Katalog

EKONOMİ DOLAR AVRO FAİZ BORSA 3.3720 3.5810 10.32 75.812 Yatay 0.3 kuruş 0.12 puan 360 puan 8 EDİTÖR: PELİN ÜNKER TASARIM: ZARİFE SELÇUK Güveni siyaset vurdu ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 883.53 1.32 kuruş 131.85 0.2 kuruş Çarşamba 23 Kasım 2016 Kasım seçimlerinden bu yana geçen 12 ayda tüketici güveni yüzde 12 düştü. Endeks, 70 seviyesinin altına inerken aynı dönemde lira, yüzde 5.75 değer yitirdi Tüketici güveni, seçimlerin yapıldığı geçen yılın kasım ayından bu yana düşüşte. Kasım seçimlerinin hemen ardından politik belirsizliğin azalmasıyla güven endeksi yüzde 22.9 artarak Nisan 2014’ten bu yana en yüksek değer olan 77.15’i görmüştü. Ancak o tarihten sonra belirsizlikler azalmaktan çok arttı. Başkanlık sistemi, referandum, darbe girişimi, OHAL ve idam tartışmaları siyasi riskleri yükseltirken, bu durum güvene de darbe vurdu. Endeks son olarak 70 seviyesinin de altına geriledi. Merkez Bankası ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) işbirliğiyle hazırlanan tüketici güven endeksi, kasımda TL’deki değer kaybı ve finansal göstergelerde bozulmaya paralel yüzde 6.9 düşüşle 68.9 değerine indi. Bu, darbe girişiminin yaşandığı temmuzdan bu yana en düşük değer oldu. Endeks ekim ayında ise 74 değerini almıştı. Düşüş sürecek Finansbank ekonomisti Deniz Çiçek, “Finansal göstergelerdeki bozulma, spesifik olarak da TL’deki zayıflama, endeksi etkiledi. Kurdaki artış fiyatlara yansıdıkça muhtemelen endeksteki düşüşün devamı da gelir. Zaten diğer öncü göstergelere göre son aylarda tüketici güveni çok dirençliydi. Endeks ağustosta yüzde 11 arttıktan sonra son iki ayda yataydı. Oysa aynı dönemde kredi büyümesi yavaşladı, sanayi üretimi daraldı. Bir anlamda onun düzeltmesi de oluyor” dedi. Kur yansıyacak Güvenin yüzde 6.9 azaldığı 115 Kasım döneminde dolar kuru yüzde 5.75 yükseldi. Büyümenin en önemli öncü göstergelerinden sanayi üretimi eksik işgünü sayısı ve ekonomideki yavaşlamaya paralel eylülde arındırılmamış bazda yüzde 4.1 azalırken, üçüncü çeyrekte yüzde 3.2 gerilemesi ekonominin bu dönemde daralacağına işaret ediyor. Liranın dolara karşı sadece kasımda yüzde 8 değer yitirdiğine dikkat çeken Kapital Fx Araştırma Uzmanı Enver Erkan, “TL’de değer kaybının enflasyona 23 ay gecikmeli etkisi söz konusu, kur artışının etkisi tüketici fiyatlarına yansıdığında tüketici güveni daha da gerileyebilir. Aynı zamanda iktisadi büyümüdeki aşağı yönlü risklerin de endekse yansımış olduğunu görüyoruz. Endeks, önceki üç aylık yatay seyrin ardından kasımda yeniden negatif trende girmiş oldu” dedi. l Ekonomi Servisi NE HARCAMA, NE TASARRUF Gelecek 12 ay için satın alma da tasarruf beklentisi de azaldı. Dayanıklı tüketim mallarına harcama beklentisi kasımda 0.8 azalırken, otomobil satın alma beklentisi yüzde 11.9, konut satın alma ya da inşa ettirme beklentisi yüzde 15.5 azaldı. Temmuzda 67.03 ile dip yapan endeks üç aydır yatay seyrediyordu. Maddi durum bozulacak Verinin ayrıntılarına bakıldığında hanenin maddi durum beklentisi endeksi bir önceki aya göre yüzde 5.4 azalarak kasımda 89.01 oldu. Bu azalış, gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durumunun daha iyi olacağını bekleyenlerin oranının düşmesinden kaynaklandı. Ekim ayında 101.62 olan genel ekonomik durum beklentisi endeksi yüzde 6.5 azalarak 95.06 olurken, bu düşüş, gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durumun daha iyi olacağı yönünde beklentisi olan tüketicilerin sayısının bir önceki aya göre azaldığını gösteriyor. İşsiz sayısı beklentisi endeksi bir önceki aya göre yüzde 7.6 azalışla 71.3 oldu. Tasarruf etme ihtimali endeksi ise yüzde 12.7 azaldı. Ekim ayında 23.27 olan endeks, kasımda 20.33 değerine düştü. TÜİK’in hesapladığı endeks tüketicilerin ekonomik duruma ilişkin değerlendirmelerini yansıtıyor. Endeksin 100’den büyük olması iyimserliği, 100’den küçük olması ise kötümserliği gösteriyor. Türkiye için büyüme tahmini 3.1’e indirildi Dünya Bankası Türkiye’de ekonomik büyüme tahminini bu yıl için 0.4 puan indirerek yüzde 3.1 seviyesine düşürdü, 2017 ve 2018 tahminlerinde ise değişiklik yapmadı. Bankanın “Artan Kutuplaşma Ortamında Avrupa ve Orta Asya’da Ilımlı Büyüme” başlıklı raporunda, düşük petrol ve emtia fiyatları, Avrupa Birliği’nde yatırım oranlarındaki düşüş ve yapısal zorlukların bölgedeki büyümeyi güçleştirdiği, popülizm ve kutuplaşmada artışa yol açtığı belirtildi. Türkiye ekonomisine yönelik olarak ekonomik büyümenin özel yatırımlarda daha zayıf artış ve net ihracatın daha az katkısı nedeniyle yavaşladığı belirtilerek “Darbe girişimi ve ardından gelen kamudaki tasfiyeler dahil son siyasi gelişmeler belirsizliği artırıyor ve ekonomik aktivitenin hızını etkilemesi bekleniyor” denildi. Kurum, haziranda yayımlanan Küresel Ekonomik Görünüm raporunda 2016 ve 2017 için Türkiye’de gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) büyüme tahminini yüzde 3.5 olarak açıklamış, 2018’de büyümenin yüzde 3.6 olacağını öngörmüştü. l Ekonomi Servisi Trump, ABD’yi TPP’den çekebilir ABD Başkanlığı’na seçilen Donald Trump, ülkeyi TransPasifik Ortaklığı (TPP) ticaret anlaşmasından çekmekte kararlı olduğunu açıkladı. Trump, Beyaz Saray’daki koltuğuna oturduğunda ilk 100 günde yapmayı planladığı icraatları anlatan bir videoyu sosyal paylaşım sitesi YouTube’da yayımladı. Trump, dünya ekonomisinin yaklaşık yüzde 40’ını oluşturan ve Pasifik Okyanusu’na kıyısı bulunan 12 ülkeyi kapsayan TPP ticaret anlaşmasından ABD’yi çekeceğini belirtti. ABD Başkanı Barack Obama’nın mirası kabul edilen TPP anlaşma sını “potansiyel felaket” olarak tanımlayan Donald Trump Trump, “Bunun yerine, Amerika’nın kıyılarına istihdam getirecek daha adil ve çift taraflı ticaret anlaşmaları müzakere edeceğiz” dedi. Trump, ABD’nin enerji sektöründeki regülasyonları azaltacağını da duyurdu. ABD Başkanı ayrıca, kömür üretimindeki “istihdamı öldüren kısıtlamaları” azaltma ve vize suiistimallerini durdurma sözü verdi. Olmazsa olmaz Donald Trump’ın ülkesini TPP anlaşmasından çekeceğini söylemesinin ardından Japonya Başbakanı Şinzo Abe, “TPP, ABD olmadan anlamsız olur” dedi. Reuters’ın haberine göre TPP liderlerinin Lima’daki toplantısına katılan Abe, görüşme sırasında TPP’nin diğer üyelerinin anlaşmayı ABD olmadan yürürlüğe konulmasına dair bir konunun gündeme gelmediğini söyledi. 2015’te aralarında Japonya, Avustralya, Yeni Zelanda, Kanada’nın da bulunduğu ülkeler TPP üzerinde anlaştı ancak anlaşma henüz onaylanmadı. l Ekonomi Servisi Tüketici, bankaların onay almadan ve haber vermeden kredi kartı ekstresine yansıttığı faize itiraz edebilir. Kredi kartından ödenen faturaya faiz ödemeyin Fatura ödemelerinin otomotik olarak kredi kartından yapan tüketici, faiz şikâyetiyle tüketici derneklerine başvurdu. Tüketici Başvuru Merkezi (TBM) Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu, elek trik, su, doğalgaz, telefon, kira gibi faturalarını “otomatik ödeme talimatı” ile kredi kartından ödeyen tüketicilere faiz yansıtılmaya başlandığı yönünde kendilerine şikâyetler geldiğini belirterek ekstresinde bununla ilgili ayrıntı gören tüketicilerin itiraz edebileceğini söyledi. Ağaoğlu, ülkede milyonlar ca kredi kartı kullanıldığını, birçok tüketicinin bu kartlara otomatik ödeme talimatları verdiğini belirtti. Şimdiye dek yoktu Faturaların bankalar aracılığıyla karttan otomatik ödendiği için birçok tüketicinin ekstreye yansıtılan fatura tutarlarını detaylı incelemediğini ifade eden Ağaoğlu, bugüne dek otomatik ödenen faturalara faiz yansıtılmadı ğını söyledi. Bir müşteriden 7.63 lira, diğerinden de buna yakın kesinti yapıldığını anlatan Ağaoğlu, “Bazı bankalar, bu değişikliği, ödendiği tarihten hesap kesim tarihine kadar faiz yürütüleceğini, kredi kartı hesap özetinin altına yazarak tüketiciye fark ettirmeden uygulamaya sokmuşlar. Bunu tüketiciye haber vermeden yapmaları haksız ve hukuksuzdur” dedi. l Ekonomi Servisi Samsung, Harman’ı alıyor Samsung, Türkiye’de mağaza sayısını üç katına çı kartmak için harekete geçti. Firma, 2018 sonuna kadar 300 olan mağaza sayısını 900’e çıkaracağını açıkladı. Mert Gürsoy Samsung Tü ketici Elektroniği Satış ve Pazarlama Direktörü Mert Gürsoy, Edirne’den Gaziantep ve Cizre’ye kadar birçok şehirde 130 mağaza açacaklarını aktardı. Dünyanın son yıllarda politik ve ekonomik olarak zor bir dönemden geçtiğini anımatan Gürsoy, Samsung’un önümüzdeki yıllarda da teknoloji sektörüne liderlik et mek için bu dönemi fırsat olarak gördüğünü ve yatırımlarını hızlandırdığını söyledi. Öte yandan Samsung Electronics ve Harman International Industries, Samsung’un Harman’ı yaklaşık 8 milyar dolara devralması için kesin anlaşmaya vardı. Anlaşmaya göre Samsung, hisse başına nakit 112 dolar ödeyecek. l Ekonomi Servisi Tehlike geçti mi? Gazete görünümlü parti bültenleri, dün “büyük atlamıştı”. Onlar “dahi”, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın taktik hamlesine hazırlıksız yakalandı. Erdoğan’ın, Anadolu Ajansı’na gece yarısı yaptığı açıklama baskıya yetişememişti. Birinci sayfalar en son Bakanlar Kurulu çıkışında Numan Kurtulmuş’un sözlerinde kalmış: “Geri adım yok.” Elbette, biata endeksli, maaşlarını korumak için karakter suikastı hedefleyen, yalan haberden tazminata mahkum olanların, gülünç duruma düşmek gibi bir derdi de olamaz. Ama galiba, kör kör parmağım gözüne gafil avlanmayı, onlar bile tercih etmezdi. Geçmiş olmasın tabii. Zaten sorunumuz da bu değil. HHH Bizim, yani kız çocuklarının cinsel istismarını dert edenler için asıl mesele, tehlikenin geçmemiş olması. Hemen belirtmeli ki, başka bir tercih imkânsızdı; iktidar, Erdoğan’ın pragmatist kritik hamlesinin sabahında, malum yasa teklifinde frene bastı. Bu, önemli bir kazanımdır. Ancak yapılanı, geri adım atmak değil, “pause” tuşuna basmak olarak değerlendiriyorum. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın “konunun kapandığını” söylemesine rağmen üstelik. Bozdağ’ın ifadesi, teklifin Komisyon’a çekildiğini açıklayan Başbakan Binali Yıldırım’ın sözünden daha ilerideki bir durumu yansıtıyor. Ancak bu net ifadeye karşın, AA ve TRT dilinde “erken evlilik” haline dönüşen cinsel istismarcılara af düzenlemesi, “uygun bir fırsat” için bekletilecektir. Bu kuşku için, yeterli yakın tarih bilgisine sahibiz. HHH Belediyelere kayyım düzenlemesini hatırlayalım. TBMM tatile girmeden “torba kanun”la getirilen belediyelere kayyım düzenlemesi, itirazlar yoğun tartışmalar üzerine, sözüm ona mutabakatla torbadan çıkarılmıştı. Ne yaptı AKP? Sahte bir uzlaşı havası yayarak muhalefetin tepkisini yatıştırdı. Dahası, bu uzlaşının sahteliğini, dört partinin ortak önergesine dönüştürerek pekiştirdi bile. Fakat birkaç haftaya kalmadan, torbadan çıkardığını KHK’ye koyarak Resmi Gazete’de yayımladı. “Milli irade” sevdalısı AKP, hem belediyelere kayyımı OHAL KHK’siyle getirerek, planladığı rejimi bir kat daha yükseltti. Hem de adeta bir tuzak kurarcasına Meclis’in tatile girmesini bekleyerek muhalefeti açığa düşürmüş oldu. Bu teklifin yeniden gelmesi ihtimal dahilindeyse, cinsel istismarcının korunmasına karşı sergilenen direnci sürdürmek gerekiyor. Bunun zemini parlamento olacaksa, hukuksal açıdan zihinsel karışıklık yaratabilecek ifadeleri olabildiğince sadeleştirerek kamuoyuna anlatmak gerekiyor. Mesela, 15 yaşından küçüklere istismar uygulayanların evlilik halinde ceza almamamaları ya da serbest kalmalarına, net biçimde karşı çıkmak zorundayız. Yanı sıra, cinsel istismara küçük yaşta uğrayan kız çocuklarının, şimdi 18 yaşını geçse dahi sırf “namus kurtarmak” adına evlenmelerini kolaylaştıracak bir düzenlemeye vize vermek, istismarcıyı hoş görmek anlamına gelecektir. Tehlikenin geçmediğini, bilakis düne göre arttığını düşündüren asıl nedene gelelim simdi: Sivil toplum kuruluşları, sistematik biçimde kriminalize ediliyor. Daha dün OHAL KHK’si ile yüzlerce dernek kapatıldı. Gündem Çocuk bu derneklerin sadece biri ama çok önemli biriydi. Teklifin çekilmesine, “konunun kapanmasına” bu koşullar altında sevinelim. 65 yıllık havayolu şirketi kapanıyor Tayvan’ın üçüncü büyük havayolu şirketi TransAsia Airways’in mali sorunlardan ötürü kapanacağı açıklandı. Tayvan’ın resmi haber ajansı Focus Taiwan’ın haberinde, şirketin 2015’te 1.16 milyar yeni Tayvan Doları (yaklaşık 35 milyon dolar) ve bu yılın ilk 3 çeyreğinde 2.22 milyar yeni Tayvan Doları (yaklaşık 70 milyon dolar) zarara uğradığı kaydedildi. Şirketin 2014 Temmuz ve 2015 Şubat’ta Tayvan iç hatlarında yaşanan kazalar sonrası mali sorunlar yaşadığı belirtiliyor. l Ekonomi Servisi C MY B