Katalog

Çarşamba 14 Aralık 2016 sağlık 2 [email protected] EDİTÖR: SİBEL BAHÇETEPE Kemoterapide Uzmanlar uyardı: Kemoterapi ilaçlarının vücuttan tam atılması 6 ay ile 1 yılı bulabilir. Tedavi sırasında greyfurt tüketilmemeli. 5 soru Kanserle savaşta en önemli silahlardan olan kemoterapi birçok korkuyu da bera berinde getiriyor. Onkologlar, ke moterapi sırasında hastadoktor ilişkisi nin çok önemli oldu ğunu vurgulayarak “Tedavi sırasında en SİBEL BAHÇETEPE çok bulantı ve kusma görülür, bu durum geçicidir. Hasta proteinden ve vita minden zengin, hazmı kolay gıda larla beslenilmelidir” dediler. Liv Hospital Medikal Onkolo ji Uzmanı Prof. Dr. Duygu Derin, kemoterapi ile ilgili en çok merak edilen 5 soruyu cevapladı. ‘Bol sıvı tüketilmeli’ 1Kemoterapinin etkileri ne zaman geçer? Kemoterapide kullanılan ilaçların bir kısmı karaciğerden, bir kısmı da böbrekten atılır. Bazı kemoterapi ilaçları da kalbe olumsuz etki yapabilir. Kemoterapi öncesi ve sonrası, doktor kontrolünde hastaya damar yolu ile bol sıvı vererek böbreklerin ve organların korunması sağlanır. Kemoterapi kürünün bitmesinin ardından, ortalama 3 hafta sonra kan değerleri normal aralığa gelir, bağışıklık büyük ölçüde toparlanır. Yorgunluk ise birkaç ay daha sürebilir. Kemoterapi ilaçlarının vücuttan tam olarak atılması kişiden kişiye göre değişkenlik gösterse de 6 ay ila 1 yılı 2bulabilir. Tedavi sırasında beslenmede nelere dikkat edilmeli? Kemoterapi sırasında proteinden ve vitaminden zengin, hazmı kolay gıdalarla beslenilmelidir. Kemoterapi sebebiyle daha önce sevdiği yemekler kişide bulantı ve tiksinti Kemoterapi ilaçlarının çoğu bağırsak hareketlerini yavaşlatarak kabızlık, bazıları da ishal yapar. yaratabilir. Bu daha sonra geçecek lıkla kabızlık, bazen de ishal ola tir. Kemoterapi sırasında greyfurt bilir. Bu yan etkiler için önce di tüketilmemelidir. Bu meyve kemo yet düzenlenir, yetmediği haller terapi ilaçlarıyla etkileşi de de kabızlık veya is me girerek karaciğeri etki hal için ilaç verilir. İş ler. Greyfurt dışında porta tahsızlık, tat duyusun kal, limon ve diğer tüm tu da azalma olabilir. Na runçgillerin tüketiminde ne, limon ve kahve içe sakınca yoktur. Nar da ke ren ciklet, şekerler has moterapi ilaçları ile etkileş tanın kötü tat hissini tiği düşünüldüğü için ke bastırır. Özellikle kemo moterapi sırasında tüketil terapi sonrası ilk haf mesi tavsiye edilmez. Bol ta hastada halsizlik olur su tüketimi böbrekleri korur, özellikle böbrekten atı Prof. Duygu Derin ve istirahat etmek isteyebilir. İkinci hafta da lan kemoterapi ilacı kullanımında ha rahattır. Üçüncü hafta genel çok gereklidir. de normale döner. Açık ve temiz ‘Saç dökülmesi geçicidir’ 3Kemoterapi sırasında ne gibi yan etkiler görülebilir havada yürüyüşler iyi gelir. Kemoterapi kullanıldığı dönemde ağızda yaralar ve pamukçuk çıkabilir. Günde dört kere karbo ve nasıl önlenebilir? natlı su ile ağız gargarası öneri En sık bulantı ve kusma görü lir. Kemoterapiden sonraki 714 lür. Günümüzde bu yan etkile gün arasındaki dönem bağışıklı ri giderecek çok kuvvetli ilaçlar ğın en çok baskılandığı zamandır vardır. Kullanılan ilaca göre sık genelde. Bu dönemde 38 ve üstü bir ateş olursa hemen hastaneye başvurup doktora görünmek gerekir. Özellikle meme kanseri tedavisinde kullanılan ilaçlarda istenmeyen bir yan etki olarak saçlar dökülmektedir. Bu geçici bir 4yan etkidir. Tedavi sırasında doktorhasta ilişkisi nasıl olmalı? Kemoterapi çok sayıda yan etkisi olan, zor bir tedavidir. Hastanın yan etkiler konusunda iyi bilgilendirilmesi, bunlarla başa çıkabilmek için iyi yönlendirilmesi gereklidir. Bu nedenle doktoru 5ile iletişimi çok önemlidir. Cinsel ilişkiye ne zaman dönülebilir? Kemoterapi sürecinde cinsel ilişki ile ilgili genel olarak yasak bulunmuyor. Tedavi boyunca bazı özel bazı durumlar yaşandığında; örneğin lökositler düştüğünde, enfeksiyonlardan korunmak için cinsel hayata ara vermek gerekebilir. Şekerlemelerde kalori uyarısı Hollanda’da yeni yıldan itibaren yürürlüğe girecek uygulamayla okullardaki şekerleme otomatlarını kullananlara aldıkları ürünün kalorisiyle ilgili uyarı yapılmaya başlanacak. Uygulama ile ortaokul ve liselerde bulunan şekerleme otomatlarını kullanan çocuklara, “Aldığın çikolatada 229 kalori var ve bunu yakmak için 45 dakika bisiklete binmen gerek” gibi uyarılar yapılacak. Çocuklar İçin Sağlıklı Kilo Derneği, bu kararı olumlu buldu. Gereksiz antibiyotik zararlı Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Nejat Narlı, hekime danışmadan çocuklara gereksiz antibiyotik verilmemesi gerektiğini söyledi. Narlı “Bu durum, kemik iliği gelişimini durdurabilir, böbrek ve karaciğerde sorunlara yol açabilir. Çocukların vücudu gereksiz antibiyotiği kolay atamaz. Herkes, çocuklara antibiyotik verirken iki kez düşünmeli” dedi. l ADANA/DHA Sırt ağrısı hayatını kurtardı Belindeki ve sırtındaki şiddetli ağrıları böbrek ağrısı zanneden emekli şoför Cemali Tan’ın (58) kalp ana damarında 4 santimlik yırtık tespit edildi. Erken teşhisle hayata tutunan Tan, 3 aşamalı cerrahi yöntemiyle sağlığına kavuştu. Tan, “Doktorum önceden açık kalp ameliyatı olduğum için tek seferde ameliyat yapılmasını önermedi, bu teknikten bahsetti. 3 ameliyat geçirmiş olmama karşın, hemen ayağa kalkabildim” dedi. Soğuktan değil mikroptan kaçının Gerekli önlemleri alın, kışın tadını çıkarın Havaların iyice soğuduğu şu günlerde hastalıkların sayısında önemli oranda artış yaşanıyor. Hastalıkların nedeni ise çoğu zaman soğuyan havalar değil solunum yoluyla bulaşan virüs ve bakteriler. Özellikle alışveriş merkezi, sinema, gösteri salonları gibi yeterince havalandırılmayan ve mikropların kolaylıkla çoğaldığı kapalı ve sıcak yerlerde çok vakit geçirmek hastalıkların çoğalmasına neden oluyor. Okan Üniversitesi Hastanesi, Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Bahadır Üskül, kışın bulunulan ortamların yeterli havalandırılmamasının hastalıkları arttırdığı söyledi. Üskül, ayrıca hareketsizliğin artması, kış aylarında güneş ışığından daha az faydalanılmasının da enfeksiyonlara zemin hazırlayan faktörler arasında yer aldığını dile getirdi. Ateş, öksürük, ağrıya dikkat Kış aylarında görülen solunum yolu enfeksiyonlarında en sık hastalık belirtileri ateş, öksürük ve ağrıdır. Ağrı baş, boğaz, kulak, göğüs ve sırt ağrısı şeklinde olabilir. Bunların dışında hap şırma, burun tıkanıklığı, burun ve geniz akıntısı, yutma güçlüğü, ses kısıklığı, balgam çıkarma, hırıltılı soluma ve nefes darlığı da görülebiliyor. Solunum yolu şikâyetlerine ek olarak halsizlik, iştahsızlık, tüm vücutta kırgınlık, eklemlerde ve tüm bedende yaygın kas ağrısı, bulantı ve kusma gibi sistemik bulgu ve şikâyetlerin de olabileceği akılda tutulmalıdır. ‘Ortamı havalandırın’ Kış aylarına girerken mutlaka genel kontrollerin yapılması gerektiğini kaydeden Üskül, şöyle devam etti: “Taze sıkılmış portakal suyu içmeyi, balık yemeyi ihmal etmeyin. Genel temizlik kurallarına uymalı, kapalı, kalabalık ve yeterli havalandırma olmayan ortamlarda uzun süre kalmamalı, enfeksiyonu olan kişilerle yakın temastan kaçınmalısınız. İdeal oda sıcaklığı 2122 derece olmalı. Bol sıvı tüketmelidir. Düzenli ve kaliteli bir uyku da önemlidir.” destek için saçlarını kazıttılar Yaklaşık 1 ay önce lenfoma kanseri teşhisi konulan Antalya Büyükşehir Belediyesi Finike Koordinatörü Necati Bahçeci’nin (59) kemoterapi nedeniyle saçları döküldü. Bahçeci’ye tedavi sürecinde destek vermek isteyen birim yöneticileri ve 60 personel saçlarını kazıttı. Antalya Su ve Atıksu İdaresi (ASAT) Genel Müdürlüğü Finike Hizmet Birimi Arıtma Müdürü Celal Aytekin, kanser tedavisi sürecinde amirleri Bahçeci’yi yalnız bırakmayacaklarını söyledi. l DHA/ANTALYA Stres, diş kaybı nedeni Protez ve İmplantoloji Uzmanı Diş Hekimi İlker Arslan, stresin diş kaybına neden olduğunu söyledi. Diş kaybıyla kendilerine gelen hastaların birçoğunda diş sıkma ve gıcırdatma problemlerini gördüklerini belirten Arslan, “Bunların yanı sıra da diş hekimliğine karşı kişinin hisset tiği stres, kaybın ve tedavi sürecinin uzamasına neden olmaktadır. Günümüz koşullarında artık, acıdan ve korkudan uzak olabileceğiniz pek çok ye ni yöntemler oluşmaktadır” dedi. eğitim PISA sınavında en çok katılım gösteren okul türleri Anadolu lisele ri ve meslek liseleri olurken bu okul ları imam hatip liseleri takip ediyor. İmam hatipler, PISA sınavında, Türki ye çapında en düşük başarı ortalamasına sahip okul türü oldu. PISA bakanı yalanladı Milli Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz’ın PISA sonuçları için günah keçisi ilan ettiği meslek liselerinin sınavdaki başarı ortalaması imam hatiplerin tam 62 puan üzerinde. DENİZ ÜLKÜTEKİN Türkiye’nin OECD ortalamalarının bir hayli gerisinde kaldığı PISA sınavı AKP döneminde büyük kaynak aktarılan imam hatip liselerindeki eğitim başarısızlığını bir kez daha ortaya koydu. Milli Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz, önceki günlerde yaptığı açıklamada, PISA’daki başarısızlığın faturasını topyekün meslek liselerine keserken, okul türlerine göre detaylı inceleme yapıldığında ortaya çıkan rakamlar oldukça farklı. Türkiye, tüm okullar baz alındığında 420 ortalama başarı düzeyi tutturarak 490 olan genel OECD ortalamasının tam 70 puan gerisinde kalırken Bakan Yılmaz, suçlu ilan ettiği ve sınava katılım oranı yüzde 36.4 olan meslek liselerinin genel başarı ortalaması olan 392 puanının, Türkiye’nin ortalamasını bir hayli düşürdüğünü iddia etmişti. Öte yandan sınava katılım oranı yüzde 14 olan imam hatip liselerinin başarı ortalaması ise meslek liselerinin 62, OECD ortalamasının ise tam 160 puan gerisinde kalarak 330 oldu. Buna göre, İsmet Yılmaz’ın iddia ettiğinin aksine PISA başarısızlığında meslek liselerine göre imam hatiplerin payı çok daha büyük olarak ortaya çıktı. Anadolu liseleri Bakan Yılmaz’ın “fen lisesinden katılan öğrenciler bu sınavdan 534 puan aldı. Bu puan, Estonya ve Japonya’nınkine denk geliyor. Sadece fen lisesi öğrencilerimiz girmiş olsaydı sınava, aldığımız derece dünyada ilk 3 sıradaydı. Fen lisesi öğrencilerimizin dünya ile yarışmada sıkıntısı yok” dediği fen liselerinin sınava katılım oranı sadece yüzde 2.1’de kalırken, bu oran ortalamaya etki yapmak için oldukça düşük bir rakam olarak ortaya çıkıyor. PISA sınavında başarı ortalaması diğer okul türlerine göre oldukça yüksek olan ve 462 başarı ortalaması tutturan Anadolu liselerinin PISA’ya katılım oranı da yüzde 38 olarak belirlenirken, Türkiye’nin seçkin liselerindeki başarı ortalamasının dahi OECD ortalamasının 28 puan altında kalması, Bakan Yılmaz’ın “meslek liselerindeki eğitim kalitesini artırırsak, PISA’daki sorunumuz çözülür” söyleminin gerçeği yansıtmadığını ortaya koydu. Akademik başarı Eğitim İş Genel Başkanı Mehmet Balık, imam hatiplerdeki başarı düşüklüğünün normal bir sonuç olduğunu söylerken, TEOG’da en alt seviyede kalan öğrencilerin imam hatip okullarını tercih ettiğini dile getirdi. Velilerin çocuklarını imam hatip lisesine yazdırmak gibi bir talepleri olmadığını belirten Balık, şöyle konuştu; “Bu okullara, zaten büyük ölçüde mecbur olan veliler çocuklarını yazdırıyor. Eğer biz PISA gibi sınavlarda başarılı olmak istiyorsak, her okulumuzu, fen ve sosyal liseleri seviyesine getirmeliyiz. Böylece TEOG gibi sınavları ortadan kaldırıp, tüm çocuklarımıza çağdaş, bilimsel bir eğitim verme imkânımız olur.” İmam hatiplerin düşük başarısının bu okullarda verilen eğitimle ilgili olduğunu söyleyen Balık, sözlerini şöyle sürdürdü; “Bu okullarda öğrencilerden bir akademik başarı beklentisi yok. Sadece dindar nesil yetiştirmek isteniyor. Bu okullara çok para aktarmakla, görkemli binalar yapmakla eğitim kalitesi artırılamaz. Yapılması gereken meslek liseleri türlerinin azaltılması ve her lisede fen, matematik gibi derslere ağırlık verilerek eğitim kalitesinin yükseltilmesidir. Harikalar yaratan öğretmenler Microsoft Türkiye’nin, eğitim alanındaki dijital dönüşümün desteklenmesi amacıyla başlattığı “Harikalar Yaratan Öğretmenler’’ yarışmasına başvurular 31 Aralık’ta sona erecek. Milli Eğitim Bakanlığı işbirliği ile düzenlenen yarışmaya katılmak isteyen öğretmenlerin, başarı hikâyelerini Microsoft teknolojileriyle yarışmanın internet adresinde paylaşması gerekiyor. Yarışma ‘Teknoloji Kahramanları’ ve ‘STEM Öncüleri’ olmak üzere 2 farklı kategoride düzenleniyor. Her iki kategoride de ilk üçe giren öğretmenlerin öyküleri video olarak hazırlanarak Türkiye’deki binlerce öğretmenle paylaşılacak. Microsoft Türkiye, yarışmada başarılı bulunan öğretmenlerin hem kendisi hem okulundaki çalışma arkadaşları ve öğrencileri için ücretsiz teknoloji eğitimleri verecek. Ayrıca her 2 kategorinin birincileri de Kanada’nın Toronto şehrinde 2123 Mart tarihlerinde düzenlenecek Education Exhange etkinliğine katılmaya hak kazanacak. 6 Şubat 2017 tarihinde sonuçların duyurulacağı yarışmanın ödül töreni ise 10 Mart’ta yapılacak. C MY B