Katalog

EKONOMİ Faturası, kredi taksiti olanlar dikkat! Tüketici Sorunları Derneği Hukuk Komisyonu Başkanı Avukat İzzet Doğan, 16 Eylül’ün resmi tatil olmadığını, son tarihi bugüne denk gelen, fatura, kredi kartı, tüketici kredisi taksiti ve senetli borçlara ilişkin işlemlerle ilgili tüketi cilerin dikkatli olmaları uyarısında bulundu. Doğan, “Satış sözleşmelerinde cayma bildiriminin son gününün 16 Eylül’e rastlaması halinde bildirimi 19 Eylül tarihine erteleyenler bu haklarını kaybedecek” dedi. 8 EDİTÖR: PELİN ÜNKER TASARIM: SERPİL ÜNAY Büyük depresyon Düşen petrol fiyatları nedeniyle ekonomisi derinden sarsılan Venezüella, en az 2019’a kadar işsizlik, yüksek enflasyon, ekonomik daralmayla mücadele edecek Doğal kaynaklar konusunda zengin olan, dünyanın en büyük petrol ve maden yatakla rına sahip Venezüella’da petrol fiyat larının düşmesiyle hızlanan ekono mik kriz derinleşiyor. Ülkede büyüme gerilerken enflasyon ve işsizlik had safhaya ulaştı. İktisat literatüründe ‘stagflasyon’ denen bu durum, 2014 yılından beri devam ederken Ulusla rarası Para Fonu (IMF) tahminlerine göre 2019’a kadar durum değişmeye cek. Özetle Venezüella ekonomisi ‘bü yük depresyon’a altı yıl boyunca demirleyecek. BBC’nin geçen günler de Venezüella’dan ak tardığı izlenimler, gözle rin yeniden ülke ekono PELİN ÜNKER misine çevrilmesine neden oldu. BBC haberin de, ülkede bir kavanoz Nutella’nın karaborsada 15 bin bolivar dan satıldığı, bu rakamın aylık asgari ücretin yarısı ettiği aktarılmıştı. Kamulaştırma adımları Düşük petrol fiyatlarının pek çok ekonomide ciddi problemler yaratması bir sır değil. Ancak petrol fiyatlarının düşmesi nedeniyle gelen iflasların, sağlanan tüketici yararıyla dengelenemeyeceğini gösteren en önemli ekonomilerden biri Venezüella. Venezüella, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nün (OPEC) ikinci büyük üyesi. Ülkenin döviz gelirinin yaklaşık yüzde 95’i petrol satışlarından geliyor. Venezüella, 2014 sonlarına kadar geçen 10 yılda yüksek petrol fiyatlarından yararlanırken kamu harcamalarını artırdı. Hükümet, çeşitli kamu şirketleri kurarken madencilik, hidrokarbon, metalurji, çimento, bankacılık ve telekom gibi alanlarda faaliyet gösteren çok sayıda özel şirketi kamulaştırdı. Eşitsizlikte düşüş Farklı sektörlere kaynak transferlerinin yapıldığı ‘missions’ adı verilen büyük sosyal projelerle ülkede yoksulluk ve gelir eşitsizliği azaldı. 1998’de yüzde 50 olarak kaydedilen yoksulluk oranı 2013’te yüzde 30’a düştü. Gelir eşitsizliğini gösteren gini katsayısı ise 1998’de 0.49 iken 2012’de 0.40’a geriledi. Gini katsayısı 1’e yaklaştıkça eşitsizliğin arttığı anlamına geliyor. Ancak petrol fiyatlarındaki gerileme, ülkenin gelirlerini ciddi oranda etkiledi. Venezüella’da ekonomik modelin petrol gelirlerine dayanması, gelir çeşitlendirmesi yapılmaması çöküşü hızlandırıyor. ‘Yabancı devletlerle savaş’ 1998’de Venezüella Devlet Başkanı seçilen Hugo Chavez, ABD hegemonyasına açık tavır alarak petrol şirketlerini kamulaştırmıştı. Chavez’in 2013’te vefatının ardından göreve gelen Devlet Başkanı Nicolas Maduro da tüm karalama kampanyalarına rağmen Chavez’in başlattığı politikalara devam etti. Yüksek enflasyonun nedenini özel sektör ve yabancı devletlerle ‘savaş’ olarak açıklayan Maduro, üretim yapmayan fabrikalara el konulacağını da söyledi. Ekonomideki kötü gidişatı sosyalist politikalara bağlayan ABD destekçisi muhalifler ülkede eylemlerini sürdürüyor. Maduro, geçen ay Amerikan merkezli Citibank’ın bir ay içerisinde Venezüella Merkez Bankası’nın hesabını kapatacaklarını kendilerine bildirdiğini de açıkladı. Venezüella’nın bu hesap üzerinden uluslararası ödemelerini yaptığı biliniyor. Ülke her an her gelişmeye gebe. İşbirliği mesajı Venezüella’nın Ankara Büyükelçi si Jose Gregorio Bracho Reyes’in yap tığı açıklamaya göre ise ülke, ya tırım yapmak isteyen Türk işadamlarını bekliyor. Reyes, “Türkiye’nin, Başbakanlık Top lu Konut İdaresi ile Venezüella’ya gelme sini ve karşılığında petrokok almasını bekliyoruz” dedi. Nicolas Maduro RYEAZTEIRRIVMLEDRÜŞERÜİYYOORR IMF’nin temmuz ayında güncellediği Nisan 2016 Küresel Ekonomik Görünüm Raporu’na göre Venezüella’da tüketici fiyatları enflasyonunun bu yıl yüzde 481’e, gelecek yıl ise yüzde 1642’ye çıkması bekleniyor. IMF, bu yılın bütçe açığının milli gelire oranının yüzde 20’lere ulaşacağını tahmin ediyor. Söz konusu bütçe açığı 2013 yılında milli gelirin yaklaşık yüzde 12’sine denk geliyordu. Ülkenin 2535 milyar dolar arasında dış finansman ihtiyacı var. Hükümet ve Merkez Bankası, 2003’ten beri sıkı döviz kontrolü uyguluyor. Bu yılın başından itibaren ikili döviz sistemine geçildi ve ülke para biriminin değeri yüzde 37 develüe edildi. Buna göre 1 dolar, 10 Venezüella Bolivarı ediyor. Petrol fiyatlarının düşmesiyle azalan gelirlerini telafi etmek için Venezüella da altın rezervlerini eritmeye yöneldi. Ülke, Aralık 2015’te 21, bu yılın ilk altı ayında ise 79 ton altın sattı. Özel yatırımlar ve tüketim azalırken ülke ekonomisi kamu yatırımlarıyla domino ediliyor. Ekonomi geçen yıl yüzde 5.7, 2014’te yüzde 4 küçüldü. Ülke gayri safi yurtiçi hasılasının (GSYH) 2015’te 515.7 milyar dolar oldu ğu tahmin ediliyor. Resmi ra kamlara göre 2015’te yüzde 180.9 olan enflasyonun ise daha da yükseleceği öngörülüyor. DB’nin başında yine ‘Kim’ olacak Dünya Bankası (DB) Grubu Başkanı Jim Yong Kim’in ikinci başkanlık dönemi, başka aday çıkmaması nedeniyle fiilen kesinleşti. Washington merkezli Dünya Bankası’nın yönetim kurulundan yapılan yazılı açıklamaya göre, kuruluşun yeni başkanı için aday gösterme süresinin 14 Eylül itibarıyla dolduğu bildirildi. Başvuru sürecini kapsayan üç haftada aday gösterilen tek isim, kuruluşun mevcut başkanı Jim Yong Kim oldu. İlk 5 yıllık başkanlık dönemi Temmuz 2017’de dolan Kim, ABD hükümeti tarafından yeniden aday gösterilmişti. Kim, başka aday olmaması nedeniyle görevini Temmuz 2022’ye kadar sürdürmeyi garantiledi. l Ekonomi Servisi Apple’da İOS 10 aksaklığı iPhone ve iPad’lerini iOS 10 ile güncelleyen pek çok kullanıcı güncellemenin iPhone ve iPad’lerini bozduğunu iddia etti. Kullanıcılar güncellemeyi yüklemeye çalıştıklarında teknik destek almak zorunda kaldı. Apple’dan yapılan açıklamada “Güncellemenin yayımlandığı ilk saat az sayıda kullanıcının etkilendiği bir sorunla karşılaştık ancak bu, hızla çözüldü. Bu problemle karşılaşanlar güncellemelerini iTunes’a bağlanarak tamamlayabilir veya Apple ile iletişime geçebilir” denildi. l Ekonomi Servisi Fransa ayağa kalktı Fransa’da göstericiler, sosyalist hükümetin işgücü piyasasını daha esnek hale getirecek öneriler içeren emek reformlarını protesto etmek için yine sokaklara döküldü. Yasaya karşı çıkanlar, şirketlerin maaş, mesai ve izinleriyle ilgili çalışanların haklarını bypass edeceğini savunuyor. Yasaya göre, günlük azami çalışma süresi 12 saate çıkarken fazla mesailerde daha az ödeme yapılacak. Fransa’da tepkilere rağmen yürürlüğe giren yeni çalışma yasasına yönelik protestolar işçi sendikalarının çağrısıyla 15 Eylül’de yeniden başladı. Bu, yeni çalışma yasasına karşı mart ayından beri gerçekleştirilen protesto gösterilerinin on üçüncüsü oldu. Paris ve 40’a yakın şehirde eylemler düzenlendi. Göstericiler, hükümetin işsizlik oranını düşürmeyi hedeflediği önlemlerin çalışan değil işveren lehine olduğunu düşünüyor. Fransa’da yoğun tartışmalara neden olan yasa ülkede yoğun bir grev ve protesto dalgasına neden olmuştu. Lise öğrencileri, demiryolu işçileri ve birçok sektör çalışanının mart ayında başlayan protestolarına rağmen yasa 21 Temmuz’da Fransa parlamentosunda onaylanmış, 8 Ağustos’ta yürürlüğe girmişti. Yasanın yürürlüğe girmesiyle günlük azami 10 saatlik çalışma süresi 12 saate çıkarıldı. Yasa, iş sözleşmesinde değişiklik yapmak isteyen çalışanların işten çıkarılabilmesine de olanak sağlıyor. l Ekonomi Servisi Gazprom’a Türk Akımı izni Gazprom, Türk Akımı doğalgaz boru hattının denizden geçecek bölümünün inşası için diplomatik kanallar vasıtasıyla Türkiye’den ilk iznin alındığını duyurdu. Gazprom Üst Yöneticisi (CEO) Aleksey Miller, Türk Akımı projesinin ilk evresinde Türk yetkililer ile etkili ve uyumlu bir şekilde çalışmaya devam ettiklerini belirtti. l Ekonomi Servisi Cuma 16 Eylül 2016 KAGİDER, Başbakan Yıldırım’a yolladığı mektupla teşvik paketine yüzde 20 kadın kotası istedi. Sanem Oktar Teşvikte ‘Kadın Kotası’ önerisi Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER) Başkanı Sanem Oktar, Doğu ve Güneydoğu’ya yönelik teşvik paketinin ekonominin canlanması açısından önemli bir adım olduğunu belirterek kadınların bu sürece somut katkı sağlayabilmeleri için ‘Kadın Kotası’ önerisinde bulunduklarını açıkladı. Başbakan Binali Yıldırım’a gönderdikleri bir mektupla önerilerini sunduklarını aktaran Oktar, “Teşviklerin yüzde 20’lik kısmını kadın girişimcilere verebilir, teşvik kapsamında kurulacak olan tesislerde de istihdamın yüzde 20’lik kısmını kadın çalışanlara ayırabilirsiniz. Teşvik kapsamında bulunan 23 ilde otel, restoran ve fabrika sahibi kadın girişimcilerimiz var. Bu bölgelerimizde zaten bir potansiyel var, ama devletin görevlerinden biri de buradaki kanalları açarak, bu süreci kolaylaştırıcı teşvikler sağlamak. Buralarda bir fırsat eşitliğinin sağlanması gerekiyor” dedi. l Ekonomi Servisi DeFacto 400 mağazaya ulaşacak DeFacto, yıl sonuna kadar Irak, Mısır, Fas ve Suudi Arabistan başta olmak üzere, Belarus, Arnavutluk, Gürcistan ve Kazakistan’da 25 yeni mağaza açarak, yurtdışı mağaza sayısını 103’e çıkarmayı planlıyor. Gelecek beş yıl içinde yaklaşık 4 kat büyüme hedeflediklerini söyleyen DeFacto Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı İhsan Ateş, Afrika’nın Sahra Altı denilen bölgesini de odaklarına aldıklarını açıkladı. Türkiye genelinde 308, yurtdışında ise 78 mağazaları bulunduğunu aktaran İhsan Ateş, “Yılın ilkyarısında yüzde 32 büyüme sağladık. Yıl sonuna kadar toplam 206 milyon TL yatırım yaparak toplam mağaza sayısını 400’ün üzerine çıkaracağız ve 10 binin üzerinde kişiye istihdam sağlayacağız” dedi. l Ekonomi Servisi ‘Anahtar teslim fabrika’ bu ay hazır Sanayi Bakanı Özlü: Anahtar teslim fabrika konusunda son çalışmayı yaptık. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü, Yüksek Planlama Kurulu’nda, anahtar teslim fabrika konusunda son çalışmayı yaptıklarını ve uygulamaya en geç bu ay içinde geçeceklerini belirterek, “Yatırımcı, işadamı, sanayici, elindeki parayı arsaya binaya harcamayacak. Arsayı ve binayı biz vereceğiz, o sadece makinelerini getirip işletecek” dedi. Doğu ve Güneydoğu Yatırım Destek Hamlesi paketinin bölgedeki 23 ili kapsadığını dile getiren Özlü, “Pakette yılda 200 bin olmak üzere, 4 yılda toplam 800 bin kişiye istihdam oluşturulması öngörülüyor. Dört yılda kamunun 62 milyar lira yatırım yapması ve buna karşılık özel sektörün de 140 milyar lirayı bulacak bir yatırım yapması bekleniyor” diye konuştu. Özlü, bölgede meydan gelen terör olaylarında, çok sayıda şehrin tahrip olduğuna işaret ederek, “Önümüzdeki 1 yıl içinde, bölgede ne kadar evi yakılan, yıkılan kişi varsa hepsi evlerine kavuşacaklar. Paket çerçevesinde bölgede, 67 bin yeni konut ve 15 yeni hastane inşa edilecek” ifadelerini kullandı. Yeni paket çalışması Bölgeye sosyal yardımlar kapsamında, yaklaşık 400 milyon liralık harcama yapılacağını aktaran Özlü, tarım ve hayvancılığa 4 milyar lira, sulama projeleri için 10 milyar lira ve bölgeye inşa edilecek sulama göletleri için ise 3 milyar liralık destek sağlanacağını kaydetti. Özlü, “Önümüzdeki dönemde sadece maddi boyutları değil, manevi tarafları ve sosyal boyutlarını da içeren çalışmalarımız olacak. Onunla ilgili bir paket de gündemde” dedi. l Ekonomi Servisi C MY B