Katalog

Pazar 3 Aralık 2017 ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY Altın ithalatındaCari açığa da darbe vuran yüzde 218’lik altın ithalat artışı Meclis gündeminde sır patlamaBiErimllkeirşsliıkikraAledrraaip Türkiye’nin altın ithalatı 2017’nin ilk 10 ayında, önceki yılın ki altın ticareti hacmi (ithalat ve iharacat rakamının toplamı), bu yılın ilk 10 ayında 9.3 aynı dönemine göre yüzde milyar dolara ulaştı. Geçen yıl 218’lik artışla 14 milyar do bu rakam, 3.2 milyar dolardı. lara ulaştı. Ocakekim döneminde ithal edilen altın miktarı 356 tonu aştı. 2013’te EMRE DEVECİ Türkiye’nin en çok altın ihracatı yaptığı ülkeler sıralamasında geçen yıl dördüncü sı ulaşılan 350 ton, bu yılın ilk 10 rada olan BAE, bu yıl birinci sıraya ayında geçildi. Altın ihracatımız ise yükseldi. Yine geçen yıl ilk 10 ayda aynı dönemde yüzde 16’lık azalışla Türkiye BAE’den 2.3 milyar dolarlık 6 milyar dolara düştü. Böylece, ge altın ithal ederken, bu yıl bu rakam çen yıl altın ticaretinde net ihracat 4.4 milyar dolara çıktı. BAE, İran çı olan Türkiye, bu yıl net ithalatçı yaptırımlarının delinmesi için yapı oldu. Parasal olmayan altın ticare lan altın ticaretinde de ilk sırada yer tindeki bu olağanüstü artışı TBMM alan ülkeydi. Rıza Sarraf, ABD’deki gündemine taşıyan CHP Tekirdağ davada Dubai üzerinden nasıl altın Milletvekili Faik Öztrak, konuya da ticareti yaptıklarını anlatıyor. ir Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’in yanıtlaması istemiyle so Cari açığa darbe ru önergesi verdi. Altın ticareti cari açığı da olum BAE üçe katladı suz etkiledi. Dokuz ayda cari açık geçen yılın aynı dönemine göre, Altın ithalatı yaptığımız ülkeler yüzde 27 artarak 31.1 milyar dola arasında ilk sırada Birleşik Arap ra ulaşırken, açığın 7.4 milyar dola Emirlikleri (BAE) yer alıyor. Katar rı yani cari açığın yüzde 24’ü “net krizi nedeniyle gerilim yaşayan iki altın ithalatı”ndan kaynaklandı. ülke olan Türkiye ile BAE arasında l Ekonomi Servisi Rekorun nedeni ne? Cumhuriyet’e konuşan CHP’li Öztrak: “TCMB’nin altın rezervlerinin yılbaşından bu yana yüzde 60 arttığını görüyoruz. Bu artışın sebeplerinin, hangi amaçla bu kadar altın ithal edildiğinin kamuoyuna açıklanması gerekmektedir.” Kâr arttı, istihdam azaldı Bankaların toplam net kârı yüzde 28 artarken istihdam ve şube sayısı azaldı. EMRE DEVECİ Türk bankacılık sektöründe net kâr bu yılın ilk 10 ayında 2016’nın aynı dönemine göre yüzde 28.3 artarken istihdam bir yılda yüzde 1.3 azaldı. Şube sayısındaki düşüş ise bir yılda yüzde 3 oldu. 27 Kasım’da Türkiye Bankalar Birliği (TBB) tarafından açıklanan rapora göre, Eylül 2017 itibarıyla toplam 51 bankada çalışan sayısı 195 bin 64. Bu rakam eylül 2016’da 197 bin 719’du. Geçen yıl eylül ayında 10 bin 985 olan şube sayısı ise Eylül 2017’de 10 bin 658’e düştü. Türkiye’de yüz bin kişiye düşen banka çalışanı sayısı 244, şube sayısı 13. Avrupa Birliği’nde ise yüz bin kişiye düşen çalışan sayısı 549, şube sayısı 35. Dijital bankacılık 2016’da net 37.5 milyar TL kâr eden bankalar, bu yılın ilk 10 ayında 41.2 milyar TL kâr etti ancak istihdamdaki düşüşün önümüzdeki aylarda sürmesi bekleniyor. İstihdamdaki düşüşte dijital bankacılıktaki gelişmenin etkili olduğu belirtiliyor. Banka çalışanları ise iş yükünün arttığını, daha fazla işin daha az kişiye yaptırıldığını dile getiriyor. l Ekonomi Servisi Oyak Renault’da üretime ara verildi Bursa’nın Nilüfer ilçesi Mudanya Yolu olarak bilinen Sanayi Caddesi üzerinde meydana gelen kazada Oyak Renault fabrikasının işçilerini taşıyan servis aracının kaza yapması sonucu 4 kişi hayatını kaybederken 11 kişi de yaralandı. Kazanın ardından fabrikadan işçilere üretime ara verildiğine dair SMS gönderildi. Gönderilen mesajda, “Bu gece servislerimizden birinin geçirdiği trafik kazasında acı kayıplarımız ve yaralanan arkadaşlarımız olmuştur. Bu doğrultuda 08 16 ve 16 24 mesaileri iptal edilmiştir. Detaylı duyurular paylaşılacaktır. Başımız sağ olsun” ifadeleri kullanıldı. l Ekonomi Servisi Vodafone 6 bin engelliye ulaşTI Vodafone Vakfı, hibe tutarı 5 milyon TL’yi bulan Düşler Akademisi projesiyle 6 binden fazla engelli öğrenciye ulaştı. Bugüne kadar gerçekleştirdikleri tüm projeler aracılığıyla ulaştıkları engelli ve dezavantajlı birey sayısının 170 bini aştığını belirten Türkiye Vodafone Vakfı Başkanı Hasan Süel, “Toplumun önemli bir yüzdesini oluşturan engelli bireyler için kalıcı çözümler üretmemiz gerektiğini düşünüyoruz” dedi. l Ekonomi Servisi vİtehraglisbiaskıflıiyrlaatnındıda Singapur’la yapılacak olan et ithalatında vergi sıfırlamasının ardından şimdi de kuru baklagil ithalatı için vergi sıfırlamasına gidildi. Bakanlar Kurulu’nun, ‘İthalat Rejimi Kararına Ek Karar’ kapsamında kuru fasulye, barbunya, nohut ve börülce ithalatında gümrük vergisi oranlarını sıfıra indiren karar, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre, kuru baklagillerden tohumluk olmayan fasulye türleri, barbunya, nohut ve börülce ithalatında AB, Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA), BosnaHersek, Güney Kore, Malezya, D8 ülkeleri (Gelişmekte olan sekiz ülke, İran, Pakistan, Bangladeş, Malezya, En donezya, Mısır ve Nijerya) ve diğer ülkelerden yapılacak ithalatta gümrük vergisi oranı sıfır olarak uygulanacak. Bu ürünler için sözkonusu gümrük vergisi oranı 1 Haziran 2018 tarihinden itibaren AB, EFTA, Malezya, D8 ülkeleri ve diğer ülkeler için yüzde 19.3, Güney Kore için yüzde 8.7’e çıkacak. l Ekonomi Servisi Elektrik üretiminde ve fiyatlarda alarm BOTAŞ’ın elektrik üretimi amaçlı gaz fiyatını yüzde 8 artırması ve santralllara tüketecekleri gazın ancak yüzde 40’ını verebileceğini bildirmesi enerjide kaygıları artırdı. Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) İstanbul Şube Başkanı Erol Celepsoy, santralların kalan yüzde 60’lık kısmı daha pahalı gaz satan özel sektör ithalatçılarından tedarik etmek zorunda kalmasının, hem üretimde sorunlara hem de elektrik fiyatlarında ciddi artışa neden olacağı uyarısında bulundu. Cumhuriyet’e konuşan Celepsoy, doğalgaz ithalatçılarının ellerinde bulunan gazı satamamaları üzerine BOTAŞ’ın bu adımı attığını hatırlatarak, yandaş firmaların çıkarının gözetildiğini vurguladı. Kış zor geçebilir Doğalgazla elektrik üreten santrallar, BOTAŞ’ın kararı üzerine özel sektörden ithalatçılarla masaya oturmaya başladı. Ancak özel firmaların BOTAŞ’tan çok daha yüksek fiyat isteme leri nedeniyle önümüzdeki günlerde santralların elektrik üretiminde kısıntıya gidebileceği belirtildi. Santralların sorunu Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na taşıdığı ancak henüz bir çözüm bulamadığı aktarıldı. Türkiye’de elektriğin yüzde 37’sinin doğalgazdan üretildiğini hatırlatan Celepsoy, kış aylarında elektrik tükeminin arttığını, sorun yaşanabileceğini dile getirdi. l Ekonomi Servisi ABD Senatosu vergi tasarısını onayladı ABD vergi sisteminde büyük değişiklikler öngören 1.5 trilyon dolarlık vergi tasarısı Senato’da dün yapılan oylamada 49’a karşı 51 oyla kabul edildi. Demokratlar’ın karşı çıktığı tasarıya muhalafet eden tek Cumhuriyetçi Senatör Bob Corker oldu. Corker, bütçe açığını 1 trilyon dolar artıra cağı için “hayır” oyu kullandığını açıkladı. Amerikan şirketlerine yönelik vergi oranını yüzde 35’ten yüzde 20’ye indirecek tasarının Senato’dan geçmesi, ABD Başkanı Donald Trump ve Cumhuriyetçi Parti’nin bu yılki en önemli başarısı oldu. Cumhuriyetçiler yaklaşık 500 sayfalık vergi tasarıları nı, oylamadan sadece birkaç saat kala Demokratlar’la paylaştı. Cumhuriyetçi senatörler, Temsilciler Meclisi’nde geçen ay onaylanan ve bazı farklılıklar içeren diğer vergi tasarısıyla Senato’nun onayladığı tasarı arasında “uzlaşma” sürecini başlatacak. l Ekonomi Servisi ekonomi 9 ABD’nin sert yaptırımlarına rağmen Rusya, enerjide yeni projelere imza atıyor. ABD’nin yaptırımları Rusya’yı durduramadı KPMG’nin 2017 Sonbahar Petrol ve Gaz piyasa analizine göre, yaptırımlara rağmen Rusya, Avrupa’nın, Asya’nın, özellikle Çin’in bir numaralı enerji tedarikçisi olmaya devam ediyor. KPMG Türkiye Enerji Sektör Lideri Ümit Bilirgen, “Başkan Trump’ın İran çıkışı, Kuzey Kore ile gerginliği artırması, Rusya’ya Almanya ile gerçekleşecek yeni enerji projelerinde yaptırım uygulama girişimi radikal adımlardı. Ancak Avrupa ülkeleri de dahil olmak üzere, ABD’nin bu yaptırım hamleleri pek dikkate alınmadı ve Rusya, Avrupa’nın, Asya’nın, özellikle Çin’in bir numaralı enerji tedarikçisi olmaya devam etti” dedi. Bilirgen, Rusya’nın Çin’e ihracatta ABD’nin bir numaralı petrol müttefiki Suudi Arabistan’ı 2016’da geçtiğini ve bu durumun 2017’de de sürmesini beklediklerini söyledi. l Ekonomi Servisi Metalde adım adım greve doğru Metalde uyuşmazlık olunca işçiler eylemlere başladı. Arabulucu da anlaşma sağlayamazsa grev süreci başlayacak. MUSTAFA ÇAKIR Yaklaşık 140 bin işçiyi kapsayan metal işkolundaki toplusözleşme görüşmelerinin uyuşmazlıkla sonuçlanması üzerine işçiler eylemlere başlarken süreç arabulucuya taşındı. 15 günlük sürede arabulucu da uzlaşma sağlayamazsa grev süreci başlayacak. Türkİş’e bağlı Türk Metal Sendikası ile DİSK’e bağlı Birleşik Metalİş Sendikası’nın Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) ile 5 Ekim’de başlayan grup toplu iş sözleşmesi müzakerelerinde anlaşma sağlanamaması üzerine uyuşmazlık tutanağı tutuldu. Ardından da Türk Metal Sendikası, MESS’e bağlı tüm işyerlerinde fazla mesaiye kalmama eylemi başlattı. İşçilerden siyah çelenk Aynı zamanda MESS’in İstanbul’daki genel merkezi ile Ankara, Bursa ve İzmir’deki bölge temsilciliklerine de işçiler tarafından siyah çelenk bırakıldı. Birleşik Metalİş Sendikası da, yarın sabahtan itibaren “üretimden gelen güçlerini kullanacaklarını” bildirdi. Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Yasası’na göre, uyuş mazlığın tutanakla tespit edilmesinin ardından taraflardan biri 6 gün içerisinde bunu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bildirecek. Bakanlık da 6 gün içinde arabulucu görevlendirecek. Arabulucunun görevi, 15 gün sürecek. Bu süre tarafların anlaşması ile en çok 6 gün daha uzatılabilecek. Süre sonunda anlaşma sağlanamaması halinde ise arabulucu bunu bakanlığa bildirecek. Bundan sonrasında ise grev süreci başlayacak. Sendikalar 60 gün içinde grev kararı alabilecek. Grev kararı alınması halinde ise hükümetin, erteleme yetkisi bulunuyor. Hükümet, son dönemdeki grevleri “milli güvenlik” gerekçesiyle erteliyor. Bu durumda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı uyuşmazlığın çözümü için bizzat arabuluculuk yapabileceği gibi bir kişiyi de arabulucu olarak görevlendirebiliyor. 60 günlük erteleme süresinin sonunda da anlaşma sağlanamazsa 6 gün içinde taraflardan birinin başvurusu üzerine uyuşmazlık Yüksek Hakem Kurulu tarafından çözülüyor. Yüksek Hakem Kurulu’nun kararları ise kesin ve toplu iş sözleşmesi hükmünde. l ANKARA Dış ticaret açığı 6.2 milyar dolara çıktı Kasım ayında gerçekleşen ithalat, ihracattan fazla olunca dış ticaret açığı yüzde 52 artarak 6.2 milyar dolara yükseldi. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın kasım ayına ilişkin açıkladığı dış ticaret, ticaret, esnaf ve kooperatiflere ilişkin geçici idari verilerine göre, ithalat yüzde 21.10 artışla 20 milyar 519 milyon dolara yükselirken; ihracat ise ancak yüzde 11.02 artarak 14 milyar 232 milyon dolara yükselebildi. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise, geçen yılın aynı ayın da yüzde 75.7 düzeyinde iken; 2017 Kasım’da yüzde 69.4 olarak gerçekleşti. Aynı dönemde dış ticaret hacmi yüzde 16.76 artış gösterip 4 milyar 751 milyon dolar olarak kayıtlara geçti. Bahsi geçen ayda en çok ihracat yapılan fasıllar, 2 milyar 259 milyon dolarla ‘motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları’ olurken; en çok ithalat yapılan fasıl ise, 3 milyar 519 milyon dolarla ‘mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler’ oldu. l Ekonomi Servisi Eticarette hedef 10 milyar TL Temmuz ayında 10 milyar 175 milyon lira aylık ciro yapan eticaret sektörü, aralık ayında bu barajı aşmak istiyor. Bilişim Sanayicileri Derneği’nin raporuna göre, 2017’nin ilk üç çeyreğin de yüzde 44 büyüyen internet alışverişi sektöründe, temmuzda 104 tatil ve seyahat sitesi üzerinden 10.1 milyar liralık internetten alım gerçekleştirilmişti. Aralık ayında hedef, temmuz rekorunu kırmak. C MY B