kudüs etkilemeyeceğini” savundu. Brüksel’de Katalan eylemi Bağımsızlık yanlısı Katalanlar, Belçika’nın başkenti Brüksel’de kitlesel bir yürüyüşle gövde gösterisi yaptı. Tek taraflı bağımsızlık ilanını takiben Madrid tarafından görevden alınınca “Krizi AB’nin kalbine taşımak” amacıyla Brüksel’e giden Katalonya eski lideri Carles Puigdemont’a destek için düzenlenen yürüyüşe yaklaşık 45 bin kişinin katıldığı belirtildi. Katalonya bayrakları ve “Uyan Avrupa” dövizlerinin taşındığı yürüyüşe Puigdemont da katıldı. Madrid “isyana teşvik”in de yer aldığı bir dizi suçlamada bulunduğu Puigdemont hakkındaki uluslararası yakalama kararını önceki gün kaldırmıştı. Trump’ın Kudüs’ü ABD Başkanı Trump teslim etmeli ki, Amerikan diplomasisi açısından ‘çok cesur’ bir karara imza attı. Aslında ABD Kongresi’nin 1995’te aldığı, kampanya vaatlerinde kullansalar bile hiçbir başkanın uygulamaya cesaret edemediği bir karara imza attı. Dünya çapında üç dinin takipçileri için de kutsallık içeren Kudüs’ü (Yaruşalayim/Jerusalem) resmen İsrail’in başkenti olarak tanıdıklarını ve elçiliklerini taşıyacaklarını duyurdu. Bu karar dünyanın en etkili devletinin; insanlığa büyük yıkım getirmiş iki dünya savaşının ardından şekillenmiş ve Ortadoğu’da sömürgecilik döneminden çıkıştan kalma en çetrefilli mesele olan İsrailFilistin anlaşmazlığında açıkça İsrail’den yana tavır alması demek. HHH Kararı açıklarken, “Çocuklarımız sevgimizi miras almalı, çatışmalarımızı değil” gibi dokunaklı cümleler kuran Trump, bu hamlesinden bir ‘barış süreci’ çıkması umudunu da dile getirdi. Bugünden yarına buna İngilizcedeki ‘wishful thinking’ (hüsnükuruntu) denilebilir. Yolsuzluk ithamlarından bunalmış İsrail Başbakanı Netanyahu’ya ‘ilaç gibi’ gelecek bu karar, ortada zaten barış süreci de yokken, ABD ve İsrail cephesinin hep savunageldiği ‘iki devletli çözüm’ formülüne sıkılmış bir kurşun. Öyleyse asıl soru niye sıkıldığı ve niye şimdi sıkıldığı? HHH İsrail; BM taksimini Arapların reddetmesi eşliğinde 1948’de kurulması sonrasında salt Batı Kudüs’ü elinde tutuyordu. Ortadoğu’nun Süveyş krizi ile sarsıldığı yılların ardından 1967 savaşıyla o vakitler Ürdün’ün kontrolündeki Doğu Kudüs’ü de ele geçirdiler. İsrail’in Kudüs’ün bir bütün olarak başkent ilanı 1980’deki ilhakla geldi. Uluslararası toplum bu ilhakı tanımadı. Filistinliler Doğu Kudüs’ü gelecekteki devletlerinin başkenti görse de İsrail’in yerleşim birimleriyle genişleme politikalarına mani olamadılar. Yine de Kudüs’ün statüsü 1993’teki Oslo sürecinden beri müzakere masasının unsuru olageldi. Bugün Kudüs’te 850 bin kişi yaşıyor. Nüfusun yüzde 37’sini Araplar, yüzde 61’ini de Yahudiler oluşturuyor. HHH ABD’nin kararı kısa vadede neyi değiştirebilir? AB ülkelerinin çoğunun statü netleşmeden ‘başkent’ kararı alması zor ama ara formül hemen devreye girdi. Çekya ‘Batı Kudüs’ vurgusuyla İsrail’e arka çıktı. Filipinler hükümeti elçiliğini taşımayı gündeme aldı. Ortadoğu’da ağırlığını artırmış Rusya’nın zaten ‘Batı Kudüs’ü İsrail’in başkenti gören kararı var. Çin hükümet belgelerinde ise Kudüs ‘İsrail’in başkenti’ diye geçiyor. Öncelikle kutsal mekânların bulunduğu Doğu Kudüs hattında kalan ‘Eski Kent’ olmadan bu ara formül yayılabilir. HHH Filistinlilerin yeni ‘intifada’ başlatması hem askeri kapasiteleri hem de siyasi uzlaşmazlıkları düşünüldüğünde çok zor. Hal böyleyken Hamas yine ‘cehennemin kapılarının açılacağı’ söylemini tutturdu, tüm Arap ve İslam ülkelerine ABD ile ilişkilerini kesip elçilerini yollama çağrısı yaptı. Kınamanın ötesine geçemeyen bu ülkelerin ABD’yi engellemek içni yapabilecekleri bir şey yok. Bölgede Suriye, Irak ve Yemen’i enkaza çeviren, Lübnan’ı istikrarsızlaştıran ABD politikalarına tek direnen İran’ı düşman, Hamas’ı ve Hizbullah’ı ‘terörist’ ilan eden onlar. Ortadoğu politikaları çökmüş Türkiye’nin düzenleyeceği zirveden de sonuç beklemek beyhude. HHH Peki Trump niçin şimdi böyle bir adım attı? Obama yönetimi Ortadoğu’ya ‘İhvan’ üzerinden dizayn vermeye çalışıp başarısızlığa uğradı. Trump ise Vahhabi/ Selefi Suudi Arabistan’da genç kral üzerinden modernleşme hamlesiyle yürümek istiyor. Amerikan müesses nizamı tarafından sıkıştırılması bir yana, Suud odaklı bu siyasetin sonuç vermesi zor. Şimdiden Lübnan ile Yemen’deki duvara tosladılar. Trump şimdilik İsrail ile barışma resmi veren ve Filistinliler için arabuluculuğa soyunmuş Riyad’ın elini zayıflattı. HHH Yine de bence niyet ‘Yahudileri denize dökmek’ değilse eğer, her koşulda Filistinlilerin gündemine ve mücadelelerine ‘eşit vatandaşı’ olabilecekleri ‘tek devletli bir çözüm’ ufku girmesi hayırlı. Sola ise boş sloganlar değil, en başta ‘Filistinli Araplar ve Yahudilerin nasıl barışacağı ve yaşayacağıyla’ alakadar olması düşer. Schulz pazarlık izni peşinde Almanya’da gözler 24 Eylül’deki seçimlerin sonrasında koalisyon hükümeti pazarlıklarına çevrilmiş durumda. Sosyal Demokrat Parti’nin (SPD) dün başlayan üç günlük kongresinde Başbakan Angela Merkel liderliğindeki Hıristiyan Demokratlarla bir kez daha koalisyona gidip gitmeme masaya yatırılıyor. SPD liderinin resmi pazarlığa oturmak için delegelerden destek istediği haberleri dün gündeme yansıdı. Schulz ayrıca 2025’e kadar “Birleşik Fedaral Avrupa”nın oluşturulması çağrısında bulundu. “Bunun için Avrupa anayasası anlaşması istiyorum” dedi. C MY B