Katalog

Açık, yılın zirvesinde Dış ticaret açığı temmuzda otomotiv ve altın ithalatındaki artışla 7 milyar 28 milyon dolara yükseldi. Bu verilerle dış ticaret açığı yılın en yükseğine çıktı ış ticaret açığı, otomotiv ve altın ithalatındaki artışın etkisiyle temmuz ayında yüzde 6.5 artışla 7.03 milyar dolar olarak gerçekleşti. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, dış ticaret açığı temmuzda marttan bu yana ilk kez yıllık bazda arttı. Ocaktemmuz döneminde ise yüzde 13 azalarak 40.3 milyar dolar oldu. İhracat temmuzda yüzde 16.2 azalarak 11.18 milyar dolar, ocaktemmuzda yüzde 9.4 azalarak 84.65 milyar dolar oldu. İthalat temmuzda yüzde 8.7 azalarak 18.21 milyar dolar, ocaktemmuzda yüzde 10.6 azalarak 124.96 milyar dolara geriledi. Böylece ithalatta yıllık bazda yüzde 10’un üzerinde olan daralma temmuz ayında hız kesti. Reuters’a konuşan Odeabank Ekonomik Araştırmalar Grup Müdürü İnanç Sözer, “Temmuzda TL’nin da EKONOMİ 8 ha fazla değer kaybedeceği beklentileriyle başta ithal oto talebi olmak üzere iç talepteki hızlanma ve altın ithalatındaki artışın dış açıkta genişlemeye yol açtığını görüyoruz” dedi. Sözer, temmuzda 12 aylık cari açığın geçici olarak 45.7 milyar dolara yükseleceğini tahmin ettiklerini söyledi. dolAR AVRo FAİZ BoRSA CUMHURİYET AltIN AltIN 24 AYAR 2.9120 0.5 kuruş TASARIM: SERPİL ÜNAY 3.2690 0.7 kuruş 10.99 0.04 puan 75.210 569 puan 706.02 5.61 lira 105.60 90 kuruş EDİTÖR: PELİN ÜNKER Salı 1 Eylül 2015 D EN ÇoK İtHAlAt ÇİN’dEN yApIldI Çin’den yapılan ithalat, 2015 yılı temmuz ayında 2 milyar 86 milyon dolar oldu. Bu ülkeyi sırasıyla Almanya (1 milyar 980 milyon dolar), Rusya (1 milyar 706 milyon dolar) ve İtalya (1 milyar 20 milyon dolar) izledi. Temmuzda en fazla ihracat yapılan ülke Almanya olurken en çok ithalat yapılan ülke Çin oldu. AB’nin ihracattaki payı Temmuz 2014’te yüzde 45 iken, Temmuz 2015’te yüzde 46.3 oldu. AB’ye yapılan ihracat, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 13.8 azalışla 5 milyar 176 milyon dolara geriledi. Enerji ithalatı temmuzda yüzde 38.3 azalışla 3.05 milyar dolara gerilese de Türkiye’nin en çok ithalat yaptığı kalem olmaya devam etti. Ekonomilerde Çin kaynaklı riskler ali piyasalarda yaşanan sarsıntının kaynağı salt Çin borsasındaki sert dalgalanmalar değil. Çin kapitalizminin dünya ekonomisiyle, dış ticaret ve sermaye ihracı üzerinden güçlü, yaygın bağları var. Bu nedenle Çin kapitalizminin krizi, dünya ekonomisinde ekonomik, siyasi riskleri artırıyor. M İthal oto ve altın Kıymetli metal ihracatı temmuzda yüzde 45.1 azalarak 291.8 milyon dolara gerilerken, ithalat ise yüzde 180 artışla 725.3 milyon dolar oldu. Borsa İstanbul verilerine göre de altın ithalatı ağustostaki düğün sezonuna hazırlık nedeniyle temmuzda 14.3 tona yükselirken, ilk yedi ayda 25.63 ton oldu. Otomotiv ithalatı geçen yıl aynı aya göre yüze 31.4 artışla 1.75 milyar dolara yükseldi. Oto ihracatı ise yüzde 20.3 azalarak 1.34 milyar dolar oldu. Çin kapitalizminin küresel bağları İhracatın ithalatı karşılama oranı Temmuz 2014’te yüzde 66.9 iken, bu yıl temmuzda yüzde 61.4’e inerek yılın en düşüğüne geriledi. BD Merkez Bankası’nın (Fed) bu ay beklenen faiz artırımını, Çin’de büyümede görülen düşüşün ardından erteleyeceği yolundaki spekülasyonlar etkisini kaybediyor. Fed Başkan Yardımcı Stanley Fischer’in 29 Ağustos’taki yıllık konferansta faiz artırımına açık oldukları işaretini vermesiyle ABD Hazine tahvilleri yükselişe geçti. Fischer, enflasyon düşük seyretmesine rağmen, faizleri artırmak için enflasyonun yükselmesini beklemek gerekmediğini, kademeli bir artışa gidebileceklerini söylemişti. New York Fed Başkanı William C. Dudley’in, küresel piyasalarda Çin ile başlayan türbülansın, eylülde faiz artışını “birkaç hafta önceye göre daha az zorunlu kıldığı” değerlendirmesi, piyasaları erteleme beklentisine sokmuştu. Rusya ve Avrupa’daki krizler nedeniyle ihracat Fed faizinde eylül beklentisi canlandı A Seba Gacemer, “Şişli Bomonti’deki projemiz Queen Bomonti’yi gelecek hafta ilk kez Cityscape Dubai Fuarı’nda tanıtacağız” dedi. Gelişenler tedirgin ta önemli kayba uğrayan Çin’deki yavaşlamayla tedirginlik yaşayan gelişen piyasalarda, Fed’in bu ay faiz artırma ihtimalinin güçlenmesiyle düşüşler başladı. Asya borsaları üç yılı aşkın sürenin en büyük aylık kaybını daha da genişletti. Faiz artışına karşı çıkanların başında gelen Çin Merkez Bankası’nın üst düzey yetkililerinden Yao Yudong, piyasalarda yaşanan çalkantıdan Fed’i sorumlu tutarak faiz artışının ertelenmesi gerektiğini savundu. Hindistan Merkez Bankası Başkanı Raghuram Rajan da Fed’i dünya ekonomisi çalkalanırken faiz artırmamaya çağırdı. “Gelişen ülkeler gurusu” olarak tanınan Templeton Varlık Yönetimi Gelişen Ülke Fonları Başkanı Mark Mobius da “Fed’in tetiği eylülde çekmemesi gerektiğini” söyledi. Mobius, ABD’de faiz artışına zemin hazırlayacak seviyede bir enflasyondan söz etmek için henüz erken olduğunu belirtti. İnşaat projelerine seçim ve okul rötarı ŞEHRİBAN KIRAÇ Geride kalan on yılda ekonomisi ortalama yüzde 10 büyürken, Çin kapitalizminin dış ticaret ve sermaye ihracı alanlarında dünya ekonomisiyle entegrasyonu, çok ileri bir düzeye ulaştı. Örneğin Heritage Foundation’un bir araştırmasına göre, Çin dış yatırımları, 2015 itibarıyla, Avrupa’da 121.6, Batı Asya’da 145.9, Doğu Asya’da 132.3 Kuzey Amerika’da 136, Güney Amerika’da, Sahra Altı Afrika’da 178, Arap dünyasına, 103, Avustralya’da 66 milyar dolara ulaşmış. Bu veriler, Rusya’dan Brezilya’ya, Nijerya’dan Ukrayna’ya, birçok Afrika, Latin Amerika, Avrupa ülkesi ile Çin arasında neredeyse modern emperyalizm bağlamında tanımlanacak derin ilişkiler oluştuğunu düşündürüyor. New York Times’ın aktardığına göre Brezilya’nın önde gelen gazetelerinden O Estate de S. Paulo, “Çin’e bağımlı yarı sömürge olduk” diyormuş. The Atlantic, Der Spiegel ve gibi dergilerde geçen yıllarda yayımlanan, benim de aktardığım araştırmalar, Çin’i Afrika’da “yenisömürgeci” politikalar izlemekle suçluyordu. Birçok gelişmekte olan ülkede de egemen sınıflar sermaye birikimini desteklemek, halkın desteğini alacak projeleri hayata geçirmek için Çin’den gelen yatırımlara, ucuz kredilere, Çin piyasalarının, gıda, enerji ve mineraller gibi temel mallar olan talebine gereksinim duyuyorlar, bu da dünya ticaretinin daralmakta olduğu bir ortamda kolay kırılamayacak bir yapısal bağımlılık yaratıyor. ABD, Almanya, İngiltere Fransa gibi gelişmiş ülkelerde de birçok endüstri Çin talebine çok duyarlı bir üretim eğilimi sergiliyor. Yakın zaman kadar, ABD devlet tahvillerinin en önemli alıcısının, ABD emekçi sınıflarının gereksinimlerini karşılayan ucuz malların kaynağının da Çin olduğunu ekleyelim. The Guardian 26 Ağustos’ta yayımladığı bir araştırmada bu bağımlılığın ticaret alanında ulaştığı düzeyi, Çin ticaretindeki geçen temmuz ayı itibarıyla görülen yıllık yüzde 14 daralmanın sonuçlarını ülke bazında sergiliyordu. Çin ithalatının yarısını oluşturan 18 ülke, bu yüzde 14.6’lık gerilemede, toplam 286 milyar dolar kaybetmiş. Avustralya’nın 25.2 milyar dolar kayıpla başı çektiği görülüyor. Bunu 18 milyar dolarla Japonya, 14.7 milyarla Almanya’nın izlediği, sonra sırasıyla, Güney Kore (13.8), Brezilya (12.2), ABD (11) ve Rusya’nın (8.7) geldiği görülüyor. Eylülde art arda yeni konut projelerini tanıtan firmalar, bu yıl tanıtımları, bayram, okulların geç açılması ve seçim nedeniyle ekimkasıma bıraktı. nşaat firmalarında yeni proje tanıtım tarihleri içerideki belirsizlik, döviz kurundaki aşırı oynaklık, okulların geç açılması, kurban bayramı ve seçim nedeniyle erteleniyor. Sinpaş GYO Genel Müdürü Seba Gacemer döviz kuru ve faizlerin ne olacağı ile ilgili bir öngörüde bulunamadıklarını kaydederek, “Ama biz de ticari bir kurumuz. Daha fazla bekleyemeyiz. Ankara’da yeni yapacağımız projeyi ekim ayında tanıtacağız. Şu anda inşaat sektörü temkinli ve çekimser” dedi. Gacemer, İzmir Alaçatı’da düzenlediği toplantıda, döviz kurunun yükselmesi ile inşaat sektöründe maliyetlerin arttığını kaydederek, bu artışı fiyatla Ekonomik kayıplar siyasi riskler Bu resim, Çin ekonomisindeki yavaşlamadan, yalnızca gıda, hammadde, enerji, ihracatçılarının değil, gelişmiş ülkelerin sanayi ve emtia alanında çalışan çok uluslu şirketlerinin de olumsuz yönde etkileneceğini gösteriyor. Avustralya, Almanya, Japonya, Güney Kore, Amerika gibi ülkelerin genelde ekonomik yapıları güçlü, toplumsal mutabakatları istikrarlı olduğundan bu kayıpların siyasi etkilerine dayanabilecekleri kolaylıkla söylenebilir. Ancak Brezilya, Rusya, (milyar dolar) Şili (3.7), Irak (3.3), (İran (4.2), Angola (4.5) gibi ihracat geliri kaybına katlanmak durumunda olan ekonomik yapıları zayıf, siyasi dengeleri kırılgan ülkelerin bu kayıpları aynı kolaylıkla soğurabileceğini söyleyemeyiz. IMF’nin de, Afrika’nın Çin’e bağımlılığındaki artışı irdeleyen bir çalışmasında (WP/13/250) işaret ettiği gibi, birçok Afrika ülkesinin ekonomik büyümesinin son yıllarda Çin’in ithalatına bağımlılığı giderek artmış. Kısacası, Çin kapitalizminin krizi dünya ekonomisine yansıyor, birçok azgelişmiş ülkenin siyasi dengelerine yönelik riskleri artırıyor. Bu riskler, borsalardaki dalgalanmaların öteside, ciddi jeopolitik gelişmelerin yaşanabileceğini düşündürüyor. İ Bankaların kârı yüzde 5.7 arttı ankacılık sektörünün net karı OcakTemmuz döneminde yüzde 5.7 artışla 15.35 milyar TL’ye çıktı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) verilerine göre, bankaların açık olduğu yaklaşık 140 işlem gününde sektör günlük olarak ortalama 100 milyon TL kâr etti. Bankaların 2014 yılı temmuz sonunda kârı 14 milyar 519.2 milyon olarak açıklanmıştı. Sektörün kredileri OcakTemmuz döneminde yüzde 25.6 artışla 1.43 trilyon lira olurken, aktif büyüklüğü yüzde 22.8 artarak 2.27 trilyon liraya ulaştı. Bankaların aktif toplamı 2014 yıl sonuna göre yüzde 14.0 artışla 280 milyar 157 milyon TL’ye çıktı. B Krediler büyüdü Aynı dönemde en büyük aktif kalemi olan krediler 1 trilyon 428 milyar 606 milyon TL, menkul değerler 316 milyar 316 milyon TL oldu. 2014 yıl sonuna göre krediler yüzde 15.1 ve menkul değerler yüzde 4.6 oranında arttı. Bankaların kaynakları içinde, en büyük fon kaynağı durumunda olan mevduat 2014 yıl sonuna göre yüzde 15.8 artışla 1 trilyon 219 milyar 235 milyon TL’ye çıktı. Bankacılık sektörünün temmuz sonunda sermaye yeterlilik rasyosu ise yüzde 15.09, çekirdek sermaye yeterliliği rasyosu yüzde 12.78 olarak gerçekleşti. Bir önceki ay standart rasyo yüzde 15.37, çekirdek rasyo yüzde 13.06 olarak açıklanmıştı. l Ekonomi Servisi ra yansıtmak durumunda kalacaklarını dile getirdi. Gacemer, “Yeni projelerde kur revizyonu yaptık. Demir fiyatları 3 dolarsa bunu yansıtmamız gerekiyor. Üretim giderlerimizin yüzde 30’u döviz. Döviz yılbaşından bu yana yaklaşık yüzde 22 değer kazandı. Konut fiyatlarında yüzde 1015 arasında artış sözkonusu olacak” açıklamasını yaptı. Seçimler olmasına rağmen hükümetin kurulamamasını eleştiren Gacemer, “Bir kere yönetilen bir devlet olmalı. Şu anda bir derdimiz olsa kime gideceğiz. İstiyoruz ki devlet baba, babalığını göstersin. Bence bu dövizden daha önemli. Bir baş olması lazım” ifadesini kullandı. l ALAÇATI Ankara’ya 600 milyon TL’lik Ege ‘EgeBoyu’ ve ‘EgeYakası’ projeleriyle Ege yaşamını İstanbul’a taşıyan Sinpaş GYO, Şimdi de Ege konseptini Ankara’ya taşıyacak. Çankaya bölgesinde vadi üzerinde konumlanan projenin yatırım bedeli 600 milyon TL olacak. İki etap ve 900 üniteden oluşacak proje 26 bin metrekare arazi üzerine yapılacak. Seba Gacemer, “2014’te bir önceki seneye göre yüzde 37 artışla 682 milyon lira ciroya ulaştık. 2015’de ise, 800 milyon lira ciro ve 1500 konut satışıyla yılı tamamlamayı hedefliyoruz” dedi. Beyaz eşyaya Suriyeli dopingi ayanıklı Tüketim ve Beyaz Eşya Perakendecileri Derneği (BEYPER) Başkanı Şahin Mersin, sayıları iki milyona ulaşan Suriyeli mültecilerin bir kısmının yerleşik hale gelip ev kurmaya başlamasının, iç tüketimde yavaşlama ve büyüme beklentilerinin aşağı çekildiği bir dönemde dayanıklı tüketim sektörüne KISA... KISA... l D destek olduğunu söyledi. Mersin, Reuters’a yaptığı değerlendirmede, yerleşik hale gelmeye başlayan Suriyelilerin pazara hareket getirdiğini belirtti. Mersin, “Yaklaşık iki yıldır seçim sürecindeyiz. Türk halkı şu anda acil ihtiyacı olmayan ürünlerin alımını erteliyor. Suriyeliler ise pazara ha reket getiriyor” dedi. Çeşitli kaynaklara göre Suriye’deki kaostan kaçarak Türkiye’ye gelen sığınması sayısı 2 milyon civarında bulunurken, bunun yüzde 10’luk kısmının yerleşmeye karar vermesi bile yaklaşık 200 bin kişilik talep oluşturuyor. l Ekonomi Servisi l Yapı Kredi Leasing, 7 bankanın katılımıyla 106 milyon dolar sendikasyon kredisi sağladı. Bank ABC ve HSBC koordinatörlüğünde düzenlenen 2 yıl vadeli kredi, firmaların genel finansman ve makine ekipman ihtiyaçları için kullandırılacak. Güriş Holding’in yenilenebilir yatırımı ‘Elektrik Yüksek Mühendisi İdris Yamantürk Elektrik Üretim Merkezi’ Efeler projesinin 47.4 MW gücündeki 5. santralı olan Efe 1 devreye alındı. Yılda 1 milyar 920 milyon kilowatt/saat elektrik üretecek olan santral, 825 bin konutun enerji ihtiyacını karşılayacak. l Ekonomi Servisi C M Y B