Katalog

Cumartesi 6 Şubat 2016 EDİTÖR: ŞEHRİBAN KIRAÇ TASARIM: SERPİL ÜNAY ekonomi 9 Bu stres iflas ettirir JCR Eurasia’ya göre artan finansal stres, siyasi kutuplaşma, Güneydoğu’daki çatışmalar 2016’da Türkiye’yi ‘iflas’ ya da ‘iflas erteleme’ ile karşı karşıya bırakacak Örnek İnsan... ugün bu köşeyi aramızdan 7 yıl önce bugün ayrılan sevgili hocamıza, dostumuza Prof. Dr. Türkel Minibaş’a ayırıyoruz. Sanırım hem onun söyleyecekleri var bize.. Hem de bizim onu, bıkmadan sabırla gerçekleri yazan, anlatan, Türkiye’nin birçok kesimine bir şekilde “yüreği ile dokunabilmeyi başarmış” bu eşsiz insanı, bu güzel kadını anmaya, daha önce tanımamış olanlara tanıtmaya... Evet, belki daha önce hiç olmadığı kadar ihtiyacımız var Türkel Hoca’nın kişiliğini, kısa bir ömüre sığdırabildiklerini anlamaya; enerjisini, coşkusunu, kucaklayıcılığını hissetmeye.. Sadece hissetmeye de değil, yeni Türkel’lerin yetişmesinin önünü açmaya... Nereden başlayalım? 15 yıl boyunca burada “Gözucuyla” adını verdiği köşesinden seslenmesinden; tarımdaki çarpıklıklardan su hakkına, enerjiden IMF politikalarına geniş bir çerçevede doğruları bilimsel verilerle aktarmasından, sözünü sakınmadan eleştirilerini yapmasından mı? İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nde verdiği efsanevi derslerden, yetiştirdiği onlarca öğrenci ile (belki de çok az hocaya nasip olabilecek biçimde) kurduğu dillere destan güçlü dostluk ve güven ağından mı? Yoksa öğrencilerine aktaracaklarını sadece derslerle ve iktisat bilgisi ile sınırlamadan, onları evinde toplayarak kurduğu okuma grubundan mı? Ödün vermez bir çevre dostu, kadın hakları savunucusu olmasından mı? Yoksa Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği’nin ikinci başkanı olarak yaptığı sonsuz katkılardan mı? Evet abartı değil, sonsuz diyorum. Özlemle andığımız Türkan Saylan ile birlikte Anadolu’yu adım adım dolaşarak gençlerin, özellikle de kız çocuklarının okuması için verdikleri mücadele kadar, başarılı örgütçülüğü, sıra dışı fikirleri de önemli oldu. Bu yüzden ÇYDD’nin 2010 yılından beri sürdürdüğü “Türkel Minibaş’lar Yetişiyor” projesi çok anlamlı. Türkel Minibaş’ı örnek alarak, onun izinden gidip onun gibi birçok konuda bilgi ve öngörü sahibi, mesleğinde uzman birer toplum önderi olabilecek kadınlar yetiştirmeyi amaçlayan projeye keşke herkes karınca kararınca katkıda bulunabilse... Yoksa bir birey, bir kadın olarak Türkel’den mi bahsetmeliyiz? Sadece gözleri ile değil yüreği ile gülümsemesinden, sıra dışı takılarından, İstanbul Film Festivali’nin kronik müdavimliğinden mi, dost canlılığından mı? Yaşıyor olsaydı bugün bu köşede neler yazardı? Bilmiyorum. Ama ona bir hediyesi var vefalı dostlarının. Arkadaşı ve meslektaşı Sadi Uzunoğlu, sevgili Türkel’in 14531980 yılları arasını anlattığı “Çağ Atlama Serüveni” kitabının devamını getirdi. “Çağ atlamada yeni dönem: 19802015” kitabını yazdı ve “Bu çalışma Prof. Dr. Türkel Minibaş Hocamızın yazdıklarını unutturmamak ve anısını daima yaşatmak için kaleme alındı” diyerek ona adadı. Kitabın organizasyonunu eski sevgili öğrencisi bugün Bankalararası Kart Merkezi’nin (BKM) genel müdürü olan Dr. Soner Canko üstlendi. Bağlam Yayınları’ndan çıkan kitap sanırım Türkel’in aktarmak istediklerini de dile getirecektir. Bana gelince... Sevgili Türkel benim için can dostu, sırdaş, mükemmel bir yol arkadaşıydı. Onu kaybetmedim, bir günbatımında bir martının kanadında sonsuzluğa uğurladım. Sonra bir baktım, benim gibi düşünen başka dostları varmış. Çok doğaldı, bir araya geldik ve Türkel’in dostları grubunu oluşturduk; dönem dönem buluşuyor, onu anıyor, yeni projeler üretiyoruz. Bugün olamadı ama yarın onun anısına kadeh kaldıracağız. Bekleriz efendim... l Fikrin sahibi Ekonomi Müdürü Olcay Büyüktaş’a ve kendi köşesini bugünlük Türkel’e bırakan Şükran Soner’e sonsuz teşekkürlerle... / ÖZLEM YÜZAK J apon Kredi Derecelendirme Kuruluşu JCR Eurasia Rating Başkanı Orhan Ökmen, TL’nin değer kayıplarının reel sektörü hırpaladığını söyledi. Ökmen, tüm sektörlerde 2016 bütçelerinde eğitim ve Orhan Ökmen reklam harcamaları başta olmak üzere önemli tasarruf tedbirleri alındığını, harcamaların kısıldığını, ödeme isteğinin ve tahsilat kabiliyetinin giderek azaldığını gördüklerini aktardı. Ökmen Türkiye ekonomisiyle ilgili yaptığı analizde şunları söyledi: 4 Piyasa genelinin nakit akışı dengesinin bozulması nedeniyle tahsilatlarda meydana gelen aksamalar, ekonomi genelinde talep ve satışları aşağılara çekiyor. 4 Ekonomik ve siyasi olumsuzluklar nedeniyle Türkiye’deki atmosferin yatırım için uygun olmadığı şeklindeki algılar ulusal ve küresel piyasalarda giderek artıyor. 4 Ülke içerisinde siyasi ku tuplaşmanın artmasının yatırım ortamını bozması ve Güneydoğu’daki şiddet ortamının güvenlik maliyetlerini oldukça artırmış olması ve Suriyeli mülteci sorunlarının yarattığı ekonomik yük oldukça fazla. 4 Mültecilerin yarattığı ekonomik sorunların yanında sosyal dokuda yarattığı bozulma, gelecek dönemlerde ekonomik kayıpların da üstesine çıkacak yüksek problem olasılığı barındırıyor. 4 Piyasa canlılığını koruma açısından maliye politikaları yeterli işlevselliğe sahip değil. 4 Ekonominin canlı tutulması açısından, maliye po Bozulma var litikalarının yeterince işlevsel olamaması ve özellikle son dönemlerde kamu yatırımlarındaki düşüşlerin piyasalarda gelirharcama kısıtlılığı yaratması ve yine kamu kurumlarının kendisine iş yapan reel sektörün hak edişlerinin ödemesini geciktirmesi piyasa ödemelerinde zincirleme temerrüt haline sebep oluyor. 4 Bölgesel karışıklıklar ve riskler Türkiye ile Rusya arasında ürettiği politik gerginliğin ekonomik sonuçları Türkiye’de önemli ekonomik kayıplara ve iktisadi hayatın zorlaşmasına sebep oluyor. 4 İflas erteleme statüsünü talep etmiş olan firmalar dan belli bir kısmının temerrüt haline sürüklenmeleri, kendi birikmiş finansal stresleri, genel ekonomik konjonktürdeki ani dalgalanmalar ve yanlış büyüme stratejileriyle de ilintili. B Kredi sıkışması Rusya gerginliği 4 Kredi koşullarındaki sıkılaşmalar, esasen başlı başına şirket iflaslarının en önemli sebebidir. 2016’da şirket İflas ve iflas ertelemelerdeki artışın en önemli nedenlerinden birisi, bankaların kredi politikalarıyla ilgili olacak. Artan finansal stres 2016’da Türk ekonomisini ‘iflas’ ya da ‘iflas erteleme’ gibi olgularla karşı karşıya bırakacak. l Ekonomi Servisi Orta demokrasi tuzağı uyarısı ürk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) Başkanı Tarkan Kadooğlu, Türkiye’yi orta gelir tuzağından kurtaracak en temel parametrenin gelişmiş bir ‘demokrasi kültürü’ olduğunu söyledi. Kadooğlu, “Gelişmiş bir ekonomi için gelişmiş bir demokrasi şarttır. TÜRKONFED olarak orta gelir tuzağından çıkmak için orta demokrasi tuzağı’ndan çıkmanın önkoşul olduğunu dile getiriyoruz” dedi. ‘Antalya İçin 2023 Senaryoları’ raporuna göre tarım ve turizmdeki gelişmeyle bugünlere gelen Antalya ekonomisinin büyümesini sürdürebilme T si için üçüncü bir sektöre ihtiyaç olduğunu ortaya koydu. Kadooğlu, bir üst gruba geçemeyen Antalya’nın birçok sorunla karşı karşıya kaldığını söyledi. Kadooğlu, Rusya krizinin turizm ve tarım başta olmak üzere bölge ekonomisini olumsuz etkilediğini anlatarak, hükümetin bölgenin potansiyelini artıracak çözümler üretmesi gerektiğini kaydetti. Kadooğlu, “Turist sayısında yaşanacak azalma, sadece turizm gelirlerini değil, aynı zamanda işsizlik rakamlarını da olumsuz etkileyecek. Türkiye istihdamının yüzde 7’sini Antalya karşılıyor” dedi. l Ekonomi Servisi F Ali Koç enerbahçe Spor Kulübü’nün eski yöneticisi ve Koç Holding Grubu’na bağlı Ford Otosan şirketinin Yönetim Kurulu Başkanı işadamı Ali Koç düşüp omzunu kırdı. Ameliyata alınan Koç’un omzunun çivi ile kaynatılacağı ve fizik tedavi göreceği öğrenildi. ALİ KOÇ OMZUNU KIRDI Kredide kriz sinyali 2010’da yüzde 45’lere ulaşan kredi büyümesi 2015’te yüzde 19.3’e, ocak ayında yüzde 1.2’ye geriledi. Kredi büyümesinin en son bu hıza ulaştığı 2009 yılında, ekonomi yüzde 5 daralmıştı. üzde 40 tüketici kredi büyümelerinin Türkiye ekonomisinin fazla ısındığına dair endişelere sebep olduğu günler çok eskide kaldı. Kredi kartı taksitlerinin sınırlandırılması ve genel karşılık oranlarının artırılması gibi borçlanmayı azaltma amaçlı önlemlerin yanı sıra yüksek faizler ve kötüleşen tüketici güveni bireysel kredilerin büyüme hızının 2009’dan bu yana en düşük seviyeye gelmesine sebep oldu. En son kredi büyümesi bu hıza ulaştığında, yani 2009 yılında, ekonomi yaklaşık yüzde 5 daralmıştı. BDDK tüketici borçlarını kısma amacıyla 2014 başında kredi kartlarına ve tüketici kredilerine taksit sınırlaması getirmişti. Beyaz eş eçen yılın üçüncü çeyreğinde yurtiçinde 24 milyon 145 bin kişi seyahate çıkarken, seyahate çıkanlar ortalama 377 lira harcadı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı hanehalkı yurtiçi turizm verilerine göre, yakınları ziyaret amacıyla yapılan seyahatler yüzde 67.1 ile ilk sırada yer aldı. Seyahate çıkış sebeplerinde ikinci sırada yüzde 26.4 ile “gezi, eğlence, tatil”, üçüncü sırada ise yüzde 3.2 ile “sağlık” yer aldı. Bu çeyrekte seyahate çıkanlar 215 milyon 946 bin geceleme sayısı ile en çok “arkadaş, akraba evinde” kaldı. Konaklama türlerine göre geceleme sayısında Yurttaş tatili akrabada geçirdi G ikinci sırada 71 milyon 321 bin geceleme ile “kendi evi” yer alırken, “otel” 18 milyon 190 bin geceleme sayısı ile üçüncü sırada yer aldı. Seyahate çıkanların bir ve daha fazla geceleme kaydı ile ülke içinde yaptıkları toplam seyahat sayısı bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 16.3 artarak 32 milyon 960 bin seyahat olarak gerçekleşti. Seyahate çıkanlar 325 milyon 103 bin geceleme yaptı. Ortalama geceleme sayısı 9.9 gece oldu. Yerli turistlerin, yurtiçinde yaptıkları seyahat harcamaları da 12 milyar 429 milyon 293 bin TL oldu. l Ekonomi Servisi Y ya, mobilya, giyim, ayakkabıda taksit imkânı 6 ila 9 aydı. Elektronikte, cep telefonunda taksit kalkmıştı. Tüketici kredilerinde vade de 36 ay ile sınırlanmıştı. Ekim 2015’te taksit sınırı gevşetilerek mobilya, beyaz eşya ve eğitim harcamalarında taksit sayısı 9 aydan 12 aya çıkarıldı. Eğitim için alınan ve 36 ay olan tüketici kredilerinde ise vade sınırı kalktı. Yılbaşında ise tüketimi canlandırmak için adım atan ekonomi yönetimi, bankaların tüketici kredilerinde yüzde 200 ayırdığı karşılıkları yüzde 75’e çekerek kredilerin önünü açtı. 20042005’teki yüksek bü Tüketerek büyüme yüme oranları genişleyen kredi talebine paralel iç talebe dayanarak gerçekleştirildi. Türkiye 2004’te yüzde 9.4 büyürken, yerleşik hanehalklarının tüketimi yüzde 11 arttı. 2005’teki 8.4’lük büyüme, yüzde 7.9’luk tüketim artışıyla karşılandı. Geçen yıl ise hanehalklarının tüketimi yüzde 1.3 artarken, Türkiye sadece yüzde 2.9 büyüyebildi. Büyüme dört çeyrektir yüzde 3’ün altında seyrediyor. Geçen yılın üçüncü çeyreğinde ise büyüme yüzde 4’te kaldı. Ekonomistler büyümenin 2015 için yüzde 33.5 civarında olmasını bekliyor. AB, Türkiye’nin 2015 için büyüme tahminini yüzde 3.4’ten yüzde 3.1’e düşürdüğünü açıkladı. l Ekonomi Servisi C M Y B