Katalog

Cumartesi 11 Kasım 2017 EDİTÖR: PELİN ÜNKER TASARIM: EMİNE BİLGET ‘Esas’lı offshore dizi 7 Paradise Papers’a göre Esas Holding, Büyük Britanya’daki alışveriş merkezlerini Jersey’de zengin ailelerin tercih ettiği tröstler üzerinden alırken, bu şekilde gelirlerini gizleyebiliyor Appleby kayıtları Türkiye’nin en zengin ailelerinden Sabancı’ya da uzandı. Dünyanın dört bir yanından çok sayıda politikacı ve iş insanının, offshore hizmet sağlayıcıları Appleby ve Asiaciti ile, gizlilik politikası uygulayan 19 farklı yargı alanındaki hesaplarını ifşa eden Paradise Papers’ta, Esas Holding’in sahipleri olan Şevket Sabancı, Ali İsmail Sabancı, Zerin Sabancı Hayırlı, Emine Sabancı Kamışlı, Kazım Köseoğlu ve Can Köseoğlu isimleri de geçiyor. Belgelere göre Sabancılar’ın Büyük Britanya’da satın aldığı alışveriş merkezlerinin izlerine Jersey’de rastlamak mümkün. Aile, Manş adalarından biri olan Jersey’de kurulu Tartan Nominee Limited, Tartan Property (No: 2) Limited, Tartan Property Limited, Tartan Holding Company (No.2) Limited, Scottish Retail Property GP Limited, Aberdeen Shopping Centre No: 2 Limited ve Aberdeen Shopping Centre Limited ve City Wall Holdings Limited şirketleriyle bağlantılı görünüyor. PORTRE Şevket Sabancı Esas Holding Yönetim Kurulu Başkanı Şevket Sabancı, İngiltere’nin en zenginleri arasında yer alıyor. Sabancı, İngiliz Sunday Times’ın 2011’de yayımladığı zenginler listesinde 650 milyon sterlin’lik servetiyle 114’üncü sırada yer almıştı. Yüksek tahsilini İngiltere’de Manchester Üniversitesi’nde tekstil mühendisi olarak tamamlayan Şevket Sabancı, 1980 yılından itibaren Sabancı Topluluğu’nu yurtdışında temsil etti. Sabancı ailesinin ikinci nesil temsilcilerinden olan Şevket Sabancı, Vaksa’nın kurucuları arasında yer aldı. Şevket Sabancı, 2000 yılında Sabancı Holding’deki hisselerini satarak oğlu Ali Sabancı ve kızı Emine Sabancı Kamışlı ile birlikte Esas Holding’i kurdu. Varlıklı aileler Süddeutsche Zeitung tarafından elde edilip Cumhuriyet’in de medya ortağı olduğu Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) ile paylaşılan belgelere göre Sabancılar, Jersey’de tröstler üzerinden çok sayıda yatırım yapıyor. Tröstler dünya çapında pek çok varlıklı aile tarafından kullanılıyor. Bir tröst, varlıkların yasal mülkiyetini, bu varlıkları başkaları (hak sahipleri) için faydalı tutmak adına elinde bulunduruyor. Sabancı ailesi de Appleby Trust Limited tarafından yönetilen ve hâlâ aktif görünen şirketlerde ‘son hak sahibi’ olarak kaydedilirken, söz konusu şirketlerin perakende ve gayrimenkul sektörüne yoğunlaşması dikkat çekiyor. Sabancı ailesi, Appleby’ın Eylül 2014 kayıtlarında, Scottish Retail Property GP Limited adlı şirkette hak sahibi olarak görünüyor. Bu şirketin Aberdeen Shopping Centre No: 2 Limited, Aberdeen Shopping Centre ve City Wall Holdings olmak üzere üç hissedarı var. Belgelere göre Şevket Sabancı, Emine Kamışlı, Ali İsmail Sabancı, Zerin Sabancı, Can Köseoğlu ve Kazım Köseoğlu; Aberdeen Shopping Centre No: 2 Limited ve Aberdeen Shopping Centre Li Tartışmalı İsİmler mited şirketleri vasıtasıyla Scottish Retail Property Limited GP Limited şirketinin esas sahibi. İskoçya’da iki AVM Yine aile Tartan Nominee adlı şirkette hak sahibi görünürken Tartan Holding Company (No: 2) Limited, Tartan Nominee’nin hissedarı olarak kaydedilmiş. Özetle Tartan Nominee’nin hissedarı Tartan Holding Company (No: 2) Limited olarak görünse de arka planda yine Sabancılar bulunuyor. Appleby Trust Limited’in kayıtlarında benzer çok sayıda örnek var. Yine Tartan Holding Company (No:2) Limited ve Tartan Property (No:2) Limited üzerinden Tartan Property Limited’in sahibi Sabancılar. Diğer yandan aileye ait oldukları belgelerde gözüken Aberdeen Shopping Centre No: 2 Limited ve Aberdeen Shopping Centre Limited şirketlerinin İskoçya’nın liman şehri Aberdeen’deki iki alışveriş merkezinin satışıyla ilgili olduğu anlaşılıyor. Ekim 2013’te fon yöneticisi F&C Reit, kamuya açık kaynaklara göre, Aberdeen’deki The Bon Accord ve St Nicholas alışveriş merkezlerini The Scottish Retail Property Limited Partnership’ten (SRPLP) satın aldı. Satış anlaşması 189 milyon pound olarak kayda geçti. Appleby belgelerine göre SRPLP, Scottish Retail Property GP Limited’in partneri. Arka planda Söz konusu alışveriş merkezlerinin satışıyla ilgili direkt olarak Sabancı ailesinin ismi telafuz edilmezken, iki alışveriş merkezi ile ilgili bilgiler Esas Gayrimenkul’ün web sitesinde yurtdışı projeler arasında yer alıyor. Appleby belgeleri ise bu satın alımın ayrıntılarını ortaya koydu. Meğer Sabancı ailesi F&C Reit ortaklığıyla vergi avantajından faydalanarak alışveriş merkezlerini offshore şirketler üzerinden almış. Belgelere göre, Şevket Sabancı, Emine Kamışlı, Ali İsmail Sabancı, Zerin Sabancı, Can Köseoğlu ve Kazım Köseoğlu’nun çok sayıda emeklilik fonuna yatırım yaptığı da görülüyor. Kamuya açık kaynaklarda Jersey’deki şirketlerle Sabancılar’ın bağlantısı bulunmuyor. Esas Holding’in bağlı şirketleri arasında bu şirketler yine yok. Esas Holding ve Sabancı ailesi konuyla ilgili sorularımıza yanıt vermedi. Vergiden kaçınmanın yolu Esas Holding’e bağlı Esas Gayrimenkul’ün web sitesinde yazan bilgilere göre, holdingin Büyük Britanya’daki projeleri “Freshney Place, Alhambra Mall, Summit House, 12 Stanhope Gate, Kensington Portfolio, Theobalds Road, Lea Shopping Center, Stevenage Retail Center, Parkgate Retail Park, Fitzroy House, Manchester, Clifton Moor Retail Park, Westgate Retail Park, Bon Accord & St Nicholas, Westwood Gateway Retail Parks şeklinde sıralanıyor. Esas’ın Büyük Britanya’daki satın alımlarında kamuya açık kaynaklarda kendi isminin geçmemesi dikkat çekiyor. Örneğin web sitesinde tanıtılan 15 proje arasında bulunan Lea Shopping Center 2009’da 29.1 milyon poun’da yine F&C Reit üzerinden satın alınmış. Esas Holding’in kendi tanıtımına göre Büyük Britanya’daki 7 alışveriş merkezi ve 8 ofis binasının satın alımı F&C Reit aracılığıyla gerçekleşmiş. F&C Reit, Appleby kayıtlarında Sabancılar’a ait şirketlerin ise yetkilisi olarak görünüyor. Bu da Jersey’deki şirketlerin Büyük Britanya’daki gayrimenkul yatırımları için alındığı izlenimi veriyor. Böylece kira gelirleri üzerinden Büyük Britanya’ya ödenecek vergiler kısıtlanabiliyor ya da satıldıklarında sermaye kazançları vergisinden kaçınılmış oluyor. Rıza Sarraf: Rıza Sarraf’ın ABD’de New York Güney Bölge Savcısı Preet Bharara’nın başlattığı soruşturma dosyasında da geçen RZA Yachting Limited isimli denizcilik şirketi de belgelerde yer alıyor. Malta merkezli RZA Yachting 20 Ağustos 2012’de kurulmuş. Soruşturma dosyasına göre bu şirkete ve Delaware merkezli Royal Türk LLC.’ye kayıtlı yedi adet deniz taşıtı bulunuyor. International Maritime Organization verilerine göre 60 Years isimli Malta bayraklı yat RZA Yachting şirketi üzerine kayıtlı görünüyor. Şirket ise halen aktif. Yavuz Çizmeci: Adı çok sayıda uçak kazasıyla anılan Sultan Havayolları ve Focus Havayolları’nın kurucusu Yavuz Çizmeci, Appleby belgelerine göre, ACT Havayolları üzerinden offshore şirket almış. Bu şirketin ortaklarından biri de adı Babek Zencani ile anılan, Onur Air’in eski sahibi Hamit Cankut Bagana. Çizmeci’ye ait uçaklardan biri 2007’de Isparta’da düşmüş, Çizmeci yaşanan bu kaza nedeniyle 11 yıl 8 ay hapis cezası almıştı. Bir diğer uçak kazası bu yıl Bişkek’te yaşandı. Düşen uçak ACT Havayolları’na aitti. ACT’nin önce Çizmeci’ye ait olduğu iddia edilse de şirket daha sonra açıklama yaparak bunu yalanladı. Ancak kime ait olduğu açıklamada yer almadı. BELGELERİN ARDINDAN 5Kasım Pazar akşamı tüm dünyayla eşzamanlı olarak yayımlanmaya başlayan Paradise Papers sızıntıları, offshore vergi cennetlerinin meşruluğu konusunu yeniden tartışmaya açtı. ABD Başkanı Donald Trump’tan Kanada Başbakanı Justin Trudeau’ya, İngiltere Kraliçesi’nden Prens Charles’a 120’den fazla politikacı ve liderin sırlarını ortaya döken Paradise Papers, Başbakan Binali Yıldırım’ın oğullarına ait Malta şirketleriyle birlikte Türkiye’nin de gündemine oturdu. Cumhuriyet, Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) aracılığıyla Türkiye’de belgeleri yayımlayan tek kurum oldu. Belgeler, Süddeutsche Zeitung, The Guardian, New York Times, Le Monde, El Confidencial, Columbia Journalism School ve BBC’nin de aralarında olduğu 67 ülkeden 96 medya kuruluşuyla eşzamanlı ola rak yayımlandı. Kamu yararını gözeten sorumlu gazetecilik anlayışıyla haberlerimizde yer alan isimlere, dizi yayımlanmadan önce yönelttiğimiz ayrıntılı sorularla cevap hakkı tanıdığımızı bir kez daha belirtmek isteriz. Dizimizin başında da yer verdiğimiz gibi offshore şirketlere sahip olmak suç değil ancak önemli bir kamusal tartışma konusu. Mevcut yasalar offshore’u yasal kılarken bu durum, vergi cennetlerini kullanmanın meşru olduğu anlamına gelmiyor. Yolsuzluğun, kara para aklamanın önüne geçmek, vergi adaletini sağlamak, küresel eşitsizliği azaltmak için vergi yasalarının yeniden gözden geçirilmesi gerekiyor. Vergi cennetleri ve gizlilik politikası uygulayan yargı alanlarının faaliyetleri kontrol altına alınırsa herkesin kazancı adil şekilde vergilendirilebilir. Bu da küresel bir sorun olan yoksulluk, eşitsizlik, yolsuzluk ve hatta terör sorunu nun önüne geçecek adımlardan biri olarak karşımıza çıkıyor. Türkiye’de Ocak 2006’dan itibaren, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 30’uncu maddesi değiştirilerek, vergi cenneti ülkelerinde yapılan ticari işlemlerden yüzde 30 stopaj alınması kararlaştırıldı. Ancak Bakanlar Kurulu hangi ülkelerin ‘vergi cenneti’ olduğunu belirlemediği için 11 yıldır bu uygulanamıyor. Hazine gelir kaybına uğruyor. Cumhuriyet, hükümeti vergi cennetlerini bir an önce açıklamaya çağırıyor. Paradise Papers, 13.4 milyon belgeden oluşan bir define. ICIJ belgelerin yeni bölümlerini gelecek hafta duyuracak. Ancak bu belgelerde adı ‘henüz’ geçmeyen kişilerin offshore hizmetlerinden yararlanmadığı anlamına gelmiyor. Bir müddet ara vereceğimiz Paradise Papers dosyası yakında sayfalarımızda tekrar yer alacak. bitti Dünya şairlerinden şiir ve şair üzerine Bu hafta Rusya, Küba ve Macaristan’dan, ikisi 19. yüzyıl, üçüncüsü çağdaşımız üç büyük dünya şairini, dilimize çevirdiğim ve “Kardeş Türküler” adlı kitabımda yer alan şiir ve şair üzerine şiirleriyle anmak istedim. Üçü de genç yaşlarda, Lermontov bir komplo düelloda, Marti savaş alanında, Attila nice anlayışsızlıklar sonucu bir intiharla, geride büyük bir şiir ve insanlık mirası bırakarak yaşamdan ayrıldılar. Şair Mihail Lermontov / Rusya (1814 1841) Parlıyor altın işlemesi hançerimin. / Gövdesi kusursuz ve sağlamdır. / Gizemli direnci çeliğinin / Doğunun savaşçılığındandır./ ... / Dağlarda bir dağlıya çalıştı yıllarca / Hizmetine karşılık ücret beklemedi. / Açtı birçok göğüste birçok korkunç yara / Deldi birçok çelik giysiyi./ ... / Eğlenirken bir köleden de uysaldı, ama / Çınlardı bir söz kırdı mı onurunu. / O günler, oymalı, zengin bir süs ona / Yabancı, utanç verici bir giysi olurdu./ ... /Onu, yiğit bir Kazak, Terek nehri ötesinde / Soğumuş ölüsünden almıştı sahibinin. / Sonra, fırlatılmış, yatıp durdu uzun süre / Gezici dükkânında Ermeninin./ ... /Şimdi öz kınlardan, savaşta hırpalanmış, / Yoksundur zavallı yoldaşı kahramanın. / Altın bir oyuncak halinde, şerefsiz ve zararsız / Parlayıp duruyor üstünde duvarın./ ... / Artık özenli, alışkın bir elle / Onu silen, okşayan kalmadı. / Ve dua ederek şafaktan önce / Okumuyor kimse üstündeki yazıtı. /.../ Şair! İşte bu gevşek çağda sen de / Böylesin! Yitirdin önemini! / O altınla değiştirdiğin kudrete ... / Dünya saygıyla kulak verirdi./ ... / Güçlü sözcüklerin ölçülü sesiyle / Savaşçı ateşlenirdi savaşa. / Tütsü dua saatine nasıl gerekliyse / Kadeh şölene nasıl, gerekliydin halka./ ... / Şiirin tanrısal bir ruh gibi, kalabalığın üzerinde / Uçup dururdu ve soylu düşünceler, yankılanan / Çınlardı o çan gibi, halkın bayram ve yıkım günlerinde / Kurultay kulesi üstünde çalan./ ... / Şimdi yalın ve onurlu bir dil sıkıyor bizi, yalnız; / Eğleniyoruz parlak pullar ve aldatılarla. / Yıpranmış bir güzellik gibi, ki yıpranmış dünyamız / Alışkındır kırışıklıklarını gizlemeye allıklar altında. / . / Ey alay edilmiş peygamber, yeniden uyanacak mısın? / Ya da intikam çağrısına hiçbir zaman / Altın kınlardan çıkarmayacak mısın / Kılıcını, hakaret pasıyla kaplanan?... Kabaran Bir Dalga Gördüğünde Sen Jose Marti / Küba (1853 1895) Kabaran bir dalga gördüğünde sen / Şiirimi görüyorsun demektir / Yükselir göğe, fakat bazen / O hafif ve uykulu bir yelpazedir / ... / Öyle bir hançerdir ki şiirim / Çiçeklenir elde kabzesi / Şiirim bir çağlayandır / Suyu berrak, kristal gibi / ... / O fışkıran bir yeşilliktir / Pırıl pırıl; ve alev kızıllığında. / Şiirim yaralı bir geyiktir / Bir sığınak arayan ormanda / ... Şiirim kardeştir cesarete / Yalın, içten ve özlüdür / O, kendisinden kılıç yapılan / Çelikle aynı örste döğülmüştür. Şiir Sanatı Attila Jozsef / Macaristan (1905 1937) Şairim ben; ama şiiri / Kendisi olarak umursamam bile. / Gece ırmağının taşıdığı yıldız / Çirkinleşir göğe tırmanmak isterse. / ... / Zaman damla damla eriyip gitmede / Karnım tok sütüne masalların / Ben gerçek ve elle tutulan bir dünyayla beslenmekteyim / Göğün köpükleridir yükselen üstünde o dünyanın / ... / Girip yıkanasın diyedir kaynak / Orada ürpertili ya da dingin sular / Birbirlerine karışıp sarmaşırlar / Sevimli, akıllı şeyler konuşarak / ... / Bir takım şairler ırak olsunlar benden / Tepeden tırnağa çamur içinde / Yalandan bir sarhoşluğun imgelerini kusarak / Yolculuk etmedeler birinci mevki bir esrimede / ... / Meyhaneler de ırak olsun benden / Ben akla giderim ve daha öteye… / Hiçbir şey ruhumu alçaltamaz / Dalkavukluğa, ikiyüzlülüğe… / ... / Sev, ye, uyu, iç; kendine / Ölçü olarak evreni almalısın. / Bizi yoksul ve tutsak kılanlara / Bir zerresini bağışlamam yaşama hakkımın. / ... / Hiçbir uzlaşmaya yanaşmadan / Mutlu olma hakkımı haykırırım / Kızarır yanaklarım tutkudan / Tutuşur ateşler içinde kanım. / ... / Hiç kimse beni susmaya zorlayamaz / Bilimdir bana omuz veren çünkü. / Çağ beni koruyor, onun oğluyum ben / Beni düşünüyor sürerken sabanını köylü / ... / İşçinin içine doğan şey benim / Mekanik iki hareket arasında. / Şu hırpani kılıklı delikanlı / Beni bekliyor sinema kapılarında. / ... / Ve benim yakıcı dizelerimi / Vurmaya kalkıştığında alçaklar / Yola çıkar kardeş tanklar / Gümbürdeyerek şiirlerimi / ... / İnsan çocuk daha, bunu biliyorum / Ama büyümek istiyor, işte bu onun deliliği. / Annebabası sevgi ve akıl / Ona göz kulak olsalar bari. C MY B