Katalog

BULMACA 14 TASARIM: SERPİL ÜNAY Pazar 3 Aralık 2017 BULMACA SEDAT YAŞAYAN SOLDAN SAĞA 1 Resimde gördüğünüz ünlü Hollandalı futbolcu... Askısız, kolları açık ve etek boyu diz üstünde biten kadın giysisi. 2 Osmanlılarda yeni evlenen erkeklerden alınan vergi... Birkaç renkli iplikten yapılmış dokuma... Düz ve geniş arazi... Anadolu halklarının en eski ana tanrıçası. 3 Hafif kadifemsi bir görünüş kazandırılmış sığır derisi... Balıkçı ağlarının yanlarında bulunan takviye ipleri... Bering Boğazı ile Büyük Okyanus arasındaki adalar zinciri. 4 Hayvanlara vurulan damga... Boruları döndürmeden eklemeyi sağlayan bağlantı parçası... ABD’de yaygın olan ve çok kadınla evlenmeyi zorunlu gören bir Hıristiyan tarikatı. 5 Zaviye... Balık yumurtasıyla yapılan bir tür meze... İbsen’in “Bir Bebek Evi” adlı tiyatro oyununun baş kişisi... Hititlerin Anadolu’da yerleştikleri ilk kent olan ve günümüzde “Kül tepe” olarak adlandırılan yer. 6 Bir çeşit açılır kapanır perde... Her yüzünde iki eğimi olan kırık çatı tipi... Temiz, iffetli. 7 Kızıldeniz’den Akdeniz’e geçen, istilacı ve otçul bir balık... Takımlar grubu, küme... Tanrıtanımaz... Mersin ilinde antik bir kent... Dolma yapmak için hazırlanan karışım. 8 Tiyatroda, bir oyuncunun heyecanlanarak rolünü oynayamamasına verilen ad... Kimi bitkilerden elde edilen bir tür zamk... Haber toplama ve yayma işiyle uğraşan kuruluş... Tıpta en gelişmiş görüntüleme tekniğinin kısa yazılışı. 9 Derinleştirme... “Yaz bahar ayında bir od verdiler / Yandım gittim karlı dağ iken” (Karacaoğlan)... Önü hendekli siper... Ceylan. 10 Bir soru sözü... Arabistan’ın çeşitli yerlerinde kurulan pazarlara verilen ad... Karadeniz yöresine özgü, salça, ceviz ve kırmızı biberle yapılarak kahvaltıda yenen bir yiyecek... “Topra Bu haftaki bulmaca ödülü Kapitalizmden Uygarlığa Samir Amin Yordam Kitap 19 KASIM 2017 1651 KAZANANLAR: Ayça Yağmur Şimşek, Ayşe Çığ, Neşe Özgüner, Vedat Aykaç, Nurettin Yıldıran, ANKARA, İbrahim Kargıtuğ, MUĞLA, Rıfat Değirmenci, Nuri Mıdıkhan, Erçin Yalçın, naci Balcı, Zeki Konar, İZMİR, Ahmet Uyanık, Sedat Konçuk, Ayşe Hürbaş, İnci Utkan, Barış Erdinç İbin, İSTANBUL, Haldun Sarıgül, KIRKLARELİ, Erdem Ofli, KOCAELİ, Mehmet Cengiz Turnagöl, ANTALYA, Sadettin Maraloğlu, MERSİN, Osman Nevres Yılmazlar, KONYA, Cumhur Çiftçi, Berkay Akdağ, BALIKESİR, İzzet Remzi Avdan, POLATLI, Füsun Aksaycık, AYDIN Not: Bulmaca yanıtlarını bundan böyle [email protected]. tr veya (0212) 343 72 64 numaralı faksa gönderebilirsiniz. Posta ile gönderilen yanıtlar ise aynı adrese gönderilmeye devam edecek. 19.11.2017 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nde yayımlanan bulmacanın çözümü ve bulmacayı doğru yanıtlayanlar arasında yapılan çekilişte Dostoyevski’nin Suç ve Ceza (Yordam Kitap) kitabını kazananlar: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 B İ LGEOLGAÇ FOBOKRA S İ 2 E P ENG L E P İ R İ F AN İ NUN 3K BOZ E T TO AB KAVANÇO 4 LA MO AR Ş E RUA AL E K 5AKROT E R İ S KOR Ç İ NA A S 6NE NİNJA R AMA ŞOT İ S 7AR I Z İ DR İ S İ L ER AS E L 8 L E L EMA ROKAY ME Y ANA 9G GR KRAK RAF İ T AÇAN 10 A N A B A S İ S BALAR EBE G 11 N E R O N J AKO J UANRUL F O 12 S İ UR ENA D İ S L E K S İ N 13 K İ N E T İ K RA İ TEFE KEA 14 İ M İ K P A L İ ND ROM 15 N İ OMO İ MA J Z 16 T E S AN İ D B E LOT 17 S E T E R M A K A R O N İ 18 U F O İ NAK S İ TAM 19 G E L E N İ İT DURU 20 İ S HA Ş İ AVU S OR ğın torpak, ispirtonun istirpo” biçiminde telaffuzunda olduğu gibi, bir sözcük içindeki seslerin yer değiştirmesi olayına verilen ad. 11 Bir nota... Osmanlı mutfağına özgü, havuç ve koyun etiyle yapılan bir tür kalye... Güreşte bir oyun... Sevinç belirten bir ünlem. 12 Gaziantep yöresine özgü, mercimekli ve nohutlu bir çorba... Ulusal ya da yöresel konulardan esinlenerek oluşturulmuş müzik yapıtı... Yaprakları salata gibi yenen kokulu bir bitki. 13 Akdeniz Bölgesi’nde yetişen bir incir türü... Bir cins kırmızı pul biber... Azteklere verilen bir başka ad. 14 Tahıl yığını... Başka birinin kullandığı söz ya da tümceleri anlamsız olarak yankı gibi yineleme... İran’ın plaka imi. 15 “ odur ki alçak dura / Yüceden bakan göz değil” (Yunus Emre)... Bir spor kulübümüzün kısa yazılışı... Bir cetvel türü... Eski Türklerde “şaman, baksı, kam, ozan” gibi adlar da verilen büyücü şairler için kullanılan bir başka sözcük. 16 VanBahçesaray karayolunda bir dağ geçidi... Kısa kıllı ve sarkık kulaklı bir av köpeği cinsi. 17 Vatanı Antil Adaları olan ve “Barbados kirazı” da denilen meyve... Uzun tüylü bir süs köpeği. 18 “Ondan” anlamında kullanılan Arapça belirteç... Endonezya’nın plaka imi... Birbirine çok benzeyen iki şeyin karışması. 19 “Teknecik” de denilen, sarı çiçekli otsu bir bitki... Kısa mızrak. 20 Doğalgazın önemli bir bileşeni olan gaz... Eskiden mest üzerine giyilen sarı pabuç... Asya’da yaşayan yabanıl bir keçi. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1 Dilimize de çevrilen “Aşk ve Gurur”, “Emma”, “Mansfield Parkı” gibi romanlarıyla tanınmış İngiliz kadın yazar... Rumeli yöresine özgü bir tür köfte. 2 Rüşvet... Kahverengiye çalan kırmızı renk... Günlük yaşama ait küçük ve geçici belgeleri toplama şeklindeki koleksiyonculuk... Kesintilerden sonra kalan miktar. 3 Havayollarının merkez olarak kullandığı havalimanlarına verilen ad... Ölenlerin kılınmamış namazları ve tutulmamış oruçları için verilen sadaka... Kurnaz, tecrübeli... Bitlis ilinde bir düzlük. 4 Mezopotamya’da kurulmuş eski bir krallık... Mal alıp karşılığında mal 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 İsim:......................................................................................................................................... Adres:...................................................................................................................................... ................................................................................................................................................. Tel:.......................................................................................................................................... vererek ödeşme... Briçte sanzatunun kısa yazılışı... Petrol yağlarındaki parafinin giderilmesiyle elde edilen arıtılmış yağsı parafin... Radon elementinin simgesi. 5 Doğu ve Güney Afrika’nın ormanlık bölgelerinde yaşayan ötücü bir kuş... Gaziantep yöresine özgü, loğusalar için yapılan çorba şeklinde bir tür tatlı... “Delice doğan” da denilen bir kuş. 6 Kıbrıs’ın plaka imi... “Kalbim, bu zulümlü sevda / altındadır” (Ahmed Arif)... Yerfıstığı... Huzur. 7 Bir sporda erişilmiş derecelerin en üstünü... Ahşap zemin üzerine uygulanan bir tür vernik... İtalyan mutfağına özgü pirinç yemeği... AB ülkelerinde ve Türkiye’de bir ürünün güvenli olduğunu belirtmek için konulan simge. 8 Üç Silahşorlar’dan biri... Evrensel alıcı olan kan grubu... İspanyolların sevinç ünlemi... Bir şiir üzerine bestelenmiş müzik yapıtı. 9 Kalkan ve zırh gibi korunma aracı... 13. yüzyılda İngiltere’de zorba kralların yetkilerini büyük oranda daraltan siyasal bir anlaşmaya ve belgeye verilen ad... “Acıyı eyledik” (Hasan Hüseyin). 10 Pembe tüylü ve iri bedenli bir su kuşu... İzmir’in Çeşme ilçesinde turistik bir yöre... Bir tür taze ve tuzsuz beyaz peynir... Şenliklerde caddelere kurulan süslü kemer. 11 Lazerle katarakt ameliyatı... Suudi Arabistan’ın plaka imi... Bir renk... Nişastanın sindirilmesine yarayan ve tükürükte bulunan enzim. 12 Bıldırcın sökünü... Hastalık nöbeti... Öbür dünyada verilecek olan ceza. 13 İspanya mutfağına özgü,soğuk domates çorbası... Efendisiz samuray... Bal koymaya yarayan küçük tekne. 14 Ana atardamar... Geminin direk, seren, yelken ve ip gibi donanımını düzenleyen usta... Rize ilinde bir yayla. 15 Romanya’nın plaka imi... Sodyum elementinin simgesi... Öğütülmüş tahıl... Türk müziğinde bir makam. 16 “Aptal, salak” anlamında argo sözcük... Metal bir paranın yüzündeki bütün kabartma ve resimlerden daha yüksek bir çıkıntı oluşturan çevre pervazı. 17 Ortaoyununun sergilendiği genellikle oval biçimli alan... Arabistan kıyılarında sefer yapan bir çeşit tekne. 18 Bir işe gönlü olma, isteme... Elli şiniklik tahıl ölçeği... “O” gösterme sıfatının eski biçimi. 19 Avustralya’da yaşayan, devekuşuna benzer bir kuş... “Ne yaş döker, ne âşık ağlar / Tarihe karıştı eski sevdalar” (F.N. Çamlıbel)... Kıbrıs’taki Rum çete örgütü. 20 Halk edebiyatında aruz ölçüsüyle yazılan şiir türlerinden biri... Belirtme, gösterme. BRİÇ VOLKAN DENİZCİ [email protected] İzmir İkili Onör Süronör mü? İmp KG zonda Dağıtan: Güney ¦ AR ¦ DV1097 ¦ RD10 ¦ A102 Şampiyonlar Mete Cüce ve Aydın Köse Başkan Zorlu ile Briç için büyük emek vermiş Albay Enver Durul muş adına yapılan bu yılki turnuvaya 226 çift katıl dı. Sonuçlar: 1. Mete Cüce Aydın Köse %63.25 2. Ali Ulvi Yentur Ömer Erdoğan %60.48 3. Zafer Şengüler Hakan Göksu %60.37 Tahmin mi Yüzde Hesabı mı? İkili ¦ 962 ¦ D1043 KG zonda Dağıtan: Güney ¦ V1043 ¦ A3 ¦ ¦ AR7632 ¦ AR5 ¦ D1098 Batı 1Pik Herkes Pas Kuzey 3Kör Doğu 4Pik Güney 1Kör 6Kör Güneyin 3Körü zayıf olmasına rağmen ters zon durumunda yine bazı değerler içermeli. Dörtlü fit gösterdiğinden körler kapandı, rakiplerin de 4Pik demelerinden Güneydeki az bir şeyin pik dışında olacağını umduğundan Güney şleme sıçradı. Pik As atağından sonra en iyi oyun çizgisi nasıldır? Analiz ve çözüm: Atağa çakıp iki turda kozları topladınız. Trefleri nasıl oynayacaksınız? As trefli çekip Dama doğru trefl oynarsanız Doğu küçük koyarsa trefli bilmeniz gerekecek. Diyelim trefli bildiniz, 10’luya Rua çıktı; trefl Vale 45 adetse hala karoyu da bilmeniz gerek. Eğer trefl Rua Doğudan çıkarsa karo empasından kaçınmak için Batıda Vale treflin 23 parça olması gerekecek. Oysa %50’ye oynamaya karar verip trefl Damını oynarsanız Rua Batıdaysa örtmezse trefl kaybından kurtulur bir fazla için karo empası yaparsınız; Batı Ruayla örterse Asla alır, trefl Valeye verir ve yerdeki iki karoyu sağlanan treflere atıp üçüncü karoya çakarak amacınıza ulaşırsınız. Eğer trefl Damını Doğu alırsa ve Vale trefl ikili değilse bu kez karo empasını denersiniz. İşte diğer eller: ¦ AV1054 ¦5 ¦ D972 ¦ R65 ¦ RD873 ¦ V4 ¦ 86 ¦ V742 ¦ 76 ¦ R83 ¦ V976 ¦ V965 Güney Pas 1SA Kuzey 1Kör 3SA Batı pik damını atak etti, yerden rua kazandı. Deklaran kör damını oynadı. Doğu hangi kartı oynamalıdır? Çözüm: Onör süronör diye bir şehir efsanesi vardır, fakat bunun amacı daha küçük bir kartı büyütmek, promosyon sağlamaktır. Burada bütün büyük kağıtlar yerde olduğundan promosyon olanağı yoktur. O halde neden Ruayı koyalım? Batıda bir As olabilir. iki As olma olasılığı çok zayıftır Bu As karo As ise –veya As yoksa kontratı batırma olanağı yoktur. Ancak bu As kör Ası ise Doğu olarak örtüp pik dönmezsek kontratı batırma şansını yitirmiş oluruz. Efsane briç yazarı Victor Mollo bu eli aldığımız “Söz Savunmanın” adlı kitabında bu tür eşsiz çözümlemelerde bulunmuş. Tavsiye ederiz. Ne çıkarsınız? Dağıtan Güney, herkes zonda; eliniz ve deklarasyon: ¦ AV72 ¦ V32 ¦ D63 ¦ 742 Kuzey Pas 6Trefl 3SA Güney 1SA 2Pik Pas Haftanın Problemi İmp Herkes zonda Dağıtan: Batı ¦ V983 ¦ AV843 ¦ 83 ¦ 107 Batı 1Pik Pas Herkes Pas ¦5 ¦7 ¦ AR64 ¦ ARDV984 Kuzey Pas 5Karo Doğu Pas Pas Güney 4SA 6Trefl Güney eli güçlü olmasına rağmen biraz fazla gitti. Ortağında bir as varsa şlem oynamayı yoksa 5Trefl oynamayı hedefledi ve ortağında bir as çıkınca şlem söyledi! Batı pik As çıktı, ortağından 3lü olduğu bilgisini alınca koz döndü. Zaten iki boş piki olsa Güney şlem demezdi. Kontratı yapmanın bir yolunu görüyor musunuz? İyi bir haftasonu diliyoruz. SATRANÇ Jargon GM SUAT ATALIK [email protected] Son yıllarda kaybolan kavramlardan biri de satranç jargonu. Oyun ve maç ayırımını yapamayanlardan tutun, şampiyona ve turnuvayı bir zannedenlere kadar Türkçe Satranç Jargonu zedelendi.Futbolun toplum üzerindeki etkisiyle her ne konu olursa olsun futbol analojisi kuranlar için her şey maç! Fakat bunun da ötesinde örneğin yıllar evvel at çatalına beynel, duble ve triple erlere bingeç denmesi oturtulmaya çalışılmıştı. Beynel tutsa da bingeç Fransızcadan gelen kelimelere alternatif oldu. Bingeç deyince benim aklıma hep aşağıdaki oyun gelir. Kotov ve Keres’in oyun güçleri 1950’lerde tartışma kabul etmeyecek şekilde yüksekti. Tulalı Kotov ve Tallinli Keres kişilik olarak çok değişik tipler çizmiş olsalar da oyun tarzları ciddi risk içermekteydi: GM KotovGM Keres, Adaylar Turnuvası, Budapeşte 1950, NimzoHint Savunması 1.d4 Af6 2.c4 e6 3.Ac3 Fb4 (Nimzowitsch’in uygulamaya başladığında NeoVezir Gambiti diye nitelediği buluşu.) 4.a3!? (Bu riskli varyantın günümüzdeki müdavimleri 4.f3 hamle sırasını daha çok tercih ediyorlar.) Fc3 5.bc3 Ac6 (5...c5 6.f3 d5 daha popüler bir tabya getirir. Ortaya çıkan konum da Nimzowitsch’in betimlemesini doğrular cinsden.) 6.f3 b6 7.e4 Fa6 8.e5 (Devrin önde gelen Sovyet oyuncuları Geller, Kotov ve Liliental tarafından benimsenen bu varyant için önemli bir kavşaktayız: 8.Fd3 Aa5 9.Ve2 Ab3 10.Kb1 Ac1 11.Kc1 ve 8.Fg5 Vc8 9.Ff6 gf6 ilginç hafif figür değiş tokuşlarına gider.) Ag8 9.Ah3 Aa5 10.Va4 Ae7 (10... Vc8b7c6 manevrası bingeç erlerden önde olana baskı yapmak için tercih edilebilirdi.) 11.Fd3 (11.Ag5!? Vc8 12.Ae4 Vb7 13.Fg5 başka bir alternatif.) 00 (Keres oyunun bu noktada zayıf olduğun tarafta er hamlesi yapma prensibine uyarak 11...h6 12.Af4 00 13.h4 tarzı varyantları seçmiyor.) 12.Fg5 h6!?(12...Ve8 13.Af4! h6 14.h4! devamyolundan çekinen Keres Ah3 hareketlenmeden evvel Fg5’in nereye gideceğini belirlemek istiyor.) 13.Fh4 Beyazın bingeçe karşı Şah Kanadında şanslar bulduğunu görüyoruz. Siyah çok dikkatli olmalı. 13...d5? (b1h7 diyagonalini kapatmakta bu bir hamlelik tempo kaybının neticesi ağır oluyor.13... Ve8 14.Fb1 d6 15.Vc2 Ag6 16.Af4 de5 17.de5 Ac4 18.Ag6 fg6 19.Vg6 Vg6 20.Fg6 dengeli bir konum getirirdi.) 14.Fb1! g5 (14...Fc4? 15.Vc2 g6 16.Ff6 Ab3 17.Vf2! sonrası tüm beyaz taşların rakip şaha yönelmiş olması durdurulamaz bir atak geliştirir.) 15.Vc2 Ag6 16.Af4!! Satranç, sportif bir branş mı, yoksa bir bilim dalı mı, ya da sana ait bir konu mu? Üç farklı savı destekleyebilecek örnekler çok. Ama diyagramımıza göz atıp da içinde sanatsal duygular uyanmayan herhalde çıkmaz.16...gh4 (16...Ve8 17.Ah5 Ve7 18.Fg3 Fc4 19.h4 ile fedanın reddedilmesi Beyazlara mat atağı verir.)17.Ag6 Ke8 (İşte Keres’in güvendiği unsurlar bu konumda mevcuttu. Beyazlar tüm cephanelerini tüketmiş gözükmekte.18.Ae7? Şf8;18.Af4? Vg5 hep Siyahların lehine. Keres Beyazların bitirici hamlesini büyük bir ihtimalle görmemiş olduğundan muhtemelen 18.f4!? hamlesini incelemekteydi.)18.Ah8!! (İnanılmaz derece de güçlü bu hamle f7 karesine hücum etmekte. Tahtanın köşesine oyunortasında kendiliğinden giden at kırk yılın başı göreceğiniz bir şey.) Ke7 (18...Şf8 sonrası aşikâr 19.Vh7 kadar 19.Af7! Şf7 20.Vh7 Şf8 21.Fg6 mata gideceğinden Siyah her şeyi kaybeder.) 19.Vh7 Şf8 20.f4! (f4f5 sürüşü Siyahın Şah kanadını dağıtacak.)Ac4 21.f5 ef5 22.00! (Son rötuş 22.Ff5?? Ae5! Bir çuval inciri berbat ederdi.18. Ah8 gibi 22. hamlede rok atmakta her gün görülmeyen cinsten.) Fc8 23.Ff5 Ff5 24.Kf5 Şe8 25.Kf7 Şd7 26.Vf5 Şc6 27.Vf6 Şd7 28.e6 Şc6 (28...Şd6 29.Ke7 Ve7 30.Ad6 yüzünden At tutulamaz.) 29.Ke7 Vh8 30.Kc7!! (Kotov bir kez daha göze hoş gelecek devamyoluna yöneliyor.30.Vf7 Kc8 teknik olarak kazançtır.) Şb5 (30...Şc7 31.Ve7 Şc8 (31...Şc6 32.Vd7 mat.) 32.Kf1 kazanır.) 31.Ve7 a5 32.Vd7 Şa6 33.Kb1 Siyah terk eder çünkü Vb5 matı önleyecebilecek tek hamle 33...Ve8 34.Ka7! ile hemen kaybeder. 10 Söz jargona sahip çıkmaktan açılmışken, bu konu son yıllarda satranç camiasının mensubu olduğunu iddia edenlerin yazışmalarında gördüklerimle solda sıfır kalmakta. Cumhuriyet Gazetesinde yıllarca yazmış olan ilk köşe yazarı IM Nevzat Süer de dile büyük önem verirdi. Ne yazık ki Süer ve Onat 1975 yılında aynı Zonal’de Uluslararası Usta unvanını kazanmış olmalarına rağmen,tarihi değiştirmeye çalışanlar ikisinin birden aynı anda ilk unvanlı Türk oyuncular olduklarını unutuyorlar! C MY B