Katalog

Cuma 17 Haziran 2016 EDİTÖR: YENER KARADENİZ TASARIM: SERPİL ÜNAY Iran’la dış ticaret sertifikaya takıldı İran’la 10 milyar dolar olan dış ticareti 3 kat artırma hedefi sertifikaya takıldı. Ülkede ticaret yapmak için gereken GMP belgeleri yenilenmiyor ve süreçler uzatılıyor İran’a 2012’den bu yana uygulanan ambargonun milyar dolara kadar geriledi. Ancak 30 milyar dolarlık hacmi yaratacak iş kaldırılması ile revize hacmi var” dedi. Aygül’ün edilen dış ticaret ra verdiği bilgilere göre, ül kamları, sertifika ve YENER korumacılık önlemle KARADENİZ kede 200’ün üzerinde yatırımcı ve binin üzerinde ri nedeniyle zora gir iş yapan Türk firması var. di. İran’da sertifikasyonun önemli olduğunu dile SWIFT’te sıkıntı var getiren işadamları, GMP (Good Aygül, ülkede hâlâ SWIFT Manufacturing Practices – İyi (bankalararası fon transfe Üretim Uygulamaları) diye bi ri) işlemlerinde sıkıntı oldu linen bir belgelendirme oldu ğuna da dikkat çekti. Bunun ğunu ve bunun çıkarılmasının dış ticaretin yapılmasını en 1.52 yılı aldığını kaydetti. Sü gellediğine dikkat çeken Ay renin yanı sıra bu belgelerin gül, bu engelin ortadan kalk yenilenmesinde sıkıntı yaşa ması için de ABD seçimlerinin dıklarını dile getiren işadamla beklendiğini dile getirdi. Güm rı, GMP alım süreçlerinin dur rük ve Ticaret Bakanı Bülent durulduğunu söylüyor. Öte Tüfenkci de yaptığı açıklama yandan ambargonun kalkma da, İran’a uygulanan yaptırım sı akabinde İran devleti yerel ların kalkmaya başlamasıyla üreticiyi korumak amacı ile birlikte bankacılık işlemleri ülke içerisinde üretimi müm nin daha rahat yapılabilir ha kün olan ürünlerin ithalatına le geldiğini belirterek, İran ile sınırlama getiriyor. ticareti üçe katlayarak 30 mil Korumacı bir ülke yar dolara çıkarma hedefi için ellerinden gelen her şeyi ya Türkiyeİran İş Konseyi Baş pacaklarını söyledi. kanı Bilgin Aygül, İran’ın korumacı bir ülke olduğunu belirte Otelcilik fırsat! rek ambargo kalktı diye güllük Aygül, İran’ı sadece mal sa gülistanlık bir ülke olmadığını, tılacak bir ihracat destinasyo sıkıntıların bulunduğunu söyle nu olarak düşünmenin hata di. İran için “İthal ikameci, ko olduğunu vurgulayarak şöy rumacı ülke” ifadelerini kulla le konuştu: “İran, hem üçün nan Aygül, “İran’ın İslam devle cü ülkeler ile çalışmak hem ti olmasından kaynaklanan bir de yatırım yapmak için fırsat. takım kısıtları var. İran ile 30 Korumacı, 80 milyonluk ül milyar dolar dış ticaret hacmi kede mal satmak ve diğer ül hedefi kolay değil. Birkaç yılllık kelere bağlanmanın yolu ora bir hedef. Dış ticaret 2012’de ya yatırım yapmakla müm 22 milyar dolardan 2015’te 10 kün. İran liberalizasyon süre ci yaşıyor, özelleştirmeler hızla artıyor. Firmalar da 2007’den bu yana ciddi fabrikalar satın aldılar. 8090 tane üretim tesisin sahibi olduk. Otelcilik sektörü önem kazanacak. İş çok az otel var Tahran’da. AVM ve havalimanı işletmeciliğinde, bankacılıkta fırsatlar var. 23 yıl içinde 200 olan yatırımcı sayısının bin 500’e çıkmasını bekliyor.” 16 Ocak 2016’da varılan anlaşma uyarınca İran’ın nükleer faaliyetlerine yönelik bazı yaptırımlar kaldırılmıştı. Elvan’ın 10 mağazası var Ülkede yer alan Türk şirketlerinden biri de Elvan Gıda. İran’da 2 tane sözleşmeli iş ortağı olan şirket, Tahran merkezli olanla ambargo nedeniyle çalışamıyor. Diğeriyle serbest bölge kapsamında olan Kiş (Kish) Adası özelinde çalışıyor. 50 bin nüfusu bulunan Kiş adasında 10 mağaza açmış Elvan. AVM’lerdeki bu mağazalar hem perakende hem de toptan hizmet veriyor. Ortamın normalleşmesi halinde şirketin ülkeye ihracatının 10 kat artması bekleniyor. TÜRKİYE En çok mücevher satıyor Ekonomi Bakanlığı’nın verilerine göre, İran, bakanlık tarafından 20142015 döneminde ihracatta hedef ülkelerden biri olarak belirlendi. Türkiye ile İran arasındaki dış ticaret hacmi, 2000 yılında 1 milyar dolar civarındayken, 2012’de 22 milyar dolar seviyelerine çıkmış, geçen yıl ise 10 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. Türkiye’nin Orta Asya pazarlarına açılımında en kısa güzergâha sahip olan İran’a yapılan ihracatta başlıca ürünlerin başında ise mücevherci eşyası veya aksamları geliyor. Ekonomi Bakanlığı’na göre, İran ekonomisi önemli bir dönüşüm yaşıyor. Özellikle turizm, enerji, bankacılık, petrokimya, telekomünikasyon, ulaştırma ve otomotiv sektörlerinde ülkede büyük fırsatlar bulunuyor. Türk müteahhitleri ve müşavirlik firmaları, ülkede bugüne kadar toplam 531 milyon dolar değerinde 22 proje üstlendi. İran’ın başkenti Tahran’da, çoğu ithalat ve ihracatla ilgilenen 100’e yakın Türk firması faaliyet gösteriyor. yatırımTlüarrıkyiyüez’dneinYküarkvşüaılmrallmüıĞılıyüokr yurtdışı 8.8 arttı Banka ve şirketlerde kur riski Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, döviz kredileri nedeni ile Türk bankalarının yeteri kadar korunamadığını, şirketlerin ise bu konuda en fazla risk taşıyanlar arasında olduğuna dikkat çekti. Bankaların kur kaybını telafi edebileceğini söyleyen Fitch, “Türkiye bankaları şirketlere 187 milyar dolar düzeyinde yabancı para cinsi ve genelde uzun vadeli kredi açtı. Bu kredilerin bir kısmı hedge edilmedi ya da çok zayıf bir şekilde hedge edildi. Bankaların önümüzdeki yıllarda döviz cinsi şirket kredilerinde bir miktar zarar yaşayabileceğini tahmin ediyoruz. Bu kaybın büyük kısmı Türk lirasının dolar karşısında değer kaybına bağlı olacaktır” yorumunda bulundu. Uyuşmazlık var Fitch, Türkiye’de şirket bilançolarındaki para birimi uyuşmazlığı nedeniyle Türkiye özel sektörününün, Avrupa, Orta Doğu ve Afrika (EMEA) bölgesinde döviz riskine en maruz sektör olduğu görüşüne sahip olduklarını belirtti. l Ekonomi Servisi Merkez Bankası raporuna göre yurtdışı varlıkların yükümlülüklere oranı 400 milyar doları aştı. Bu oran geçen yıl sonu 367 milyar dolardı Yabancı sermayeleri şirketlerin ve doğrudan yatırımların son dönemde hızlı bir düşüş gösterdiği ülkede, yurtdışı varlıklar artıyor. Ancak yurtdışı varlıkların yükümlülüklere oranı 400 milyar doları aştı. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2016 Nisan sonu itibarıyla Türkiye’nin uluslararası yatırım pozisyonu (UYP) verilerini açıkladı. Türkiye’nin yurtdışı varlıkları ile yurtdışına olan yükümlülüklerinin farkı olarak tanımlanan net UYP 2015 yıl sonunda eksi 367.4 milyar dolar iken 2016 nisan sonunda eksi 400.6 milyar dolar oldu. Varlıklar alt kalemleri incelendiğinde, rezerv varlıklar kalemi 2015 yıl sonuna göre yüzde 5 artışla 116 milyar dolar, diğer yatırımlar kalemi yüzde 8.8 artışla 67.5 milyar dolar düzeyine yükseldi. Merkez Bankası’ndan yapılan açıklamada, ‘Yabancı Para ve Türk Lirası cinsinden efektif ve mevduatların, 2015 yıl sonuna göre yüzde 22 oranında artışla 28.3 milyar dolara yükseldiği belirtildi. Yükümlülük yüzde 10 Yükümlülükler alt kalemleri incelendiğinde, 2016 Nisan sonu itibarıyla, doğrudan yatırımlar (sermaye ve diğer sermaye) piyasa değeri ile döviz kurlarındaki değişimlerin de etkisiyle 2015 yıl sonuna göre yüzde 10.7 artışla 160.4 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Diğer başlıklar özetle şöyle; 4 Portföy yatırımları 17.6 milyar dolar arttı. 4 Yurtdışı yerleşiklerin hisse senedi stoku yüzde 25.0 artışla 50.3 milyar dolar oldu. Hazine’nin tahvil stoku yüzde 1.3 artışla 35.5 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. 4 Aynı dönemde, diğer yatırımlar 2015 yıl sonuna göre 11.9 milyar dolar yükseldi. Mevduat düştü 4 Yurtdışında yerleşik Türk vatandaşlarının Merkez Bankası’ndaki kredi mektuplu döviz tevdiat hesapları yüzde 4.3 oranında düşüşle 1.3 milyar dolar seviyesinde oldu. 4 Aynı dönemde, yurtdışı yerleşiklerin yurtiçi yerleşik ban kalardaki Yabancı Para mevduatı, 2015 yıl sonuna göre yüzde 6.3 oranında artışla 34.7 milyar dolar olurken, TL mevduatı yüzde 48.2 oranında artışla 14.2 milyar dolar oldu. 4 Bankaların toplam kredi stoku yüzde 2.1 azalışla 90.4 milyar dolar olurken, diğer sektörlerin toplam kredi stoku yüz de 6.6 artışla 105.3 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. l Ekonomi Servisi ‘İştah düşük, yoksa fon gelirdi’ Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Türkiye’de ekonomik verilerin olumlu olduğunu, çok ciddi fon akışı gelebileceğini ancak risk iştahının eskisi gibi olmadığını söyledi. Başbakan Yar dımcısı Mehmet Şimşek, yaptığı değerlendirmede makro ekonomik anlamda bakıl dığında Ortado ğu’daki geliş meler nede Mehmet Şimşek niyle Türki ye algısında bir miktar bozulma olsa da temellerin sağlam olduğunu belirterek, “Türkiye’nin temel dengeleri sağlam. Enflasyon düşüşe geçti. Cari açık olumsuzluklara rağmen daralmaya devam etti. Türkiye büyüyor, bütçe dengeleri iyi. Genel makroya bakınca Türkiye’ye ciddi fon akışı olması lazım. Gelişen ülkelere yönelik risk iştahı eskisi gibi değil” dedi. Şimşek, zorunlu trafik sigortası primlerinde düşüş eğiliminin başladığını, gelecek aylarda bunun belirgin hale geleceğini belirterek, sistemi takip ettiklerini ve edeceklerini vurguladı. “Sektörü uyarıyorum, yeni düzenlemeleri fiyatlara mutlaka yansıtmaları lazım. AB’de yolunda ilerleme Yansıtmazlarsa Hazine’nin bu yönde var olan yetkilerini kullanırız” diyen Şimşek, AB’ye ilişkin olarak da AB yolunda ilerlemenin Türkiye’nin çıkarına uygun olduğunu dile getirdi. Şimşek, Gümrük Birliği Anlaşması’nın kapsamını genişletilmesi ile şu an yaklaşık 160 milyar dolar olan Avrupa Birliği ile ticaret hacminin iki katına çıkabileceğine dikkat çekti. l Ekonomi Servisi ekonomi 9 Neden korkuyorsun liseli gençlerden? Kişi başına düşen milli gelirin son 9 yıldır yerinde sayıyor. Yani, adına “orta gelir tuzağı” denilen sarmalın içindesin. Çıkış yolun, sadece katma değeri yüksek üretim; ama burada da yerlerde sürünüyorsun. Katma değeri yüksek üretim bilgi demek, inovasyon demek, yaratıcılık demek; teknolojinin tüketicisi değil, üreticisi olmak demek. Bunun için ne gerek? Önce eğitim, eğitim, eğitim... 21. yüzyılın kaçınılmaz küresel rekabetine ayak uydurabilecek kadar donanımlı, çağdaş nesiller yetiştirmek gerek. Bu nitelikli işgücünü hazırlayacak ise eğitim. Sorgulayan, özgürlükçü... Peki, eğitim sistemi ne durumda? O da yerlerde sürünüyor. Ben söylemiyorum. Uluslararası göstergeler, yani açıkça rakamlar söylüyor. Örneğin ülkelerin eğitim sistemlerinin öğrencileri ne kadar iyi yetiştirdiğini ölçmek için 3 yılda bir yayımlanan PISA Raporu. Türkiye, 64 ülke arasında 45. sırada yer alarak yine OECD ülkelerinin gerisinde kaldı. Üstelik matematikte bir sıra geriledi bile. OECD’nin araştırmalarına göre 15 yaşındaki Türk öğrencilerin “eleştirel düşünce ve problem çözme becerileri” (critical thinking and problem solving) sadece yüzde 2.2. Bu oran Güney Kore’de yüzde 28, tüm dünya ortalamasında ise yüzde 11. Bu ve benzeri veriler Türkiye’de de diğer ülkelerle eşzamanlı olarak açıklanır. Ancak siyasilerimiz tınmaz bile. Problem çözme, PISA raporlarında çözümü açık şekilde belli olmayan bir problem durumunda öğrencinin bu durumu anlama ve bilişsel süreçler yardımı ile çözme kapasitesi olarak tanımlanıyor. Ne tarz sorular mı soruluyor? Örneğin, bir soruda yeni alınan klima için kullanma kılavuzunun olmadığı belirtiliyor ve uzaktan kumandadaki göstergeleri kullanarak klimanın sıcaklığı ve nemi nasıl değiştirdiğini bulmaları bekleniyor. Başka bir soruda otomatik bilet alma makinesinin ekranı kullanılarak öğrencilerden farklı rotalar için biletler almaları isteniyor. Özetle, PISA 2012 problem çözme değerlendirmesinde yer alan sorular, öğrencilerin yeni durumlara ne kadar açık olduklarını, belirsizlikle nasıl başa çıkabildiklerini, çözüme ulaşmak için ne kadar çabaladıklarını değerlendirmeye odaklanıyor. Gelelim “eleştirel düşünce”ye... Her söyleneni doğru kabul etmemeyi, sorgulamayı beraberinde getiriyor. Farklı görüşlere, düşünce biçimlerine açık olmayı. Ve doğal olarak “itiraz etmeyi” de... İtiraz edebilmek ise bilgi ekonomisine geçişin anahtarı. Biliyorsunuz, Türkiye’nin sayıları zaten çok az olan en iyi okullarından başlayıp giderek yayılan bir dalga var. Liseli gençlerin gerici eğitime ve baskıya isyanı.. Sayı kısa sürede hızla arttı ve bildiri yayımlayan lise sayısı 365’e çıktı. Ve tabii iktidarın ilk tepkisi soruşturma başlatmak, gençlerin arkalarında kirli, bölücü ellerin olduğunu söylemek oldu. “Liselerde gericiliğe izin vermeyeceğiz” başlığı ile yayımlanan ortak bildiri, ilk önce, en zeki en çalışkan öğrencilerin zorlu sınavlardan geçerek okumaya hak kazandığı okullardaki öğrencilerden çıktı. Ardından tüm ülkeye yayıldı. Öncelikle bildiriyi okumanızı öneririm. Bu gençler kendi geleceklerine sahip çıkmaya soyunan gençler. Ve sen onlardan korkuyorsun ey iktidar! Senin kurguladığın eğitim sistemine, dayattığın yaşam biçimine karşı çıktıkları, itiraz ettikleri için. Kendi açından haklısın tabii. Senin için bu ülkeyi yönetebilmenin, iktidarını koruyabilmenin yegâne yolu senin politikalarını itirazsız kabullenen nesillerin yetişmesi. Örneğin sen “işsizlik azaldı” diye açıklama yaparken birilerinin “Dur bakalım, sen bu rakamları ne hakla çarpıtıyorsun” diyebilmesi. Ya da “Kardeşim vergiyi toplamayı bir türlü başaramıyorsun ya da istemiyorsun; ama elektrikten petrole, doğalgazdan iletişime, yiyecekten giyeceğe, sigaradan içkiye tüm tüketim maddelerinin üzerine bindirilen ÖTV ve KDV gibi dolaylı vergilerin yükünü nüfusun ezici çoğunluğunu oluşturan işçi ve emekçilerin omuzlarına yüklüyorsun. Bu ne iş?” diye hesap sorabilmesi. Oysa bu gençler bu ülkede yaşamak, bu ülkede çalışmak, geleceğe yönelik hedeflerini bu ülkede gerçekleştirmek istiyor. Sen ise korkuyorsun. Ve tek yapabildiğin baskı ile sindirmek. Tabii, haklısın kendi açından!.. İnşaatçıların riski ihracat ve tahsilat İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği (İMSAD), ilk çeyrek gerçekleşmelerinin ardından yıl sonu için iç pazar büyüme beklentisini yüzde 33.5 olarak hafif yukarı revize ederken sektörün ihracatta sert düşüş yaşadığını ve tahsilat konusunun risk oluşturduğunu belirtti. İMSAD verilerine göre inşaat malzemesi sektörü 2015 sonu itibarıyla 44.5 milyar dolar iç pazar, 17 milyar dolar da ihracat olmak üzere toplam 61.5 milyar dolar pazar büyüklüğüne sahip. Sektörün Türkiye’nin toplam ihracatında yüzde 11.8 payı bulunuyor. Sektör bu yıl ihracatta yüzde 12 düşüş bekliyor. İnşaat malzemeleri sektörü 2015 sonu itibarıyla toplam 61.5 milyar dolar pazar büyüklüğüne ve 1.5 milyon kişilik istihdama sahip. C MY B