Katalog

Pazartesi 18 Temmuz 2016 EDİTÖR: ŞEHRİBAN KIRAÇ PIyasaya darbe ekonomi 9 Cuma akşamı darbe girişimi TL’nin 2008’den bu yana en hızlı düşüşünü yaşamasına neden oldu. Dolar sert yükseldi, piyasa uzmanları gelecek için tedirgin Fransa’daki terör saldırısı, Suriye’deki gelişmeler, Brexit, Fed, derken küresel risk iştahının artması ile atağa geçen piyasalar, Türkiye’de yaşanan darbe girişimi ile cuma akşamı allak bullak oldu. Dolar 3.05 TL’ye, Avro da 3.32 TL’ye kadar fırladı. Cuma gecesi Türk Lirası 2008’den bu yana en hızlı düşüşünü yaşayarak dakikalar içinde 17 kuruşa yakın değer kaybetti. Darbe girişiminin asıl etkileri ise bugün ilk iş gününde piyasalar açıldığında görülecek. Yabancı analistlere göre ülkede siyasi belirsizliğin yükselmesi nedeniyle Türk varlıklarını zor günler bekliyor. Panik satışları olacak ve 2. çeyrekte daha düşük büyüme rakamları gelecek. Belirsizlik var Credit Agricole’a göre Türkiye’de darbe girişimi haberleri sonrası riskle korelasyon içinde olan G10 para birimleri düşerken, Japon yeni, İsviçre Frangı ve ABD Doları gibi güvenli liman olarak görülen ve likit durumda olan varlıklar için talep artabilir. En azından hafta başında belirsizliğin yükselmesi beklenebilir. Crossborder Capital’e göre son dönemde Türkiye’ye yabancı yatırım girişlerinde görülen güçlü toparlanma kesinlikle tersine dönecek ve kaçınılmaz bir şekilde piyasalarda baskıya neden olacak. Türkiye’nin yılın üçüncü çeyreğine ilişkin hikâyesi sona erdi. Türkiye şu an için sıradan bir işlem; daha fazlası olması için sadece Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın siyaseti istikrara kavuşturması değil, ekonominin coşkusunu tekrar canlandırmak için ülkenin görünüme dair umutlarının yeşermesine izin vermesi gerekir. Borç büyük tehlike Londra merkezli Ebury’e göre Türkiye’de darbe girişimi özel finansman akımlarını etkileyebilir. Finansal açıdan en büyük tehlike, Türk bankalarının ve şirketlerin döviz finansmanına aşırı bağımlılığı. London Capital de “Siyasi bir çalkantı dönemi olacağından yatırımcıların lira ve lira cinsinden varlıkların çöktüğünü görmeye hazır olması gerekiyor” yorumunu yaptı. Rabobank ise “Kısa vadede belirsizliğin devam etmesiyle, yabancı yatırımcılar Türk varlıklarında pozisyonlarını azaltacak” dedi. l Ekonomi Servisi Merkez’den 7 tedbir TCMB, piyasalarda oluşabilecek dalgalanmaları engellemek amacıyla bazı tedbirler aldı. Bankalara limitsiz ve sıfır komisyonla likidite sağlanacak. Merkez Bankası dün de Türkiye Bankalar Birliği üyesi bankaların hazine birimlerinin yöneticileriyle olağanüstü toplantı yaptı. Merkez Bankası, darbe girişimi sonrası para piyasasındaki dalgalanmaların önüne geçmek ve normal işleyişin sürmesi için bir dizi tedbir aldı. Bankalara limitsiz ve sıfır komisyonla likidite sağlanacak. Web sitesinden yapılan duyuruya göre TCMB 7 tedbir 1aldı. İşte o tedbirler: Merkez Bankası tarafından bankalara gerekli likidite limitsiz olarak 2sağlanacak. Bankalara sağlanan gün içi likidite imkânının komisyon oranı sıfır olarak uygulanacak. 3Türk lirası likidite sağlamak amacıyla, ihtiyaç duyulması halinde, bankalar tarafından limitsiz tutarda teminat döviz deposu getirilebilmesine imkân ta 4nınacak. Bankaların döviz deposu almak üzere de kullanabilecekleri yaklaşık 50 milyar ABD doları seviyesindeki mevcut limitleri gerektiğinde artırılabilecek ve kullanım şartlarında (teminat ve maliyet) iyi 5leştirmeye gidilebilecek. Merkez Bankası nezdindeki tüm piyasalar ve sistemler (Elektronik Fon Transfer ve Elektronik Menkul Kıymet Transfer) işlemler tamamlanıncaya kadar 6açık tutulacak. Piyasa derinliği ve fiyat oluşumları yakından ta 7kip edilecek. Gerekli görülmesi halinde, finansal istikrarı korumaya yönelik ihtiyaç duyulacak tüm önlemler alınacak. ‘Kaygıya gerek yok’ Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Aydın, “Bankacılık sektöründe olağanüstü tedbir alacak bir durum bulunmamaktadır. Piyasalar, yarın normal seyrinde çalışmaya devam edecektir” dedi. Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, piyasaların vereceği tepki ve yaşanacak olası dalgalanma konusunda dün Twitter hesabından “Hazine Müsteşarımız ve Merkez Bankası başkanımızla konuştum. Gereken tüm tedbirleri kararlaştırdık. Kaygıya gerek yok” mesajını paylaştı. Şimşek “Bugün küresel yatı Mehmet Şimşek rımcı lar ile bir telekonferans yapacağım. Milletimizin püskürttüğü darbe girişimi sonrası ülkemiz hızla normale dönüyor. Ülkemizin makroekonomik temelleri sağlam. Gereken tüm tedbirleri alıyoruz. Milletimizin desteği ile daha güçlüyüz” ifadesini kullandı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Başkanı Mehmet Ali Akben, ATM’lerde, kredi kartlarında ya da sistemin herhangi bir noktasında sorun olmadığını belirterek, “Sistemimiz normal, rutin çalışmasına devam ediyor. Endişe edecek, herhangi bir olumsuzluğa sevk edecek bir durum söz konusu değil” dedi. Akben, bankaların normal faaliyetlerine aynı mesai saatlerinde devam edeceğini, internet bankacılığı ile bütün EFT sisteminin çalıştığını anlattı. Turizme yeni engel Eyüboğlu Belgü Sevim Yenigün Tek çözüm demokrasi Darbe girişimine iş dünyasının tepkisi sürüyor. Yapılan açıklamalarda birlik ve beraberlik çağrıları var. l Türkiye İşveren Sen dikaları Konfederasyonu (TİSK) Başkanı Yağız Eyüboğlu: Türkiye Cumhuriyeti’nin en temel ilkesi olan demokrasiye bağlılığımız en üst düzeydedir. Türk ulusuna yakışan yönetim şekli demokrasidir. TİSK Camiası olarak demokrasi karşıtı her türlü girişimin karşısındayız. Tek Çözüm Demokrasi ve Sağduyu. l Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Mithat Yenigün: Tüm milletimizin refah ve huzur içerisinde yaşayacağı demokratik bir sistemin ül kemizde kalıcı olarak yerleşmesi hepimizin ortak hedefi olmalıdır. l Alışveriş Merkezle ri ve Yatırımcıları Derneği Başkanı Hulusi Belgü: Tarihi boyunca birlik olabildiği her dönemde büyük başarılara ve huzura imza atabilmiş, bu toprakları zenginleştirebilmiş, hak ve hukuk düzenini sağlayabilmiş bir ülke olarak, en çok ihtiyacımız olan şey, yine birbirimize karşı besleyebileceğimiz sevgi ve saygı. l Genç Yönetici ve İş Adamları Derneği Başkanı Serkan Sevim: Demokratik, laik ve hukuk cumhuriyeti olan Türkiye’nin bu süreçten daha da güçlü çıkacağına inanıyoruz. Kötü bir yıl geçiren turizm sektörü şimdi de darbe girişimiyle büyük yara aldı. Güvenlik endişesiyle rezervasyonlarda büyük iptaller var. Bu yıl Rusya krizi ve güvenlik endişeleri gibi nedenler ile çok zor bir sezon ya rı ve bakanlığımızın seyahat di ve “ Olay çok sıcak. 12 gün bilgileri sayfasını incelemele sonra olumsuz tablonun düzeri tavsiye edilmektedir” ifade leceğini düşünüyoruz. Dilerim şayan turizm sektörü bu kez de “darbe girişimi” nedeniyle sıkıntılı bir sürece girdi. leri kullanıldı. 2016 kayıp yıl kazanan demokrasi olur” dedi. Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Ali Kemal Aydın’la Türkiye’ye yapılan seferler bir Sektör temsilcileri ise hâlâ önceki gün Moskova’da bir bir iptal edilirken, varolan tu umutlu. Türkiye Seyahat Acen araya gelen Rusya Dışişleri Ba ristler de bavulunu topluyor. Rusya, Almanya, İngiltere, İskandinav ülkeleri, İsviçre ve İran, Türkiye seyahatlerini askıya aldı. Amerika Birleşik Devletleri (ABD), vatandaşları teleri Birliği (TÜRSAB) Başkanı Başaran Ulusoy, tablonun düzelmeye başladığı bir dönemde böyle bir olayın vuku bulmasının üzücü olduğunu kan Yardımcısı Aleksey Meşkov, Rus turistlerin Türkiye seyahatleri ile ilgili Ankara’dan güvenlik garantisi isteklerini yineldi. na Türkiye’ye gitmemeleri yönünde uyarıda bulundu. ABD, bu kararına gerekçe olarak darbe girişiminin ardından terör saldırısı riskinin yükselmesini gösterdi. İngiltere endişeli! İngiltere Dışişleri Bakanlığı da yaptığı açıklamada, “İstanbul ve Ankara’daki yaşanan olaylarla ilgili endişeliyiz. Büyükelçiliğimiz durumu çok ya söyledi. Ulusoy yaptığı açıklamada, 2016’nın turizm için kayıp yıl olduğunu belirterek 2017 için umutlarını koruduklarını ifade etti. Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkanı Osman Öte yandan turizm sektörü tem silcileri askeri darbe girişimine tepki göstererek, demokrasiye sahip çıkma noktasında birlik ve beraberlik içinde olunması çağrısında bulundu. l Ekonomi Servisi kından izlemekte. Son yaşanan Ayık da belirsizlikler dikkate alınarak iptaller İngiliz vatandaşlarının, kamu yaşandıya açık alanlardan uzak dur ğını di maları, ihtiyatlı davranmala le getir Bir garip ‘darbe’ üzerine iki not Bu garip darbeyi kim hangi akla hizmet tezgâhladı? Bu darbe siyasal İslam içi bir hesaplaşma mıydı? Bu sorulara, tatmin edici cevaplar bulabileceğimi sanmıyorum ama sanırım, geleceğe ilişkin iki gözlem yapabileceğim. (1) Darbeler döneminin geride kaldığı bir kez daha doğrulandı. 2) AKP, camiyi ve sokağı, iktidar ve şiddet aracı olarak kullanmaya başladı. HHH “Askeri darbe” ile “ordunun yönetime el koyması” arasında bir ayrım yapmak gerekir. Askeri darbe, ordunun ya da devletin içinde bir kanadın, devlete makinesini kırarak, siyasi iktidarı ele geçirmeye kalkışmasına ilişkindir. Bu tür darbelere, sömürgelerin siyasi bağımsızlıklarını kazanmaya başladıkları dönemde kabaca 195070 arasında rastlayabiliyoruz. Bu darbeler, kapitalizmin henüz derinleşmediği, sınıflar matrisinin karmaşıklaşmadığı, devletin sınıf karakterinin henüz kesinleşmediği, yapısının genelde baskı aracı, rant kaynağı olmanın ötesine geçemediği ülkelerde başarılı olabiliyordu. Bugün, böyle anakronik darbelerin hiçbir başarı şansı yok! Çünkü, çevre ülkelerde, kapitalizmin gelişmesinin, sanayileşmenin, uluslararası sermaye ile bütünleşmenin ilerlediği 1960’ların ortasından itibaren, ordular, güvenlik kurumları iki basınç altında önemli değişiklikler geçirdiler. Birincisi, merkezde ve çevrede “fordist sermaye birikim rejiminin” tükenmesiyle başlayan yapısal kriz sınıfsal dengeleri zorlamaya sol popülist ve sosyalist siyasetlere yeni hareket alanları açmaya başladı. İkincisi soğuk savaşın askeri yöntemlerle aşılamayacağının ortaya çıkmasıyla çevre ülkeler iki blokun karşılaştığı alanlar olarak önem kazandı. Bu iki gelişmenin altında, “postkolonyal” devletin ordusu ulusal bağımsızlık ordusundan, bir iç güvenlik, isyanı bastırma makinesine dönüştü. Bu değişiklikle birlikte askeri darbeler tarihe karışıyor, artık ordunun yönetime el koymasından söz ediliyordu. Kısaca: Devletin, siyasi partilerin yapılanmasının, egemen sınıfların, bunlarla bağlantılı uluslararası sermayenin ekonomik, hatta kurumsal taleplerini yerine getirmekte, toplumsal muhalefeti denetlemekte zorlanmaya başladıkları noktada; kapitalizmi, egemen sınıfların iktidarını, uluslararası dengeleri tehdit eden bir konjonktür oluşuyor. Bu konjonktürün bir aşamasında, düzeni restore edebilmek için devletin bir organı olarak ordu, öne çıkıyor, devletin diğer organlarına egemen oluyor: Bir askeri diktatörlük, yönetimi bir süre için üstleniyor, ekonomik “reformları” uyguluyor, siyasi dengeleri aşırı uçları temizleyerek “resetliyor” sonra kışlasına dönüyor. Bu “yönetime el koyma” işlemi “darbe”den farklı olarak, ordunun bir parçası ile değildir; tüm emir komuta zinciriyle ilgili ve egemen sınıfların, uluslararası sermayenin, siyasi dengelerin gereksinimlerine ve onayına bağlı olarak her zaman gündeme gelebilecek bir seçenektir. HHH Erdoğan’ın camileri doğrudan siyasi bir araç olarak kullanarak taraftarlarını sokağa indirmiş olması AKP’nin arkasındaki toplumsal hareketi gözler önüne serdi. Böylece Erdoğan ve AKP, bu Rabia işaretleriyle, tekbir sesleriyle, şeriat, idam cezası talepleriyle sokağa inan şiddet tutkunu, kan akıtmaya meraklı kalabalığı iktidarını korumak için harekete geçirirken, hem kitleyi sokağa alıştırıyor, hem de siyasal İslamın içindeki en radikal, cihatçı kesimlere yeni hareket, örgütlenme alanları açıyordu. Sonuç olarak cuma gecesi, Türkiye toplumunun fay hatlarındaki kırılma hızlanırken, darbeciler de devirmeye kalkıştıkları iktidara, orduyu yeniden düzenlemesi, sokağa inmesi böylece daha da güçlenmesi, sertleşmesi için bir fırsat sunarak, II. Kuşak yararlı salaklar sıfatını hak ediyorlardı. GSM operatörlerinden ‘olağanüstü’ paketler GSM operatörleri, yaşanan olaylarda iletişimin devamını gerekçe göstererek ücretsiz konuşma, sms ve internet paketi hediyesine başladı. Vodafone, tüm abonelerine hafta sonu geçerli ücretsiz 150 dakika konuşma ve 250MB internet tanımlanırken, Türk Telekom ise Türk Telekom WiFi noktalarında 1 hafta boyunca ücretsiz internet kullanımı, 1 hafta boyunca ankesörlü telefondan şehiriçi ve şehirlerarası aramalarda ilk 5 dakika ücretsiz konuşma, ev telefonu kullanan bireysel müşterilere 1 hafta boyunca şehir içi ve şehirlerarası 3 bin dakika ücretsiz konuşma hediye etti. Turkcell de ‘acil iletişim paketi’ adı altında 150 dakika, 150 SMS ve 150 MB internet paketi ücretsiz hatlara tanımlandı. C MY B